Uzależnienia – ich konsekwencje i możliwości przeciwdziałania

RHCyMMqVrLT2z

Uzależnienia stanowią wielkie wyzwanie zarówno dla osób, które są ich ofiarami, jak i dla ich opiekunów oraz dla całego społeczeństwa. O tym, czym są uzależnienia i jak możemy im przeciwdziałać, dowiesz się z tego e‑materiału.

Nauczysz się

scharakteryzujesz rodzaje uzależnień,
dokonasz interpretacji danych statystycznych o uzależnieniach w Polsce i innych krajach,
podasz przyczyny uzależnień,
określisz społeczne konsekwencje uzależnień i możliwości przeciwdziałania im.

1. Rodzaje uzależnień

UzależnieniauzależnienieUzależnienia, podobnie jak inne zjawiska, możemy podzielić według określonych kryteriów. Najprościej uzależnienia możemy podzielić na psychiczne, w tym behawioralne, oraz fizyczne.

Uzależnienie psychiczne nie jest spowodowane zachodzeniem zmian w organizmie pod wpływem różnych substancji. Wynika ono głównie z tego, co stało się i dzieje w psychice osoby uzależnionej. Nie oznacza to jednak, że jest mniej groźne.

Z innym mechanizmem mamy do czynienia w przypadku uzależnienia fizycznego, np. od alkoholu, który z czasem staje się niezbędny w życiu osoby uzależnionej, m.in. poprzez fakt wpływania na receptory w mózgu. Uzależnienie od substancji chemicznych powoduje zwykle dodatkowe skutki uboczne, oprócz postępującego rujnowania organizmu. Bardzo często dochodzi do tego zespół abstynencyjnyzespół abstynencyjnyzespół abstynencyjny, a więc to, co dzieje się po zaprzestaniu dostarczania do organizmu określonej substancji. Czas jego trwania i skutki mogą zależeć m.in. od:

rodzaju substancji i przez jaki czas była przyjmowana;
wielkości przyjmowanych dawek;
sposobu odstawienia (czy gwałtowne, czy pod kontrolą).

Warto dodać, że pierwsze, niewielkie efekty odstawienne mogą być odczuwalne już po bardzo krótkim czasie stosowania substancji psychoaktywnych. W tym miejscu trzeba jednak wskazać, że ich odstawienie, ma również swoje pozytywne efekty, niekiedy bardzo szybkie. Na przykład, jeżeli chodzi o palenie tytoniu:

po 24 godzinach zmniejsza się ryzyko ostrego zawału serca;
po 20 minutach spada tętno;
w ciągu 12 godzin wraca do normy poziom tlenku węgla we krwi;
w ciągu 2–12 tygodni poprawia się krążenie i czynności płuc;
do 3 miesięcy poprawia się kondycja fizyczna, a w ciągu 1–9 miesięcy ustępują kaszel i duszność;
po roku zmniejsza się o połowę ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca;
po 5 latach zmniejsza się ryzyko wystąpienia udaru mózgu oraz zachorowania na raka jamy ustnej, przełyku i krtani oraz płuc;
w ciągu 10 lat śmiertelność z powodu raka płuc jest o około połowę mniejsza niż wśród palaczy;
w ciągu 5–15 lat ryzyko udaru zmniejsza się do poziomu porównywalnego do osób niepalących;
po 15 latach ryzyko zachorowania na raka płuc jest podobne jak u osoby nigdy niepalącej;
w ciągu 15 lat ryzyko wystąpienia chorób serca jest takie jak u niepalących.Indeks górny 1przypis 11 Indeks górny koniec

W grupie uzależnień psychicznych, wyróżnia się grupę uzależnień od czynności i zachowań, tj. uzależniania behawioralneuzależnienia behawioralneuzależniania behawioralne. W literaturze wskazuje się, że współcześnie stają się one coraz większym problemem.Indeks górny 2przypis 22 Indeks górny koniec Do uzależnień behawioralnych należą między innymi:

fonoholizm (uzależnienie od telefonu);
kompulsywne jedzenie;
hazard;
ortoreksja (nadmierne dbanie o zdrowe odżywianie);
pracoholizm;
uzależnienie od gier komputerowych lub internetu.
zakupoholizm;

Zapoznaj się z poniższą animacją dotyczącą uzależnień.

R1UXx4nCvK4jt

Rodzaje i przyczyny uzależnień
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Polecenie 1

Wymień co najmniej trzy czynniki sprzyjające uzależnieniom.

Ry2UOsymh8432

Polecenie 2

Wyjaśnij, czym spowodowane są uzależnienia fizyczne.

Ry2UOsymh8432

Polecenie 3

Opisz sposoby przeciwdziałania uzależnieniom

Ry2UOsymh8432

2. Uzależnienia – postawy i statystyki

Warto rozważyć jakie czynniki sprzyjają uzależnieniom.

Pierwszą grupę stanowią czynniki indywidualne. Znaczenie ma tu zarówno sytuacja danej osoby, jej nawyki, siła woli. W niektórych badaniach wskazuje się również na stricte [czytaj: strikte] biologiczne czynniki, takie jak liczba neuroprzekaźników w mózgu i podobne.Indeks górny 3przypis 23 Indeks górny koniec

Niezwykle istotną kategorię stanowią czynniki społeczne – a więc to, z czym człowiek ma do czynienia począwszy od wychowania, przez grupy rówieśnicze, na towarzystwie w późniejszym dorosłym życiu (np. w pracy) kończąc.

Istotne są też ogólne normy i wzorce zachowań przyjęte w danym społeczeństwie. Mogą one ponadto sięgać daleko wstecz i podlegać uwarunkowaniom historycznych.

Pierwszym przykładem jest palenie tytoniu w Polsce. Jeszcze w latach 80. XX wieku powszechną normą było to, że w każdym miejscu publicznym znajdowały się popielniczki, włącznie z pomieszczeniami zamkniętymi, np. w zakładach pracy. Liczne działania uświadamiające konsekwencje palenia papierosów, promowanie zdrowego stylu życia, ale także procesy sądowe, spowodowały ograniczenie społecznego przyzwolenia na palenie tytoniu.

Innym ciekawym przykładem jest prześledzenie spożycia alkoholu przez pryzmat państw na świecie - jest to przykład dotyczący uwarunkowań historycznych. Różnice dotyczą nie tylko ilości spożywanego alkoholu w przeliczeniu na mieszkańca w ciągu roku, ale także rodzaju alkoholu.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opracowała raport dotyczący spożycia alkoholu w 2020 roku w 52 krajach świata. Średnio 11,3 litra czystego alkoholu rocznie przypada na mieszkańca kraju należącego do Unii Europejskiej. Wg raportu przynajmniej raz w miesiącu upija się 30 proc. dorosłych (powyżej 15 lat). W krajach OECD od alkoholu uzależnionych jest 3,7 procent populacji, czyli około 50 mln ludzi. Na jednego Polaka rocznie przypada średnio 11,7 litra czystego alkoholu. Co najmniej raz w miesiącu upija się 35 procent dorosłych.Indeks górny 111 Indeks górny koniec

Do 2050 r. z powodu chorób i urazów spowodowanych piciem alkoholu średnia długość życia skróci się u nas o 1,6 roku. To jeden z wyższych wskaźników. Najwięcej w Europie alkoholu wysokoprocentowego spożywa się w krajach byłego bloku wschodniego. Dużą ilość alkoholu na jednego mieszkańca spożywa się także w krajach, w których od dawna istniała tradycja picia piwa np. Austria.

RZTKGCkUmfOKD

Ilustracja przedstawia mapę świata, na której różnymi odcieniami fioletu zostały zaznaczone państwa - im bardziej intensywny, tym większa liczba osób z problemami alkoholowymi. Kolor, określający największe uzależnienie (10 milionów) pojawia się w Chinach i Indiach. Należy mieć jednak na uwadze, że nie jest to w pełni wiarygodny wskaźnik z uwagi na wysoką populację tych państw. W związku z tym analiza takich danych liczbowych powinna być proporcjonalna do liczby ludności. Jaśniejszy kolor i 8 milionów pojawia się w Stanach Zjednoczonych, a następnie Brazylii. Kolejnym państwem jest Rosja. W Unii Europejskiej wskaźnik jest niższy i wynosi w przybliżeniu 2 miliony. — Na ilustracji przedstawiono liczbę osób z zaburzeniami alkoholowymi w państwach świata w 2019 roku. Uwzględnia ono osoby obu płci i w każdym wieku
Źródło: na podstawie: IHME, Global Burden of Disease oraz https://ourworldindata.org/, Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Zapoznaj się z poniższą prezentacją multimedialną dotyczącą uzależnień w Polsce.

Rg5e3Lw6olH46

RhEc4C0ewAsIX

Uzależnienia w Polsce w liczbach.

RNGV7mWJpttk9

REpL11IaV6msU

Biały slajd. W górnej jego części zdjęcie przedstawiające małe kolorowe kulki z liczbami: 16, 37, 51, 4, 63, 44, 10, 29. Na środku duża, biało‑czerwona kulka. W dolnej części slajdu tekst: „Uzależnienia prowadzą do licznych problemów społecznych w skali całego państwa”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Uzależnienia mają swoje znaczące konsekwencje dla populacji. Mogą się przyczyniać do problemów społecznych, np. zjawisk patologicznych w szkole, wzrostu poziomu przestępczości, obciążenia służby zdrowia. Z tej prezentacji dowiesz się, jak ten problem, w kontekście Polski, przedstawia się w liczbach.

R1QmVfHrMkDgI

RvTNJr14ioj1S

Biały slajd. W górnej jego części trzy wykresy słupkowe. Pierwszy, zatytułowany „ogółem” przedstawia następujące liczby: 2009: 29, 2011: 31, 2013: 27, 2015:24, 2017: 24, 2019: 21. Drugi, nazwany „mężczyźni” przedstawia następujące liczby: 2009:35, 2011: 39, 2013: 31, 2015: 31, 2017: 29, 2019: 24. Trzeci, nazwany „kobiety”, przedstawia następujące liczby: 2009: 24, 2011: 23, 2013: 13, 2015: 18, 2017: 20, 2019: 18. W dolnej części slajdu tekst: „Palenie tytoniu w Polsce ma tendencję zniżkową. Najciemniejszy kolor słupków to rok 2009, a żółty oznacza rok 2019. Liczby w słupkach oznaczają odsetek osób palących. W ciągu 10 ostatnich lat zaobserwowano znaczący spadek liczby palaczy”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Pierwszym czynnikiem, który przeanalizujemy, jest palenie papierosów. Przez lata było to uznawane za praktykę normalną i powszechną, również w miejscach publicznych. Obecnie trend ten zmienia się, co zaprezentowano na widocznej grafice. Sprzyjają temu liczne kampanie dotyczące szkodliwości substancji zawartych w dymie papierosowym. Równolegle pojawił się jednak aspekt zamienników w postaci różnego rodzaju papierosów elektronicznych, zgrzewanych. To, że nie posiadają one znacznej części szkodliwych substancji w stosunku do papierosów tradycyjnych, nie zmienia faktu, że w dalszym ciągu mogą być przyczyną nie mniej dotkliwych uzależnień.

RNrkKVRaHouv2

R5SKoQUD0ZLKe

Biały slajd. Z lewej strony zdjęcie przedstawiające kobietę leżącą na łóżku. Leży na brzuchu, a na poduszce ma rozrzucone długie, brązowe włosy. W dłoni trzyma butelkę z żółtym płynem. Po prawej stronie tekst: „Precyzyjna liczba osób uzależnionych od alkoholu jest trudna do oszacowania. Możemy jednak wyciągać wnioski na podstawie badań statystycznych. W 2019 roku respondenci deklarowali: picie okazjonalne (56%), picie częste (8%), niepijący (33%). Dane wynikają z badań przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznych”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Drugi z powszechnych powodów uzależnień w Polsce i na świecie to alkohol. Doprecyzujmy w tym miejscu, że mowa o alkoholu etylowym. Spożycie innego, np. metylowego, lub przemysłowych wersji tego pierwszego, kończy się kalectwem lub śmiercią. Szacuje się, że uzależnionych od alkoholu w Polsce jest w granicach od 700 do 900 tysięcy osób, a nadużywających go, nawet około 2,5 miliona.

R10Y9KQuoSgJw

RIWAzQKETnxoK

Biały slajd. U góry czarny nagłówek: „Raport o stanie narkomanii w Polsce z 2020 roku (Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii)”. Z lewej strony tekst: „Odsetek Polaków w wieku 18‑64 lata zażywających narkotyki wynosi 5,4 procent. Najczęściej sięgano w Polsce po: marihuanę, amfetaminę, opioidy, na przykład kodeinę, morfinę, heroinę, opium, MDMA (ecstasy, kokainę, mefedron. Niektóre opioidy występują w lekach i są legalne. Legalna jest również medyczna marihuana”. Z prawej strony slajdu infografika „Używanie alkoholu w ciągu ostatniego roku przez osoby w wieku 15‑64 lata (%). Austria (2015): 91,5, Belgia (2008): 82,1, Bułgaria (2016): 65,5, Chorwacja (2015): 73,2, Cypr (2016): 73,1, Czechy (2012): 84, Estonia (2018): 85,4, Finlandia (2018): 84,4, Francja (2014): 85,8, Hiszpania (2017): 75,2, Holandia (2009): 84, Irlandia (2015): 79,9, Litwa (2016): 81,6, Łotwa (2015): 84,5, Malta (2013): 70,6, Niemcy (2018): 86,7, Norwegia (2018): 84,7, Polska (2018): 79,9, Portugalia (2016): 59,4, Rumunia (2016): 74,9, Słowacja (2015): 78,6, Słowenia (2018): 80,2, Szwecja (2017): 87,2, Węgry (2015): 74,2, Włochy (2017): 83,7”. Obok wykresu znajduje się drugi słupkowy zatytułowany „Używanie narkotyków w ciągu ostatniego roku przez osoby w wieku 15‑64 lata (%)”, a poniżej dane: „Austria (2015): 6,7, Belgia (2018): 8,8, Bułgaria (2016): 5,7, Chorwacja (2015): 8,3, Cypr (2016): 2,2, Czechy (2018): 9,3, Dania (2017): 7,1, Estonia (2018): 7, Finlandia (2018): 8,7, Francja (2017): 11,4, Grecja (2015): 2,9, Hiszpania (2017): 11, 9, Holandia (2018): 11,8, Irlandia (2015): 8,9, Litwa (2016): 3,1, Luksemburg (2014): 6,2, Łotwa (2015): 4,6, Niemcy (2018): 7,8, Polska (2018): 5,4, Portugalia (2016): 5,4, Rumunia (2016): 5,8, Słowacja (2015): 4,7, Słowenia (2018): 6,3, Szwecja (2018): 4,3, Węgry (2015): 2,3, Wielka Brytania (2018): 8,7, Włochy (2017): 10,6”. Pod wykresem tekst: „Źródło: Biuletyn Statystyczny EMCDDA, 2020”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Kolejnym istotnym powodem uzależnień są narkotyki. W Polsce są one nielegalne, natomiast w niektórych państwach są dopuszczone do użycia niektóre z ich lżejszych odmian, określane czasami mianem „miękkich”. Na slajdzie zaprezentowano zestawienie najczęściej używanych przez Polaków narkotyków. Podobnie jak w przypadku alkoholu, z uwagi na to, że znaczna część używających tych środków może nie występować w oficjalnych statystykach, dane liczbowe są szacunkowe.

RJgQp8UaDKrhu

RxVU1PTN2p9iy

Biały slajd. Z lewej strony zdjęcie przedstawiające małe szklane butelki, tabletki, strzykawkę oraz szklana kolba, w której znajduje się pomarańczowy płyn, a na niej biała naklejka z czarną czaszką i kośćmi piszczelowymi. Z prawej strony tekst: „Dopalacze mogą bardzo szybko ewoluować, jeżeli chodzi o ich strukturę chemiczną i skład, co ma na celu uniknięcie zakazu wprowadzania ich do obrotu”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Wśród substancji psychoaktywnych niebezpieczną grupę stanowią tzw. dopalacze. Mogą one być kontrolowane w minimalnym stopniu z uwagi na dynamikę, z jaką zmienia się na rynku ich struktura chemiczna. W praktyce często stanowią zagrożenie większe niż narkotyki. Są nielegalne, jednak należy uważać na to, że mogą być sprzedawane pod przykryciem innych produktów.

RHYmrtyej7jhS

R1AyQC3SPNMmk

Biały slajd. Z lewej strony zdjęcie przedstawiające kolorowe tabletki i kapsułki. Z prawej strony tekst: „Uzależnienia mogą mieć charakter mieszany (różne substancje) lub krzyżowy (substancje wchodzące ze sobą w interakcje)”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Niestety wiele z uzależniających środków bywa stosowanych jednocześnie. Potęguje to ryzyko poważnych problemów ze zdrowiem lub zgonu. Substancje takie mogą wchodzić ze sobą w różnego rodzaju interakcje, o których przeciętna osoba ma niewielką lub zerową wiedzę. Mówimy wtedy o uzależnieniu krzyżowym. Nawet jeżeli różne substancje są stosowane kolejno, mimo braku wzajemnego wpływu, i tak mogą wyrządzić w organizmie wielkie szkody.

R1NYTIyb9KWVm

RDk1j74LOxGj8

Źródło: Głos Wojewódzki, licencja: CC BY 4.0.

Warto zwrócić uwagę na problem, jaki powodują osoby wykonujące różne czynności, będąc jednocześnie pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych substancji uzależniających. Niejednokrotnie prowadzi to do wypadków, a nawet katastrof, m.in. w ruchu drogowym. Wrażliwe zawody i czynności to na przykład: kierowanie samochodami; kierowanie pojazdami w transporcie zbiorowym; operowanie sprzętem budowlanym – dźwigami, wózkami widłowymi, żurawiami.

RCAE7YSP5m02t

RXXfWTGj1dKKC

Biały slajd. W lewym dolnym rogu napis: „Źródło: Komenda Główna Policji”. Obok z prawej strony slajdu tabela zatytułowana „Wypadki drogowe i ich skutki z udziałem uczestników ruchu będących pod działaniem alkoholu w układzie województw”. Dane w tabeli: „– Województwo: dolnośląskie, wypadki: ogółem: 169, %: 6,8, zabici: ogółem: 25, %: 7,6, ranni: ogółem: 202, %: 7,2; – województwo: kujawsko‑pomorskie, wypadki: ogółem: 96, %: 3,9, zabici: ogółem: 15, %: 4,5, ranni: ogółem: 109, %: 3,9;– województwo: lubelskie, wypadki: ogółem: 145, %: 5,8, zabici: ogółem: 21, %: 6,3, ranni: ogółem: 160, %: 5,7– województwo: lubuskie, wypadki: ogółem: 65, %: 2,6, zabici: ogółem: 8, %: 2,4, ranni: ogółem: 69, %: 2,5;– województwo: łódzkie, wypadki: ogółem: 243, %: 9,8, zabici: ogółem: 29, %: 8,8, ranni: ogółem: 297, %: 10,6;– województwo: małopolskie, wypadki: ogółem: 254, %: 10,2, zabici: ogółem: 13, %: 3,9, ranni: ogółem: 285, %: 10,2;– województwo: mazowieckie (bez KSP (Komendy Stołecznej Policji)), wypadki: ogółem: 272, %: 10,9, zabici: ogółem: 64, %: 19,3, ranni: ogółem: 284, %: 10,1;– województwo: opolskie, wypadki: ogółem: 61, %: 2,5, zabici: ogółem: 17, %: 5,1, ranni: ogółem: 69, %: 2,5;– województwo: podkarpackie, wypadki: ogółem: 116, %: 4,7, zabici: ogółem: 10, %: 3,0, ranni: ogółem: 132, %: 4,7;– województwo: podlaskie, wypadki: ogółem: 56, %: 2,3, zabici: ogółem: 10, %: 3,0, ranni: ogółem: 56, %: 2,0;– województwo: pomorskie, wypadki: ogółem: 168, %: 6,8, zabici: ogółem: 18, %: 5,4, ranni: ogółem: 196, %: 7,0;– województwo: śląskie, wypadki: ogółem: 219, %: 8,8, zabici: ogółem: 19, %: 5,7, ranni: ogółem: 235, %: 8,4;– województwo: świętokrzyskie, wypadki: ogółem: 100, %: 4,0, zabici: ogółem: 16, %: 4,8, ranni: ogółem: 109, %: 3,9;– województwo: warmińsko‑mazurskie, wypadki: ogółem: 138, %: 5,5, zabici: ogółem: 19, %: 5,7, ranni: ogółem: 157, %: 5,6;– województwo: wielkopolskie, wypadki: ogółem: 202, %: 8,1, zabici: ogółem: 25, %: 7,6, ranni: ogółem: 226, %: 8,1;– województwo: zachodniopomorskie, wypadki: ogółem: 102, %: 4,1, zabici: ogółem: 13, %: 3,9, ranni: ogółem: 114, %: 4,1;– województwo: KSP (Komenda Stołeczna Policji), wypadki: ogółem: 82, %: 3,3, zabici: ogółem: 9, %: 2,7, ranni: ogółem: 105, %: 3,7;– Polska: wypadki: ogółem: 2448, %: 100,0, zabici: ogółem: 331, %: 100,0, ranni: ogółem: 2805, %: 100,0”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Przyjrzyjmy się policyjnej statystyce wypadków drogowych spowodowanych przez uczestników ruchu drogowego będących pod wpływem alkoholu, w ujęciu według województw w 2021 roku. W podsumowaniu widzimy bardzo dużą liczbę wypadków ogółem – 2448 zdarzeń, w których zginęły 331 osoby, a aż 2805 zostało rannych. Możemy sobie na tej podstawie wyobrazić, jak duży koszt ponoszą każdego roku obywatele i całe państwo na niwelowanie skutków takich wypadków. Składają się na niego m.in. rehabilitacja i leczenie tych, którym udało się przeżyć, ale także mniej wymierne straty, np. dotykające członków rodzin ofiar.

R10DdPEzvNpYL

R11MBtpg1rtTU

Biały slajd. Z lewej strony tekst: „Możesz i powinieneś/aś podjąć walkę z uzależnieniem lub nakłonić do tego znaną Ci, uzależnioną osobę”. Obok, z prawej strony slajdu, zdjęcie przedstawiające czerwony przycisk z napisem „STOP”. Nad przyciskiem dłoń ludzka, a pod nim czerwona tabliczka z białym napisem: „Addiction”. — Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Uzależnienia są niekorzystne zarówno z punktu widzenia osób, których dotknęły, jak również z punktu widzenia innych, na przykład ich rodzin, oraz systemu ochrony zdrowia. Generują one niepotrzebnie koszty, np. dotyczące rehabilitacji, terapii, pobytów w ośrodkach uzależnień. Warto podjąć próbę wyjścia z nałogu, nie tylko dla samego siebie, ale również po to, aby nie zmuszać innych osób do znoszenia skutków takiego uzależnienia. Ciągły rozwój metod terapeutycznych i farmakologicznych daje szansę na pomyślny skutek leczenia.

Polecenie 4

Wyjaśnij, dlaczego trudno jest ustalić dokładną liczbę uzależnionych od danej substancji.

Ry2UOsymh8432

Polecenie 5

Na podstawie wykresu wskaż tendencje zmian w zakresie palenia papierosów w Polsce.

Ry2UOsymh8432

Polecenie 6

Wyjaśnij w kilku zdaniach, jakie jest ryzyko wynikające z łączenia kilku substancji psychoaktywnych.

Ry2UOsymh8432

3. Uzależnienia – konsekwencje prawne

Poza konsekwencjami dla zdrowia uzależnienia mogą prowadzić również do poważnych skutków prawnych.

Przyjrzyjmy się wybranym z nich.

Polskie prawo rozróżnia jazdę w stanie po użyciu (0,2‑0,5 promila) oraz w stanie nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila).

Za prowadzenie pojazdu w pierwszym przypadku (ruch lądowy, lotniczy, morski) lub będąc pod wpływem podobnie działającej substancji grozi:

grzywna nie niższa niż 2500 zł (maksymalna to 30 tys. zł) lub areszt do 30 dni;
zakaz prowadzenia pojazdów od 6 miesięcy do 3 lat;
15 punktów karnych.Indeks górny 4przypis 34 Indeks górny koniec

Ważne!

„Tej samej karze (aresztu lub grzywny) podlega, kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem podobnie działającego środka, prowadzi na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu inny pojazd [...]” – Art. 87, Kodeks wykroczeń.

Za jazdę w stanie nietrzeźwości, czyli powyżej 0,5 promila grozi:

grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara więzienia do 2 lat;
zakaz prowadzenia pojazdów od roku do 15 lat;
kara pieniężna od 50 do 60 tysięcy złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej;
15 punktów karnych.Indeks górny 5przypis 35 Indeks górny koniec

Ponadto, za spowodowanie wypadku w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego art. 178 Kodeksu karnego przewiduje zaostrzenie karalności wobec sprawcy, a więc zwiększenie wymiaru kary.

4. Podsumowanie

Uzależnienia możemy podzielić na psychiczne i fizyczne. Pierwsze wynikają tylko z wewnętrznego przymusu, drugie są efektem fizycznych zmian zachodzących w organizmie pod wpływem zażywanych substancji.
Uzależnienia behawioralne są rodzajem uzależnień związanych z wewnętrznym przymusem wykonywania jakiejś czynności np. rozmowy przez telefon, robienia zakupów, gry na komputerze.
Grupy, w których dana osoba jest członkiem, mogą również wpływać na jej uzależnienia, zwłaszcza z uwagi na panujące w nich poglądy i wyznawany system wartości.
Prowadzenie pojazdów mechanicznych pod wpływem substancji odurzających jest zagrożone całym spektrum kar, od grzywny po pozbawienie wolności.

przypis 1

przypis 2

przypis 3

5. Słownik

uzależnienia behawioralne

zwane również uzależnieniami od zachowań lub procesów, to rodzaj uzależnień, w których osoba uzależniona odnosi satysfakcję lub przyjemność z określonych zachowań, czynności lub aktywności, a nie z substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol czy narkotyki. Przykłady uzależnień behawioralnych to m.in. uzależnienie od komputera i internetu, zakupów. Choć uzależnienia behawioralne nie powodują bezpośredniego uszkodzenia organizmu, mogą prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych, społecznych i finansowych, a w skrajnych przypadkach mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne osoby uzależnionej oraz jej najbliższych.

uzależnienie

zaburzenie polegające na przymusie wykonywania określonej czynności lub przyjmowania substancji zbędnej z medycznego punktu widzenia, w związku z tym częściowej utraty kontroli nad swoim zachowaniem; działanie to wpływa na cechy psychiczne i/lub fizyczne osoby uzależnionej

zespół abstynencyjny

zespół objawów psychicznych i somatycznych (np. fizycznego bólu, ale bez podłoża chorobowego), pojawiający się po zakończeniu stosowania danej substancji, np. alkoholu, narkotyków