Układ oddychania, krążenia i nerwowy – prawidłowe funkcjonowanie i konsekwencje zaburzeń

RXAlb1j2P1Hrh

Aby sprawnie funkcjonować każdego dnia musimy zadbać o nasze zdrowie. Niezmiernie ważne jest dbanie o te narządy i układy, które decydują o życiu i zdrowiu w największym zakresie. Po zapoznaniu z tym materiałem lepiej zadbasz o układ oddechowy, krążenia i nerwowy.

Nauczysz się

opisywać budowę układów: oddechowego, krążenia i nerwowego;
wyjaśniać funkcje układu oddechowego, krążenia i nerwowego;
podawać konsekwencje wybranych zaburzeń układu: oddechowego, krążenia i nerwowego;
udzielać pomocy osobie, u której wystąpiły zaburzenia w funkcjonowaniu układu oddechowego, krążenia lub nerwowego.

1. Budowa układu oddechowego, krążenia i nerwowego

Organizm człowieka można podzielić na wiele układów, które z kolei składają się z wielu narządów. Wszystkie układy są niezbędne do funkcjonowania organizmu ludzkiego, jednak wśród szczególnie ważnych należy wymienić układy: oddechowy, krążenia i nerwowy. Układ oddechowy zapewnia dostarczanie tlenu do organizmu i wydychanie produktów przemiany materii – wody i dwutlenku węgla. Układ krążenia dostarcza tlen do komórek ciała i odbiera z nich zbędne produkty przemiany materii. Układ nerwowy kontroluje działanie poszczególnych układów i w efekcie całego organizmu.

Konsekwencje zaburzeń działania układów: nerwowego, krążenia i oddechowego mogą być bardzo poważne. Stąd też duże znaczenie ma zapobieganie dysfunkcji tych układów jak i wiedza, co robić w sytuacji ich nieprawidłowego działania.

Aby zapoznać się ze szczegółową budową układu oddechowego, krążenia i nerwowego oraz pełnionymi przez nie funkcjami w organizmie, obejrzyj poniższą prezentację.

RMXI4CjLiyNaL

R1Rx4hJOfGPvD

Biały slajd. Z lewej strony tekst: „Budowa układu oddechowego, układu krążenia i układu nerwowego oraz ich rola w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu”. Po prawej stronie ilustracja przedstawiająca zbliżenie na nerwy człowieka. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Budowa układu oddechowego, układu krążenia i układu nerwowego oraz ich rola w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu.

R1M2v1uSNZ88j

RLwmwucEdt0mK

Biały slajd. W lewym górnym rogu slajdu żółty prostokąt, a na nim czarny napis: „Główne układy organizmu”. Obok, w centralnej części slajdu, sylwetka ludzka, na której zaznaczone zostały narządy układu oddechowego, krążenia i nerwowego. Na sylwetce zostały zaznaczone niebieskie strzałki. Pierwsza, skierowana w kierunku płuc i krtani, podpisana została „Układ oddechowy”. Druga, skierowana w stronę żył i serca podpisana została „Układ krążenia”. Trzecia, skierowana na mózg, została podpisana: „Układ nerwowy. Nerwy czaszkowe”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Układy oddechowy, krążenia i nerwowy odgrywają najważniejszą rolę w utrzymywaniu prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.

RlntMrGWzRHNv

RmFCaKpDId1E9

Slajd przedzielony na dwie części: z lewej białą, z prawej granatową. W prawym górnym rogu nagłówek: „Układ oddechowy”. Poniżej, na środku slajdu, biała ilustracja, na której znajduje się sylwetka człowieka z narządami układu oddechowego. Wokół sylwetki strzałki wskazujące następujące elementy układu: jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela, płuca, oskrzeliki, pęcherzyki płucne, przepona. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Pierwszym układem, którego budowę i rolę przedstawiono w prezentacji, jest układ oddechowy.

Dzieli się on na drogi oddechowe oraz płuca. Drogi oddechowe składają się z jamy nosowej, gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli oraz oskrzelików. Płuca są głównym narządem oddechowym. Dodatkowo pracę układu oddechowego wspomaga przepona.

RR7IGMBIfix5v

RqFUqYAwWM2X5

Kremowy slajd. Z lewej strony nagłówek: „Górne drogi oddechowe”, a poniżej podpisy przy strzałkach, które skierowane są w stronę prawą slajdu. Znajdują się na ilustracji przedstawiającej twarz człowieka. Strzałki wskazują: jamę nosową, gardło oraz tchawicę. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Górne drogi oddechowe składają się z jamy nosowej oraz gardła. W skład dolnych dróg oddechowych wchodzą: krtań, tchawica, oskrzela i oskrzeliki.

RoEyntUj6vvfW

R1HlQg93tPHvi

Biały slajd. Z lewej strony pionowy, ciemnoszary prostokąt z nagłówkiem: „Płuca” Z prawej strony trzy ilustracje przedstawiające płuca: dwa w górnym rzędzie i jedno w drugim. Pod pierwszymi płucami podpis: „budowa płatowa”, pod drugimi „budowa pęcherzykowa”. Trzecie płuca podpisane „Układ oddechowy”, a w kierunku narządu skierowane są strzałki wskazujące: tchawicę, płuco prawe oraz lewe, pęcherzyki płucne, oskrzeliki, oskrzela, krtań. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Płuca mają budowę płatową oraz pęcherzykową. Prawe płuco składa się z trzech płatów, a lewe – z dwóch.

R1V7OOaFjaS4n

6,6

RQESi8Y82NfNC

Biały slajd. W górnej części dwie ilustracje ustawione jedna obok drugiej. Przedstawiają czerwone krwinki oraz wnętrze żyły, w której znajdują się czerwone krwinki i białe pęcherzyki. W dolnej części slajdu ciemnoszary prostokąt, a w nim biały tekst: „Funkcje układu oddechowego. Układ oddechowy odpowiada za transport tlenu do krwi, usuwanie z organizmu dwutlenku węgla”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1ZIJyKpjVG1E

Układ oddechowy odpowiada za wymianę gazową pomiędzy organizmem a jego otoczeniem. Główną funkcją tego układu jest transport tlenu do krwi oraz usuwanie z organizmu dwutlenku węgla.

R1D5UNMB0APRY

RoNh2k5odIYKR

Biały slajd. W górnej części slajdu nagłówek: „Funkcje układu oddechowego”, a poniżej ilustracja przedstawiająca płuca. Nad nimi podpis: „Oskrzela”, a na ilustracji dwie niebieskie strzałki podpisane: „transportują powietrze do płuc” oraz „umożliwiają wymianę gazową”. Z prawej strony slajdu głowa człowieka z profilu. Nad ilustracją podpis: „Jama nosowa”, a na niej niebieska strzałka z podpisem: „oczyszcza, ogrzewa, nawilża powietrze”. Wzdłuż całego slajdu pomarańczowa, cienka ramka. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Płuca to ważny narząd układu oddechowego. Umożliwiają one wymianę gazową. Jama nosowa oczyszcza, ogrzewa i nawilża pobierane powietrze. Z kolei oskrzela transportują powietrze do płuc. Wymiana gazowa zachodzi w pęcherzykach płucnych, z których zbudowane są płuca.

RwMYnecv8mKR9

RNfzbgO6x4Tjh

Biały slajd. Z lewej strony pionowy, granatowy prostokąt z białym nagłówkiem: „Układ krążenia”. Z prawej strony slajdu sylwetka ludzka z zaznaczonymi na niebiesko i czerwono żyłami. Na sylwetce czarne strzałki, które wskazują: żyłę główną górną, tętnicę płucną, serce, żyłę główną dolną, aortę, żyłę płucną, pień płucny. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Drugim układem, którego budowę oraz funkcje przedstawiono w prezentacji, jest układ krążenia.

Układ krwionośny jest zamknięty. Główne naczynia krwionośne w organizmie to:

aorta,
pień płucny rozgałęziający się na tętnice płucne,
żyły płucne,
żyła główna górna,
żyła główna dolna.

Układ krążenia tworzą też naczynia włosowate.

RXPnTH1OGBN0J

6,6

RB8KDRBhV6Et8

Granatowy slajd. U góry biały nagłówek: „Serce”, a poniżej kolorowa ilustracja serca na białym tle. Na sercu zielone strzałki, które wskazują: prawy przedsionek, prawą komorę, żyłę główną dolną, lewą komorę, lewy przedsionek, aortę oraz żyłę główną przednią. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R10FyqJpJHPqb

Serce zbudowane jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Jest ono otoczone osierdziem i podzielone na jamy: dwa przedsionki (prawy, lewy) i dwie komory (prawa, lewa). Przedsionki i komory oddziela od siebie przegroda. Między prawym przedsionkiem a prawą komorą znajduje się zastawka trójdzielna, natomiast między lewym przedsionkiem i lewą komorą znajduje się zastawka dwudzielna. U ujścia naczyń z obu komór znajdują się zastawki półksiężycowate.

R1LzridFCUky8

6,6

RWwVfxsIV8AZB

Biały slajd. W lewym górnym rogu niebieski prostokąt, a na nim biały nagłówek: „Funkcje układu krwionośnego”. Poniżej niebieska ilustracja, na której znajduje się czerwona sylwetka człowieka z zaznaczonymi żyłami. Z prawej strony slajdu szary prostokąt, a na nim biały tekst: „Układ krwionośny odpowiada za: transport substancji odżywczych, tlenu, dwutlenku węgla, produktów przemiany materii oraz hormonów; utrzymanie stałej temperatury ciała”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1NtRkmVN9vb8

Źródło: Hassas_Arts, licencja: CC BY-SA 1.0.

Rolą układu krwionośnego jest transport substancji odżywczych, tlenu, soli mineralnych, witamin, COIndeks dolny 2, produktów przemiany materii oraz hormonów. Odpowiada on również za utrzymanie stałej temperatury ciała człowieka.

R1PkaJNoDX2KI

R13iwbZLLY3Wx

Biały slajd. U góry slajdu ciemnoszary prostokąt, a na nim biały nagłówek: „Krążenie krwi”. Poniżej, z lewej strony, kolorowa ilustracja serca. Od niej, w górę idzie strzałka, obok której znajduje się napis: „Serce pompuje krew”. Obok kolejna strzałka wskazująca na napis: „Tętnice odprowadzają krew z serca”. Dalej strzałka skierowana na napis: „Krew trafia z tętnic do naczyń włosowatych”. Następnie kolejna strzałka i napis: „Tlen i substancje odżywcze z krwi są przekazywane do komórek ciała”. Dalej strzałka wskazująca na napis: „Żyły doprowadzają krew z tkanek do serca”. Kolejna strzałka wskazuje serce. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Serce jest to główny narząd układu krwionośnego. Pompuje ono krew, powodując jej ciągły obieg w organizmie. Tętnice odprowadzają krew z serca do wszystkich tkanek w organizmie. Dostarczają one w ten sposób tlen i substancje odżywcze oraz regulują ciśnienie krwi. Tętnice dzielą się na coraz drobniejsze fragmenty, tworząc naczynia włosowate. Naczynia te umożliwiają przekazywanie tlenu oraz substancji odżywczych z krwi do otaczających komórek ciała. Natomiast żyły, wyodrębniające się w swoich początkowych odcinkach z łączących się naczyń włosowatych, doprowadzają krew z tkanek do serca.

RIjdf3Ex7obqe

R1cJKErY5rWRc

Slajd. W górnej części dwie ilustracje ustawione jedna obok drugiej. Z lewej strony, na czarnym tle, sylwetka ludzka z zaznaczonym na pomarańczowo układem limfatycznym. Z prawej strony, na białym tle, ilustracja przedstawiająca sylwetkę ludzką z zielonymi nerwami. Na ilustracji czerwone strzałki wskazujące: migdałki, węzły chłonne, naczynia limfatyczne, śledzionę, grasicę. W dolnej części slajdu, na ciemnoszarym tle, biały nagłówek: „Układ limfatyczny”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Układ limfatyczny tworzą naczynia limfatyczne, węzły chłonne, śledziona, grasica i migdałki.

R1Sd8V9NxgZJT

RDlxAmhzb3cFy

Biały slajd. Z lewej strony ciemnoszary, pionowy prostokąt z białym nagłówkiem: „Funkcje układu limfatycznego”. Z prawej strony tekst: „Układ limfatyczny odpowiada za: utrzymanie odporności, oczyszczanie organizmu z toksyn, wytwarzanie przeciwciał”. Obok tekst ilustracja przedstawiająca sylwetkę człowieka z zaznaczonym na zielono układem limfatycznym. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Funkcją układu limfatycznego jest transport wody i substancji białkowych z płynu międzykomórkowego z powrotem do krwi. Pełni on również rolę odpornościową, czyli oczyszcza organizm z obcych ciał oraz transportuje lipidy, które zostały wchłonięte w przewodzie pokarmowym.

R1T7LI8Bi6XVz

R7TALjqyqBmS5

Biały slajd. W lewym górnym rogu, na czarnym tle, sylwetka ludzka ukazana od góry z zaznaczonymi na czerwono nerwami i mózgiem. Poniżej, w lewym dolnym rogu, nagłówek: „Układ nerwowy”. Z prawej strony slajdu ilustracja przedstawiająca sylwetkę ludzką z niebieskimi nerwami oraz czerwonym mózgiem i kręgosłupem. Na ilustracji niebieskie strzałki, które wskazują czerwone elementy: ośrodkowy układ nerwowy, mózgowie, rdzeń kręgowy oraz niebieskie elementy: obwodowy układ nerwowy, zwoje nerwowe, nerwy. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Ostatnim układem, którego budowę oraz funkcje przedstawiono w prezentacji, jest układ nerwowy. Składa się on z mózgowia, rdzenia kręgowego, zwojów nerwowych oraz nerwów.

R11EuE3RVpyEs

6,6

R3aPTu5jsIEZ1

Biały slajd. U góry ciemnoszary, poziomy prostokąt, a na nim biały nagłówek: „Budowa mózgowia”. Poniżej ilustracja przedstawiająca mózg, a na nim brązowe strzałki wskazujące: międzymózgowie, śródmózgowie, rdzeń przedłużony, tyłomózgowie (móżdżek), kresomózgowie. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

R1ZbXFIw56m6B

Źródło: rikirisnandar, domena publiczna.

W skład ośrodkowego układu nerwowego wchodzą mózgowie i rdzeń kręgowy. Mózg tworzą dwie półkule: lewa i prawa, które oddzielone są od siebie szczeliną podłużną. Mózgowie zbudowane jest z pięciu części. Patrząc od przodu wyróżniamy kresomózgowie, międzymózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie (móżdżek) i rdzeń przedłużony.

RfIjqJEnhdbYS

RfpwzrFkuHLZX

Biały slajd. Z lewej strony nagłówek: „Funkcje układu nerwowego”, a poniżej tekst: „Układ nerwowy odpowiada za: myślenie, czucie, kontakt ze światem”. Z prawej strony okrągła ilustracja przedstawiająca górną część ciała człowieka z zaznaczonymi na żółto nerwami. U dołu slajdu granatowy pasek. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Układ nerwowy jest jednym z najważniejszych układów w organizmie człowieka. Odpowiada on za myślenie, czucie i kontakt ze światem. Zapewnia dostosowanie się organizmu do zmieniających się warunków, ponieważ odbiera i analizuje bodźce płynące ze środowiska zewnętrznego oraz narządów wewnętrznych. Jest on również odpowiedzialny za prawidłowe działanie innych układów w organizmie.

ROnQeMQeF0R0O

RHzuUsGLLuI9W

Biały slajd. Z lewej strony cztery prostokąty, niebieski, żółty, zielony i pomarańczowy, a w nich napisy: „Główne układy organizmu”, „Układ nerwowy”, „Układ krążenia”, „Układ nerwowy”. Z prawej strony slajdu cztery zdjęcia ustawione w dwóch rzędach. W górnym rzędzie ilustracje przedstawiają sylwetki człowieka, na którym zostały zaznaczone: układ krążeniowy i układ oddechowy. Ilustracje w dolnym rzędzie przedstawiają sylwetki ludzkie, na których zaznaczone zostały układy nerwowe człowieka. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Podsumowując, główne układy organizmu to układ oddechowy, układ krążenia i układ nerwowy.

Polecenie 1

Podaj, z ilu płatów składa się prawe płuco, a z ilu lewe płuco.

R4AoVDg5nSCgT

Polecenie 2

Wyjaśnij, jakie funkcje w organizmie spełnia układ krwionośny.

R1QHrw4EWjIvz

Polecenie 3

Wskaż układ odpowiedzialny za kontrolowanie działania innych układów w organizmie człowieka.

Rddxib5fuJJl1

2. Zaburzenia w działaniu układu oddechowego, krążenia i nerwowego

RzmJFY1wWPFjK

Zdjęcie przedstawia czarno‑białe prześwietlenie płuc ludzkich. Płuca, znajdujące się w centralnej części zdjęcia, są ciemniejsze. Wokół jaśniejszy kontur ludzkiego ciała, z widocznymi jasnymi kośćmi żeber, ramion i kręgosłupa. — Zdjęcie rentgenowskie zaostrzenia POChP
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Konsekwencją nieprawidłowego działania układu oddechowego, w przypadku niepełnej drożności górnych dróg oddechowych, może być obumarcie części komórek mózgu lub śmierć całego organizmu. W przypadku stopniowego ograniczania drożności dolnych dróg oddechowych, tak jak dzieje się to w przypadku POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc), następstwem jest obniżenie jakości życia osoby chorej. Przy dalszym rozwoju choroby prowadzi ona do silnej niewydolności oddechowej i w konsekwencji do śmierci.

Niedrożność górnych dróg oddechowych u osoby poszkodowanej może być następstwem wypadków komunikacyjnych czy zatruć. Trzeba wówczas udrożnić drogi oddechowe i ocenić oddech. W tym celu należy:

Odwrócić poszkodowanego na plecy, jeśli znajduje się w innej pozycji, sprawdzić czy w jamie ustnej nie ma ciał obcych i w razie potrzeby wydobyć je.
Ułożyć palce jednej ręki na czole poszkodowanego, a palce wskazujący i środkowy drugiej ręki na żuchwie osoby poszkodowanej.
Odgiąć głowę poszkodowanego do tyłu i pociągnąć żuchwę ku górze. Umożliwia to udrożnienie dróg oddechowych osoby poszkodowanej.
Pochylić się nad poszkodowanym, zbliżyć policzek do twarzy, oczy skierować na klatkę piersiową osoby poszkodowanej.
Używając trzech zmysłów – słuchu, wzroku i dotyku, działać zgodnie z określeniem „widzę, słyszę, czuję”:
- patrzeć, czy porusza się klatka piersiowa,
- słuchać, czy słychać szmer wydychanego powietrza,
- spróbować, poczuć strumień wydychanego powietrza na swoim policzku.

Układ krążenia dzieli się na układ krwionośny i limfatyczny. Pierwszy z nich odpowiedzialny jest za przenoszenie tlenu z pęcherzyków płucnych do komórek ciała i przenoszenie ditlenku węgla z komórek ciała do pęcherzyków płucnych. Drugi z układów przejmuje część płynu międzykomórkowego (tkankowego) i transportuje go do układu krwionośnego. Prócz tego dostarcza do krwioobiegu tłuszcz oraz współdziała z układem odpornościowym.

RkB3rKvWNbse2

Na zdjęciu widać dłoń trzymającą tlącego się papierosa. Tło zdjęcia jest przyciemnione. — Palenie papierosów jest przyczyną groźnych chorób układu oddechowego i krążenia
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Często występującym stanem chorobowym układu krążenia jest zawał serca, czyli zablokowanie dopływu krwi do części naczyń krwionośnych serca. Pojawia się ono w wyniku zablokowania przez odkładający się cholesterol jednej z tętnic wieńcowych, doprowadzających krew do serca. W zależności od tego, czy zablokowanie jest częściowe czy całkowite, zawał prowadzi do stanu zagrożenia życia lub śmierci.

Przyczyny zawału często wiążą się z niewłaściwym stylem życia, paleniem papierosów lub z nadciśnieniem tętniczym.

W przypadku zawału osoba chora odczuwa palący ból w klatce piersiowej, duszności, płytki oddech, napady lęku. Ból może promieniować na ramiona, szyję lub brzuch. Mogą również wystąpić wymioty. Pomoc takiej osobie polega na rozluźnieniu zapiętej pod szyję koszuli lub innego ubioru, otwarciu okna dla lepszego dopływu świeżego powietrza, pomocy choremu w przyjęciu najwygodniejszej pozycji. Należy wezwać pogotowie ratunkowe i pomóc choremu w zażyciu jego własnych leków. Następnie należy kontrolować stan chorego, zwłaszcza sprawdzać, czy jest przytomny, a w razie potrzeby przystąpić do resuscytacji krążeniowo‑oddechowejresuscytacja krążeniowo‑oddechowaresuscytacji krążeniowo‑oddechowej.

Układ nerwowy składa się z około 150 miliardów neuronów i jest odpowiedzialny za wszystkie procesy w organizmie ludzkim. Neurony są komórkami odpowiedzialnymi za odbieranie, przetwarzanie i wysyłanie impulsów elektrycznych. Układ nerwowy składa się z części ośrodkowej i obwodowej. Układ ten dla sprawnego funkcjonowania wymaga dużych ilości tlenu, dotyczy to zwłaszcza mózgu. Dlatego ogromne znaczenie ma utrzymanie drożności dróg oddechowych u osoby poszkodowanej. Niedotlenienie mózgu wiąże się z nieodwracalnymi konsekwencjami dla zdrowia i życia człowieka.

R17JSVxAx5x2Q

Ilustracja przedstawia schemat szkic neuronu mózgowego — Neuron mózgowy to najmniejszy element układu nerwowego, który przewodzi impulsy elektryczne.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Zmiany w działaniu układu nerwowego spowodowane np. udarem mózgu lub zmianami chorobowymi w obrębie czaszki mogą prowadzić do omdlenia, dezorientacji lub napadu padaczkowego.

W przypadku napadu padaczki należy przede wszystkim chronić głowę chorego. Ze względu na występujące na ogół drgawki podtrzymuje się ją rękami lub podkłada miękką poduszkę. Z otoczenia należy usunąć wszelkie przedmioty o ostrych krawędziach lub mogące przewrócić się na chorego, a także chronić oczy chorego przed migoczącym światłem. Samo migoczące światło lub szybko zmieniające się obrazy mogą powodować napad padaczki.

Kiedy napad padaczkowy ustanie należy:

sprawdzić, czy drogi oddechowe chorego są drożne;
ułożyć chorego w pozycji bezpiecznej i zapewnić mu możliwość snu w możliwie higienicznych warunkach;
jeśli napady powtarzają się lub trwają dłużej niż kilka minut wezwać pogotowie;
jeśli nastąpi zatrzymanie krążenia (co zdarza się bardzo rzadko) rozpocząć resuscytację krążeniowo‑oddechową.

Więcej na temat funkcjonowania i zaburzeń układów oddechowego, krążenia i nerwowego dowiesz się oglądając poniższy film.

RfvNX7EWIauQF

Film Układ oddechowy, krążenia i nerwowy – prawidłowe funkcjonowanie i konsekwencje zaburzeń
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 4

Wymień objawy infekcji górnych dróg oddechowych.

R1eYEDI7kl1JH

Polecenie 5

Scharakteryzuj przyczyny i skutki jednej, wybranej przez siebie, choroby układu krążenia.

R1MNjfR5SBPTS

Polecenie 6

Wymień rodzaje udarów mózgu.

R1VO9DkNvmcUS

3. Podsumowanie

Układ oddechowy składa się z górnych oraz dolnych dróg oddechowych i umożliwia dostarczanie tlenu do organizmu i odprowadzanie produktów oddychania komórkowego poza organizm.
Zaburzeniami układu oddechowego są astma, POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc) i niedrożność górnych dróg oddechowych.
Układ krążenia składa się z układu krwionośnego (serce, tętnice, żyły, naczynia włosowate) oraz układu limfatycznego.
Układ krwionośny jest układem zamkniętym, układ limfatyczny ma charakter otwarty.
Układ krążenia transportuje tlen i substancje odżywcze w całym organizmie.
Zaburzeniami układu krążenia są miażdżyca naczyń krwionośnych, zawał serca, udar mózgu.
Układ nerwowy składa się z ośrodkowego układu nerwowego (mózg i rdzeń kręgowy) oraz obwodowego układu nerwowego (nerwy).
Najważniejszą funkcją układu nerwowego jest kontrolowanie pozostałych układów.
Zaburzeniami układu nerwowego są napad padaczki, stwardnienie rozsiane, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera.

4. Słownik

resuscytacja krążeniowo‑oddechowa

zespół czynności mających na celu podtrzymanie lub przywrócenie podstawowych funkcji życiowych u osoby poszkodowanej