W jaki sposób przemawia śmiech?
W jaki sposób przemawia śmiech?
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
zna utwór „Wesele w Tomicach” S. Mrożka,
zna fragment „Ferdydurke” W. Gombrowicza,
zna fragment „Don Kichota” M. Cervantesa,
rozumie znaczenie pojęcie „ groteska”,
rozumie znaczenie pojęcie „parodia”,
rozumie znaczenie pojęcie „ironia”.
b) Umiejętności
Uczeń:
potrafi dopasować podane hasła do odpowiednich terminów,
rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,
potrafi wypowiadać się na dany temat,
potrafi pracować w grupie.
2. Metoda i forma pracy
Praca w grupach, dyskusja.
3. Środki dydaktyczne
Arkusz szarego papieru
Kartki samoprzylepne
Hasła dla grup
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli klasę na grupy, 5 zespołów. Są wśród nich wybierani liderzy, sprawozdawcy, lektorzy, sekretarze. Następnie nauczyciel wywiesza na tablicy arkusz szarego papieru, na którym widnieją trzy hasła: GROTESKA, IRONIA, PARODIA. Uczniowie w grupach mają rozdane różne hasła pasujące do trzech sposobów wyrażania śmiechu w literaturze, oprócz dobrych fragmentów uczniowie dostają również hasła, które nie pasują w żaden sposób do podanych terminów na arkuszu, muszą dokonać w grupach selekcji, posortować hasła na trzy grupy i przykleić je do schematu wywieszonego na tablicy. Hasła podane na kartkach uczniowie przepisują na karteczki samoprzylepne. Po wykonaniu zadań zespoły prezentują swoje wyniki na forum klasy, są one omawiane a wnioski zapisane do zeszytu (załącznik 1).
Uczniowie wypisują na tablicy znane im utwory literackie, które prezentują te trzy sposoby przedstawiania śmiechu w literaturze
c) Faza podsumowująca
Uczniowie wypowiadają się na temat, jaki rodzaj humoru najbardziej im się podoba.
5. Bibliografia
Słownik języka polskiego, PWN, 2000.
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień‑Sławińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław 2000.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1.
Grupa 1
Wesele w Tomicach – jest przykładem tego rodzaju komizmu |
inaczej epopeja, jeden z głównych i najstarszy gatunek epiki |
w rozumieniu potocznym ironię utożsamia się z zawoalowaną kpiną, złośliwością, wyśmiewaniem, dystansem |
brak następstw przyczynowo - skutkowych |
pełni funkcję satyryczną (zwalczanie i ośmieszanie) lub humorystyczną (jako bezinteresowna zabawa) |
wyczuwamy, że prawdziwe intencje autora są odwrotne do prezentowanych w utworze |
kierunek w sztuce, który rozwinął się na początku XX w. |
Grupa 2
uprawia ją Sławomir Mrożek |
postawa charakteryzującą się dystansem, spokojem, rozwagą w ocenie, brakiem zaangażowania, oziębłością emocjonalną. |
krótka forma literacka lub literacko‑naukowa, często pisana z subiektywnego punktu widzenia autora |
wyjaskrawia żartobliwie cechy pierwowzoru, wprowadzającą go w inny kontekst bądź narzucającą mu inną funkcję. |
często stosuje karykaturę i wyolbrzymienie |
zakłócenie zdrowego rozsądku (nonsens) |
układ wątków w utworze literackim lub w filmie fabularnym |
Grupa 3.
gatunek literacki (rodzaj biografii) w której autor opisuje swoje życie |
pisarz niby chwali ale w rzeczywistości krytykuje |
znajdziemy ją w „Ferdydurke” W. Gombrowicza |
dziwne miejsca, poplątany czas |
wyrazista stylizacja, naśladowanie stylu i poetyki znanego utworu, autora, kierunku, ogólnie przyjętych schematów itp. |
utwór poetycki (początkowo piosenka pasterska), przedstawiający w sposób wyidealizowany uroki życia wiejskiego; |
pogarda wyrażona przy pomocy pozornej aprobaty |
Grupa 4.
lekki sarkazm, ujęty w wypowiedź, której zamierzony sens jest odwrotnością dosłownego znaczenia słów |
utwór piśmienniczy ukształtowany za pomocą środków jakimi dysponuje język choć odmienny od dzieła naukowego |
mieszanie elementów kontrastowych |
w tekście literackim nawiązanie, odwołanie się do innego tekstu, stylu, zjawiska za pomocą określonych sygnałów |
sposób wypowiadania się oparty na zamierzonej niezgodności, najczęściej przeciwieństwie |
to odmiana parafrazy, która spełnia funkcję humorystyczną (rodzaj zabawy literackiej) bądź satyryczną |
(wł. frasca, drobiazg, bagatela, błahostka) – krótki utwór liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany o różnorodnej tematyce, często humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej) |
Grupa 5.
cechuje ją deformacja rzeczywistości |
rycerskie obyczaje w „Don Kichocie” są tego przykładem |
rozbudowana apostrofa otwierająca poemat epicki, w której autor zwraca się do muzy, bóstwa lub duchowego patrona z prośbą o natchnienie |
istotą jej jest komiczny obraz dzieła, stylu itp. |
dokument piśmienniczy myśli ludzkiej, raczej obszerny, w postaci publikacji wielostronicowej o określonej liczbie stron, |
brak logiki |
występuje w zdaniu Jaka piękna pogoda wypowiedzianym w trakcie ulewy. |
b) Zadanie domowe
Sprawdź w słowniku znaczenie haseł: „gag”, „skecz”.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak