"Utopia" Wisławy Szymborskiej
W Utopii Wisławy Szymborskiej
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń wie, czym jest utopia.
Uczeń zna wymowę wiersza Wisławy Szymborskiej „Utopia”.
b) Umiejętności
Uczeń interpretuje wiersz Wisławy Szymborskiej „Utopia”.
Uczeń odnajduje w tekście związki frazeologiczne, wyjaśnia cel ich przekształcenia.
Uczeń wskazuje na dobre i złe strony życia na wyspie.
Uczeń wyraża swoją opinię na temat życia na wyspie przedstawionej przez poetkę.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem
Rozmowa
Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, „Słownik mitów i tradycji kultury” W. Kopalińskiego, kserokopia wiersza W. Szymborskiej „Utopia”.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Uczniowie czytają w „Słowniku mitów i tradycji kultury” W. Kopalińskiego wyjaśnienie hasła utopia.
Uczniowie pracują w czterech grupach. Zastanawiają się, jak wyglądałaby ich utopia. Opisują wygląd krainy, jej mieszkańców, wymieniają popularne zawody, opisują sposób spędzania wolnego czasu, obowiązujące prawa, system edukacyjny. Znajdują też najważniejsze różnice pomiędzy życiem w wymyślonej przez nich krainie a światem współczesnym.
Uczniowie prezentują swoje prace.
b) Faza realizacyjna
Uczniowie czytają wiersz Wisławy Szymborskiej „Utopia” i opisują przedstawioną przez poetkę krainę, wymieniając elementy ukazanego świata wraz z ich określeniami: droga dojścia, krzaki uginające się od odpowiedzi, drzewo Słusznego Domysłu, proste drzewo zrozumienia, źródło Ach Więc To Tak, Dolina Oczywistości, echo wyjaśniające tajemnice świata, jaskinia w której leży sens, jezioro głębokiego przekonania, góra Pewność Niewzruszona.
Uczniowie zastanawiają się nad poszczególnymi nazwami elementów rzeczywistości, wyjaśniają, dlaczego poetka tak je nazwała.
Uczniowie poszukują w tekście utworu wyrażeń z języka potocznego, związków frazeologicznych, jeśli zostały zmienione, wyjaśniają sens tej zmiany, podając znaczenie podstawowe i nadane przez poetkę – uzupełniają tabelę.
Związek podstawowy | sens | Związek przekształcony | sens |
Stąpać po niepewnym gruncie | Znajdować się w sytuacji zagrożenia, być niepewnym swoich dalszych losów, ryzykować | Stanąć na gruncie dowodów | Być pewnym swoich racji, czuć się bezpiecznie, nie mieć wątpliwości |
Im dalej w las, tym więcej drzew | Im dalej w las tym szerzej się otwiera Dolina Oczywistości. | ||
Prawda wypływa na wierzch | Oliwa na wierzch wypływa |
Uczniowie wskazują na zmiany i zastanawiają się, w jakim celu poetka zmieniła związki frazeologiczne.
Uczniowie wymieniają korzyści z mieszkania na tej wyspie, np. pewność odpowiedzi na wszystkie pytania, brak wątpliwości, znajomość prawdy.
Uczniowie odpowiadają, dlaczego wyspa jest bezludna i czy zawsze była pozbawiona mieszkańców, próbują odpowiedzieć, dlaczego ludzie nie chcą mieszkać na wyspie. Uczniowie zastanawiają się nad znaczeniem końcowych słów utworu:
„Jak gdyby tylko odchodzono stąd
i bezpowrotnie zanurzano się w topieli.
W życiu nie do pojęcia.”
Nauczyciel dzieli tablicę na pół. Jedną połowę tytułuje: topiel – życie nie do pojęcia, drugą: wyspa, na której wszystko się wyjaśnia. Uczniowie dopisują określenia, które kojarzą im się z tymi wyrażeniami, odwołują się do treści wiersza.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie wyjaśniają, na czym polega utopijność w wierszu Wisławy Szymborskiej, odpowiadając, czy pewność, znajomość prawdy daje człowiekowi szczęście. Uczniowie pracują w parach; wskazują zalety i wady życia na wyspie opisanej przez Szymborską.
Uczniowie prezentują swoje prace. Każdy uczeń odpowiada, czy chciałby żyć na takiej wyspie, jaką przedstawiła poetka.
5. Bibliografia
M. Nagajowa, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy pierwszej gimnazjum, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
6. Załączniki
brak
a) Karta pracy ucznia
brak
b) Zadanie domowe
Opisz miejsce o nazwie Utopia.
7. Czas trwania lekcji
45 minut