W jaki sposób możemy pomagać ludziom pokrzywdzonym? Rozważania w kontekście Katarynki Bolesława Prusa

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

- zna treść opowiadania B. Prusa Katarynka,

- wie, na czym polegał tragizm głównej bohaterki tego opowiadania.

b) Umiejętności

Uczeń:

- pracuje z tekstem,

- używa słownictwa emocjonalnego,

- opowiada historię głównej bohaterki.

2. Metoda i forma pracy

praca z tekstem, metoda problemowa‑poszukująca, dyskusja

3. Środki dydaktyczne

Bolesław Prus, Katarynka

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel odczytuje na głos fragmenty opowiadania, które mówią o tym, w jakiej sytuacji znajduje się główna bohaterka. Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby wynotowali własne spostrzeżenia na temat: Czego brakuje dziewczynce do szczęścia?

Pomocne zagadnienia:

- Główna bohaterka opowiadania nie jest radosna. (Dziewczynka zwykle siedziała przy oknie. Było to dziecko z ciemnymi włosami i ładną twarzyczką, ale blade i jakieś nieruchawe.[...] Pan Tomasz nie widział nigdy, ażeby dziecię to śpiewało lub biegało po pokoju, nie widział nawet uśmiechu na bledziutkich ustach i nieruchomej twarzy.)

- Dziewczynka nie ma pełnej rodziny.

- Bohaterka nie ma zabawek.

- Główna bohaterka opowiadania nie wychodzi z domu (– Ona nie widzi! – szepnął mecenas opuszczając binokle. W tej chwili doświadczył kłucia w oczach na samą myśl, że ktoś może wpatrywać się w słońce, które ziało żywym ogniem.)

- Dziewczynka nie chodzi do szkoły.

- Główna bohaterka opowiadania nie zażywa ruchu (Lecz nawet rozszerzona sfera zmysłów niższych nie mogła kalece zastąpić wzroku. Dziewczynka uczuła brak wrażeń i zaczęła tęsknić.)

- Bohaterka nie ma radosnego dzieciństwa, jak inne dzieci. Jest niewidoma.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie tekstu określili, jaką rolę w życiu dziewczynki odegrał pan Tomasz.

Pomocne zagadnienia:

- Pan Tomasz swoim poświęceniem sprawił, że dziewczynka stała się radosna:

Otóż, mój Pawle, będę ci płacił dziesięć złotych na miesiąc, ale wiesz za co?... - Za to, ażebyś na podwórze nigdy nie puszczał katarynek! -wtrącił spiesznie lokaj. - Nie - rzekł pan Tomasz. - Za to, ażebyś przez jakiś czas co dzień puszczał katarynki. Rozumiesz?

- Co pan mówi?... – zawołał służący, którego nagle rozzuchwalił ten niepojęty rozkaz. – Ażeby, dopóki się z nim nie rozmówię, puszczał co dzień katarynki na podwórze – powtórzył mecenas wsadzając ręce w kieszenie.

- Pan Tomasz dał jej ciepło, zgadzając się, żeby katarynka grała u nich na podwórku. Sprawił tym dziewczynce ogromną radość. Dzięki temu mała na nowo zaczęła żyć (Mała niewidoma dziewczynka tańczyła po pokoju klaszcząc w ręce. Blada jej twarz zarumieniła się, usta śmiały się, a pomimo to z zastygłych oczu płynęły łzy jak grad.)

- Bohater ten dał dziewczynce wsparcie oraz poczucie, że nie jest sama. Postanowił zająć się nią również od strony medycznej, poszukać pomocy u specjalisty. Dla pana Tomasza pomoc poszkodowanej osobie to źródło ogromnej radości.

Nauczyciel pyta uczniów, jak oni postąpiliby w sytuacji, gdyby na swojej drodze spotkali taką dziewczynkę? Czy odwiedzaliby ją, bawiliby się z nią, staraliby się jakoś urozmaicić jej czas spędzany samotnie w domu?

c) Faza podsumowująca

Jak możemy sami wyjść z inicjatywą i próbować pomagać ludziom pokrzywdzonym przez los?

Przykład: biorąc udział w akcjach charytatywnych, zrzeszając się w środowisku wolontariatu.

5. Bibliografia

B. Prus, Katarynka, [w:] Katarynka i inne opowiadania, Nasza Księgarnia, Warszawa 1997.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Napisz, jak w dzisiejszych czasach można pomóc ludziom najbardziej pokrzywdzonym.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak