W pracowni artysty rzeźbiarza – cz. 2
Scenariusz dla nauczyciela:
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła.
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego.
1) zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej);
2) zapoznaje się z twórczością artystów w obrębie „małej ojczyzny”;
3) rozumie znaczenie twórczości ludowej; rozróżnia różne jej formy; zna pojęcia sztuka ludowa i etnografia;
wskazywać cechy i funkcje rzeźb;
charakteryzować środki wyrazu artystycznego (bryła, przestrzeń);
rozpoznawać twórczość polskich artystów;
identyfikować wybrane, dzieła z dorobku innych narodów;
rozumieć funkcje dziedzin sztuki i charakteryzować ich język;
rozróżniać sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin;
współczesnych form wypowiedzi artystycznej;
rozróżniać cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych.
Rodzaje rzeźb
Klasyfikacja rzeźb opierać się może na rozmaitych kryteriach. W części pierwszej e‑materiału Sztuka w trzech wymiarach. Cz. 1. Rzeźba – techniki tworzenia i materiały poznaliśmy podział rzeźb ze względu na technikę tworzenia i wykorzystanie materiału. W tej części omówione zostaną rodzaje rzeźb ze względu na tematykę oraz funkcję (przeznaczenie).
Korzystając z kryterium tematyki i funkcji rzeźb możemy wyróżnić rzeźby przedstawiające i abstrakcyjneabstrakcyjne.
Rzeźby mogą przedstawiać między innymi postacie ludzkie (rzeźba antropomorficzna), zwierzęta (rzeźba zoomorficzna), jak i rośliny (rzeźba floralna).
Rzeźba w architekturze
Na poniższych zdjęciach możesz zobaczyć rzeźbione elementy architektoniczne buddyjskiej świątyni. Klikając interaktywne punkty na drugiej fotografii, zapoznaj się z ich opisem.
Przyjrzyj się zamieszczonym w Galerii rzeźbom o różnej tematyce, a następnie rozwiąż zadanie.
Przyporządkuj poszczególne rzeźby do odpowiednich kategorii.
rzeźba zoomorficzna, rzeźba antropomorficzna, rzeźba floralna, rzeźba floralna
W zadaniu mogłeś zobaczyć element architektoniczny zdobiony liśćmi. Aby dowiedzieć się, jak nazywa się ten rodzaj zdobienia, kliknij poniższe zdjęcie.
Rzeźba zoomorficzna
Zapoznaj się ze zdjęciem zoomorficznej rzeźby. Jest to krakowski pomnik przedstawiający psa wyciągającego lewą łapę, siedzącego wewnątrz rozłożonych ludzkich dłoni. Rzeźba nawiązuje do prawdziwej historii psa Dżoka i symbolizuje psią wierność oraz więź pomiędzy zwierzęciem a człowiekiem. Kliknij zdjęcie, aby przeczytać napis umieszczony na pomniku.
Rzeźba antropomorficzna
Wśród rzeźb antropomorficznych, przedstawiających postacie ludzkie, wyróżniamy rzeźby pełnofigurowe, popiersia i głowy.
Przyjrzyj się zdjęciom rzeźb polskiego muzyka – Fryderyka Chopina. Aby zapoznać się z opisami poszczególnych typów rzeźb antropomorficznych, kliknij interaktywne punkty.
Zapoznaj się z rzeźbami zamieszczonymi w Galerii, a następnie rozwiąż zadania.
Zaznacz rzeźbę, która jest popiersiem.
- 1
- 2
- 3
Mieszkańcy Krakowa często umawiają się na Rynku Głównym „przy głowie”. Przypomnij sobie, jakie są typy rzeźb antropomorficznych i zaznacz rzeźbę, którą można nazwać głową.
- 1
- 2
- 3
Rzeźba abstrakcyjna
Obok rzeźb przedstawiających, wyróżniamy rzeźby abstrakcyjne, których twórcy rezygnują z dosłownego odwzorowania rzeczywistości. Wykorzystują przedmioty i ich elementy do uzyskania mało oczywistych obrazów, do zabawy formą, kolorem, do stworzenia brył, które nie są od razu rozpoznawalne. Czasami tytuł rzeźby lub kilka zdań wyjaśnienia mogą zmienić jej postrzeganie.
Poniżej przedstawiono trzy abstrakcyjne rzeźby. Przyjrzyj się im i zastanów, co mogą przedstawiać. Każdej rzeźbie nadaj wymyślony przez siebie tytuł. Gdy klikniesz zdjęcie, poznasz oryginalny tytuł dzieła. Przyjrzyj się każdej rzeźbie jeszcze raz – analizując ją przez pryzmat tytułu nadanego przez artystę.
Balonowy pies – żółty
Sakralizacja
Biorąc pod uwagę przeznaczenie rzeźb, możemy wyodrębnić rzeźby dekoracyjne, architektoniczne, sakralne, kommemoratywne (upamiętniające), nagrobne. Sztuka rzeźby stwarza nową jakość wizualną w przestrzeni, która nas otacza. Wzbogaca rzeczywistość prywatną i publiczną. Rzeźby upiększają, upamiętniają wydarzenia i ludzi oraz sakralizująsakralizują przestrzeń.
Zapoznaj się z opisami poniżej zamieszczonych ilustracji. Zwróć uwagę na funkcję rzeźb.
Poniższe zdjęcie przedstawia Pomnik Obrońców Wybrzeża. Zaznacz funkcję, jaką pełni ta rzeźba.
- funkcja dekoracyjna
- funkcja architektoniczna
- funkcja sakralna
- funkcja upamiętniająca
Obejrzyj zdjęcia, a następnie rozwiąż zadanie.
Zapoznaj się z opisem niżej umieszczonej rzeźby, a następnie rozwiąż zadanie.
Rzeźba Putto z rogiem obfitości przedstawia małego, pulchnego chłopca. Skrzydełka sugerują, że mamy do czynienia z amorkiemamorkiem lub aniołkiem. Róg obfitości, który trzyma, to według mitologii greckiej i rzymskiej ułamany kozi róg, nieustannie napełniający się płodami ziemi, symbolizujący bogactwo i dostatek. Rzeźby tego typu rozpowszechniły się w okresie renesansu i baroku. Występowały wówczas często w świątyniach jako element ozdobny rzeźbiarskiej dekoracji architektonicznej. W późniejszych epokach takie figurki pojawiały się także w przestrzeniach prywatnych, zdobiąc zazwyczaj ogrody i tarasy. Do dziś spotkać je można na cmentarzach.
Odwołując się do opisu rzeźby Putto z rogiem obfitości wskaż funkcje, jakie pełnią rzeźby tego typu.
- funkcja dekoracyjna
- funkcja architektoniczna
- funkcja sakralna
- funkcja upamiętniająca
Przyjrzyj się zamieszczonej poniżej ilustracji, a następnie zaznacz te kryteria klasyfikowania rzeźb, które odnoszą się do prezentowanego dzieła.
- rzeźba reliefowa
- rzeźba kamienna
- płaskorzeźba
- rzeźba architektoniczna
- rzeźba przedstawiająca
- rzeźba zoomorficzna
- rzeźba pełnoplastyczna
- rzeźba z metalu
- wypukłorzeźba
- rzeźba upamiętniająca
- rzeźba abstrakcyjna
- rzeźba antropomorficzna
Zagadnienia rzeźby kontynuowane będą w kolejnej części e‑materiału: Sztuka w trzech wymiarach. Cz. 3 Rzeźba współczesna.
Słownik pojęć
motyw dekoracyjny przedstawiający postać nagiego chłopczyka ze skrzydłami.
frontowa ściana budynku.
ozdobne architektoniczno–rzeźbiarskie obramowanie otworu wejściowego jakiejś budowli, a także drzwi lub brama mające takie obramowanie.
nadawać religijny charakter.
pokryty dekoracją malarską. W rzeźbach polichromia zazwyczaj jest wielobarwna, ale może być także monochromatyczna – jednobarwna.
termin określający sztukę nieprzedstawiającą świata rozpoznawalnych przedmiotów, oderwaną od obrazowania rzeczywistości. Dzieło abstrakcyjne jest autonomiczną, odrębną rzeczywistością, zbudowaną z układów linii, form, barw lub brył.
Źródło:
sjp.pwn.pl
encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
