W zależności od analizowanej funkcji układ krążenia można porównać do sieci dróg i autostrad albo do instalacji centralnego ogrzewania, serce zaś – do pompy, która tłoczy krew do naczyń i sprawia, że krew bezustannie w nich krąży.

R15YvW6pkzUF2
Naczynia krwionośne
Źródło: Marcin Sadomski, licencja: CC BY-SA 3.0.
Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:
  • Do jakich tkanek zaliczamy krew?

  • Jakie funkcje w organizmie pełni krew?

Twoje cele
  • Rozpoznasz elementy budowy układu krążenia.

  • Wykażesz związek budowy narządów układu krążenia z pełnioną przez nie funkcją.

  • Omówisz budowę i cykl pracy serca.

  • Przedstawisz różnice i podobieństwa tętnic, żył i naczyń włosowatych.

  • Opiszesz przepływ krwi w dużym i małym krwiobiegu.

  • Zaplanujesz i przeprowadzisz obserwację wpływu wysiłku fizycznego na zmiany tętna i ciśnienia tętniczego krwi.

1. Budowa serca

Układ krążenia to zamknięty system transportujący, który składa się z serca i naczyń krwionośnych. SerceserceSerce ma kształt stożka i wielkość zaciśniętej pięści. Mieści się w śródpiersiu, za mostkiem, a jego koniuszek skierowany jest w lewo. Zbudowane jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, która rytmicznie się kurcząc, wymusza krążenie krwi w naczyniach.

W sercu wyodrębnia się cztery jamy: 2 przedsionkiprzedsionekprzedsionki (prawy i lewy) oraz 2 komorykomorakomory (prawą i lewą).

Między prawą i lewą częścią serca znajduje się przegroda. Ściany komór w porównaniu ze ścianami przedsionków są grubsze i silniej umięśnione. Dzieje się tak, ponieważ przedsionki tłoczą krew tylko do komór, a komory do wszystkich tętnic. Ciśnienie krwi wypchniętej przez komory musi być tak wysokie, by krew dotarła w pobliże nawet najdalej od serca położonych komórek organizmu.

Do przedsionków uchodzą żyłyżyłyżyły doprowadzające krew do serca, z komór wychodzą tętnicetętnicetętnice wyprowadzające krew z serca. Między przedsionkami a komorami oraz na granicy komór i tętnic znajdują się zastawkizastawkazastawki. Otwierają się tylko w jedną stronę, więc wymuszają jednokierunkowy przepływ krwi i zapobiegają jej cofaniu.

1

Aby opisać sposób działania serca, wykorzystując do tego schemat, należy najpierw ustalić, która część jest prawa, a która lewa. W tym celu kartkę ze schematem budowy serca przykładamy do swojego tułowia tak, jakbyśmy chcieli zademonstrować model własnego serca. Części schematu serca po naszej lewej stronie to lewy przedsionek i lewa komora, a te po prawej – prawy przedsionek i prawa komora.

1
Ćwiczenie 1
R6Y6yR2VxThwU
Lewa komora serca ma większą grubość ścian niż komora prawa. Wyjaśnij, z czego wynika ta różnica. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Warto wiedzieć

Serce ryjówki, małego gryzonia podobnego do myszy, bije ok. 1000 razy na minutę, serce królika wykonuje ok. 200 uderzeń na minutę, a słonia – 25. Ryjówka żyje przeciętnie pół roku, zając 6 lat, a słoń 60. W ciągu całego życia ich serca wykonują 500‑1000 mln uderzeń.

iQGvV5adSb_d5e234

2. Praca serca

Jeśli przez kilka minut krew nie dociera do jakiegoś narządu, to w tym miejscu dochodzi do nieodwracalnych zmian i obumierania tkanek, dlatego serce bije nieprzerwanie. Na rytm pracy serca składają się następujące po sobie skurcze organu.

Cykl pracy serca trwa składa się z trzech faz:

  • skurcz przedsionków – 0,11 sekundy;

  • skurcz komór – 0,32 sekundy;

  • rozkurcz serca – 0,40 sekundy.

Skurczom i rozkurczom komór i przedsionków towarzyszą dźwięki – tony serca. Lekarz, przykładając stetoskopstetoskopstetoskop do klatki piersiowej, osłuchuje, czy serce pracuje prawidłowo.

Ciekawostka

U zdrowego człowieka wyróżniamy dwa tony serca: ton pierwszy – skurczowy oraz ton drugi – rozkurczowy. Ton pierwszy wynika z zamknięcia się zastawek oddzielających przedsionki i komory serca. Ton drugi wynika z zamknięcia się zastawek aorty i pnia płucnego.

Najpierw krwią doprowadzaną przez żyły wypełniają się oba przedsionki. Gdy przedsionki się kurczą, wypychają krew do komór. Następnie skurczowi ulegają komory i wyrzucają krew z serca do tętnic. Potem serce ma krótki okres spoczynku. Kiedy jest rozluźnione, przedsionki znów wypełniają się krwią.

U dorosłego człowieka serce kurczy się ok. 60‑80 razy na minutę, wypychając za każdym razem do naczyń ok. 70‑80 ml krwi. Ciśnienie wypływającej z serca krwi można wyczuć na tętnicach jako tętnotętnotętno (puls) i zmierzyć ciśnieniomierzem. Aparat wskazuje wartości ciśnienia skurczowegociśnienie skurczoweciśnienia skurczowego i rozkurczowegociśnienie rozkurczowerozkurczowego. Pomiary ciśnienia wykonuje się w spoczynku, ponieważ wzrasta ono podczas wysiłku. Wartości parametrów ciśnienia mogą się zmieniać w zależności od aktywności fizycznej, stanu emocjonalnego, temperatury, spożytych pokarmów.

Ważne!

Optymalne ciśnienie krwi u dorosłego człowieka wynosi 120/80 mm Hg.

R1VjhEwhRQPhp
Pomiar ciśnienia krwi
Źródło: Commander, U.S. 7th Fleet (https://www.flickr.com), licencja: CC BY-SA 3.0.

Kurczące się serce wykonuje pracę, w związku z czym potrzebuje dużych ilości energii. Dlatego zaopatrzone jest we własny system naczyń krwionośnych zwanych wieńcowymi. Zaopatrują one każdą komórkę mięśnia sercowego w substancje odżywcze i tlen potrzebny do oddychania komórkowego.

Praca serca nie podlega naszej woli. W sercu obecne są wyspecjalizowane komórki, które posiadają zdolność samoistnego pobudzania całego mięśnia sercowego do pracy.

RBFNPqRRCuVLw1
Animacja przedstawiająca cykl pracy serca.
Obserwacja 1

Problem badawczy: Czy możliwe jest usłyszenie rytmu pracy serca za pomocą stetoskopu?

Hipoteza 1

Za pomocą stetoskopu nie można usłyszeć rytmu pracy serca.

Hipoteza 2

Za pomocą stetoskopu można usłyszeć rytm pracy serca.

Co będzie potrzebne
  • stetoskop,

  • zegarek z minutnikiem.

Instrukcja
  1. Przyłóż stetoskop do klatki piersiowej na wysokości serca. Wstrzymaj na chwilę oddech. Posłuchaj rytmu pracy serca.

  2. Odtwórz rytm pracy serca, stukając. Przyporządkuj stukom i pauzom fazy pracy serca.

  3. Policz, ile uderzeń wykonuje twoje serce w ciągu minuty.

  4. Posłuchaj rytmu pracy serca innych osób, np. rodzeństwa, rodziców, dziadków.

RYUiL1fU0Kwht
Wyniki: (Uzupełnij) Wnioski: (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wskazówki i klucze odpowiedzibluzewhite
1
Ćwiczenie 2
R1espuxt9mD3I
Istnieje zjawisko nazywane „efektem białego fartucha”. Polega ono na tym, że ciśnienie krwi pacjenta mierzone przez personel medyczny jest wyższe niż podczas samodzielnych pomiarów w domu. Wyjaśnij, czym to może być spowodowane. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 3
Liczba uderzeń serca na minutę w zależności od wieku

Wiek

Liczba uderzeń serca na minutę

noworodek

140‑160

1 rok

110‑130

5 lat

100‑110

8 lat

90‑100

R1XV53iA86sfU
Sformułuj wniosek. na podstawie danych z tabeli. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Obserwacja 2

Problem badawczy:  Czy tętno jest wyczuwalne zarówno na tętnicy szyjnej, jak i promieniowej?

Hipoteza 1

Tętno jest wyczuwalne jedynie na tętnicy szyjnej.

Hipoteza 2

Tętno jest wyczuwalne jedynie na tętnicy promieniowej.

Hipoteza 3

Tętno jest wyczuwalne zarówno na tętnicy szyjnej, jak i promieniowej.

Co będzie potrzebne
  • zegarek z minutnikiem.

Instrukcja
  1. Usiądź wygodnie. Palcem wskazującym i środkowym prawej ręki odszukaj po lewej stronie tchawicy tętnicę szyjną.

  2. Wyczuj tętno pod palcami. Policz puls w ciągu 30 sekund, wynik pomnóż przez 2.

  3. Wyszukaj palcem wskazującym i środkowym tętno na tętnicy promieniowej powyżej nadgarstka po stronie kciuka. Zmierz tętno, wynik wyraź liczbą uderzeń na minutę.

  4. Porównaj oba wyniki.

  5. Poćwicz wyszukiwanie tętna na tętnicy promieniowej u swoich kolegów i koleżanek.

RWgsypREYql8G
Uwaga! Podczas pomiaru tętna na tętnicy szyjnej ucisk musi być lekki; nie wolno też uciskać równocześnie obu tętnic szyjnych
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1EUrUYwU7hqo
Wyniki: (Uzupełnij) Wnioski: (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wskazówki i klucze odpowiedzibluzewhite
Doświadczenie 1

Problem badawczy: Jak wysiłek fizyczny wpływa na tętno i ciśnienie krwi człowieka?

Hipoteza 1

Wysiłek fizyczny skutkuje obniżeniem tętna i ciśnienia krwi człowieka.

Hipoteza 2

Wysiłek fizyczny skutkuje wzrostem tętna i ciśnienia krwi człowieka.

Hipoteza 3

Wysiłek fizyczny nie ma wpływu na tętno i ciśnienie krwi człowieka.

Co będzie potrzebne
  • ciśnieniomierz elektroniczny,

  • papier i ołówek,

  • miejsce do ćwiczeń.

Instrukcja
  1. Usiądź, załóż mankiet ciśnieniomierza na rękę powyżej stawu łokciowego i pozostań w bezruchu 3 minuty.

  2. Uruchom ciśnieniomierz. Podczas pomiaru nie rozmawiaj i nie poruszaj się.

  3. Odczytaj i zanotuj wyniki pomiaru ciśnienia krwi i tętna.

  4. Wykonaj szybko 20 przysiadów i ponownie zmierz ciśnienie krwi i tętno. Zapisz uzyskane wyniki.

  5. Porównaj wyniki pomiarów z kolegami i koleżankami.

  6. Sformułuj wniosek.

RIcNRAPDrAzt3
Wyniki: (Uzupełnij) Wnioski: (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Wskazówki i klucze odpowiedzibluzewhite
iQGvV5adSb_d5e383

3. Budowa naczyń krwionośnych

Krew jest rozprowadzana po całym organizmie 3 rodzajami naczyń krwionośnych:

  • tętnicami,

  • żyłami,

  • naczyniami włosowatymi.

Ich ściany zbudowane są z trzech warstw tkanek. Zewnętrzna ochrania naczynia, a środkowa, zbudowana z tkanki mięśniowej gładkiej, zwęża je lub rozszerza, czyli reguluje przepływ krwi. Warstwa wewnętrzna zbudowana jest nabłonka, zwanego śródbłonkiem. Jest cienka i gładka, wyściela wnętrze naczynia.

W tętnicach krew płynie pod wysokim ciśnieniem, dlatego warstwa mięśni i śródbłonek są grube. Żyły transportują krew pod niskim ciśnieniem. Ich mięśniówka jest cieńsza, a warstwa wewnętrzna tworzy zastawki. Zapobiegają one cofaniu się krwi i pomagają tłoczyć ją wbrew sile grawitacji, np. w kończynach dolnych.

Pomiędzy tętnicami i żyłami istnieją połączenia w postaci bardzo cienkich naczyń włosowatychnaczynia włosowatenaczyń włosowatych tworzących gęste sieci. Ich ściany zbudowane są tylko z jednej warstwy śródbłonka: nabłonka jednowarstwowego płaskiego. Taka struktura umożliwia wymianę gazową oraz wymianę różnych substancji między krwią a komórkami.

RWSMbxVlQynrP1
Naczynia krwionośne mają budowę warstwową
Źródło: Andrzej Bogusz, licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 4
R1KtnihcKGfZV
{duzepole@.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
iQGvV5adSb_d5e428

4. Krążenie krwi w krwiobiegach

Krew płynie w zamkniętym systemie naczyń, na który składają się dwa krwiobiegi – mały i duży.

krwiobiegu małymkrwiobieg małykrwiobiegu małym, czyli płucnym, krew odtlenowana, czyli zawierająca dużo dwutlenku węgla a niewiele tlenu, tłoczona jest z prawej komory do pnia płucnego, który dzieli się na dwie tętnice płucne. Tętnice te rozgałęziają się na drobniejsze tętniczki, aż w końcu stają się bardzo cienkimi naczyniami włosowatymi oplatającymi pęcherzyki płucne. Między krwią naczyń włosowatych a pęcherzykami płucnymi zachodzi wymiana gazowa. Krew oddaje dwutlenek węgla i pobiera tlen. Krew utlenowanakrew utlenowanaKrew utlenowana wraca do serca naczyniami włosowatymi, które zbierają się w większe naczynia żylne. Żyłami płucnymi krew niosąca dużo tlenu wpływa do lewego przedsionka.

Podczas skurczu lewego przedsionka krew wpływa do lewej komory, w której zaczyna się duży obieg krwikrwiobieg dużyduży obieg krwi. Następnie z lewej komory trafia do największej tętnicy organizmu – aortyaortaaorty. Ta rozgałęzia się na mniejsze tętnice, które zbliżając się do komórek ciała, tworzą system naczyń włosowatych. Za ich pośrednictwem w pobliże komórek dostarczany jest tlen i substancje odżywcze, a odbierane produkty przemiany materii. W komórkach zachodzi wymiana gazowa: do tkanek wędruje tlen, a z tkanek do naczyń włosowatych przenika dwutlenek węgla. Krew odtlenowana zbierana jest do naczyń włosowatych, które łączą się w większe naczynia żylne. Żyły główne z górnej i dolnej części ciała odprowadzają krew z dużą zawartością dwutlenku węgla do prawego przedsionka.

RzdqEZWOO5kot
Krążenie krwi w małym i dużym obiegu
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Warto wiedzieć

Czas przepływu krwi przez cały układ krążenia zależy od wielkości ciała człowieka i średnio wynosi 22‑28 sekund. System naczyń krwionośnych dostarcza krew prawie do wszystkich elementów naszego ciała. Jedynie niektóre jego obszary, np. rogówka oka, szkliwo zębów, zewnętrzne warstwy naskórka, są pozbawione naczyń.

1
Ćwiczenie 5
R16SMOxJbjLEZ
Oceń słuszność stwierdzenia: Wszystkie tętnice w układzie krążenia człowieka przewodzą krew utlenioną. Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
iQGvV5adSb_d5e473

Podsumowanie

  • W skład układu krążenia wchodzi serce i naczynia krwionośne: żyły, tętnice, naczynia włosowate.

  • Krew krąży w 2 krwiobiegach – małym i dużym.

  • Serce człowieka jest podzielone na 4 jamy: 2 przedsionki i 2 komory.

  • Obecne w sercu i żyłach zastawki wymuszają jednokierunkowy przepływ krwi.

  • Tętnice wyprowadzają krew z serca, żyły doprowadzają krew do serca.

  • Naczynia włosowate, oplatając komórki, dostarczają składniki odżywcze i uczestniczą w wymianie gazowej.

  • Ciągła praca serca wymusza ruch krwi w naczyniach.

  • Wysiłek fizyczny powoduje wzrost tętna i ciśnienia tętniczego krwi.

bg‑azure

Praca domowa

1
Ćwiczenie 6
RV7JIrxPzcafv
Wskaż naczynie krwionośne, w którym krew zawiera dużo tlenu i mało składników pokarmowych. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 7
RIBaOjFVTzC27
Wskaż naczynie krwionośne, w którym krew zawiera dużo tlenu i mało składników pokarmowych. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
iQGvV5adSb_d5e539

Słownik

aorta
aorta

największa tętnica organizmu; wyprowadza krew z lewej komory serca, należy do dużego obiegu krwi

ciśnienie rozkurczowe
ciśnienie rozkurczowe

ciśnienie krwi panujące w tętnicach podczas rozkurczu komór serca wyrażane w mm Hg

ciśnienie skurczowe
ciśnienie skurczowe

ciśnienie krwi panujące w tętnicach podczas skurczu lewej komory serca wyrażane w mm Hg

komora
komora

jedna z czterech jam serca zaopatrzona w silnie umięśnione ściany, których skurcz wypycha krew do krwiobiegów – dużego (lewa komora) lub małego (prawa komora)

krew odtlenowana
krew odtlenowana

krew uboga w tlen, bogata w dwutlenek węgla

krew utlenowana
krew utlenowana

krew bogata w tlen, uboga w dwutlenek węgla

krwiobieg duży
krwiobieg duży

inaczej krwiobieg ustrojowy; system naczyń krwionośnych rozpoczynający się w lewej komorze, prowadzący krew tętnicami w kierunku narządów ciała (innych niż płuca), gdzie zachodzi wymiana gazowa; krew odtlenowana wraca żyłami do prawego przedsionka serca

krwiobieg mały
krwiobieg mały

inaczej krwiobieg płucny; system naczyń krwionośnych rozpoczynający się w prawej komorze, prowadzący krew tętnicami w kierunku płuc, gdzie zachodzi wymiana gazowa; krew utlenowana wraca żyłami płucnymi do lewego przedsionka serca

naczynia włosowate
naczynia włosowate

najcieńsze naczynia krwionośne oplatające komórki; dostarczają składniki odżywcze, uczestniczą w wymianie gazowej, odbierają z komórek produkty przemiany materii

przedsionek
przedsionek

jedna z 4 jam serca, do której spływa krew z krwiobiegu dużego (prawy przedsionek) lub małego (lewy przedsionek)

serce
serce

główny narząd układu krwionośnego zbudowany z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej serca; poprzez rytmiczne skurcze wymusza krążenie krwi w naczyniach krwionośnych

stetoskop
stetoskop

przyrząd lekarski służący do osłuchiwania serca, klatki piersiowej i jamy brzusznej pacjenta

tętnice
tętnice

naczynia krwionośne transportujące krew z komór serca w kierunku komórek ciała

tętno
tętno

puls; rytmiczne rozciąganie ścian tętnic przez krew wypchniętą podczas skurczu serca i płynącą falami pod wysokim ciśnieniem

zastawka
zastawka

błoniasty fałd występujący w przegrodzie serca między przedsionkami i komorami, komorami i tętnicami oraz w żyłach i naczyniach limfatycznych; wymusza jednokierunkowy przepływ krwi w sercu i innych naczyniach

żyły
żyły

naczynia krwionośne zaopatrzone w zastawki; transportują krew z komórek ciała do przedsionków serca

iQGvV5adSb_d5e796

Zadania

1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1
Rw5G6kxcxjZ9l
Zaznacz te informacje, które dotyczą krwioobiegu małego. Możliwe odpowiedzi: 1. tętnice doprowadzają krew do płuc, 2. w żyłach płynie krew zawierająca dużą ilość dwutlenku węgla, 3. tętnice doprowadzają krew do wątroby, 4. komora prawa pompuje krew do krwioobiegu, 5. utlenowana krew wraca naczyniami żylnymi do lewego przedsionka
Źródło: Monika Zaleska-Szczygieł, licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 2
RaFMwgNI63h9J
Przyporządkuj podane informacje do rodzaju naczyń krwionośnych, których dotyczą. Tętnice Możliwe odpowiedzi: 1. Tworzą gęste sieci, 2. Ich ścianę stanowi tylko jedna warstwa komórek, 3. Krew płynie w nich pod wysokim ciśnieniem, 4. Są najmniejszym rodzajem naczyń, 5. Transportują krew pod niskim ciśnieniem, 6. Transportują krew od serca do narządów, 7. Ich błona wewnętrzna tworzy zastawki, 8. Ich warstwa mięśniowa jest najgrubsza Żyły Możliwe odpowiedzi: 1. Tworzą gęste sieci, 2. Ich ścianę stanowi tylko jedna warstwa komórek, 3. Krew płynie w nich pod wysokim ciśnieniem, 4. Są najmniejszym rodzajem naczyń, 5. Transportują krew pod niskim ciśnieniem, 6. Transportują krew od serca do narządów, 7. Ich błona wewnętrzna tworzy zastawki, 8. Ich warstwa mięśniowa jest najgrubsza Naczynia włosowate Możliwe odpowiedzi: 1. Tworzą gęste sieci, 2. Ich ścianę stanowi tylko jedna warstwa komórek, 3. Krew płynie w nich pod wysokim ciśnieniem, 4. Są najmniejszym rodzajem naczyń, 5. Transportują krew pod niskim ciśnieniem, 6. Transportują krew od serca do narządów, 7. Ich błona wewnętrzna tworzy zastawki, 8. Ich warstwa mięśniowa jest najgrubsza
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 3
RJnxTD7fInXz9
Oceń prawdziwość poniższych zdań i zaznacz Prawda lub Fałsz. Przystosowaniem w budowie tętnic do transportu krwi pod wysokim ciśnieniem jest gruba warstwa mięśni gładkich budujących ścianę naczynia. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Zastawki obecne w żyłach biegnących w łydce zapobiegają cofaniu się krwi.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Krew wypływająca z prawej komory serca dostarcza tlen do komórek jelita. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Podwyższenie tętna jest wynikiem szybszej pracy serca. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: Monika Zaleska-Szczygieł, licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 4
R1PtLDPxdMhtP
Cząsteczka hemoglobiny w naczyniu włosowatym płuc właśnie przyłączyła cząsteczki tlenu. Przedstaw jej wędrówkę w ustroju aż do miejsca, w którym przekształci się znów stanie się odtlenowana. W tym celu uporządkuj kolejne struktury układu krwionośnego od góry do dołu. Elementy do uszeregowania: 1. aorta, 2. lewy przedsionek, 3. naczynia włosowate płuc, 4. lewa komora, 5. żyła, 6. naczynie włosowate komórki mięśniowej uda
Źródło: Monika Zaleska-Szczygieł, licencja: CC BY-SA 3.0.
2
Ćwiczenie 5
RX2ClZ52kh7Gn
Ilustracja interaktywna przedstawia wartości ciśnienia krwi wyrażonego w mm Hg w poszczególnych odcinkach układu krwionośnego: lewej części serca (komora), krążeniu dużym (tętnice, mniejsze tętnice, mniejsze żyły, żyły) i prawej części serca (przedsionek). W lewej komorze serca trzykrotnie w czasie rozkurczu wartość ciśnienia wynosi ok. 5, a w czasie skurczu osiąga wartość ok. 130, W tętnicach ciśnienie skurczowe wzrasta, osiąga wartość ok. 135, a w czasie rozkurczu z ok. 5 wzrasta do ok. 120, przy kolejnym rozkurczu maleje do ok. 115. W mniejszych tętnicach w czasie kolejnych skurczy ciśnienie wynosi ok. 135, 115, 80, 55, a w czasie rozkurczy kolejno 100, 75, 48. W mniejszych żyłach w czasie rozkurczu ciśnienie wynosi ok. 45 i 35, w czasie skurczu ok. 48, 38. W żyłach różnice między ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym zacierają się, wartość ciśnienia maleje od ok. 12 do 5. W przedsionku wartość ciśnienia dwukrotnie wzrasta do ok. 8, po czym maleje do ok. 5, na końcu wzrasta do ok. 12.
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rw6ZBj2vBACiI
Na wykresie przedstawiono wartości ciśnienia krwi w naczyniach krwionośnych krwioobiegu dużego. Wskaż stwierdzenie, które wynika jedynie z analizy wykresu. Możliwe odpowiedzi: 1. Ciśnienie krwi zależy od pory dnia., 2. Ciśnienie skurczowe osiąga wyższe wartości niż ciśnienie rozkurczowe., 3. We wszystkich naczyniach prowadzących krew od serca ciśnienie skurczowe ma taką samą wartość., 4. Ciśnienie krwi w żyłach ulega silnym wahaniom.
Źródło: Monika Zaleska-Szczygieł, licencja: CC BY-SA 3.0.
31
Ćwiczenie 6
R19LKSt7Ggjgi
Budowa serca
Źródło: Gromar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RvUo9PAZ0NLCi
Nazwij element oznaczony znakiem X. Wyjaśnij, jaką funkcję pełni w sercu. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 6
ReHQrLU2IMevW
Nazwij element budowy serca oddzielający lewy przedsionek i lewą komorę. Wyjaśnij, jakie ma znaczenie dla funkcjonowania układu krwionośnego. (Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑azure

Notatnik

RK6ZkepHu6O9K
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.