Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła.
2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycjikompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych.
1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury.
wyjaśniać pojęcie kompozycji zrównoważonej na podstawie przykładów wizualnych;
opisywać właściwości elementów wizualnych (kształt, wielkość, położenie, kolor, fakturafaktura);
wskazywać w wybranych dziełach najcięższe elementy kompozycji.
Rodzaje równowagi
W każdym dziele sztuki możemy określić reguły kompozycji, którymi posłużył się artysta. Jedną z nich jest zasada równowagi kompozycyjnej. Podczas tworzenia prac na płaszczyźnie bądź w przestrzeni artyści wykorzystują wiedzę na temat barw, faktur, kształtów.
Równowaga w kompozycji to równomierne rozłożenie na płaszczyźnie lub w przestrzeni elementów o podobnym ciężarze wizualnym, np. plam barwnych, brył.
RÓWNOWAGA SYMETRYCZNA
Najprostszym przykładem obrazu, przedstawiającego równowagę jest kompozycja symetryczna. Na powyższym rysunku największy czarny kwadrat o zaokrąglonych krawędziach, położony jest w centrum, a elementy mniejsze i jaśniejsze rozłożone są w takiej samej odległości od pionowej osi symetrii, zaznaczonej kolorem pomarańczowym. Jest to układ symetryczny, ponieważ lewa strona pracy jest taka sama jak strona prawa.
RÓWNOWAGA ASYMETRYCZNA
Elementy kompozycji,czyli kwadrat i koło, różnią się rozmiarem, ale zostały ułożone tak, aby wzajemnie równoważyły się ciężarem.
Przykłady kompozycji zrównoważonych
Osiąganie równowagi w kompozycji
Równowagę w kompozycji uzyskujemy w wyniku zastosowania właściwości takich elementów, jak :
kształt
wielkość
położenie
kolor
fakturafaktura
Kształt
Kształty podstawowych figur geometrycznych wydają się cięższe od kształtów nieregularnych.
Osiąganie równowagi w kompozycji
Wielkość
Większa figura będzie cięższa od mniejszej o podobnym kształcie.
Położenie
Ta sama figura geometryczna może zmieniać swój ciężar wizualny w zależności od miejsca, w którym jest umieszczona. Figura położona najbliżej dolnej krawędzi wydaje się najlżejsza. Najcięższy jest trójkąt umieszczony pod górną krawędzią. Trójkąt znajdujący się po lewej stronie wydaje się lżejszy w stosunku do takiej samej figury, znajdującej się po prawej stronie.
Osiąganie równowagi w kompozycji
Kolor
Kolory ciepłe wydają się cięższe od barw chłodnych, a kolory jaśniejsze postrzegamy jako lżejsze od ciemnych.
FakturaFaktura
Figury o jednolitej powierzchni wydają się lżejsze od wypełnionych wzorem.
Zadania
Słownik pojęć
charakterystyczna powierzchnia dzieła malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, obiektu rzemiosła artystycznego itp., zależna od charakteru tworzywa, techniki i indywidualnego stylu artysty
dzieło sztuki plastycznej, a także sposób powiązania elementów formalnych dzieła tak, by tworzyły całość zgodną z intencją twórcy.
Słownik pojęć opracowano na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
Bibliografia
Małgorzata Podkańska, Plastyka, Wydawnictwo Naukowo‑Techniczne, Warszawa 1995.