Wartość istoty ludzkiej i jej działania

Celem lekcji jest zapoznanie uczniów z zagadnieniami dotyczącymi podstawowych wartości etycznych odnoszących się do istoty ludzkiej (omówienie zagadnienia prawa naturalnego jako tego, co łączy wszystkich ludzi niezależnie od wszelkich różnic kulturowych). Przedstawienie problemu kształtowania się pojęcia osoby w etyce współczesnej jako wartości samej w sobie i jako podmiotu i celu wszystkich urządzeń społecznych, pragnienia realizowania się człowieka za pośrednictwem zdolności tworzenia związku ze sobą, z innymi, z Bogiem i światem.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Wyjaśnić zagadnienie prawa naturalnego.

2. Omówić proces kształtowania się pojęcia osoby w etyce współczesnej.

3. Omówić zagadnienie wartości moralnych.

4. Przedstawić podstawowe wartości etyczne.

5. Wyjaśnić proces formowania się wartości w człowieku i wprowadzania ich w życie.

Metoda i forma pracy

Metoda pogadanki z elementami opisu.

3. 1. Haring B., Salvoldi V., Tolerancja, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów, Warszawa 2000.

   2. Podsiad A., Więckowski Z., Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, PAX, Warszawa 1983.

   3. Karta pracy ucznia.

4. 3. 4. Sprawdzenie obecności.

      5. Sprawdzenie zadania domowego.

      6. Przypomnienie metodą pogadanki najważniejszych wiadomości z poprzedniej lekcji.

(10 min.)

4. 7. Przedstawienie metodą opisu procesu formowania się pojęcia osoby i jej rozumienia we współczesnej etyce – od Kartezjusza przez fenomenologię (Maxa Schelera) do personalizmu (Jacquesa Maritaina).

   8. Omówienie metodą opisu zagadnienia miary wartości jako relacji (jako zdolności angażowania się ludzi we wzajemne dawanie).

   9. Omówienie metodą opisu znaczenia wartości moralnych (jako tych, które czynią nas ludźmi, przemawiają do naszego sumienia, które opowiadać się ma za tym co lepsze, bardziej korzystne dla wszystkich).

   10. Przedstawienie metodą opisu zagadnienia prawa naturalnego (jako tego, co łączy wszystkich ludzi niezależnie od wszelkich różnic kulturowych).

   11. Metodą opisu z elementami pogadanki omówienie podstawowych wartości etycznych (nie zabijaj, nie kradnij, nie kłam, szukaj prawdy dla dobra istoty ludzkiej).

   12. Metodą opisu przedstawienie procesu formowania się wartości w człowieku i wprowadzania ich w życie.

(20 min.)

Faza podsumowująca

Zapisanie przez uczniów notatki do zeszytu.

• Notatka:

Proces kształtowania się w człowieku relacji ze sobą, z innymi ludźmi, światem a wreszcie z Bogiem można w skrócie określić jako pragnienie kochania i bycia kochanym. Kartezjusz osobę sprowadza do samej świadomości „ja” (relacja z samym sobą). Kant za wyznacznik osoby uznaje problem stosunku z innymi ludźmi (człowiek jest zawsze celem, a nigdy środkiem do celu). Relacje z drugim człowiekiem akcentuje najwyraźniej fenomenologia, opierając swoją analizę egzystencjalną na pojęciu osoby ludzkiej, na „byciu‑tu” jako relacji ze światem. Etyka i moralność zajęły się problemem stosunków międzyludzkich, a w konsekwencji problemem tolerancji.

Wartość określonej relacji mierzy się jej zdolnością do angażowania ludzi we wzajemne dawanie, tak, aby każde ich spotkanie służyło narodzinom miłości. Na drodze analizy, pomijając różne interpretacje tej samej rzeczywistości, dochodzimy do przekonania, że istnieje pewien obszar wspólny dla wszystkich ludzi – fakt, że odróżniają się od świata zwierząt, posługują się rozumem itp. To, co łączy ludzi niezależnie od różnic kulturowych, można nazwać prawem naturalnym.

Aby żyć godnie, ludzie muszą zgodzić się co do pewnych zasadniczych wartości, które zapewnią poszanowanie pewnych norm i wartości, pozwalających chronić życie cielesne i duchowe. Są to podstawowe wartości etyczne takie jak:

• ochrona życia cielesnego (nie zabijaj)

• ochrona wszystkiego, co pozwala osobie godnie żyć (nie kradnij)

• osoba nie może być przedmiotem oszczerstw, aby mogła godnie żyć (kłamstwo, oszczerstwo)

• poszukiwanie prawdy dla dobra swojego i innych.

Możemy zatem powiedzieć, że wartości moralne wyrażają wszystko, co jest ludziom konieczne, aby żyć godnie, w poszukiwaniu dobra, piękna i prawdy. Poza wartością samą w sobie człowiek zyskuje wartości – jest doceniany, szanowany itp. Wzrost wartości we własnych oczach i szacunek innych pomagają mu rozwijać swoje możliwości, a także możliwości oddania się w służbie innym poprzez dzielenie się. Działając w ten sposób, człowiek wyraża siebie jako dar i wprowadza w świat więcej duchowych wartości.

(15 min.)

Bibliografia

Haring B., Salvoldi V., Tolerancja, Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów, Warszawa 2000.

Podsiad A., Więckowski Z., Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych, PAX, Warszawa 1983.

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Wartość istoty ludzkiej i jej działania.