Utrwalamy wiadomości o imiesłowie przysłówkowym

1. Cele

Wiadomości

- uczeń systematyzuje i utrwala swoje wiadomości o wszystkich imiesłowach przysłówkowych,

Umiejętności

Uczeń:

- potrafi odróżnić imiesłowy przysłówkowe od innych części mowy,

- zna podział imiesłowów przysłówkowych na imiesłowy współczesne i uprzednie,

- stosuje wiedzę teoretyczną w praktycznym rozwiązywaniu zadań,

- współpracuje w grupie,

- planuje i organizuje pracę,

- dokonuje selekcji i analizy informacji,

- ćwiczy pamięć i kojarzenie faktów,

2. Metoda i forma pracy

Metody pracy:

- pogadanka heurystyczna,

- dialog z uczniami,

- metoda zajęć praktycznych,

Formy pracy:

- indywidualna,

- grupowa,

- zbiorowa,

3. Środki dydaktyczne

Ćwiczenia, podręczniki, materiały pomocnicze przygotowane przez nauczyciela, karty pracy ucznia

4. Przebieg lekcji

Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat części mowy. Dokonują wspólnie przypomnienia wszystkich znanych im części mowy. Uczniowie starają się scharakteryzować wszystkie z nich. Części mowy, które powinny pojawić się w trakcie tej rozmowy, to: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek, czasownik. W krótkiej charakterystyce powinny się znaleźć następujące informacje: czy są odmienne, przez co się odmieniają, na jakie pytania odpowiadają.

Faza realizacyjna

W języku polskim mamy cztery różne imiesłowy, dwa przymiotnikowe i dwa przysłówkowe. Utrwaleniem i uporządkowaniem wiadomości dotyczących imiesłowów przysłówkowych zajmiemy się na dzisiejszych zajęciach.

1. Zapisanie tematu lekcji.

2. Powtórzenie najważniejszych informacji na temat imiesłowów przysłówkowych i zapisanie, krótkiej, treściwej notatki w zeszytach.

Informacje, których nie powinno zabraknąć w notatce:

Imiesłowy przysłówkowe dzielimy na współczesne i uprzednie.

Imiesłowy przysłówkowe współczesne kończą się zawsze na –ąc, np.: mówiąc, czekając, idąc.

Imiesłowy przysłówkowe współczesne mówią o czynności wykonywanej równocześnie z inną czynnością, np.: Szedł śpiewając.

Imiesłowy przysłówkowe współczesne odpowiadają na pytanie przysłówka – jak?

Imiesłowy przysłówkowe współczesne nie odmieniają się.

Imiesłowy przysłówkowe uprzednie kończa się na – wszy (po samogłoskach, np.: zrobiwszy) lub – łszy (po spólgłoskach, np.: zjadłszy).

Imiesłowy przysłówkowe uprzednie mówią o czynności wykonywanej wcześniej, niż ta druga, o której mowa jest w orzeczeniu, np.: Najadłszy się, poszedł do pracy. Najpierw się najadł a nastepnie poszedł do pracy.

Imiesłowy przysłówkowe uprzednie odpowiadają na pytanie przysłowka – kiedy?

Imiesłowy przysłówkowe uprzednie nie odmieniają się.

Dobre rady nauczyciela dla uczniów:

Imiesłowy przysłówkowe pełnią funkcję przysłówka w zdaniu, np. jadł (w jaki sposób?) milcząc.

Imiesłowy przysłówkowe nazywamy współczesnymi, gdy czynność, o której mówi imiesłów, odbywa się jednocześnie z inną czynnością, np.: szedł podskakując (jednocześnie szedł i podskakiwał). Imiesłów przysłówkowy uprzedni wyraża natomiast coś dziejącego się wcześniej, uprzednio, niż to, co oznacza orzeczenie, np.: ukłoniwszy się, wyszedł (najpierw się ukłonił, potem wyszedł).

3. Następnie uczniowie przechodzą do wykonania ćwiczeń zawartych w karcie pracy ucznia, przygotowanej wcześniej przez nauczyciela.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel dokonuje podsumowania pracy na lekcji. Powtarza razem z uczniami wszystkie informacje dotyczące imiesłowów, które powinni znać.

2. Zadanie pracy domowej.

5. Bibliografia

Nagajowa M., ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995,

Nasiłkowski S., Metody nauczania, Toruń1997,

Nagajowa M., Słowo do słowa, Warszawa 1981, WSiP,

Nagajowa M., Nauka o języku dla nauki języka, Kielce 1994,

6. Załączniki

Karta pracy ucznia

7. Czas trwania lekcji

45 minut