Film dostępny na portalu epodreczniki.pl

Film przytacza historię wybuchu Wezuwiusza oraz omawia zabytki odkryte pod popiołem wulkanicznym w Pompejach. W części gramatycznej utrwalane jest użycie czasowników nazywanych verba defectiva. Na pierwszym ekranie pojawia się tytuł filmu: Verba defectiva 1. Następnie ukazana jest mapa południowej Italii. Lektor czyta: W dzisiejszej Kampanii, niedaleko Neapolu znajdują się ruiny starożytnych Pompejów – ważnego miasta portowego i przemysłowego. Na kolejnej ilustracji ukazane są ruiny zabudowań Pompejów, stojące po obu stronach brukowanej ulicy. Lektor kontynuuje: uważanego za jedno z najwspanialszych miast Starożytnego Rzymu. Wybuch wulkanu Wezuwiusz 24 sierpnia 79 roku sprowadził na Pompeje jedną z największych katastrof starożytnego świata. Opis tych wydarzeń został nam przekazany przez Pliniusza Młodszego, który przebywał wówczas w sąsiedniej miejscowości Mizenum, był ich naocznym świadkiem. W liście do historyka Tacyta pisał on tak. Następna ilustracja ukazuje wybuch Wezuwiusza. Na pierwszym planie znajdują się zabudowania miasta. Tuż za miastem z wulkanu wydobywa się ciemny dym. „Obłok wzbijał się z jakiejś góry (patrząc z daleka nie można było się zorientować skąd; później dowiedziano się, że był to Wezuwiusz), którego kształtu nie oddawało lepiej żadne z drzew niż pinia. Wznosił się on bowiem do góry jak wysoki pień i rozpływał na kształt gałęzi, prawdopodobnie dlatego, że ciśnienie powietrza, które go przed chwilą wyrzuciło, słabło i obłok pod wpływem własnej ciężkości rozchodził się na szerokość. Miejscami był biały, miejscami występowały brunatne plamy, jakby porwał wraz z sobą, ziemię i popiół”. Na kolejnym obrazie ukazane są ruiny świątyni w Pompejach. Na pierwszym planie znajduje się posąg przedstawiający mężczyznę w krótkiej szacie z wyciągniętymi do przodu ramionami. Stoi on między kolumnami zniszczonej świątyni. Lektor czyta: Eksplozja ta, jakkolwiek przerażająca, pozwoliła jednak współczesnym poznać styl życia Rzymian w tamtym czasie. Popiół wulkaniczny doskonale zakonserwował dla nas budowle i przedmioty w niemalże nienaruszonym stanie. Kolejna ilustracja przedstawia malowidło ścienne z Pompejów. Na żółtym tle przedstawiono dekoracyjny kosz z owocami. Malowidło jest bardzo realistyczne. Lektor czyta: Odnalezione w Pompejach malowidła, odkopane spod warstw pyłów, pozwoliły na odtworzenie historii malarstwa rzymskiego aż do roku wybuchu wulkanu. Wśród zachowanych malowideł spotyka się martwe natury oraz portrety(prawdopodobnie mieszkańców tych domów) malowane bezpośrednio na ścianach budowli. Następna ilustracja przedstawia portret małżonków. Starannie uczesana kobieta ubrana jest w bordową szatę. W ręku trzyma drewnianą woskowaną tabliczkę oraz rylec. Obok niej siedzi mężczyzna w białej koszuli; trzyma w ręku zwój papirusu. Lektor czyta: Jednym z zachowanych portretów jest ukazane tutaj malowidło z drugiej połowy I wieku. Jest to portret pary małżeńskiej. Przedstawiony mężczyzna to najpewniej urzędnik Terencjusz Neo. Zwróćmy teraz uwagę, jakie przedmioty trzyma w dłoniach jego małżonka. W jej rękach znajdują się tabliczka woskowa (tabula) oraz rylec (stilus). Tabliczki mogły służyć do zapisywania korespondencji lub jako osobiste notatniki. Poza tabliczkami Rzymianie wykorzystywali do pisania papirus oraz pergamin. Wspomniane rylce wykonywano z różnych materiałów, np. metalu lub drewna. Do pisania używane było również piórko trzcinowe (calamus), które wypełniano czarnym lub czerwonym atramentem. Calamus przypomina więc nasze dzisiejsze pióro lub długopis. Za chwilę Terencjusz i jego żona zostaną bohaterami krótkiego dialogu w języku łacińskim. Wysłuchaj ich rozmowy, a następnie rozwiąż przygotowane zadania. Zanim jednak wysłuchasz dialogu, przypomnijmy sobie wspólnie czasowniki, które są tematem dzisiejszej lekcji. Kolejny ekran ukazuje formy podstawowe czasowników zwanych verba defectiva raz ich wyjaśnienie w języku łacińskim. Lektor czyta: meminī, meminisse: recordor, recordārī; memoriā tenēre; ōdī, ōdisse: dētestor, destestārī; abhorreō, abhorrēre; coepī, cēpisse: incipiō, incipere. Dialog między mężczyzną i kobietą: Mężczyzna mówi: Commoda mihi, quaeso, calamum tuum. Kobieta odpowiada:Libenter tibi dabo. Ecce calamum. Sed ipse pergratum mihi feceris, si commodabis in semihoram grammaticam Latinam. Na ekranie ukazuje się rysunek pióra do pisania. Kobieta kontynuuje: Memento enim mihi pensum esse adhuc absolvendum. Na ekranie pojawia się fotografia przedstawiająca dziewczynkę odrabiającą lekcje. Mężczyzna mówi: Tibi commodabo, quia mihi donavisti Anthologica, quae inscribuntur: “Flores fabularum Italicarum”. Ecce grammatica Latina. Na ekranie pojawia się rysunek przedstawiający grubą księgę; poniżej widnieje podpis „Grammatica Latina”. Mężczyzna kontynuuje: Acerbe odi Latinum sermonem. Kobieta mówi: Miror, quod linguam Latinam tam acerbe odisti. Na ekranie pojawia się czanobiała grafika przedstawiająca mężczyznę wygłaszającego mowę do grupy słuchaczy siedzących na ławach. Nonne est ista lingua malorum nostrorum, qua olim loquebantur omnes fere excultae gentes atque nationes? Mężczyzna odpowiada: Praeclare dicis. At porro nescio, cur litteras Latinas tantopere fastidiam. Kobieta: Cum primum studia neglegere coepisti, lingua Latina tibi semper in odio est.