R1BFdwIBrQF36
Kolorowa fotografia przedstawia rozłożystą lipę rosnącą na wzgórzu. Drzewo pokrywają zielone liście, a konary porośnięte są mchem.

W chłodnym cieniu lipy czarnoleskiej...

Lipa
Źródło: Pixabay, domena publiczna.
Twoje cele

  • prześledzisz motyw lipy w różnych utworach literackich,

  • wskażesz adresata lirycznego wiersza Leopolda Staffa „Lipy”,

  • dokonasz analizy wiersza Leopolda Staffa „Lipy”,

  • omówisz symbolikę lipy,

  • zgromadzisz słownictwo związane z rzeczownikiem „lipa”.

Już w starożytności doceniano walory lipy, a przede wszystkim jej kwiatu, z którego przygotowywano napój wzmacniający odporność. Na paskach łyka z drzewa lipowego pisano listy, zaś z drewna wytwarzano strzały, a także wykorzystywano je jako materiał rzeźbiarski. Wśród Słowian, BałtówBałtowieBałtów i innych ludów europejskich istniało przekonanie, że lipa jest drzewem świętym.

R16jxw9IFlc5h
Animacja przedstawiająca motyw lipy w literaturze oraz jak funkcjonuje słowo „lipa” w języku potocznym.
Animacja „Motyw lipy w literaturze”
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R16jxw9IFlc5h

Animacja „Motyw lipy w literaturze”
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Animacja przedstawiająca motyw lipy w literaturze oraz jak funkcjonuje słowo „lipa” w języku potocznym.

Polecenie 1

Na podstawie animacji napisz, z czym najczęściej kojarzono lipę w literaturze.

RrBNT5QyWGRQm
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Wyjaśnij, gdzie rosły lipy, o których mowa w wierszach przywołanych w animacji.

RJnvvzXI5SkzD
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Sporządź notatkę na temat lipy. Uwzględnij w niej informacje na temat cech charakterystycznych (np. wyglądu, zapachu) oraz zastosowania tej rośliny (np. kwiatów, drewna).

R1BlzsiqiZ7xN
Polecenie 4

Skorzystaj z różnych dostępnych źródeł i sporządź notatkę na temat drzew otaczanych kultem przez Słowian.

RxDQqRhZUfj5m
(Uzupełnij).

O autorze

Leopold Staff19571878
R1HXTWiAXAgpy
Obraz przedstawia profil siedzącego na krześle mężczyzny w wieku około czterdziestu lat. Mężczyzna ma kasztanowe włosy i gęsty zarost, twarz raczej smukłą i przystojną. Ubrany jest w szarą marynarkę i białą koszulę. Tło obrazu jest błękitno‑zielone.
Stanisława Pichor Portret Leopolda Staffa
Źródło: Stanisław Pichor, Portret Leopolda Staffa, domena publiczna.

Leopold Staff

– jeden z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku. Najpopularniejsze tomiki poetyckie Staffa to „Sny o potędze” i „Gałąź kwitnąca”.

LipyLeopold Staff
Leopold Staff Lipy

Odkąd dla MuzMuzyMuz i własnej poważnej igraszki,
W chłodnym cieniu ochronnej lipy czarnoleskiej,
Wyśpiewałeś na lutnilutnialutni swej pieśni i fraszki,
Pogodną sztuką z rymem wiążąc rym królewski:

Od czterech wdzięcznych wieków i dla wiecznej chwały,
Złotej jak miód natchniony w twym pisanym dzbanie,
Wszystkie kwitnące słodko lipy w Polsce całej
Pachną imieniem twoim, Kochanowski Janie!

unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Leopold Staff, Poezje zebrane, Warszawa 1967.
Ćwiczenie 1

Kto jest adresatem lirycznym wiersza Leopolda Staffa „Lipy”? Uzasadnij, wpisując stosowny cytat.

R1PDfEji34zSI
(Uzupełnij).
RIOTDbmsiPCRn
Ćwiczenie 2
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnieniu luki wyrazem.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RIOK1ICf2BBO9
Ćwiczenie 3
Zadanie interaktywne polegające na wstawianiu wyrazów w luki.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 4

Na podstawie pierwszej zwrotki wiersza Leopolda Staffa „Lipy” wyjaśnij, czym była lipa dla Jana Kochanowskiego.

R2b8vNEbff79X
Miejsce na odpowiedź ucznia.
Ćwiczenie 5
R1WMXP4AlHKhL
Zadanie interaktywne polegające na zaznaczaniu prawidłowych odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 6

Wyjaśnij, jak rozumiesz dwa ostatnie wersy utworu: 

„Wszystkie kwitnące słodko lipy w Polsce całej
Pachną imieniem twoim, Kochanowski Janie!”

R1NTjgjRScgiN
(Uzupełnij).
R1D48XnbLCShX
Ćwiczenie 7
Zadanie interaktywne polegające na zaznaczaniu prawidłowej odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8

Przeczytaj definicję słowa „lipa” ze słownika języka polskiego, a następnie przyporządkuj do podanych zdań właściwe znaczenie tego słowa.

lipa
1. drzewo o szerokiej koronie, sercowatych liściach i miododajnych, wonnych kwiatach
2. pot. oszustwo, kłamstwo, bujda
3. pot. tandeta, o czymś niesolidnym, źle zrobionym

R17mmDnM5iH4P
Zadanie interaktywne polegające na zaznaczaniu prawidłowej odpowiedzi.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Polecenie 5

Połącz przymiotniki z ich znaczeniami i przykładami.

R1Qy5YW5ymi0C
Zadanie interaktywne polegające na uzupełnianiu komórek tabeli.
Lipa
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 9
R1CWMCeXSIqlz
Zadanie interaktywne polegające na wpisywaniu wyrazów w zdania.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

Słownik

Bałtowie
Bałtowie

dawne plemiona zamieszkujące południowo‑wschodnie rejony Morza Bałtyckiego

Muzy
Muzy

dziewięć bogiń greckich, córek Zeusa, opiekunek sztuk pięknych i nauki

lutnia
lutnia

instrument muzyczny, symbol natchnienia poetyckiego

Notatki ucznia

R1NWFyg5K7cKr
Miejsce na notatki ucznia.

Bibliografia

  1. Staff L., (1967), Poezje zebrane, Warszawa: PIW.

  2. Kopaliński W., (2012), Słownik symboli, Warszawa: Rytm.

  3. Kobielus S., (2014), Florarium christianum, Tyniec: Wydawnictwa Benedyktynów.