W świecie kobiet
Stereotypy to uproszczone obrazy osób, rzeczy, zjawisk, które funkcjonują w świadomości ludzi. Stereotypy są oparte na niepełnej lub fałszywej wiedzy o świecie i przynoszą wiele szkód, jeśli traktuje się je serio. Stereotypem jest np. pogląd, że kobiety są piękne, ale głupie, a mężczyźni inteligentni, ale niewrażliwi. Takie szablonowe myślenie dotyczy także narodowości, np.: każdy Szwed jest powściągliwy, Szkot – skąpiec, itp. Stereotypy często nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Im lepiej poznaje się inną kulturę, narodowość, tym wyraźniej widać fałsz myślenia schematycznego, które jest uproszczone. Świat jest zbyt skomplikowany, aby udało się go zamknąć w kilku obrazach.
Wskaż, które z podanych zalet są tradycyjnie przypisywane płci pięknej. Uzasadnij swoje zdanie.
uroda;
mądrość;
spryt;
delikatność;
siła;
urok;
elokwencjaelokwencja;
rozsądek.
Porozmawiajcie w klasie o stereotypach. Jak myślicie, czy można nimi opisać wszystkie kobiety? Dlaczego?
Uzupełnij przysłowia.
Baba, prosię, dziad, diabeł, pośle, baba, koniom
.............. z wozu, .............. lżej.
Nie miała .............. kłopotu, kupiła sobie ...............
Gdzie .............. nie może, tam babę ...............
Baba swoje, a .............. swoje.
Zastanów się, czy przysłowia z poprzedniego ćwiczenia można uznać za krzywdzące dla kobiet. Zapisz swoje refleksje w kilku zdaniach.
O autorze
Malala Yousafzai
Urodzona w Pakistanie działaczka na rzecz praw człowieka. Walczy o prawo każdego dziecka do edukacji. W Pakistanie sytuacja wielu dzieci jest trudna, nie wszystkie mogą chodzić do szkoły. Dotyczy to zwłaszcza dziewczynek w dolinie rzeki Swat, na które władze nałożyły zakaz edukacji szkolnej. MalalaMalala jako 17‑latka została za swoją działalność uhonorowana Pokojową Nagrodą Nobla. Cały świat może być z niej dumny!
Przeczytaj fragment autobiografii Malali. Opisz krótko zmianę, jaka zaszła w jej życiu.
Już nie wróciłamPochodzę z kraju stworzonego o północy. Kiedy o mało nie umarłam, właśnie minęło południe.
Rok temu, kiedy miałam piętnaście lat, wyszłam z domu do szkoły i już nie wróciłam. Niewiele brakowało, a zginęłabym od talibskiejtalibskiej kuli, i nieprzytomną wywieziono mnie z Pakistanu. Niektórzy mówią, że nigdy nie wrócę do domu, ale ja wierzę, że tak. Rozłąka z ukochanym krajem to coś, czego nikomu nie życzę.
Dziś, ilekroć otwieram oczy rano, tęsknię za widokiem mojego dawnego pokoju pełnego znajomych rzeczy, rozrzuconych po podłodze ubrań i szkolnych nagród na półkach. Jestem w kraju oddalonym o pięć godzin lotu od mojego ukochanego Pakistanu i mojego domu w dolinie Swat. Lecz miejsce, w którym się znajduję, wyprzedza moją ojczyznę o setki lat. Są tu wszystkie możliwe wygody; z każdego kranu leci woda, wedle życzenia ciepła lub zimna, światło jest na psytryknięcie bez względu na porę nocy i dnia, nie trzeba lamp naftowych, a na kuchenkach można gotować bez biegania na bazar po butle gazowe. Tutaj wszystko jest tak nowoczesne, że można kupić nawet gotowy posiłek do samodzielnego podgrzania.
Gdy staję przy oknie i wyglądam na zewnątrz, widzę wysokie budynki, długie drogi z pojazdami w równym szyku, schludne trawniki i żywopłoty oraz czyste chodniki, po których można chodzić. Przymykam oczy i na chwilę wracam do mojej doliny: ośnieżone góry, zielone pola i niebieskie rzeki pełne czystej wody – i moje serce uśmiecha się na widok ludzi ze Swatu. Przenoszę się myślami do szkoły, gdzie spotykam koleżanki i nauczycieli. Siadam obok mojej przyjaciółki Moniby, po czym gadamy i żartujemy, jakbym nigdzie się stamtąd nie ruszyła.
A potem przypominam sobie, że jestem w BirminghamBirmingham, w Anglii.Źródło: Malala Yousafzai, Już nie wróciłam, [w:] tejże, To ja, Malala, tłum. Magdalena Moltzan-Małkowska, Warszawa 2013.
Nazwij uczucia i emocje, jakie towarzyszą Malali, gdy wspomina swoje dzieciństwo. Zapisz swoje spostrzeżenia tutaj lub w zeszycie.
Możesz zacząć tak: 'Kiedy Malala myśli o swoim domu, czuje...'
Utwórz przymiotniki od podanych rzeczowników.
kobieta ..............
babcia ..............
dama ............
siostra ....................
matka ................
ciotka ..................
Z powyższego ćwiczenia wybierz trzy przymiotniki i ułóż z nimi zdania. Zapisz je w polu poniżej lub w zeszycie.
Utwórz rodzinę wyrazów do rzeczowników: kobieta, babcia, dama, siostra, matka, ciotka. Zapisz je w polu poniżej lub w zeszycie.
Obejrzyj galerię zdjęć wybitnych kobiet. Wybierz jedną z nich i przygotuj na jej temat prezentację lub plakat.
Zapoznaj się z notami na temat wybitnych kobiet. Wybierz jedną z nich. Zgromadź szczegółowe informacje i przygotuj prezentację.
Maria Skłodowska–Curie (1867 – 1934) – uzyskała dyplom licencjata z fizyki i matematyki, prowadziła badania nad właściwościami magnetycznymi metali i minerałów, pierwsza kobieta z tytułem profesorskim na paryskiej Sorbonie, laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911); po wybuchu I wojny światowej organizowała wyposażenie ambulansów w aparaturę pozwalającą na wykonanie zdjęć rentgenowskich rannych na froncie żołnierzy.
Irena Sendlerowa (1910 – 2008) – polska działaczka społeczna i charytatywna, podczas okupacji niemieckiej dostarczała pożywienie i leki do getta warszawskiego; organizatorka akcji ratowania dzieci żydowskich z getta; uhonorowana tytułem 'Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata' (1965).
Anita Włodarczyk (1985) – polska lekkoatletka, mistrzyni świata z Berlina (2009), olimpijka z Pekinu (2008) i mistrzyni olimpijska z Londynu (2012), Rio de Janeiro (2016), Tokio (2020), rekordzistka świata w rzucie młotem.
Agnieszka Holland (1948) – polska scenarzystka oraz reżyserka filmowa i teatralna, znana na całym świecie, wielokrotnie nominowana do Oscara; realizuje filmy w Polsce, Niemczech, Francji i Stanach Zjednoczonych; jej ekranizacja Tajemniczego ogrodu jest oglądana podczas lekcji języka polskiego w klasach szóstych.
Izabella Scorupco (1970) – polsko‑szwedzka aktorka, piosenkarka i modelka; światową sławę przyniosła jej rola 'dziewczyny Bonda' w filmie pt. GoldenEye [czyt. Goldenaj] (1995); w polskiej superprodukcji Ogniem i mieczem (1999) zagrała Helenę Kurcewiczówną; występuje w polskich i amerykańskich produkcjach.
Wisława Szymborska (1923 – 2012) – polska poetka, tłumaczka, felietonistka; laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996); autorka wierszy:
Niektórzy lubią poezję, Muzeum, Nienawiść.Jarmark cudów.
Emilia Plater (1806 – 1831) – polska hrabianka, gorąca patriotka, symbol walki o wolność; walczyła w oddziałach partyzanckich w czasie powstania listopadowego (kobiety w tamtych czasach nie uczestniczyły w działaniach wojennych); mianowana kapitanem przez gen. Chłapowskiego.
Pola Negri, właśc. Apolonia Chałupiec (1896 – 1987) – polska aktorka filmowa, jedna z największych gwiazd niemieckiego i amerykańskiego kina niemego; odniosła sukces w Hollywood, stając się pierwszą Polką, która zyskała status gwiazdy o światowym zasięgu.
Barbara Trzetrzelewska (1954) – piosenkarka, wokalistka jazzowa, kompozytorka i autorka tekstów, jako jedna z nielicznych polskich gwiazd odniosła międzynarodowy sukces; jej singiel Cruising for Bruising [czyt. kruzing for bruzing] znalazł się na amerykańskiej liście przebojów US Top 40 (żaden polski wokalista nie powtórzył tego sukcesu); jej znane utwory to m.in. Time and Tide [czyt. tajm end tajd], Half a Minute [czyt. haf e minyt] i Promises [czyt. promisys].
Hanka Ordonówna, właśc. Maria Anna Tyszkiewicz z domu Pietruszyńska (1902 – 1950) – polska piosenkarka, tancerka i aktorka, gwiazda polskiego kina; wystąpiła m.in. w filmach Parada Warszawy, Szpieg w masce, Orlę, do jej znanych utworów należą Miłość ci wszystko wybaczy, Na pierwszy znak; w czasie II wojny światowej zaangażowała się w działalność na rzecz ewakuacji polskich dzieci ze Związku Sowieckiego.
Izabella Czartoryska (1746 - 1835) – polska arystokratka doby oświecenia, pisarka, mecenaska sztuki, kolekcjonerka pamiątek historycznych, utworzyła pierwsze polskie muzeum w Puławach, które stało się zaczątkiem obecnego Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
Jadwiga Andegaweńska (1374 - 1399) – w 1384 roku koronowana na króla Polski, święta Kościoła katolickiego; wspierała rozwój nauki i kultury, doprowadziła do utworzenia wydziału teologicznego na Akademii Krakowskiej; z jej inicjatywy powstało pierwsze tłumaczenie na język polski Księgi Psalmów.
Irena Szewińska (1946 - 2018) – jedna z najwybitniejszych lekkoatletek w historii, wielokrotna mistrzyni olimpijska i świata w biegach sprinterskich i skoku w dal.
Tamara Łempicka (1898 – 1980) – amerykańska malarka polskiego pochodzenia, jedna z najważniejszych przedstawicielek nurtu art déco, tworzyła głównie portrety i akty; jej obrazy na aukcjach osiągają zawrotne ceny; do znanych dzieł należą m.in. Kobieta w zielonej sukni, Autoportret w zielonym Bugatti.
Helena Modrzejewska, właśc. Jadwiga Helena Misel (1840 - 1909) – wybitna, polska aktorka, która już za życia stała się legendarną artystką, gwiazdą scen polskich i amerykańskich.
Anna Walentynowicz (1929 – 2010) – opozycjonistka w PRL, zaangażowana w walkę o prawa pracowników, współzałożycielka NSZZ 'Solidarność'; od 1950 r. pracowała w Stoczni Gdańskiej jako spawaczka i operatorka urządzeń dźwigowych; jej bezprawne zwolnienie z pracy stało się bezpośrednią przyczyną strajku, który wybuchł w stoczni 14 sierpnia 1980 roku i doprowadził do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego 'Solidarność'.
Magdalena Abakanowicz (1930 – 2017) – rzeźbiarka, autorka tkanin i instalacji przestrzennych, jedna z najbardziej znanych w świecie polskich artystek; jej monumentalne kompozycje przestrzenne osiągają zawrotne ceny na aukcjach dzieł sztuki; wśród jej znanych prac znajdują się m.in. Agora, Plecy, Głowy, Rękodrzewa.
Agnieszka Radwańska (1989) – utytułowana polska tenisistka, druga w historii Polka, która dotarła do finału turnieju wielkoszlemowego w singlu (Wimbledon 2012).
Elżbieta Zawacka (1909 – 2009) – żołnierka Armii Krajowej, kurierka Polskiego Państwa Podziemnego, emisariuszka do Naczelnego Wodza w Londynie, matematyczka, profesor nauk humanistycznych; jako druga Polka w historii Wojska Polskiego awansowana na stopień generała brygady (2006); w czasie II wojny światowej, posługując się fałszywymi dokumentami, przekraczała granice ponad sto razy, dostarczając pieniądze, wiadomości i meldunki.