RV4KYz45MSG0T
Fragment fresku sufitowego „Alegoria małżeństwa” autorstwa Giovanniego Battista Tiepolo. W dziele malarz przedstawił Apollona sunącego po niebie, a w jego powozie znajduje się para małżeńska, otoczona alegorycznymi postaciami i lwem symbolizującym Wenecję. Kolory wykorzystane przez artystę są bardzo jasne, dzięki rozcieńczeniu użytych farb.

Wedutowe i iluzjonistyczne malarstwo weneckie XVIII w.

Ważne daty

1696‑1770 – lata życia Giovanniego Battisty Tiepoli

1697‑1768 – lata życia Antonia Canala

1712‑1793 – lata życia Francesca Guardiego

1
1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RGhUR3PSdxpI0
Pobierz plik: scenariusz lekcji.pdf
Plik PDF o rozmiarze 152.50 KB w języku polskim

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi osiągnięciami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

II.1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;

II.10. określa funkcję dzieła i wskazuje jej wpływ na kształt dzieła;

II.11. rozpoznaje gatunek artystyczny, który dzieło reprezentuje;

II.12. wskazuje w dziele sztuki symbol i alegorię, potrafi wytłumaczyć ich znaczenie;

II.13.c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

II.14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;

II.16. rozpoznaje podstawowe motywy ikonograficzne, świętych chrześcijańskich, bogów greckich i alegorie wybranych pojęć na podstawie atrybutów;

II.18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

II.2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

II.3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

II.5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;

II.9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

III.1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

III.3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

III.4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką, techniką wykonania. Uczeń:

IV.2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

IV.4.a) w malarstwie: enkaustyka, mozaika, witraż, fresk, tempera, malarstwo olejne, pastel, malarstwo akwarelowe, akrylowe,

IV.6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

IV.7. rozpoznaje i nazywa technikę artystyczną zastosowaną przy wykonywaniu dzieła;

IV.8. wiąże technikę wykonanego dzieła z jego funkcją (fresk, miniatura, malarstwo tablicowe, sztalugowe);

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

V.3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje;

V.4. łączy dzieło z fundatorem, mecenasem lub marszandem, dla którego powstało.

mbcf6efdd12b5bcd7_0000000000043
Nauczysz się

omawiać charakter malarstwa rokoka weneckiego;

wyjaśniać pojęcia: kwadratura, sztafaż, weduta, trompe l’oeil;

charakteryzować twórczość weneckich wedutystów;

wskazywać cechy iluzji w malarstwie freskowym Wenecji;

określać różnice w ujęciu pejzażu na podstawie analizy porównawczej.

Światło i kolor w weneckim malarstwie settecenta

W XVIII wieku Włochy, nie miały w sztuce tak wielkiego znaczenia jak Francja, ale mimo to tworzyli tam uzdolnieni artyści. Obok Rzymu ważnym ośrodkiem rozwoju malarstwa była Wenecja. W malarstwie na czoło się dwa nurty – z jednej strony malarstwo iluzjonistyczne, z drugiej popularnością cieszyły się wedutyWedutaweduty.

Polecenie 1

Zapoznaj się z tekstem Marii Rzepińskiej i wynotuj środki malarskie obecne w dziełach XVIII wiecznych malarzy weneckich.

Malarze weneckiego settecenta — jakkolwiek ich obrazy powstają ciągle jeszcze w świetle pracowni — zdają się przykładać większą wagę do obserwacji światła w plenerze. W świetle dnia przedmioty o białej barwie lokalnej chwytają oczywiście najwięcej światła i analogiczne zjawisko występuje w wedutach weneckich XVIII w. Nie jest to jeszcze pełne słoneczne światło pleneru impresjonistów, ale nie jest to już „światło sakralne” ani teatralne, jak to ma miejsce u malarzy baroku. Obserwacja natury jest bardzo daleko posunięta — a pamiętajmy, że artyści XVIII w. posługiwali się często kamerą optyczną. Wierność w rozkładzie cieni, świateł, półtonów, refleksów świadczy o bardzo bezpośredniej obserwacji. (…) Nigdy ciepły „z natury” kolor nie objawia się tu w pełni, pojawiają się tylko wartości barwne relatywnie ciepłe. Brak jaskrawej żółcieni, cynobru, ostrej zieleni, karminu. Czerwienie ukazane są jako spłowiałe, rudawe lub mlecznoróżowe. Pełne, chromatyczne barwy zjawiają się tylko w bardzo drobnych akcentach — na szatach postaci, drobnych w stosunku do architektury, wody i nieba, o twarzach przeważnie niewidocznych. Sylwetki ludzi zredukowane są tu do roli sztafażuSztafaższtafażu i ożywienia kolorystycznego. Plamy pełnego koloru pojawiają się nie w otoczeniu mroku i silnych kontrastów (jak w baroku), lecz w przestrzeni wypełnionej tonami zgaszonymi, przełamanymi szarością lub rozbielonymi. Bieli jest w ogóle dużo: mlecznej, kremowej, perłowej, opalizującej błękitem; ustępuje ona tylko gamie szarości, która jest jeszcze bogatsza, oraz gamie tonów pośrednich pomiędzy zielenią a błękitem. Czerni niedużo; raczej chłodnej niż ciepłej, i raczej matowej niż lśniącej. Są też jasne ugry, tony złotawe, ale nigdy tak nasycone żarem, jak u wielkich mistrzów epok poprzednich. Selekcja tonów barwnych odbywa się na innych zasadach smaku — następuje w niej wyciszenie i kameralność.

Źródło: Maria Rzepińska, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Wyd. Literackie, Kraków 1983, s. 381‑382

RrSOGJuNLgv5K
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Freskowe malarstwo iluzjonistyczne w XVIII wiecznej Wenecji

Freskowe malarstwo weneckie odżyło za sprawą Giovanniego Battisty Tiepola (1696‑1 770). Styl malarza porównywany jest do luminescencyjnego weneckiego artysty Paula Veronese (1528 - 1588), a nawet nadaje się mu  przydomek Veronese redivivo (nowy Veronese). Tiepola uważa się też za ostatniego malarza freskowego w Europie, który całą ścianę potrafił przekształcić w dzieło sztuki wypełnione postaciami i architekturą. Jego dzieła obejmują szeroki zakres tematyczny – znajdujemy u niego historię, alegorię, aktualną teraźniejszość, apoteozę, komedię i capriccio (Ałpatow). Jego sztuka, odchodzi od konwencji i zwraca uwagę na wykorzystanie kostiumów, celebruje pojęcie kaprysu artystycznego (capriccio) i fantazji.

Zasadnicze elementy jego stylu: sztuka właściwego rozmieszczenia postaci na płaszczyźnie, sztuka stworzenia iluzji o ogromnej głębi i odnalezienie światła oraz atmosfery, które sprawiają, że wibruje cały obraz, i które przydają mu siły, życia i poezji.

Źródło: P. Violette, XVIII wiek, [w:] Historia sztuki 1000‑2000, red. Alain Mérot, Warszawa 1998, s. 279

W 1752 roku Tiepolo namalował  obraz Alegorię planet i kontynentów. Płótno, które jest jednym z największych i najbardziej olśniewających szkiców Tiepola, przedstawia Apolla, który ma zamiar wyruszyć w codzienną podróż po niebie. Bóstwa wokół boga słońca symbolizują planety, a alegoryczne postacie na gzymsie reprezentują cztery kontynenty. 20 kwietnia 1752 roku Tiepolo przedstawił ten wstępny szkic Karolowi Philipowi von Greiffenklau, księciu i biskupowi Würzburga, jako propozycję dekoracji sufitu klatki schodowej jego rezydencji. Dekoracja  sufitu, znajdująca się nad schodami autorstwa Balthasara Neumanna, często jest uważana za największe osiągnięcie artysty. We fresku Tiepolo zastosował w malowidle wiele punktów widzenia.

RtTFF3FlLiIET
Schody Balthasara Neumanna w Rezydencji w Würzburgu z freskiem sufitowym Tiepolo, wikimedia.org, CC BY 4.0

W dekoracji freskowej w Würzburgu, swym szczytowym osiągnięciu, artysta stworzył harmonię barw typowych dla rokoka: róż pastelowy, błękit pewenche, biele, blade tony złotawe, lilaróż i jasnocytrynowe. Zgrupowanie postaci ulatujących w fikcyjnej przestrzeni przypomina girlandy kwiatów. Ale najbardziej zdumiewające jest tło. Tiepolo pozostawia go bardzo dużo, grupując figury raczej po bokach, a więc inaczej, niż miało to miejsce w plafonach i sklepieniach barokowych. Ale te duże połacie wolnej przestrzeni nie są nigdy puste i martwe. Znika konkretność muru, nie ma mowy o „zamalowanym tle”. Otwiera się nad nami otchłań powietrzna przesycona blaskiem słońca. Jest to poetyczna i nieco salonowa gloria jasności, szczytowa umiejętność iluzji, kreowanie malarskim światłem przestrzeni.

Źródło: Maria Rzepińska, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Wyd. Literackie, Kraków 1983, s. 380

RUlZsFpjlFIk9
Giovanni Battista Tiepolo, „Alegoria planet i kontynentów”, 1752, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, metmuseum.org, CC BY 3.0
R1274sH1ECxFK1Giovanni Battista Tiepolo, „Alegoria planet i kontynentów”, 1752, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, metmuseum.org, CC BY 3.0
Ilustracja przedstawia fresk „Alegoria planet i kontynentów” autorstwa Giovanni Battista Tiepolo. Na fresku znajdują się: Apollo, Hora, Konie, Putto, Rydwan, Wenus, Mars, Merkury, Jupiter, Ganimedes, Saturn, Wulkan, Diana, Europa, Ameryka, Afryka, Azja.
Giovanni Battista Tiepolo, „Alegoria planet i kontynentów”, 1752, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, metmuseum.org, CC BY 3.0
Polecenie 2
Dokonaj analizy i interpretacji dzieła Tiepola w odniesieniu do cytatu: „Tiepolo zdejmuje z nas ciężar, dostarcza powietrza, pozwala unosić się w przestworzach, stwarzając złudzenie, że wstępujecie w niebo” (F. Gambrelle, Giovanni Battista Tiepolo, Siechnice 2000, s. 25). Wnioski zapisz w polu poniżej.
Dokonaj analizy i interpretacji dzieła Tiepola w odniesieniu do cytatu: „Tiepolo zdejmuje z nas ciężar, dostarcza powietrza, pozwala unosić się w przestworzach, stwarzając złudzenie, że wstępujecie w niebo” (F. Gambrelle, Giovanni Battista Tiepolo, Siechnice 2000, s. 25). Wnioski zapisz w polu poniżej.

W 1757 roku Tiepolo wykonał otrzymane kilka lat wcześniej zlecenie od Giovanniego Battisty Rezzonica na dekorację apartamentów, w których w przyszłości wenecki bankier planuje zamieszkać z żoną, Faustyną Savorgnan. Tematem fresku jest Alegoria małżeństwa. Również w tym dziele malarz przedstawił Apollona sunącego po niebie, ale w jego powozie znajduje się para małżeńska, otoczona alegorycznymi postaciami i lwem symbolizującym Wenecję. Iluzję przestrzeni wzbogaca architektoniczna rama, którą już w baroku metodą kwadraturyKwadraturakwadratury w konwencji  trompe l’oeilTrompe l’oeiltrompe l’oeil wykonał Angelo Michele Colonna.

Jego kolory są bardzo jasne, ale raczej dzięki rozcieńczeniu niż rozbieleniu, gdyż posługiwał się freskiem klasycznym (mokro na mokrym), a więc jego tony są przejrzyste jak w akwareli, nie zaś rozbielone i kryjące — inna jest zatem ich ekspresja. Wzięte pod uwagę pojedyncze barwy Tiepola nie należą do specjalnie wyszukanych. Często operuje po prostu podstawową triadą: czerwień, błękit, żółcień i tony cieliste. Ale kolory jego przy całej jasności nigdy nie są mdłe, zawsze dźwięczne i świeże. Podziwiano właśnie ową lekkość i świeżość, przypisując ją jakimś szczególnym barwnikom, używanym jakoby przez Tiepola. (…) Efekty, jakie osiągnął, uzyskane były dzięki umiejętności zestawiania tonów przełamanych z kolorami czystymi, chromatycznymi. Tiepolo, jak się zdaje, pierwszy we Włoszech zastosował tę nową, jasną i lekką gamę, która tak bardzo się podobała i zyskała mu takie powodzenie. Była widocznie bardzo w guście epoki. Ale przede wszystkim trzeba u niego podziwiać zdolność zasugerowania świetlistości nieba, wielkich przestrzeni światła, na które zdają się otwierać jego plafony.

Źródło: Maria Rzepińska, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Wyd. Literackie, Kraków 1983, s. 380

R52C3UITCdy6VGiovanni Battista Tiepolo, „Alegoria małżeństwa”, Pałac Rezzonico, 1758, Wenecja, Włochy, carezzonico.visitmuve.it, CC BY 3.0
Ilustracja przedstawia fresk „Alegoria małżeństwa” autorstwa Giovanniego Battista Tiepolo. W dziele malarz przedstawił Apollona sunącego po niebie, a w jego powozie znajduje się para małżeńska, otoczona alegorycznymi postaciami i lwem symbolizującym Wenecję. Kolory wykorzystane przez artystę są bardzo jasne, dzięki rozcieńczeniu użytych farb. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Fragment fresku z Apollem, wiozącym w zaprzęgu małżeńską parę (tytułowa Alegoria małżeństwa) 2. Zbliżenie na fragment fresku - Alegorię Wenecji.
Giovanni Battista Tiepolo, „Alegoria małżeństwa”, Pałac Rezzonico, 1758, Wenecja, Włochy, carezzonico.visitmuve.it, CC BY 3.0

W 1761 r. Karol III zlecił Tiepolowi stworzenie fresku sufitowego do dekoracji Sali Tronowej Pałacu Królewskiego w Madrycie. W pracach wspomagają go dwaj synowie – Lorenzo i Giandomenico. Tematem dzieła jest Apoteoza Hiszpanii i jest ono wyobrażeniem alegorycznym, przypominającym o dominacji Hiszpanii w obu Amerykach i na całym świecie.  Malowidło jest ostatnim freskiem artysty, ukończonym w 1766 roku. W dolnej części, w centrum znajduje się alegoryczna postać Hiszpanii na tronie, otoczona symbolami władzy. Krzysztof Kolumb z bogaczami usytuowani są w Nowym Świecie. Alegoryczne postacie reprezentują mieszkańców, florę, faunę, produkty handlowe i dobrobyt Hiszpanii, Azji i Ameryki. Figurki sztukatorskie bogów rzecznych trzymają owalne medaliony z bóstwami reprezentującymi cztery żywioły, a dwa owale przy wejściach reprezentują Obfitość i Cnotę z Zasługą. Program ikonograficzny, mimo nawarstwienia postaci i alegorii, jest czytelny i jasny w przekazie.

RdsxqQMPXOKC4
Giovanni Battista Tiepolo, „Apoteoza Hiszpanii”, 1762-66, Sala Tronowa Pałacu Królewskiego w Madrycie, Hiszpania, wikimedia.org, domena publiczna
RzXFzUYezqvWj
Ilustracja przedstawia fresk „Apoteoza Hiszpanii”, na którym znajdują się: 1. Hiszpańska monarchia - koronowana siedzi na tronie, 2. Herkules, 3. Apollo z lirą, 4. Sprawiedliwość, 5. Rada, 6. Obfitość, 7. Cnota, 8. Sława, 9. Chwała Książąt, 10. Hojność, 11. Nadzieja, 12. Wiara, 13. Siła, 14. Dobroczynność, 15. Roztropność, 16. Zwycięstwo, 17. Wulkan, 18. Mars, 19. Minerwa, 20. Jupiter, 21. Herkules, 22. Ceres (lub Ariadna), 23. Herezja, 24. Postać w orientalnej sukni, 25. Groom prowadzący konie, 26. Malarstwo, 27. Poezja, 28. Geografia, 29. Wschodnie Indie, 30. Mężczyzna w turbanie z kołczanem, 31. Tureccy kupcy, 32. Filary Herkulesa, 33. Krzysztof Kolumb, 34. Dwóch Indian i postać w turbanie, 35. Neptun i jego orszak, 36. Amerykańscy Indianie, 37. Konie Neptuna.
Giovanni Battista Tiepolo, „Apoteoza Hiszpanii”, 1762-66, Sala Tronowa Pałacu Królewskiego w Madrycie, Hiszpania, wikimedia.org, domena publiczna

Weneccy mistrzowie weduty

W XVIII wieku popularnością w Wenecji cieszyła się weduta. Turyści, którzy masowo podróżowali do Włoch w celu obcowania z kulturą, chcieli wyjeżdżać z  pamiątką z miasta położonego na wodzie. W Wenecji działało także kilku malarzy specjalizujących się w widokach miasta. Najbardziej znanym był Antonio Canal, zwany Canalettem (1697‑1768), który w swoich dziełach korzystał z  camera obscuraCamera obscuracamera obscura. Malował głównie architekturę Wenecji osadzoną na wodzie. Drobiazgowe w detale weduty cechowały się zróżnicowanymi ujęciami oraz doskonałą perspektywą, malarz przywiązywał wagę także do kolorystyki. Na tak wiernie odmalowanym architektonicznym tle często przedstawiał sceny rodzajowe.

Oglądając obrazy Canaletta łatwo można dostrzec ukrytą w nich poezję. Motyw przewodni stanowi tematyka miejska; nie perfekcyjna technicznie perspektywa, nie ćwiczenia z camerą obscurą, którą Canaletto oczywiście się posługiwał (serie rysunków w galeriach weneckich świadczą o licznych studiach przygotowawczych prowadzonych przez artystę przy pomocy tego narzędzia), ale miejskie życie, obserwowane z bezpośredniej bliskości.

Źródło: https://www.pch24.pl/canaletto--triumf-weduty,461,i.html (dostęp z dnia 31.03.2018)

Polecenie 3
Zastanów się, jakie znaczenie mają dla oddania nastroju i klimatu dzieł różne sposoby przedstawienia tego samego miejsca - Grand Canal w Wenecji. Swoje spostrzeżenia zapisz w polu poniżej.
Zastanów się, jakie znaczenie mają dla oddania nastroju i klimatu dzieł różne sposoby przedstawienia tego samego miejsca - Grand Canal w Wenecji. Swoje spostrzeżenia zapisz w polu poniżej.
RgpnXrmBUNT23
Giovanni Antonio Canal, „Wejście do Canal Grande z widokiem na Santa Maria della Salute”, 1730, Muzeum Sztuk Pięknych, Houston, Stany Zjednoczone, wikimedia.org, domena publiczna
R15sYRGvhfExT
Giovanni Antonio Canal, „Santa Maria della Salute w Wenecji od strony Grand Canal”, ok. 1730, Staatlichen Museen, Berlin, Niemcy, wikimedia.org, domena publiczna
RcuGS6dLrtSmv
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Oprócz Grand Canal, częstym obiektem uwiecznianymi przez malarza był Pałac Dożów, ujmowany z różnych stron i w różnych perspektywach. Jak zwykle, artysta przedstawiał w nich nie tylko architekturę, ale także życie codzienne. Najczęściej są to sceny przepraw gondolami i prac przy brzegu kanału, ale pojawiają się także przedstawienia ważnych wydarzeń, jak w obrazie Przyjęcie francuskiego ambasadora w Pałacu Dożów, święto zaślubin z morzem w Święto Wniebowstąpienia.

R1bk4rKNUNLlIGiovanni Antonio Canal, „Zaślubiny z morzem”, 1730, Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina, Moskwa, wikimedia.org, domena publiczna
Ilustracja przedstawia obraz „Zaślubiny z morzem” autorstwa Giovanniego Antonia Canala. Na pierwszym planie pływają gondole i taksówki wodne, w których gondolierzy przewożą licznych pasażerów. Na dalszym planie znajdują się budynki zwrócone fasadami w kierunku wody. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Uroczystość podkreślają odświętne stroje ludzi. 2. Podniosłość wydarzenia podkreśla obecność udekorowanych i złotych gondoli. 3. Pogodne niebo i oświetlone fasady budynków świadczą o ważnym dla Wenecjan momencie. 4. Ceremonia polega na wrzuceniu przez Bucintoro do wody złotego pierścienia - symbolu przymierza miasta z laguną.
Giovanni Antonio Canal, „Zaślubiny z morzem”, 1730, Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina, Moskwa, wikimedia.org, domena publiczna
RjobHVeMmqDGNGiovanni Antonio Canal, „Przyjęcie francuskiego ambasadora Jacquesa‑Vincenta Langueta, hrabiego de Gergy w Pałacu Dożów”, 1764, Ermitaż, Petersburg, wikimedia.org, domena publiczna
Ilustracja przedstawia obraz „Przyjęcie francuskiego ambasadora Jacquesa-Vincenta Langueta, hrabiego de Gergy w Pałacu Dożów” autorstwa Giovanniego Antonia Canala. Po prawej stronie, skąpany w słońcu, znajduje się Pałac Dożów - gotycka siedziba władców i rządu Wenecji. Na placu przed pałacem znajduje się tłum przybyłych na uroczystość gości. Do pałacu przypływają gondolami kolejni zaproszeni. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Powitanie francuskiego ambasadora Jacques'a Vincenta Langueta, księcia Gergy ma uroczysty charakter. Plan przed Pałacem Dożów i gondole przepełnione są ludźmi. 2. Pałac skąpany jest w słońcu, co uwzniośla zarówno rangę zabytku, jak i podniosłość chwili. 3. Bogactwo barw i mieniące się światło to ważne środki formalne zastosowane przez artystę.
Giovanni Antonio Canal, „Przyjęcie francuskiego ambasadora Jacquesa‑Vincenta Langueta, hrabiego de Gergy w Pałacu Dożów”, 1764, Ermitaż, Petersburg, wikimedia.org, domena publiczna

Wedutowe obrazy Francesca Guardiego (1712—1793) różnią się od dzieł Canala sposobem przedstawienia widoków, ich stroną formalną. Malarz wprowadzał często krajobraz o tajemniczym i nastrojowym charakterze, odchodząc od wiernego przedstawienia detali obiektów architektonicznych. Artysta stosował ciemniejszą paletę barwną, zwracał uwagę na efekty świetlne. Również postaciom nie nadawał dynamizmu, tak charakterystycznego dla dzieł Canala.

R1QOZ9Gb08LW2
Francesco Guardi, „Grand canal z widokiem na pałac Dożów”, 1765-1775, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, metmuseum.org, CC BY 3.0

Zadania

R7vslUHTQyw3e1
Ćwiczenie 1
Wymień autorów dzieł freskowego malarstwa iluzjonistycznego w XVIII wiecznej Wenecji.
RbgUebQisy4tU1
Ćwiczenie 2
Wymień obiekty charakterystyczne dla Wenecji, które często umieszczał w swoich pracach Canaletto.
RME5JiwWwwLfr
Ćwiczenie 3
Uzupełnij tekst dotyczący obiektu przedstawionego na ilustracji. Ilustracja przedstawia wnętrze Tu uzupełnij w Würzburgu. Schody w obiekcie wykonał Tu uzupełnij, natomiast dekoracja jest autorstwa Tu uzupełnij Tiepoli.
R1CROjAkbDFmq1
Ćwiczenie 4
Jakie przedstawienia alegoryczne odnajdujemy we fresku „Alegoria małżeństwa”?
R1FnsoxqKocku1
Ćwiczenie 5
Uzupełnij informacje na temat fragmentu dzieła. 1. Podaj tytuł całości; 2. Wskaż zleceniodawcę; 3. Podaj nazwę sali, do której powstał fresk.
RvGRHPffaNXyu
Ćwiczenie 6
Wybierz trzy postacie umieszczone na fresku „Apoteoza Hiszpanii” i omów lub opisz ich znaczenie alegoryczne.
RRCH1ZCeiZYcZ
Ćwiczenie 7
Wskaż definicję weduty. Możliwe odpowiedzi: 1. symulacje elementów architektonicznych przy wykorzystaniu efektów złudzenia optycznego, 2. niewielkie postacie ludzi, zwierząt lub scenki rodzajowe uzupełniające i ożywiające pejzaż lub widok wnętrza, 3. w malarstwie, rysunku i grafice przedstawienie ogólnego widoku miasta lub jego fragmentu

Słownik pojęć

Camera obscura
Camera obscura

kamera obskura, ciemnia optyczna, światłoszczelne pudło z małym otworkiem w jednej ściance, przez który — dzięki prostoliniowemu rozchodzeniu się światła — na przeciwległej ściance tworzy się odwrócony obraz przedmiotu znajdującego się przed otworkiem.

Kwadratura
Kwadratura

symulacje elementów architektonicznych przy wykorzystaniu efektów złudzenia optycznego.

Sztafaż
Sztafaż

niewielkie postacie ludzi, zwierząt lub scenki rodzajowe uzupełniające i ożywiające pejzaż lub widok wnętrza.

Trompe l’oeil
Trompe l’oeil

rodzaj iluzjonistycznego ujęcia przedstawianego motywu, wywołujący u widza wrażenie, że ma przed sobą rzeczywiste, trójwymiarowe przedmioty; używany przez malarzy‑naturalistów od późnego gotyku do realizmu XIX w.

Weduta
Weduta

w malarstwie, rysunku i grafice przedstawienie ogólnego widoku miasta (panorama) lub jego fragmentu, często ze sztafażem.

Definicje opracowano na podstawie:

https://encyklopedia.pwn.pl/

Galeria dzieł sztuki

Bibliografia

Michaił Ałpatow, Historia Sztuki. Tom IV, Arkady, Warszawa 1964

Maria Rzepińska, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Wyd. Literackie, Kraków 1983

Stefano Zuffi, Francesca Castria, Malarstwo włoskie. Mistrzowie i arcydzieła, Arkady Warszawa 1998

https://www.nga.gov/content/dam/ngaweb/research/publications/pdfs/italian-paintings-17th-and-18th-centuries.pdf (dostęp z dnia 31.03.2018)