Uwarunkowania bezpieczeństwa państwa

W celu zrozumienia poniższego materiału, przypomnij sobie podstawowe wiadomości dotyczące zagrożeń, zarówno tych w czasie pokoju, jak i kryzysu lub wojny, które wpływają pośrednio lub bezpośrednio na całe państwo. Mogą to być również zagrożenia lokalne, ale o szerokim zasięgu oddziaływania. Spróbuj jednocześnie skategoryzować te zagrożenia - zastanów się, które mają charakter polityczny, a które militarny, ekonomiczny lub inny.

1. Bezpieczeństwo polityczne

Bezpieczeństwo jest pojęciem dynamicznym, wieloznacznym i wieloaspektowym.

Bezpieczeństwo polityczne jest definiowane na różne sposoby. Pod tym terminem kryje się zarówno stabilność porządku konstytucyjnego oraz sytuacji politycznej i społecznej w danym państwie, jak i ochrona wartości demokratycznych oraz instytucji demokracji. Z tego względu bezpieczeństwo polityczne można ogólnie zdefiniować jako proces polegający na utrzymywaniu ciągłej gotowości struktur państwowych do podejmowania wyzwań, wykorzystywania szans oraz redukowania ryzyka w aspekcie politycznym. Polega ono również na zdolności tychże struktur do eliminacji zagrożeń politycznychzagrożenia politycznezagrożeń politycznych.

Takimi zagrożeniami mogą być:

• słabość rządów prawa i struktur społeczeństwa obywatelskiego,

• niezdolność instytucji państwowych do utrzymania stabilności porządku konstytucyjnego oraz ochrony obywateli przed dyskryminacją i zastraszeniem 
  ze strony uzbrojonych grup i organizacji kryminalnych,

• nieprzestrzeganie praw i wolności człowieka,

• akty i praktyki terrorystyczne,

• wszelkiego rodzaju ekstremizmy i fundamentalizmy (np. ideologiczne i religijne),

• brak współpracy międzynarodowej.

Aby zapewnić sobie odpowiedni poziom bezpieczeństwa politycznego, państwo realizuje swoje cele strategiczne wynikające z jego interesów.

Zgodnie ze Strategią Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej z 2020 roku Indeks górny 111 Indeks górny koniec¹¹¹, do interesów narodowych zaliczamy:

• strzeżenie niepodległości, nienaruszalności terytorialnej, suwerenności oraz zapewnienie bezpieczeństwa państwa i obywateli,

• kształtowanie porządku międzynarodowego, opartego na solidarnej współpracy i poszanowaniu prawa międzynarodowego, dającego gwarancje bezpiecznego rozwoju Polski,

• umacnianie tożsamości narodowej i strzeżenie dziedzictwa narodowego,

• zapewnienie warunków do trwałego i zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego oraz ochronę środowiska naturalnego.

Cele strategiczne zostały natomiast w omawianej Strategii pogrupowane w sposób następujący:

• Filar I - Bezpieczeństwo państwa i obywateli:
  - Zarządzanie bezpieczeństwem narodowym,
  - Odporność państwa i obrona powszechna,
  - Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej,
  - Cyberbezpieczeństwo,
  - Przestrzeń informacyjna.

• Filar II - Polska w systemie bezpieczeństwa narodowego:
  - Sojusz Północnoatlantycki i Unia Europejska,
  - Współpraca bilateralna, globalna i w wymiarze globalnym.

• Filar III - Tożsamość i dziedzictwo narodowe:
  - Tożsamość narodowa Rzeczypospolitej Polskiej,
  - Tworzenie pozytywnego wizerunku Polski.

• Filar IV - Rozwój społeczny i gospodarczy, ochrona środowiska:
  - Zdrowie i ochrona rodziny,
  - Polityka migracyjna,
  - Bezpieczeństwo ekonomiczne,
  - Bezpieczeństwo energetyczne,
  - Ochrona środowiska naturalnego,
  - Potencjał naukowy i technologiczny.

Działania państwa, zmierzające do zapewnienia odpowiednio wysokiego poziomu bezpieczeństwa politycznego, zależą od wielu czynników, które nazwać można uwarunkowaniami politycznymi bezpieczeństwa państwa. Zalicza się do nich:

• niepodległość i suwerenność państwa,

• suwerennie wybrane władze,

• stabilny system prawny (w tym porządek konstytucyjny),

• stabilny system polityczny (w tym system partyjny),

• dobrze funkcjonujące władze państwowe,

• niezawisłą władzę sądowniczą,

• akceptowane oraz przestrzegane prawa i wolności człowieka,

• dobrze funkcjonujące społeczeństwo obywatelskie charakteryzujące się wysoką kulturą polityczną,

• sprawne i skuteczne działania dyplomatyczne.

RDnpDMzjlZjza

Na zdjęciu lokal wyborczy. W środku lokalu ustawiono biało‑czerwoną urnę do głosowania. Przy urnie stoi kobieta wrzucająca do środka kartę wyborczą.

2. Militarne uwarunkowania bezpieczeństwa państwa

Bezpieczeństwo militarne odnosi się do relacji zachodzących pomiędzy państwem a środowiskiem międzynarodowym, w których uczestniczy czynnik militarny. Odwołując się do przedstawionej już ogólnej definicji bezpieczeństwa politycznegobezpieczeństwo politycznebezpieczeństwa politycznego, 
za bezpieczeństwo militarne można uznać proces polegający na utrzymywaniu ciągłej gotowości struktur państwowych do podejmowania wyzwań, wykorzystywania szans oraz redukowania ryzyka w aspekcie militarnym. Mówiąc prościej, jest to utrzymywanie możliwie optymalnego, z punktu widzenia państwa, własnego potencjału militarnego oraz adekwatnych sojuszy wojskowych, umożliwiających neutralizowanie istniejących zagrożeń. Bezpieczeństwo militarne to również zdolność państwa do eliminacji zagrożeń militarnychzagrożenia militarnezagrożeń militarnych, których istotą jest użycie lub groźba użycia siły wobec danego państwa przez inne podmioty (uczestników) stosunków międzynarodowych. Zalicza się do nich bezpośrednie i pośrednie przejawy użycia lub groźby użycia sił zbrojnych, np.:

• demonstrację siły,

• szantaż militarny,

• prowokację militarną,

• incydent graniczny,

• zbrojne starcie graniczne,

• napaść zbrojną grup nieformalnych,

• konflikt zbrojny w każdej postaci.

Ponadto do zagrożeń o charakterze militarnym zalicza się:

• nadmierną rozbudowę sił zbrojnych naruszającą lokalną, regionalną lub globalną równowagę sił oraz mogącą stanowić sygnał zbliżającej się wojny, w szczególności należy przeciwdziałać wzrostowi zbrojeń państw uważanych za niestabilne i niebezpieczne,

• nieprzestrzeganie lub obchodzenie zobowiązań w dziedzinie kontroli zbrojeń i niewystarczające reakcje w momencie naruszenia tych zobowiązań,

• proliferację (rozprzestrzenianie) broni masowego rażenia – niekontrolowany przepływ tego rodzaju broni stanowi poważne zagrożenie dla całej społeczności międzynarodowej,

• obecność obcych wojsk bez zgody władz państwa przyjmującego,

• działalność służb specjalnych i/lub wywiadowczych innych państw, uznawane 
  za podstawowe działanie wyprzedzające oraz osłabiające potencjał militarny.

Tak rozumiane bezpieczeństwo militarne zależy od wielu czynników, które ogólnie nazywa się uwarunkowaniami militarnymi bezpieczeństwa państwa. Zalicza się do nich przede wszystkim:

• sprawnie funkcjonujący system bezpieczeństwa państwa,

• jasno określone i czytelne cele strategiczne,

• bardzo dobrze wyszkolone i profesjonalne siły zbrojne oraz sprawny system mobilizacji,

• wysoki poziom zaawansowania technologicznego sił zbrojnych,

• zaangażowanie w sojusze międzynarodowesojusz międzynarodowysojusze międzynarodowe (przede wszystkim te o charakterze militarnym),

• wysoką świadomość militarną oraz kulturę strategicznąkultura strategicznakulturę strategiczną danego społeczeństwa,

• dobrze rozwinięty przemysł obronny.

R1H258CR4hueE

Kolorowe zdjęcie przedstawia żołnierzy polskich w pełnym uzbrojeniu. Słoneczny upalny dzień, teren pustynny. Na pierwszym planie żołnierz w pełnym uzbrojeniu. W tle opancerzony kołowy pojazd. Z otwartego dachu pojazdu wychyla się drugi żołnierz. Żołnierze w umundurowaniu do walki na pustyni. Pojazd również pomalowany na kolor piaskowy w celu maskowania.

3. Uwarunkowania bezpieczeństwa o charakterze ustrojowym i społeczno‑gospodarczym

Rzeczpospolita Polska jest państwem położonym w Europie Środkowej – pomiędzy Morzem Bałtyckim na północy, a Sudetami i Karpatami na południu. Od północy Polska graniczy z Rosją (a dokładniej z częścią jej terytorium – obwodem kaliningradzkim) i Republiką Litewską, choć większość granicy północnej wyznacza wybrzeże Morza Bałtyckiego. Warto podkreślić, że polska wyłączna strefa ekonomicznawyłączna strefa ekonomicznawyłączna strefa ekonomiczna na Bałtyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Zachodnia granica na całej swej długości oddziela Polskę od Republiki Federalnej Niemiec. Od południa zaś, Rzeczpospolita sąsiaduje z Republiką Czeską i Republiką Słowacką. Wschodnia granica naszego państwa stanowi jednocześnie wschodnią granicę Unii EuropejskiejUnia Europejska (UE)Unii Europejskiej i NATOOrganizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO)NATO – poprzez nią sąsiadujemy z Republiką Białorusi i Ukrainą. Długości granic można poznać dzięki aplikacji poniżej.

RYEXhvAcQN7Bj

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P7wmD42Q4

Aplikacja 1 – długość granic Polski

Sytuacja :

Aplikacja przedstawia mapę konturową Europy. W centralnej części zaznaczona mapa Polski z wyszczególnionymi województwami. Wokół Polski państwa sąsiadujące. Na każdym konturze flaga każdego państwa. Po najechaniu i kliknięciu myszą na flagę państw sąsiednich, wyświetla się komunikat o długości granicy z danym państwem. Po kliknięciu na napis Morze Bałtyckie wyświetlają się informacje dotyczące granicy morskiej.

Kolejno wyświetlane komunikaty :

1.      Długość granicy z Republiką Federalną Niemiec – 467 km.

2.      Długość granicy z Republiką Czeską – 796 km.

3.      Długość granicy z Republiką Słowacji – 541 km.

4.      Długość granicy z Ukrainą – 535 km.

5.      Długość granicy z Republiką Białorusi – 418 km.

6.      Długość granicy Republiką Litwy – 104 km.

7.      Długość granicy z Federacją Rosyjską (obwodem kaliningradzkim) – 210 km.

8.      Morze Bałtyckie – Długość granicy morskiej – 440 km. Jest to długość odcinków rozgraniczających obszar morza terytorialnego z Niemcami i Rosją oraz linii, której każdy punkt jest oddalony o 12 mil morskich od morskiej linii brzegowej, a w Zatoce Gdańskiej – od linii podstawowej morza terytorialnego. Długość linii brzegowej wynosi 770 km.

Polska pod względem administracyjnym stanowi państwo unitarnepaństwo unitarnepaństwo unitarne zdecentralizowane, którego powierzchnia administracyjna wynosi 312 679 km² , 
co daje jej 69 miejsce na świecie i 9 w Europie. Od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje trzystopniowy podział administracyjny kraju na województwa, powiaty i gminy.

Polecenie 5

Poniżej znajduje się mapa z podziałem administracyjnym Polski. Zaznaczono na niej województwa. Zlokalizuj swój powiat.

RF08ZluVfLsJJ

Kolorowa mapa administracyjna Polski. Mapa przedstawia poszczególne województwa oraz miasta wojewódzkie. Na południu: województwo małopolskie, Kraków, podkarpackie, Rzeszów, śląskie, Katowice. Na południowym zachodzie: województwo opolskie, Opole, dolnośląskie, Wrocław. Na południowym wschodzie: województwo lubelskie, Lublin. W centrum Polski, od w kierunku od południa na północ: województwo świętokrzyskie, Kielce, łódzkie, Łódź, mazowieckie, Warszawa, wielkopolskie, Poznań, kujawsko-pomorskie, Bydgoszcz i Toruń. Wzdłuż granicy zachodniej: województwo lubuskie, Gorzów Wielkopolski i Zielona Góra, zachodnio-pomorskie, Szczecin. Wzdłuż granicy wschodniej: województwo podlaskie, Białystok. Na północy, od zachodu, województwo pomorskie, Gdańsk, warmińsko-mazurskie, Olsztyn.

Polska jest zamieszkana przez ok. 38,2 miliona ludzi Indeks górny 222 Indeks górny koniec²²². Pod względem liczby ludności zajmuje 37 miejsce na świecie Indeks górny 333 Indeks górny koniec³³³, a piąte wśród państw Unii Europejskiej. Społeczeństwo ma obecnie tendencję do starzenia się – odnotować można spadek dzietności i wzrost średniej długości życia. Należy jednak zwrócić uwagę, że taki trend nie musi być stały i można go zmienić, m.in. poprzez prowadzenie właściwej polityki społecznej. Wśród ludności powyżej 65. roku życia, liczba kobiet jest zdecydowanie wyższa od liczby mężczyzn (co jest spowodowane głównie wydarzeniami II wojny światowej). Natomiast pośród młodszych i najmłodszych obywateli proporcje te przedstawiają się odwrotnie – występuje niewielka nadwyżka chłopców w stosunku do liczby dziewcząt.

Polecenie 6

Przeanalizuj poniższą strukturę płci i wieku w Polsce w 2020 roku. Zastanów się, jakimi czynnikami jest determinowany kształt „piramidy” i w jaki sposób może się zmieniać w przyszłości. Jakie działania można podjąć, aby zmiany następowały w pożądanym z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa kierunku? Odpowiedź zapisz poniżej.

R1Bek2DPQ1BSH

R1WVh05vqZ5vZ

(Uzupełnij).

Pokaż przykład

Kształt piramidy jest determinowany przede wszystkim liczbą urodzeń i liczbą zgonów, ogólnie liczbą ludności w poszczególnych grupach wiekowych. W celu zwiększenia dzietności państwo może ulepszać politykę prorodzinną.

Polecenie 6

W akapicie powyżej przedstawiono zarys problemów demograficznych stojących przed Polską. Zastanów się lub dowiedz z dostępnych dla Ciebie źródeł, jakie działania w sferze socjalnej i społecznej może podejmować państwo w celu zwiększenia dzietności i zatrzymania niekorzystnych trendów demograficznych.

RIGaeFpyxdMwm

(Uzupełnij).

Pokaż odpowiedź

Przykładami takich działań są:

1. Zwiększenie dostępności żłobków i przedszkoli.

2. Ułatwienia dla pracujących rodziców.

3. Programy mieszkaniowe dla rodzin.

Polska jest demokratycznym państwem prawa. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej została uchwalona 2 kwietnia 1997 r. Mówi, że nasze państwopaństwopaństwo jest republiką parlamentarną z systemem parlamentarno‑gabinetowym. Ustrój Rzeczypospolitej opiera się na trójpodziale władzy na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Funkcjonujący w Polsce system partyjny określa się jako wielopartyjny.

R1Vhds9ywXOrr

Kolorowe zdjęcie przedstawia ścianę budynku obklejoną plakatami wyborczymi. Na pierwszym planie młoda kobieta bokiem do obserwatora zdjęcia. Przygląda się plakatom na ścianie budynku. Plakaty przedstawiają duże zdjęcia osób kandydujących w wyborach, nazwę partii politycznej, którą prezentują oraz hasła wyborcze. Po lewej stronie, duże białe ogłoszenie informujące wyborców o dacie, miejscu i sposobie głosowania.

Na straży suwerenności i niepodległości Polski, a także bezpieczeństwa i pokoju kraju oraz obywateli, stoją Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej. Żołnierze, realizujący konstytucyjne zadania wojska, mają prawo do stosowania środków przymusu bezpośredniego, użycia broni i innego uzbrojenia. Muszą oni jednak mieć na uwadze bezwzględną konieczność oraz cel wykonania tych zadań. Ponadto ich działania powinny być adekwatne do zagrożenia oraz mieścić się w granicach zasad określonych w wiążących Rzeczpospolitą Polską ratyfikowanych umowach międzynarodowych.

RzEx2Ous1YNJY

Kolorowe zdjęcie przedstawia defiladę sił zbrojnych RP. Ulicą maszerują m.in. pododdziały reprezentacyjne Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej. Żołnierze ubrani są w mundury galowe, mają karabiny z bagnetami trzymane równolegle do piersi żołnierzy, skierowane ku górze.

Kluczowe znaczenie, ze względu na bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej,
ma członkostwo w organizacjach oraz sojuszach międzynarodowych. Polska jest członkiem takich organizacji, jak: Unia EuropejskaUnia Europejska (UE)Unia Europejska, Organizacja Traktatu PółnocnoatlantyckiegoOrganizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO)Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w EuropieOrganizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Organizacja Narodów ZjednoczonychOrganizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)Organizacja Narodów Zjednoczonych czy Rada EuropyRada EuropyRada Europy. Ważne ze względów bezpieczeństwa jest zwłaszcza członkostwo Polski w Unii Europejskiej, Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) oraz Organizacji Bezpieczeństwa Współpracy w Europie (OBWE).

W zakresie uwarunkowań bezpieczeństwa państwa, bardzo istotne są również czynniki ekonomiczne. Złe zarządzanie gospodarką może prowadzić m.in. do:

• kryzysów gospodarczych,

• bankructw,

• obniżenia poziomu życia,

• krachów giełdowych,

• inflacji (utraty wartości pieniądza),

• problemów z budżetem państwa i/lub samorządów,

• problemów z importem/eksportem,

• braku stabilności finansowej,

• obniżenia jakości usług publicznych, np. służby zdrowia.

4. Podsumowanie

• Bezpieczeństwo jest pojęciem dynamicznym, wieloznacznym i wieloaspektowym. Biorąc pod uwagę funkcjonowanie instytucji państwowych oraz uczestnictwo w systemie międzynarodowym, jednymi z najważniejszych dla państwa są jego wymiary: polityczny, społeczno‑ekonomiczny, militarny, energetyczny, informatyczny. Jednak katalog ten nie jest zamknięty.

• Uwarunkowania polityczne bezpieczeństwa państwa to m.in. niepodległość i suwerenność państwa, suwerennie wybrane władze, stabilny system prawny 
  (w tym porządek konstytucyjny), stabilny system polityczny (w tym system partyjny), dobrze funkcjonujące władze państwowe, niezawisła władza sądownicza, akceptowane oraz przestrzegane prawa i wolności człowieka, dobrze funkcjonujące społeczeństwo obywatelskie oraz sprawne i skuteczne działania dyplomatyczne.

• Uwarunkowania militarne bezpieczeństwa państwa to m.in.: sprawnie funkcjonujący system bezpieczeństwa państwa, jasno określone i czytelne cele strategiczne, bardzo dobrze wyszkolone i profesjonalne siły zbrojne, wysoki poziom zaawansowania technologicznego sił zbrojnych, zaangażowanie w sojusze międzynarodowe (przede wszystkim te o charakterze militarnym), wysoki poziom świadomości militarnej oraz kultura strategiczna danego społeczeństwa.

• Uwarunkowania społeczno‑ekonomiczne bezpieczeństwa państwa - bardzo szeroki katalog, w którego skład wchodzą zarówno zagadnienia stricte gospodarcze, jak i opisywane wyżej kwestie demograficzne, a także różnego rodzaju problemy społeczne.

• Rzeczpospolita Polska jest państwem położonym w Europie Środkowej. Zachodnia granica na całej swej długości oddziela Polskę od Republiki Federalnej Niemiec, od południa zaś Rzeczpospolita sąsiaduje z Republiką Czeską i Republiką Słowacką. Wschodnia granica naszego państwa stanowi jednocześnie wschodnią granicę Unii Europejskiej i NATO – poprzez nią sąsiadujemy z Republiką Białorusi i Ukrainą.

• Polska pod względem administracyjnym jest państwem unitarnym zdecentralizowanym, którego powierzchnia administracyjna wynosi 312 679 km². Polskę zamieszkuje ok. 38,2 miliona ludzi. Pod względem liczby ludności zajmuje 37. miejsce na świecie, a 5. w Unii Europejskiej.

• Polska jest demokratycznym państwem prawa. Na straży suwerenności i niepodległości Rzeczypospolitej, bezpieczeństwa i pokoju kraju oraz obywateli, stoją siły zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto kluczowe znaczenie w tym aspekcie ma również członkostwo Polski w różnorodnych organizacjach i sojuszach międzynarodowych, spośród których najważniejsze są Unia Europejska, NATO i OBWE.

5. Praca domowa

6. Słownik

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)

Definicja: Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)

organizacja międzynarodowa uznawana za organizację regionalną; powstała
1 stycznia 1995 r. w wyniku instytucjonalizacji Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a jej głównym celem jest zapobieganie konfliktom w Europie

R1aH19rxIVenC

Kolorowe zdjęcie flagi OBWE. Biała prostokątna flaga zawieszona na maszcie. Flaga powiewa w prawą stronę zdjęcia. Na białej powierzchni, na środku flagi, cztery granatowe kwadraty. Kwadraty ułożone w rzędzie. Na każdym jedna biała litera. Od lewej: O, S, C, E.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)

Definicja: Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)

organizacja międzynarodowa stawiająca sobie za cel zapewnienie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, popieranie przestrzegania praw człowieka oraz rozwój współpracy między narodami

R1FtFc3lv5zhc

Kolorowe zdjęcie przedstawia flagę ONZ. Niebieska prostokątna flaga zawieszona na maszcie. Flaga powiewa w prawą stronę zdjęcia. Na niebieskiej powierzchni, na środku flagi, białe logo ONZ. Centralna część logo to kula ziemska z białymi konturami kontynentów. Wokół kuli ziemskiej, po lewej i prawej stronie, białe gałązki z liśćmi.

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO)

Definicja: Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO)

organizacja międzynarodowa o charakterze polityczno‑wojskowym, powstała 
24 sierpnia 1949 r. na mocy Traktatu Północnoatlantyckiego, podpisanego 
4 kwietnia 1949 r.; początkowo celem NATO była obrona jej członków przed atakiem militarnym ze strony Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) i jego sojuszników; dzisiaj cele te mają bardziej uniwersalny charakter; Polska jest członkiem NATO od 12 marca 1999 r.

RREniZjhCT42v

Zdjęcie przedstawia flagę NATO zawieszoną na maszcie. Maszt po prawej stronie. Flaga unosi się i jest skierowana w lewo. Na błękitnym tle znajduje się biały pierścień. W środku pierścienia czteroramienna gwiazda. To tak zwana róża kompasowa. Ramiona gwiazdy są zakończone białym, wąskim paskiem.

Unia Europejska (UE)

Definicja: Unia Europejska (UE)

organizacja międzynarodowa stanowiąca gospodarczo‑polityczny związek demokratycznych państw europejskich; powstała 1 listopada 1993 r. na mocy podpisanego 7 lutego 1992 r. traktatu z Maastricht jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej

R1HoK7wUUCaR0

Zdjęcie przedstawia flagę Unii Europejskiej zawieszoną na maszcie. Maszt po lewej stronie zdjęcia. Flaga powiewa skierowana w prawo. Na granatowym tle 12 pięcioramiennych gwiazdek. Gwiazdy ułożone są w okrąg.

7. Zadania