Rodzaje równowagi

R1Uhf6vqIzhcl1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą równowagę symetryczną. Na białym tle znajduje się pięć kwadratów o zaokrąglonych rogach. Pośrodku umieszczony jest duży, czarny kwadrat. Naokoło niego znajdują się mniejsze o różnej skali szarości: na górze znajduje się najjaśniejszy, po bokach dwa ciemniejsze, a u dołu jeden najciemniejszy. Pośrodku biegnie przerywana linia w kolorze pomarańczowym i dzieli grafikę w pionie na dwie, symetryczne połowy. Całość otacza cienka, czarna ramka.

RÓWNOWAGA SYMETRYCZNA

Najprostszym przykładem obrazu, przedstawiającego równowagę jest kompozycja symetryczna. Na powyższym rysunku największy czarny kwadrat o zaokrąglonych krawędziach, położony jest w centrum, a elementy mniejsze i jaśniejsze rozłożone są w takiej samej odległości od pionowej osi symetrii, zaznaczonej kolorem pomarańczowym. Jest to układ symetryczny, ponieważ lewa strona pracy jest taka sama jak strona prawa.

R1FdKaHjGWaqP

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą równowagę asymetryczną. Na białym tle znajduje się czarny kwadrat i czarne koło, oddzielone od siebie czarną, pionową kreską. Oba elementy umieszczone są równo, w horyzontalnej linii. Mimo iż figury różnią się kształtem, jednak ich ułożenie powoduje, że obydwie strony kompozycji równoważą się.

RÓWNOWAGA ASYMETRYCZNA

Elementy kompozycji,czyli kwadrat i koło, różnią się rozmiarem, ale zostały ułożone tak, aby wzajemnie równoważyły się ciężarem.

Przykłady kompozycji zrównoważonych

Polecenie 1

Zapoznaj się z opisanymi grafikami i uzasadnij, kiedy w plastyce możemy mówić o równowadze kompozycyjnej.

Zapoznaj się z opisanymi grafikami i uzasadnij, kiedy w plastyce możemy mówić o równowadze kompozycyjnej.

Zapoznaj się z opisanymi grafikami i uzasadnij, kiedy w plastyce możemy mówić o równowadze kompozycyjnej.

Przyjrzyj się pracom Izabelli Retkowskiej i zastanów się, dlaczego dzieła z całą pewnością są kompozycjami zrównoważonymi.

RVtP5A0dEpy1q1

Ilustracja przedstawia grafikę „Industralia g206” autorstwa Izabeli Retkowskiej. Grafika przedstawia kompozycję zrównoważoną. Abstrakcyjna kompozycja ukazuje dwie, stykające się pośrodku pracy formy. Dolna, mniejsza forma o kształcie czarnego trapezu z szeroką białą ramą styka się u góry z szarą, dużą płaszczyzną, która rozszerza się w górnej części obrazu, niejako wychodząc poza jego granice, tworząc wrażenie perspektywy. Dolny kształt jest mniejszy, jednak czarny kolor równoważy ciężar dużej, szarej płaszczyzny nad nim.

RnhQO29eVbvzG1

Ilustracja przedstawia grafikę „05a” autorstwa Izabeli Retkowskiej. Grafika przedstawia kompozycję zrównoważoną. Abstrakcyjna kompozycja ukazuje dwie obłe, czarne formy na białym tle. Naokoło artystka umieściła szare, zwężające się ku środkowi, wąskie pasy, które nadają przestrzeni pracy. Na dole znajduje się ciemno-szary, wypukły kształt. Nad nim zawisła podobna forma, jednak mniejsza i ciemniejsza. Na jej gładkiej powierzchni odbija się otoczenie. Artystka nadała wypukłość czarnym płaszczyznom poprzez rozjaśnianie ich poszczególnych fragmentów.

R1KJoMidBzeTN1

Ilustracja przedstawia grafikę „g024” autorstwa Izabeli Retkowskiej. Grafika przedstawia kompozycję zrównoważoną. Abstrakcyjna kompozycja ukazuje zbiegające się ku środkowi, szaro-czarne, wąskie formy, pasy, linie, płaszczyzny, które zwężają się w centrum obrazu. Obiekty umieszczone są na białym tle. W środku kompozycji znajduje się czarny, mały kwadrat. Artystka poprzez rozjaśnianie poszczególnych partii płaszczyzn nadała im efekt przestrzenności.

Osiąganie równowagi w kompozycji

Kształty podstawowych figur geometrycznych wydają się cięższe od kształtów nieregularnych.

RxDGfpUvxRy1A1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą kształty figur geometrycznych. Na dole, po lewej stronie znajdują się trzy ułożone jeden za drugim trójkąty. Czarny, najmniejszy znajduje się z przodu, za nim większy, ciemnoszary. Za nimi ustawiony jest jasnoszary, najwyższy trójkąt, a w górnym, prawym rogu - mały, szary trójkącik, ustawiony najszerszym bokiem równolegle do prawej, krawędzi obramowania. Tło jest białe. Całość otacza cienka, czarna ramka.

RCQLl5Up8EAWM1

Ilustracja przedstawia grafikę z plamami o nieregularnych kształtach. W lewym narożniku znajdują się trzy płaskie, ułożone jedna za drugą, figury o krzywych kształtach. Czarna, najmniejsza, znajduje się z przodu po prawej, lekko zakrywa kolejną, większą i ciemnoszarą. Za nimi ułożona jest wyższa, jasnoszara plama. W górnym prawym rogu umieszczona została mała, szara plama o lekko wydłużonym kształcie.Tło jest białe. Całość zamknięta jest czarną, cienką ramką.

Osiąganie równowagi w kompozycji

Większa figura będzie cięższa od mniejszej o podobnym kształcie.

R17IJYokKsd2r1

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę. Na dole kompozycji znajdują się trzy, ułożone jeden obok drugiego, czarne trójkąty. Pierwszy trójkąt od lewej strony oraz środkowy są równe, natomiast trójkąt po prawej jest większy. Figury znajdują się na białym tle. Całość zamknięta jest czarną, cienką ramką.

Rxy51peMJvGDS1

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę. Na dole kompozycji znajdują się trzy takie same, ułożone jeden obok drugiego, czarne trójkąty. Tło jest białe. Całość otacza czarna, cienka ramka.

Ta sama figura geometryczna może zmieniać swój ciężar wizualny w zależności od miejsca, w którym jest umieszczona. Figura położona najbliżej dolnej krawędzi wydaje się najlżejsza. Najcięższy jest trójkąt umieszczony pod górną krawędzią. Trójkąt znajdujący się po lewej stronie wydaje się lżejszy w stosunku do takiej samej figury, znajdującej się po prawej stronie.

Osiąganie równowagi w kompozycji

Kolory ciepłe wydają się cięższe od barw chłodnych, a kolory jaśniejsze postrzegamy jako lżejsze od ciemnych.

RwM2vl4F48kNE1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą wagę kolorów ciepłych i chłodnych w obrazie. Na dole, po lewej stronie znajdują się cztery, ułożone jeden za drugim trójkąty. Fioletowy najmniejszy, znajduje się z przodu. Za nim znajdują się kolejno błękitny, żółty oraz czerwony. Każdy kolejny trójkąt jest większy od poprzedniego. W górnym prawym rogu umieszczone zostały dwa małe trójkąciki. U góry, styka się szerszym bokiem z górną krawędzią kompozycji czerwono-żółty trójkącik. Obok, szerszym bokiem przylega do prawej krawędzi obrazu zielono-błękitny trójkącik. Figury znajdują się na szarym tle, które rozjaśnia się u góry grafiki.

RZ9Cp6QMS7PWR1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą wagę kolorów ciepłych i chłodnych w obrazie. Na dole, po lewej stronie znajdują się cztery, ułożone jeden za drugim trójkąty. Czerwony najmniejszy, znajduje się z przodu. Za nim znajdują się kolejno żółty, błękitny oraz fioletowy. Każdy kolejny trójkąt jest większy od poprzedniego. W górnym prawym rogu umieszczone zostały dwa małe trójkąciki. U góry, styka się szerszym bokiem z górną krawędzią kompozycji zielono-błękitny trójkącik. Obok, szerszym bokiem przylega do prawej krawędzi obrazu czerwono-żółty trójkącik. Figury znajdują się na szarym tle, które rozjaśnia się u góry grafiki.

R1GsyR2qNxwqS1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą kompozycję w skali szarości. Na dole, po lewej stronie znajdują się cztery, ułożone jeden za drugim trójkąty. Biały najmniejszy, znajduje się z przodu. Za nim znajdują się kolejno coraz większe trójkąty. Każda kolejna figura jest również ciemniejsza od poprzedniej, aż do czarnej na samym końcu. W górnym prawym rogu umieszczone zostały dwa małe trójkąciki. U góry, styka się szerszym bokiem z górną krawędzią kompozycji szary trójkącik. Obok, szerszym bokiem przylega do prawej krawędzi obrazu biały trójkącik. Figury znajdują się na szarym tle, które rozjaśnia się u góry grafiki.

RTjxzaYq7fybW1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą kompozycję w skali szarości. Na dole, po lewej stronie znajdują się cztery, ułożone jeden za drugim trójkąty. Czarny najmniejszy, znajduje się z przodu. Za nim znajdują się kolejno coraz większe trójkąty. Każda kolejna figura jest również jaśniejsza od poprzedniej, aż do białej na samym końcu. W górnym prawym rogu umieszczone zostały dwa małe trójkąciki. U góry, styka się szerszym bokiem z górną krawędzią kompozycji biały trójkącik. Obok, szerszym bokiem przylega do prawej krawędzi obrazu szary trójkącik. Figury znajdują się na szarym tle, które rozjaśnia się u góry grafiki.

Figury o jednolitej powierzchni wydają się lżejsze od wypełnionych wzorem.

RJhftRuK32U7g1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą figury wypełnione kolorowymi fakturami. Na dole, po lewej stronie znajdują się cztery, ułożone jeden za drugim trójkąty. Najmniejszy, o żółtej fakturze, znajduje się z przodu. Za nim znajdują się kolejno zielono-czerwono-niebieski, fioletowo-niebieski oraz granatowo-błękitny trójkąt. Każdy kolejny jest większy od poprzedniego. W górnym prawym rogu umieszczone zostały dwa małe trójkąciki. U góry, styka się szerszym bokiem z górną krawędzią kompozycji trójkącik o zielonej fakturze. Obok, szerszym bokiem przylega do prawej krawędzi obrazu trójkącik pokryty niebiesko-błękitnym, drobnym wzorkiem. Figury znajdują się na szarym tle, które rozjaśnia się u góry grafiki.

R1WsPQI5WmyIV1

Ilustracja przedstawia grafikę ukazującą wagę kolorów ciepłych i chłodnych w obrazie. Na dole, po lewej stronie znajdują się cztery, ułożone jeden za drugim trójkąty. Żółty najmniejszy, znajduje się z przodu. Za nim znajdują się kolejno różowy, błękitny oraz fioletowy. Każdy kolejny trójkąt jest większy od poprzedniego. Za tą grupą figur, w głębi kompozycji umieszczony został zielony, mały trójkącik, którego fragment wystaje zza różowego trójkąta. W górnym prawym rogu umieszczone zostały kolejne dwa małe trójkąciki. U góry, styka się szerszym bokiem z górną krawędzią kompozycji zielony trójkącik. Obok, szerszym bokiem przylega do prawej krawędzi obrazu różowy trójkącik. Figury znajdują się na szarym tle, które rozjaśnia się u góry grafiki.

Zadania

R11i92OduN31Z

Ćwiczenie 1

Wyobraź sobie dwie figury o podobnej wielkości, zamieszczone na takich samych powierzchniach kartki: jedna jest koloru jasnoszarego i ma kształt chmurki ułożonej w centrum, a druga to ciemnozielony kwadrat, stykający się bokiem z dolną krawędzią kartki. Która z tych kompozycji jest lżejsza?

Wyobraź sobie dwie figury o podobnej wielkości, zamieszczone na takich samych powierzchniach kartki: jedna jest koloru jasnoszarego i ma kształt chmurki ułożonej w centrum, a druga to ciemnozielony kwadrat, stykający się bokiem z dolną krawędzią kartki. Która z tych kompozycji jest lżejsza?

Ułóż pola w kolejności od kompozycji zawierającej elementy najlżejsze do kompozycji z elementami najcięższymi.

Polecenie 3

Twoim zadaniem będzie zadanie na wyobraźnię z zastosowaniem wiadomości o kompozycji.Wyobraź sobie prostą drogę, po której poboczu rosną drzewa w takim samym układzie. Jaką nazwę nosi taki rodzaj kompozycji?

Twoim zadaniem będzie zadanie na wyobraźnię z zastosowaniem wiadomości o kompozycji.Wyobraź sobie prostą drogę, po której poboczu rosną drzewa w takim samym układzie. Jaką nazwę nosi taki rodzaj kompozycji?

Twoim zadaniem będzie zadanie na wyobraźnię z zastosowaniem wiadomości o kompozycji.Wyobraź sobie prostą drogę, po której poboczu rosną drzewa w takim samym układzie. Jaką nazwę nosi taki rodzaj kompozycji?

Zapisz poniższe zdjęcie na dysku komputera, a następnie otwórz je w aplikacji MiniPaint.

Do podanego dzieła dodaj nowe elementy w taki sposób, aby kompozycja
nie była zrównoważona. Możesz korzystać ze wszystkich narzędzi dostępnych z poziomu aplikacji. Aplikacja miniPaint jest bardzo prosta w obsłudze. W razie problemów poproś nauczyciela o pomoc.

Rub8JTWDSVvLd1

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę „Batszeba” autorstwa Mareka Basiula. Artysta przy pomocy drobnych, falistych linii ukazał akt kobiecy tyłem, z widocznymi jedynie plecami, szerokimi biodrami oraz fragmentem lewej piersi. Postać kobiety umieszczona jest po lewej stronie kompozycji. Po prawej stronie znajduje się uproszczony, czarny profil mężczyzny pokryty wzorem wypukłych kropek. Pomiędzy aktem a twarzą, na szarym tle, przy pomocy wypukłej czcionki artysta umieścił fragment napisu „EX LIBRIS MARKA I ELL”.

R1WeXxTCzczJ71

Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.

Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.

Słownik pojęć

Słownik pojęć opracowano na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

RVtP5A0dEpy1q

Ilustracja przedstawia grafikę „Industralia g206” autorstwa Izabeli Retkowskiej. Grafika przedstawia kompozycję zrównoważoną. Abstrakcyjna kompozycja ukazuje dwie, stykające się pośrodku pracy formy. Dolna, mniejsza forma o kształcie czarnego trapezu z szeroką białą ramą styka się u góry z szarą, dużą płaszczyzną, która rozszerza się w górnej części obrazu, niejako wychodząc poza jego granice, tworząc wrażenie perspektywy. Dolny kształt jest mniejszy, jednak czarny kolor równoważy ciężar dużej, szarej płaszczyzny nad nim.

RnhQO29eVbvzG

Ilustracja przedstawia grafikę „05a” autorstwa Izabeli Retkowskiej. Grafika przedstawia kompozycję zrównoważoną. Abstrakcyjna kompozycja ukazuje dwie obłe, czarne formy na białym tle. Naokoło artystka umieściła szare, zwężające się ku środkowi, wąskie pasy, które nadają przestrzeni pracy. Na dole znajduje się ciemno-szary, wypukły kształt. Nad nim zawisła podobna forma, jednak mniejsza i ciemniejsza. Na jej gładkiej powierzchni odbija się otoczenie. Artystka nadała wypukłość czarnym płaszczyznom poprzez rozjaśnianie ich poszczególnych fragmentów.

R1KJoMidBzeTN

Ilustracja przedstawia grafikę „g024” autorstwa Izabeli Retkowskiej. Grafika przedstawia kompozycję zrównoważoną. Abstrakcyjna kompozycja ukazuje zbiegające się ku środkowi, szaro-czarne, wąskie formy, pasy, linie, płaszczyzny, które zwężają się w centrum obrazu. Obiekty umieszczone są na białym tle. W środku kompozycji znajduje się czarny, mały kwadrat. Artystka poprzez rozjaśnianie poszczególnych partii płaszczyzn nadała im efekt przestrzenności.

Rub8JTWDSVvLd

Ilustracja przedstawia czarno-białą grafikę „Batszeba” autorstwa Mareka Basiula. Artysta przy pomocy drobnych, falistych linii ukazał akt kobiecy tyłem, z widocznymi jedynie plecami, szerokimi biodrami oraz fragmentem lewej piersi. Postać kobiety umieszczona jest po lewej stronie kompozycji. Po prawej stronie znajduje się uproszczony, czarny profil mężczyzny pokryty wzorem wypukłych kropek. Pomiędzy aktem a twarzą, na szarym tle, przy pomocy wypukłej czcionki artysta umieścił fragment napisu „EX LIBRIS MARKA I ELL”.

Bibliografia

Małgorzata Podkańska, Plastyka, Wydawnictwo Naukowo‑Techniczne, Warszawa 1995.