Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Ukazuje rzeźby Magdaleny Abakanowicz „Nierozpoznani” w przestrzeni miejskiej. Odlane z żeliwa figury są bez głów i sprawiają wrażenie kroczących w różnych kierunkach. W oddali widoczne są wieżowce i zabudowa miejska Na tle ilustracji znajduje się czarny pasek z tekstem: Ważne dzieła polskiej rzeźby.
Ważne daty
1929 – Katarzyna Kobro rozwija koncepcję rzeźby konstruktywistycznej
1946‑1955 – budowa pomnika Czynu Powstańczego na górze św. Anny, wg projektu Xawerego Dunikowskiego
II połowa XX wieku – działalność artystyczna Tadeusza Kantora, Władysława Hasiora i Magdaleny Abakanowicz.
m00300320ccd442e5_0000000000019
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RueDOa1roDhjB1
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców.
Nauczysz się
rozpoznawać wybrane, szczególnie ważne dla dorobku naszej kultury sylwetki twórców polskiej rzeźby i innych artystycznych działań w przestrzeni;
używać wyrażenia „działania przestrzenne” i rozumieć, jaką funkcję pełniły/pełnią one w nowoczesnej sztuce;
definiować tło historyczne i kulturowe XX wieku;
wskazywać funkcje zjawisk awangardowych;
określać uczucia, które towarzyszą Ci przy odbiorze dzieła rzeźbiarskiego – ekspresja dzieła.
Współczesna polska rzeźba
Poszczególne dziedziny sztuki podlegają pewnego rodzaju podziałom. Technika rzeźby pozwala artyście uzyskać obiekt trójwymiarowy, który możemy oglądać z każdej strony, podobnie jak w architekturze. Podstawowym środkiem formy rzeźbiarskiej jest bryłaBryłabryła.
Wiek XX zapoczątkował rozkwit innowacyjnych form w rzeźbie, zaczęto stosować niewykorzystywane dotychczas materiały: tworzywa sztuczne, szkło, stal czy tkaniny. Artyści chcieli odrzucić dotychczasowy język sztuki, unikano przestawień realistycznych, dosłownych. Interesowano się abstrakcjonizmem, którego nazwa pochodzi od słowa abstrakcja, oznaczającego coś, co nie naśladuje natury , nie ilustruje rzeczywistości. Uznawane za rewolucyjne zmiany w sztuce XX wieku, pojawiające się różnorodne tendencje i dążenia do stworzenia nowoczesnej sztuki, nazywamy awangardą.
Twierdzi się, że sztuka współczesna jest trudna w odbiorze. Warto zauważyć, że obecnie dzieła sztuki nie mają na celu naśladowanie natury lub prac artystów z przeszłości, a abstrakcja uważana jest za najwyższy stopień realizmu. Celowa, przemyślana praca artysty, opiera się na świadomym doborze form. Tak jak malarze i graficy, rzeźbiarze awangardowi inspirowali się geometrią, uproszczeniem kształtów. Współczesna rzeźba stawia sobie za cel wzbudzenie wrażeń estetycznych u odbiorcy, działając nie tylko treścią, ale także fakturą użytego materiału, kolorem, przenikającym światłem. Obecnie rzeźba to także różnego rodzaju działania przestrzenne, nie kończące się na stworzeniu trójwymiarowego obiektu, np. happening lub performance.
W drugiej połowie XX wieku na polskiej scenie artystycznej pojawiło się wiele znaczących postaci, mających istotny wpływ na całą sztukę europejską tego okresu. W Krakowie tworzył niezwykle ważny artysta, Tadeusz Kantor, który jako pierwszy w Polsce wprowadził do sztuki pojęcia ambalażAmbalażambalaż i environmentEnvironmentenvironment.
RIh9g3HTUwoJN1
Ciekawą postacią ze świata rzeźby polskiej jest też Magdalena Abakanowicz. W II połowie XX wieku rosła też popularność tkaniny artystycznej. Już w średniowieczu wykonywano ozdobne gobeliny, uwieczniające najważniejsze wydarzenia historyczne. W wyniku twórczości polskiej artystki tkaninę zaczęto traktować jako materiał rzeźbiarski a nie element dekoracji wnętrz. Specjalizowała się w tworzeniu wielkoformatowych, przestrzennych tkanin, zwanych od jej nazwiska – abakanami.
RxHyRzBRcuBEG1
RTHaCD6vY21zo1
Inną formą awangardowej rzeźby jest asamblażAsamblażasamblaż. Metoda ta polega na gromadzeniu w formie trójwymiarowego kolażu pewnych przedmiotów. Władysław Hasior, dzięki swojej sztuce, zdobył ogromną popularność, jeszcze za życia. Tworzył przestrzenne kompozycje z przedmiotów gotowych (ang. ready‑made), które nazywał zużytymi rekwizytami codzienności.
RRcyHphv3Glbs1
Wśród polskich rzeźbiarzy okresu modernizmu na uwagę zasługuje Xawery Dunikowski, który poruszał tematykę portretu, aktu kobiecego i zasłynął z pomników. Nawiązywał do osiągnięć kubizmu, który bazował na odrzuceniu reguł perspektywy i upraszczaniu form rzeźbiarskich, geometryzacji.
Rsq8uktTOBvmn1
Polska artystka, Katarzyna Kobro, żona malarza Władysława Strzemińskiego, również tworzyła rzeźby i obiekty w myśli awangardowej. Skupiła się na przestrzennych formach geometrycznych, o wyraźnych podziałach na piony i poziomy. Jej działalność można wpisać w nurt konstruktywizmu, który zakładał, że kompozycja dzieła powinna składać się z trzech podstawowych, geometrycznych form: koła, trójkąta i linii prostej.
RcxMbMJ571V351
Zadania
RoRVgAGPdkz181
Ćwiczenie 1
RIFsjdqnLLqkf
Ćwiczenie 2
R1b8NFMk0k7qs1
Ćwiczenie 3
Połącz w pary nazwiska polskich artystów tworzących prace przestrzenne i techniki, które najczęściej wykorzystywali. Tadeusz Kantor, możliwe odpowiedzi: 1. asamblaż, 2. rzeźba konstruktywistyczna, 3. ambalaż; Katarzyna Kobro, możliwe odpowiedzi: 1. asamblaż, 2. rzeźba konstruktywistyczna, 3. ambalaż; Władysław Hasior, możliwe odpowiedzi: 1. asamblaż, 2. rzeźba konstruktywistyczna, 3. ambalaż.
Połącz w pary nazwiska polskich artystów tworzących prace przestrzenne i techniki, które najczęściej wykorzystywali. Tadeusz Kantor, możliwe odpowiedzi: 1. asamblaż, 2. rzeźba konstruktywistyczna, 3. ambalaż; Katarzyna Kobro, możliwe odpowiedzi: 1. asamblaż, 2. rzeźba konstruktywistyczna, 3. ambalaż; Władysław Hasior, możliwe odpowiedzi: 1. asamblaż, 2. rzeźba konstruktywistyczna, 3. ambalaż.
Przyporządkuj znane nazwiska polskich artystów tworzących prace przestrzenne do technik, które najczęściej wykorzystywali.
ambalaż, rzeźba konstruktywistyczna, asamblaż
Tadeusz Kantor
Władysław Hasior
Katarzyna Kobro
Źródło: online-skills.
RbuBdzOB7wI5R
Ćwiczenie 4
RYxK49eCDOqMW
Ćwiczenie 5
Rn5QVqHCDsQy4
Ćwiczenie 6
RNnGfBGiGZ1rf
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
Zaplanuj pracę, polegająca na stworzeniu rzeźby o charakterze konstruktywistycznym. Pomyśl, jakie materiały można wykorzystać, aby taką prace sporządzić. Przekaż te informacje koleżance lub koledze i poproś o jej wykonanie i podzielenie się efektami pracy.
Zaplanuj pracę, polegająca na stworzeniu rzeźby o charakterze konstruktywistycznym. Pomyśl, jakie materiały można wykorzystać, aby taką prace sporządzić. Przekaż te informacje koleżance lub koledze i poproś o jej wykonanie i podzielenie się efektami pracy.
Zaplanuj pracę, polegająca na stworzeniu rzeźby o charakterze konstruktywistycznym. Pomyśl, jakie materiały można wykorzystać, aby taką prace sporządzić. Przekaż te informacje koleżance lub koledze i poproś o jej wykonanie i podzielenie się efektami pracy.
Odwiedź dowolne muzeum, które posiada zbiory rzeźby. Jeśli nie masz takiej możliwości, spróbuj znaleźć zdjęcia prac rzeźbiarskich w Internecie. Podejmij próbę wyrzeźbienia z gliny, modeliny, masy solnej (lub innych materiałów) obiektu, do którego inspiracją będą dowolne elementy z Twojego otoczenia. Zatytułuj swoją rzeźbę.
Słownik pojęć
Ambalaż
Ambalaż
w sztuce współczesnej oznacza opakowywanie różnych obiektów, np. budowli lub fragmentów naturalnego krajobrazu, inaczej: emballage, empaquetage.
Asamblaż
Asamblaż
technika artystyczna, polegająca na tworzeniu kompozycji powstałych ze złączenia w trójwymiarową całość różnych elementów. Forma kolażu.
Bryła
Bryła
w rzeźbie i architekturze oznacza przestrzenną figurę geometryczną.
Environment
Environment
jest to rodzaj dzieła i działania artystycznego, w którym twórca wpływa na przestrzeń, aranżując ją tak, by oddziaływała wszechstronnie na widza i jego otoczenie.