W poszukiwaniu formy dla świata wyzutego z wartości. Analiza Tanga Sławomira Mrożka

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna biografię i tytuły dzieł Sławomira Mrożka,

• wymienia charakterystyczne cechy dramatopisarstwa autora Tanga,

• wie, co to jest groteska,

• wie, o czym traktuje dramat Sławomira Mrożka pod tytułem Tango.

b) Umiejętności

Uczeń:

• umie scharakteryzować bohaterów Tanga,

• umie wskazać elementy groteski i absurdu w Tangu,

• umie zinterpretować finalną scenę dramatu Mrożka oraz wskazać na znaczeniowe podobieństwa tanga u Mrożka i chocholego tańca u Wyspiańskiego,

• dostrzega, że forma bez treści jest podobna wydmuszce – nietrwała i ulegająca zniszczeniu przy najlżejszym nacisku,

• analizuje, dlaczego nieograniczona wolność może doprowadzić do zniewolenia człowieka.

2. Metoda i forma pracy

W formie referatu: jeden z uczniów mówi o życiu i twórczości Sławomira Mrożka.

Metoda praktyczna: uczniowie pracują z tekstem dramatu Tango.

Metoda analityczno – poszukująca: uczniowie interpretują motyw tańca u Mrożka
i Wyspiańskiego.

3. Środki dydaktyczne

1. Słownik terminów literackich.

2. Tango Sławomira Mrożka.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Jeden z uczniów w formie krótkiej notatki biograficznej przedstawia życiorys Sławomira Mrożka oraz wymienia tytuły najważniejszych dzieł dramaturga. Pozostali uczniowie zapisują podane informacje w zeszytach. Nauczyciel uzupełnia wypowiedź ucznia o ogólną charakterystykę twórczości Sławomira Mrożka. Omawia tematykę dzieł autora Tanga oraz sposób ukazywania w nich rzeczywistości. Prosi uczniów o wyjaśnienie pojęć istotnych przy omawianiu utworów Mrożka: absurd, groteska, surrealizm. Uczniowie konfrontują swoje wypowiedzi z definicjami przytoczonymi ze słownika terminów literackich.

b) Faza realizacyjna

Uczniowie opowiadają treść Tanga. Wskazują na elementy groteski i absurdu, które można odnaleźć w dramacie.

Nauczyciel prosi uczniów, by opisali własnymi słowami rzeczywistość przedstawioną przez Mrożka w Tangu. Następnie precyzuje wypowiedzi uczniów, które w formie krótkich tez zapisuje na tablicy. Po zapisaniu wszystkich propozycji uczniowie na ich podstawie próbują nazwać świat, w którym funkcjonują bohaterowie Tanga. Zastanawiają się, w jakim stopniu możemy go odnieść do otaczającej nas rzeczywistości.

Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, jaki znany im dramat kończy się, podobnie jak omawiany utwór Mrożka, sceną tańca. Uczniowie przypominają sobie chocholi taniec z Wesela Wyspiańskiego, a następnie interpretują znaczenia ukryte w symbolice obydwu tańców.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie, w formie swobodnej wymiany zdań, dzielą się swoimi wrażeniami na temat przeczytanego utworu Sławomira Mrożka. Charakteryzują poszczególnych bohaterów
i zastanawiają się nad ogólną wymową Tanga, jego ewentualnym przesłaniem i płynącą
z niego nauką.

5. Bibliografia

1. Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, pod red. J. Krzyżanowskiego
   i C. Hernasa, PWN, Warszawa 1985.

2. Mrożek S., Tango, Noir sur Blanc, Warszawa 2002.

3. Mrożek S., Życie i inne okoliczności, wybór, wstęp i oprac. T. Nyczek, Noir sur Blanc, Warszawa 2003.

4. Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Ossolineum, Wrocław 2000.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Wybierz jednego z bohaterów Tanga i napisz jego charakterystykę.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Warto przy okazji niniejszych zajęć zaprosić uczniów do teatru, gdzie, być może w sposób pełniejszy (lub inny) niż w murach szkoły, odbiorą i zrozumieją myśli i znaczenia zawarte przez Mrożka w Tangu.