Uprawnienia Prezydenta
Prezydent ma swoje uprawnienia. Uprawnienia są zapisane w Konstytucji. Nazywają się tam prerogatywy.
Na przykład Prezydent:
– może podpisać ustawy lub ich
nie podpisać
– powołuje sędziów
– ogłasza termin wyborów do Sejmu i Senatu.
![Prezydent siedzi przy stole i podpisuje kartkę z napisem ustawa.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RFHLgbpqjxLXe/1645773655/1cebegT5D2YG6Bm5Kzy6eW6xsLStfw6s.jpg)
Prezydent także:
– stosuje prawo łaski. To znaczy daruje lub zmniejsza kary więźniom.
– przyznaje ordery i odznaczenia zasłużonym ludziom.
Tacy ludzie robią ważne rzeczy dla Polski. Na przykład naukowcy lub żołnierze.
![Dwóch mężczyzn w garniturach. Prezydent przypina order drugiemu mężczyźnie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rn13nacJYnv20/1645773656/1YorvWUfI0haptDbZb5MoB3c760USCl1.jpg)
Prezydent może wydawać akty urzędowe.
To ważne dokumenty prawne.
Niektóre akty musi też podpisać Premier. Podpis Premiera na takim dokumencie nazywa się kontrasygnatą.
![Kartka z napisem akt urzędowy. Na niej dwa podpisy: prezydenta i premiera.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RlkL9Ni1kQn4j/1645773656/XDVMy1QyhVnRzooxb5RKy2NBU8Sp7kp9.jpg)
Prezydent podpisuje ustawy uchwalone przez Sejm. Potem ustawy ogłasza się w dzienniku ustaw.
W dzienniku ustaw są wszystkie nowe i poprawione przepisy prawa.
Prezydent może też nie podpisać ustawy, jeśli nie zgadza się na jakieś prawo.
![Prezydent siedzi przy stole i podpisuje kartkę z napisem ustawa. Obok kilka Dzienników Ustaw.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RNDsd4Dcci9kY/1645773656/14GDkU74q97cvOPHHcyRxJsF7I0Ihprn.jpg)
Prezydent sam może napisać projekt ustawy. Jeśli chce wprowadzić nowe prawo w Polsce.
Projekt tej ustawy składa w Sejmie. Posłowie i posłanki decydują czy wprowadzić to prawo.
![Na pierwszym planie Prezydent. Od niego strzałka do budynku Sejmu. Nad strzałką kartka z napisem projekt ustawy.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R2ZyIw3enCest/1645773657/1edk6tQNcPJtuRCGTsNICXB6ZuTNfZuY.jpg)
Prezydent powołuje rząd.
Od tej chwili rząd zaczyna pracować. Czasem Premier chce zmienić jakiegoś ministra.
Wtedy na wniosek Premiera, Prezydent powołuje nowego ministra.
Prezydent może zwołać spotkanie Rady Gabinetowej.
Rada Gabinetowa to spotkanie rządu i Prezydenta.
![4 postacie: Od lewej Prezydent, a przed nim stoją 3 osoby (2 mężczyzn i kobieta). Nad ich głowami napis rząd. Wszyscy są ubrani w elegancie garnitury.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RqtdLgmQnw3Lz/1645773657/XNWXl0TRs4xGMmYtGEeYRDsUQDPSgJQx.jpg)
Prezydent powołuje sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
Sędzia pracuje w sądzie. Wydaje wyroki. Na przykład za kradzież lub morderstwo. Krajowa Rada Sądownictwa jest ważna. Sprawdza czy sędziowie są bezstronni i obiektywni. To znaczy, czy wydają sprawiedliwe wyroki.
![Od lewej: Prezydent wręcza akt starszemu sędziemu w todze z fioletowym żabotem.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rez4D7hdzkuxf/1645773658/2dnalUvuAa3F7ZO8UuTCvqzZLz0eLh7G.jpg)
Prezydent powołuje prezesów:
– Sądu Najwyższego
– Trybunału Konstytucyjnego
– Naczelnego Sądu Administracyjnego.
To bardzo ważne sądy w Polsce.
Prezes sądu to szef sądu.
![Prezydent siedzi przy stole i podpisuje kartkę z napisem Powołanie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1VPyCBBPCxlg/1645773658/2WtqBRqptWzX7qznGxgC0CQt6yM5NZXd.jpg)
Prezydent składa wniosek do Sejmu i Senatu o powołanie prezesa Narodowego Banku Polskiego.
To najważniejszy bank w Polsce.
Dba o pieniądze całego państwa.
![Od lewej: Prezydent wręcza akt elegancko ubranemu mężczyźnie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1AGFMekmbhYj/1645773658/1MOonFiD14r4XPf9ZIGTFzzuqIzEAHfN.jpg)
Prezydent dba o stosunki międzynarodowe.
Stosunki międzynarodowe to kontakty pomiędzy państwami.
Prezydent powołuje i odwołuje ambasadorów.
Ambasador to przedstawiciel Polski w innym kraju.
Na przykład w Niemczech lub we Francji.
![Od lewej: Prezydent wyciąga rękę w stronę rozmówców. Przed nim stoją elegancko ubrana kobieta i mężczyzna. Wszystkie postaci rozmawiają ze sobą.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RjQ0pmJ5Pili7/1645773659/19JEElxxZir6zE7JTexO973PuKp2c6RZ.jpg)
Prezydent podpisuje umowy międzynarodowe.
Umowa międzynarodowa to dokument. Umowa określa na co umawiają się państwa.
Taką umową jest na przykład Konwencja ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.
![Prezydent siedzi przy stole i podpisuje dokument o nazwie Konwencja.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RMVEUjewNy9sl/1645773659/1S5KnXHCfGrJ4BzLYSObAxWVTPg7heqb.jpg)
Prezydent Polski ogłasza wybory.
Na przykład wybory do Sejmu i Senatu. Są to wybory parlamentarne.
Jeśli Parlament źle działa, to Prezydent może skrócić kadencję Parlamentu. Kadencja to czas na jaki wybieramy Sejm i Senat. Wtedy są nowe wybory.
![Prezydent na mównicy ogłasza wybory – za nim ekran z napisem wybory.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RASODD0MA3ypM/1645773659/fRAMrsTJ7IyhflAWrUiOSKIc1cK1vpIs.jpg)
Prezydent jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Zwierzchnik to szef.
Siły zbrojne to wojsko.
Prezydent decyduje kiedy wojsko
ma bronić kraju.
Prezydent może wprowadzić w Polsce stan wyjątkowy, wojenny lub nadzwyczajny.
Takie stany wprowadza się, gdy dzieje się źle. Na przykład jeśli inny kraj zaatakuje Polskę.
![Przed Prezydentem stoi ubrany w mundur żołnierz. Na głowie ma hełm. Salutuje Prezydentowi.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Jt5h56YXM5i/1645773660/1In5Z9kYSUgCnSUGWSuOvojnbcejQaFJ.jpg)
Prezydent ma tak zwane tradycyjne uprawnienia.
Na przykład może nadawać polskie obywatelstwo.
Polskie obywatelstwo może dostać osoba urodzona w innym kraju i mieszkająca teraz w Polsce.
Wtedy ma takie same prawa
jak wszyscy Polacy.
![Hindus w tradycyjnym stroju z czerwoną kropką między oczami i czarną brodą. Na głowie ma granatową chustę. W ręce trzyma polski dowód osobisty.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R18mhJjGYCglN/1645773660/lrjkHBplSJyfzp7w2ApVGOGIDed8F1nG.jpg)
Inne tradycyjne uprawnienie to nadawanie tytułów naukowych. Najwyższy tytuł naukowy w Polsce
to profesor.
Taki tytuł dostają wybitni naukowcy.
![Prezydent w jednej ręce trzyma dokument, w drugiej gratuluje profesorowi z brodą i wąsami .](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RszBtW4J5EBvZ/1645773661/1aRIRpSkyDbA7tqxVPyaXTXhYfSWrnU8.jpg)