W gąszczu młodopolskich symboli

Przypomnij sobie, w jaki sposób młodopolanie opisywali Tatry, na co zwracali uwagę.

Dla młodopolan Tatry stanowiły źródło inspiracji, ponieważ pozwalały na snucie najrozmaitszych refleksji. Człowiek czuł się bezpiecznie wśród gór. Odnajdywał
tu spokój ducha, dlatego mógł tworzyć swoje utwory. Fascynacja przyrodą tatrzańską inspirowała do opisu jej piękna.

Przypomnij sobie, jakimi cechami charakteryzuje się przyroda tatrzańska.

Opisywana przyroda była błoga i spokojna, ponieważ pojawiały elementy wskazujące na piękno górskiego krajobrazu.

Zwróć uwagę, że twórcy zadawali pytania filozoficzne.

Przyroda tatrzańska wyzwalała w twórcach przemyślenia o charakterze filozoficznym. Są to refleksje na temat życia, przemijania i śmierci. Bliski kontakt z przyrodą umożliwia spotkanie z Bogiem. Pojawiają się pytania o sens egzystencji.

Policz wersy w pojedynczym utworze cyklu. Zwróć uwagę, ile wersów zawierają poszczególne strofy.

Utwory z cyklu Krzak dzikiej róży mają formę sonetów.

Zwróć uwagę na kolorystykę, światło i doznania emocjonalne.

Poeta zastosował technikę impresjonizmu. Polega ona na tym, że poeta stara się uchwycić ulotną chwilę i przekazać jak najwięcej doznań emocjonalnych i zmysłowych. Posłużył się techniką impresjonistyczną. Tworzy cztery pejzaże, malując to samo miejsce, ale za każdym razem wyglądające inaczej, ponieważ jest ono inaczej oświetlone. Zmieniają się barwy i atmosfera.

Przypomnij sobie utwory, w których tematem są Tatry.

Przykłady utworów, które charakteryzują się podobnym sposobem przedstawienia świata: 'Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym)', 'Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej' Kazimierza Przerwy‑Tetmajera.

Zwróć uwagę na przymiotniki określające różę i limbę.

Limba jest spróchniała, brzydka, stara, połamana przez wiatr, pozornie silna. Natomiast róża to krzew: piękny, młody, samotny, senny, pąsowy, zadumany, delikatny, pozornie słaby.

Przypomnij sobie informacje na temat gleby, nasłonecznienia, temperatury, w jakich rosną róża i limba.

Róża najlepiej rośnie w miejscu słonecznym i przewiewnym. Rośnie niemal w każdej, przepuszczalnej i umiarkowanie wilgotnej, glebie. W wierszu Kasprowicza róża musi dostosować się do górskich warunków – mało żyznej gleby, niskich temperatur, walcząc z zimnym, mocnym wiatrem. Limba rośnie w nasłonecznionych miejscach. Gleba musi być przewiewna, żyzna i wilgotna. Jest odporna na niskie temperatury oraz wiatry. W utworze limba to spróchniałe drzewo. Nie potrafi przetrwać burzy.

Zwróć uwagę, że krzak dzikiej róży jest silniejszy niż limba, która nie przetrwała burzy. Byty te zostały zestawione na zasadzie kontrastu.

Róża symbolizuje życie, młodość, energię, witalność i piękno. Wskazuje na zmaganie się człowieka z problemami. Natomiast limba to symbol powolnego przemijania oraz śmierć, która czeka każdego człowieka. Zestawienie tych symboli uświadamia, że wszystko, co piękne ma swój kres. Ponadto krzak dzikiej róży ukazuje pozorną słabość, bo to on przetrwał burzę, a limba jest pozornie silna,
bo chociaż była wielkim drzewem, nie oparła się wiatrom i deszczom. Ponieważ symbol jest wieloznaczny, róża może oznaczać artystę, a limba filistra. Artysta
to indywidualista, wyróżniający się z tłumu i jest on bardziej wartościowy
od przyziemnego filistra.

Przypomnij sobie, czym jest dekadentyzm.

Wymowa utworu jest dekadencka. Pojawiają się dwa przeciwstawne symbole róży i limby, to znaczy młodości oraz przemijalności. Kwiat ten podlega lękom istnienia, ponieważ wtula się w skały. Jest to analogia do dekadentyzmu. Jego przedstawiciele również obawiali się przyszłości.

Przypomnij sobie, czym charakteryzuje się schopenhaueryzm.

W wierszu został zawarty schopenhaueryzm, który przejawia się w tym,
że człowiek zabiega o podtrzymanie swojej egzystencji, która kończy się śmiercią. Życie ludzkie pozbawione jest sensu, ponieważ wypełnia je cierpienie. Człowiek
nie jest w stanie zaznać szczęścia, bo jego życie to ciągła męka.

Zwróć uwagę na temat każdego z sonetów oraz symbolikę róży i limby.

Cztery wiersze ukazują przemijanie pokazane w odmienny sposób ze względu
na zmieniającą się porę dnia. Chylące się ku zachodowi słońce pozwala snuć refleksję na temat śmierci. Róża jest symbolem życia, witalności i wartościowego artysty, natomiast limba symbolizuje kres życia oraz przyziemnego filistra. Ludzie pozornie słabi i krusi mają w sobie więcej siły niż ci, którzy na pozór imponują siłą.