Scenariusz lekcji - Wędrówka braci. Perła jaśniejąca w mroku.

1. Cele lekcji

a. Wiadomości:

1. zna treść baśni Perła jaśniejąca w mroku;

2. zna pojęcie baśni i jej cechy składowe;

3. zna pojęcie uosobienie.

b. Umiejętności:

1. czyta tekst ze zrozumieniem;

2. odczytuje ogólny sens utworu;

3. rozumie i stosuje słownictwo związane z gatunkiem baśni;

4. wskazuje cechy odróżniające baśń od innych gatunków, np. opowiadania;

5. wskazuje wyznaczniki gatunkowe baśni;

6. rozpoznaje zabieg uosobienia;

7. tworzy własne teksty;

8. wypowiada się w sposób zgodny z ogólnopolską normą wymowy;

9. dyskutuje popierając wypowiedź przykładami z tekstu;

10. pracuje zespołowo.

2. Metoda i forma pracy:

analiza tekstu, heureza, burza mózgów, praca w parach, metoda analizy i twórczego wykorzystania wzorów.

3. Środki dydaktyczne

4. Przebieg lekcji

a. Faza przygotowawcza
Nauczyciel prowadzi pogadankę: jacy ludzie budzą naszą sympatię, z jakimi najlepiej się nam żyje, współpracuje, przyjaźni i przeciwnie - jakich cech nie lubimy w innych ludziach, czym nas drażnią, odstraszają od siebie.

b. Faza realizacyjna

1. Uczniowie na zmianę czytają tekst baśni na głos, w ten sposób doskonalą sztukę głośnego czytania ze zrozumieniem.

2. Uczniowie odpowiadają, dlaczego królewna wybrała młodszego brata na męża.

3. Nauczyciel wypisuje na tablicy w postaci tabeli cechy Młodszego Mu. Uczniowie formułują antonimy, które w rzeczywistości są cechami Starszego Mu.

4. Uczniowie próbują dokonać oceny Młodszego i Starszego Mu, wziąwszy pod uwagę motywy ich postępowania, a także odszukują morał wypływający z baśni: dobro, nawet mimo początkowych przeciwności, zawsze zwycięży.

5. Uczniowie przypominają sobie inne gatunki, w których występuje wyraźne zarysowanie przeciwstawnych charakterów bohaterów (np. western), kto w takich sytuacjach zwycięża?

6. Uczniowie próbują odpowiedzieć na pytanie czy łatwo być Młodszym Mu, czy taka postawa wymaga wyrzeczeń i poświecenia, a jednocześnie jak tacy ludzie są przyjmowani przez otoczenie.

7. Nauczyciel zapisuje na tablicy wymieniane przez uczniów elementy fantastyczne występujące w omawianej baśni. Dzielą je na przedmioty, postacie, wydarzenia.

8. Uczniowie określają, dlaczego te postacie zostały zaliczone do fantastycznych, co je odróżnia od innych postaci. W jaki sposób przedstawiane są postacie zwierzęce. Nauczyciel wprowadza pojęcie uosobienia: tłumaczy czym się charakteryzuje i podaje definicję.
   Uosobienie to nadanie cech ludzkich przedmiotom, zwierzętom, zjawiskom.

9. Uczniowie pracują w parach. Wybierają sobie dowolne zwierzę i w ciągu 10 minut wymyślają dla niego historię, w którym zostanie przedstawione uosobienie.

10. Wybrane pary czytają ułożone przez siebie teksty. Reszta klasy ocenia zastosowanie wiadomości o uosobieniu w danej historii.

c. Faza podsumowująca
Uczniowie uzupełniają luki w definicjach baśni umieszczonych w kartach pracy. Nauczyciel zapisuje na tablicy wymieniane i przypominane przez uczniów cechy baśni.

Baśń to utwór o stosunkowo niewielkich rozmiarach, w którym:

• pojawiają się elementy fantastyczne;

• występują nieprawdopodobne postacie, przedmioty, zdarzenia;

• zestawiani są bohaterowie o przeciwstawnych charakterach;

• przedmiotom, zwierzętom, zjawiskom nadawane są cechy ludzkie - stosuje się zabieg uosobienia;

• czas i miejsce akcji są nieokreślone;

• zakończenie na ogół jest szczęśliwe: dobro zwycięża, zło zostaje ukarane.

5. Bibliografia

a. M. Kűnstler Perła jaśniejąca w mroku

6. Załączniki

a. Karta pracy ucznia
b. Zadanie domowe
Napisz własną baśń o czarodziejskim oknie. Nie zapomnij o cechach charakterystycznych dla tego gatunku literackiego.