Roztwór nasycony to taki, w którym w danych warunkach (temperatury i ciśnienia) rozpuszczono maksymalną ilość substancji, jaka wynika z jej rozpuszczalności. Określenie „nasycony” jest również używane w innym znaczeniu – w odniesieniu do opisu niektórych związków organicznych. Dlaczego? Ponieważ to z kolei wiąże się z ich budową. Przeanalizujmy ją zatem.

Aby zrozumieć poruszane w tym materiale zagadnienia, przypomnij sobie:

położenie atomu węgla w układzie okresowym;
konfigurację elektronową atomu węgla;
definicję i sposób tworzenia wiązania kowalenycjnego;
definicję węglowodorów;
naturalne źródła węglowodorów.

Nauczysz się

definiować terminy alkany i węglowodory nasycone;
tworzyć wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów;
wyznaczać wzór sumaryczny dowolnego alkanu o podanej liczbie atomów węgla lub wodoru w cząsteczce;
rysować wzory strukturalne i półstrukturalne cząsteczek alkanów;
konstruować modele cząsteczek alkanów.

iXETDRSULf_d5e212

1. Metan

Położenie węgla w układzie okresowym ( $14$ grupa) wskazuje na to, że każdy z atomów węgla posiada $4$ elektrony walencyjne. Dążąc do uzyskania korzystnej energetycznie konfiguracji elektronowej najbliższego gazu szlachetnego (neonu), atom węgla może uwspólnić elektrony walencyjne maksymalnie z czterema innymi atomami. Tym samym atom węgla może z innymi atomami utworzyć cztery wiążące pary elektronowe – cztery wiązania kowalencyjne.

W związku z powyższym, w związkach organicznych atomy węgla są zawsze czterowartościowe – mogą utworzyć maksymalnie cztery wiązania chemiczne.

Najprostszym pod względem budowy węglowodorem jest metan o wzorze sumarycznym ${CH}_{4}$ . Cząsteczka metanu zbudowana jest z jednego atomu węgla i czterech atomów wodoru.

Wszystkie wiązania między atomem węgla i atomami wodoru są takie same (są to wiązania pojedyncze, a kąty pomiędzy nimi wynoszą $109 ° 28'$ ).

ciekawostka1

Polecenie 1

Wykorzystując zestaw modeli atomów lub kolorową plastelinę i wykałaczki (lub zapałki), w oparciu o powyższe wiadomości skonstruuj model cząsteczki metanu.

Metan powstaje w warunkach beztlenowych podczas rozkładu materii organicznej. Jest głównym składnikiem gazu ziemnegogaz ziemnygazu ziemnego, na terenach bagiennych wydziela się jako gaz błotny. Metan towarzyszy również złożom węgla kopalnego (będąc jedną z przyczyn wybuchów w kopalniach) oraz złożom ropy naftowej. Źródłem metanu są także wysypiska śmieci. Produkują go również zwierzęta przeżuwające (bydło, owce).

Ciekawostka

Pierwsze na świecie udane wydobycie gazu z hydratów metanu
Prawie pół wieku temu odkryto znaczne ilości „zamrożonego” metanu na dnie oceanów. Jednak dopiero w $2013 r .$ udało się wydobyć gaz z hydratów metanu, zwanych „płonącym lub metanowym lodem”. Nie było to proste zadanie, ponieważ przy wydobyciu metan może w sposób niekontrolowany wydostawać się w postaci „bąbelków”, zwiększając emisję gazu cieplarnianego i jednocześnie zabierając organizmom wodnym duże ilości tlenu. Rządy USA, Kanady, Norwegii, Chin i Japonii zaczęły inwestować w opracowanie technologii, które miały pozwolić wydobyć „metan uwięziony w lodzie”. W USA wykonano już nawet testowe instalacje do eksploatacji hydratów metanu w pobliżu Alaski, ale to Japończycy pierwsi ogłosili o swoim powodzeniu.

Indeks dolny Źródło: Japończycy wydobyli gaz z hydratów metanu, eko.org.pl, 5.04.2013, [dostęp: 19.03.2021]; Hydraty – paliwo przyszłości?, wiz.pl, 25.02.2013, [dostęp: 19.03.2021]. Indeks dolny koniec

R1TTezzXI3b2E

Dwie grafiki przedstawiające złoża zmrożonego metanu. Na grafice po lewej stronie widoczne są srebrnoszare pęcherzyki zamrożonego gazu, ułożone w kolumnach jeden na drugim. Największe mają kształt kromki chleba, a mniejsze są okrągłe. Na grafice po prawej stronie widać palące się klatraty. Mają postać białych kamyków ułożonych w stos. Nad kamykami rozpościera się różowofioletowy płomień. — Złoża zmrożonego metanu
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

*Hydraty metanu – to szczelnej budowy struktury krystaliczne, złożone z molekuł metanu zamkniętych w klatkach cząsteczek wody.

Badanie reaktywności metanu

Doświadczenie 1

Sprawdź, w jaki sposób metan zachowuje się wobec wody bromowej.

W tym celu wykonaj doświadczenie. Wybierz hipotezę, napisz obserwacje oraz sformułuj odpowiedni wniosek.

Jeśli nie masz możliwości samodzielnego przeprowadzenia doświadczenia, zapoznaj się z poniższym materiałem filmowym obrazującym jego przebieg.

REmsyzzPiwT6b

Sprawdzono, w jaki sposób metan zachowuje się wobec wody bromowej.

W tym celu wykonano doświadczenie.

Możesz zapoznać się z filmem ukazującym to doświadczenie.

Problem badawczy:

Czy metan powoduje odbarwienie wody bromowej?

Hipoteza:

Metan nie powoduje odbarwienia wody bromowej.

Co było potrzebne:

dwie probówki;
korek;
woda bromowa (roztwór bromu);
metan (np. z małej butli).

Przebieg doświadczenia:

Doświadczenie przeprowadzono pod dygestorium. Do obu probówek wlano do $1 / 3$ objętości roztwór bromu (wodę bromową). Do jednej z probówek włożono wężyk z metanem i przepuszczono gaz przez roztwór. Zaobserwowano zachodzące zmiany i porównano obie probówki.

Obserwacje:

Brak zmian świadczących o przebiegu reakcji. Brunatny (lub pomarańczowy lub żółty) roztwór nie zmienia swojego zabarwienia.

Wniosek:

Metan nie odbarwia wody bromowej, czyli nie reaguje z bromem. Oznacza to, że jest on węglowodorem mało reaktywnym. Mała reaktywność metanu wynika z budowy jego cząsteczki i obecności w niej wiązań pojedynczych, które są trudne do rozerwania.

R1Pmw7FoxTWhn

Film pt. Badanie reaktywności metanu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 2

Napisz obserwacje oraz wniosek do przeprowadzonego doświadczenia.

R1WSc7bfv5Xl7

Polecenie 2

Napisz, w jakiej postaci wprowadzany jest metan do probówki.

Re4mC0Sas3eNa

iXETDRSULf_d5e329

2. Węglowodory nasycone

Metan należy do grupy związków chemicznych nazywanych węglowodorami nasyconymi. Węglowodory nasyconewęglowodory nasyconeWęglowodory nasycone to takie, w których cząsteczkach, pomiędzy atomami, znajdują się wyłącznie wiązania pojedyncze. Przez analogię do definicji roztworu nasyconego możemy powiedzieć, że węglowodory nasycone to takie, w których cząsteczkach znajduje się maksymalna liczba wiązań pojedynczych (atomy węgla w tych cząsteczkach są “wysycone” wiązaniami pojedynczymi). W związku z tym, że wiązania pojedyncze mają dużą trwałość (trudno je rozerwać), węglowodory nasycone są związkami chemicznymi o małej reaktywności.

Metan jest pierwszym i najprostszym przedstawicielem alkanów. AlkanyalkanyAlkany to węglowodory nasycone, których cząsteczki zbudowane są z łańcuchów utworzonych z atomów węgla i wodoru. Atomy węgla w cząsteczkach alkanów połączone są ze sobą wyłącznie za pomocą wiązań pojedynczych.

Jak już wspomniano, metan jest jednym ze składników gazu ziemnego. Oprócz metanu składnikami gazu ziemnego są m.in. kolejne węglowodory o nazwach: etan, propan, butan. Wymienione związki chemiczne, tak samo jak metan, należą do grupy alkanów. Ich cząsteczki zbudowane są z łańcuchów utworzonych kolejno z dwóch, trzech oraz czterech atomów węgla. Do tych atomów węgla przyłączone są za pomocą wiązań pojedynczych atomy wodoru. Począwszy od alkanu, zbudowanego z pięciu atomów węgla, czyli pentanu, nazwy alkanów, zbudowanych z cząsteczek o prostych (nierozgałęzionych) łańcuchach węglowych, tworzy się od greckich liczebników: penta- (pięć), heksa- (sześć) itd. (oznaczających liczbę atomów węgla w cząsteczce) przez dodanie przyrostka -an.

Polecenie 3

Rn0vQ1aNZ03UP

Aby przedstawiać budowę cząsteczek alkanów, posługujemy się wzorami strukturalnymi oraz półstrukturalnymi. Wzory strukturalne ukazują wszystkie wiązania obecne w cząsteczkach alkanów (zarówno wiązania pomiędzy sąsiednimi atomami węgla, jak i wiązania pomiędzy atomami węgla i wodoru). Wzory półstrukturalne (grupowe) ukazują wyłącznie wiązania pomiędzy atomami węgla w cząsteczkach.

Polecenie 4

Zapoznaj się z poniższą animacją, a dowiesz się, w jaki sposób należy zapisać wzór strukturalny i półstrukturalny alkanu, którego cząsteczki zbudowane są z czterech atomów węgla, połączonych w prosty (nierozgałęziony) łańcuch.

RCN4C4NzLnjTk

Film pt. Wzory strukturalne i półstrukturalne alkanów
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 5

Narysuj wzory strukturalny i półstrukturalny (grupowy) alkanu, którego cząsteczki zbudowane są z ośmiu atomów węgla, połączonych w prosty (nierozgałęziony) łańcuch.

R1cwefhuizIhD

Sprawdź, czy podane przez Ciebie wzory są takie same, jak te poniżej.

Wzór strukturalny:

R1BkX5Zl01FcR

Wzór półstrukturalny:

{CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{3}

Polecenie 5

Zaznacz, jak będzie wyglądał wzór półstrukturalny (grupowy) alkanu, którego cząsteczki zbudowane są z ośmiu atomów węgla, połączonych w prosty (nierozgałęziony) łańcuch.

R1dnw0NBp7Fp4

1ciekawostka1

Polecenie 6

W poniższej tabeli zestawiono wzory półstrukturalne alkanów, które zawierają kolejno od $1$ do $7$ atomów węgla w cząsteczkach. Przeanalizuj zapisane wzory i określ prawidłowość, według której można zapisać wzory półstrukturalne cząsteczek kolejnych alkanów.

Liczba atomów węgla w cząsteczce	Nazwa węglowodoru	Wzór półstrukturalny alkanu o prostym (nierozgałęzionym) łańcuchu węglowym
$1$	metan	${CH}_{4}$
$2$	etan	${CH}_{3} - {CH}_{3}$
$3$	propan	${CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{3}$
$4$	butan	${CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{3}$
$5$	pentan	${CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{3}$
$6$	heksan	${CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{3}$
$7$	heptan	${CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{3}$

RpPADQGvTHzSE

Każde dwie sąsiadujące ze sobą w tabeli cząsteczki alkanów różnią się od siebie o $1$ atom węgla i $2$ atomy wodoru, a więc grupę $- {CH}_{2} -$ . Cząsteczka alkanu, zawierająca w swojej strukturze $8$ atomów C, powinna mieć zatem o jedną grupę $- {CH}_{2} -$ więcej, niż cząsteczka alkanu zbudowana z $7$ atomów C, i jednocześnie o jedną grupę $- {CH}_{2} -$ mniej, niż cząsteczka alkanu zbudowana z $9$ atomów C.

Zbiór związków chemicznych, o podobnej budowie i właściwościach chemicznych, różniących się między sobą liczbą grup $- {CH}_{2} -$ (tzw. grup metylenowych) w cząsteczkach, to tzw. szereg homologicznyszereg homologicznyszereg homologiczny, a należące do niego związki nazywamy homologami. Wzory sumaryczne wszystkich związków chemicznych należących do szeregu homologicznego można zapisać za pomocą wzoru ogólnego.

Wzór ogólny alkanów:

C_{n} H_{2n+2}

$n$ – liczba atomów węgla w cząsteczce

Polecenie 7

Dane są trzy alkany:

Alkan I, którego cząsteczki zbudowane są z 4 atomów węgla.

Alkan II, którego cząsteczki zbudowane są z 20 atomów węgla.

Alkan II, którego cząsteczki zbudowane są z 18 atomów wodoru.

Wykorzystując wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów, napisz wzory sumaryczne opisanych alkanów I, II oraz III. Następnie zapoznaj się z animacją i zweryfikuj poprawność wykonania zadania.

R6IjFmgmNPI76

Wzór ogólny alkanów:

C_{n} H_{2n+2}

$n$ – liczba atomów węgla w cząsteczce

Polecenie 7

Dane są trzy alkany:

Alkan $I$ , którego cząsteczki zbudowane są z $4$ atomów węgla.

Alkan $II$ , którego cząsteczki zbudowane są z $20$ atomów węgla.

Alkan $III$ , którego cząsteczki zbudowane są z $18$ atomów wodoru.

Wykorzystując wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów, przyporządkuj wzory sumaryczne do opisanych alkanów $I$ , $II$ oraz $III$ .

RWtiLOMK7fRtS

Alkany lub inne związki organiczne o tym samym wzorze sumarycznym mogą różnić się budową – związki takie nazywamy izomeramiizomeryizomerami. Znane są związki o łańcuchu „prostym”, w których wszystkie atomy węgla są związane z nie więcej niż dwoma innymi atomami węgla, oraz związki o łańcuchu „rozgałęzionym”, w których przynajmniej jeden z atomów węgla jest związany z więcej niż dwoma innymi atomami węgla. Im więcej jest atomów węgla w cząsteczce alkanu, tym więcej możliwości połączeń między nimi. Jeżeli w cząsteczce alkanu wszystkie atomy węgla są ustawione w jednym szeregu i nie ma rozgałęzień, to można jego nazwę podać z literą n- na początku (skrót od „normalny”).
Butan o wzorze sumarycznym $C_{4} H_{10}$ może utworzyć związek chemiczny o łańcuchu prostym (n‑butan) lub rozgałęzionym (izobutan).

R1WSL4pWfY0ml

Grafika przedstawia wzór półstrukturalny butanu (n—butanu) oraz wzór strukturalny metylopropanu (izobutanu). Wzór cząsteczki butanu zapisany jest kolejno od lewej: <math aria‑label="H indeks dolny trzy koniec indeksu C">H3C wiązanie pojedyncze <math aria‑label="C H indeks dolny dwa koniec indeksu">CH2 wiązanie pojedyncze CH2 wiązanie pojedyncze <math aria‑label="C H indeks dolny trzy koniec indeksu">CH3. Wzór cząsteczki metylopropanolu zapisany jest kolejno od lewej: <math aria‑label="H indeks dolny trzy koniec indeksu C">H3C wiązanie pojedyncze <math aria‑label="C H">CH wiązanie pojedyncze w prawo <math aria‑label="C H indeks dolny trzy koniec indeksu">CH3 od środkowego atomu węgla odchodzi również wiązanie pojedyncze skierowane w dół zakończone grupą <math aria‑label="C H indeks dolny trzy koniec indeksu">CH3. — Wzory półstrukturalne i nazwy alkanów, których cząsteczki zbudowane są z czterech atomów węgla. Po lewej (butan) – cząsteczka o prostym (nierozgałęzionym) łańcuchu węglowym, a po prawej (metylopropan) – cząsteczka o rozgałęzionym łańcuchu węglowym.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 8

Uczeń badał zachowanie się propanu wobec wody bromowej. Zastanów się i odpowiedz na pytanie, jakich obserwacji mógł dokonać uczeń w trakcie przeprowadzania doświadczenia. Wyjaśnij, z czego wynikały te obserwacje.

RvkHCrwr6ygiL

RS4VWsNIAbxc7

Animacja pt. Ustalanie wzoru sumarycznego i nazwy alkanu na podstawie masy cząsteczkowej
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Podsumowanie

Atomy węgla w związkach organicznych są zawsze czterowartościowe (tworzą cztery wiązania kowalencyjne z innymi atomami).
Alkany to węglowodory nasycone, w których cząsteczkach między atomami węgla występują wyłącznie wiązania pojedyncze.
Alkany tworzą szereg homologiczny o wzorze ogólnym $C_{n} H_{2n+2}$
Pierwszym przedstawicielem szeregu homologicznego alkanów jest metan.
Cztery pierwsze związki chemiczne z szeregu homologicznego alkanów to: metan, etan, propan i butan. Nazwy kolejnych tworzy się, dopisując przyrostek -an do greckich liczebników, określających liczbę atomów węgla w cząsteczce.

Praca domowa

Polecenie 9.1

Napisz wzory strukturalny i półstrukturalny alkanu zawierającego 10 atomów węgla w cząsteczce. Załóż, że cząsteczki tego alkanu zbudowane są z prostych (nierozgałęzionych) łańcuchów węglowych. Napisz nazwę rozpatrywanego alkanu

RasWxYVoMirO2

Sprawdź, czy narysowane przez Ciebie wzory są identyczne z poniższymi.

Wzór strukturalny:

R1Gi47vGoIdkK

Wzór półstrukturalny:

{CH}_{3} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{2} - {CH}_{3}

Nazwa: dekan.

Polecenie 9.1

Podaj nazwę alkanu zawierającego $10$ atomów węgla w cząsteczce. Załóż, że cząsteczki tego alkanu zbudowane są z prostych (nierozgałęzionych) łańcuchów węglowych.

R1IaARsEfhEzs

Wzór sumaryczny tego alkanu to $C_{10} H_{22}$ .

Polecenie 9.2

Sprawdź, czy związki chemiczne o wzorach $C_{20} H_{42}$ , $C_{21} H_{44}$ , $C_{22} H_{46}$ , $C_{23} H_{48}$ należą do szeregu homologicznego alkanów.

RwwjVT2ag1kbL

RIixDwNaVJz0E

Po sprawdzeniu, czy liczby atomów węgla i wodoru w zapisanych wzorach spełniają wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów, ustalisz, że wszystkie podane w poleceniu związki chemiczne należą do tego szeregu homologicznego.

Na przykład, rozpatrując pierwszy z zapisanych związków, $C_{20} H_{42}$ , widzimy, że w cząsteczce znajduje się $20$ atomów węgla $(n =20)$ . Obliczając liczbę atomów wodoru $(2 n + 2)$ , jaka powinna budować cząsteczkę alkanu zawierającego $20$ atomów węgla, uzyskamy wynik $(2 \cdot 20 + 2) = 42$ , czyli dokładnie tyle, ile w analizowanym wzorze sumarycznym.

Polecenie 9.3

Przedstaw modele pięciu kolejnych alkanów, zaczynając od etanu, których cząsteczki zbudowane są z prostych (nierozgałęzionych) łańcuchów węglowych.

RuGTxRLjpO54D

Sprawdź, czy przygotowane przez Ciebie modele przypominają te przedstawione poniżej:

RjgHE91euxlpV

Grafika przedstawia model kulkowy cząsteczki etanu. Model złożony jest z dwóch kulek czarnych połączonych ze sobą oraz sześciu kulek białych połączonych po trzy do kulek czarnych. Kulka czarna przedstawia atom węgla, natomiast kulka biała przedstawia atom wodoru. Pomiędzy atomami węgla a atomami wodoru występuje wiązanie pojedyncze. — Model cząsteczki etanu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1Jcf7sSPpdhJ

Grafika przedstawia model kulkowy cząsteczki propanu. Model złożony jest z trzech kulek czarnych połączonych ze sobą oraz ośmiu kulek białych. Do dwóch kulek czarnych skrajnych połączone są po trzy kulki białe, natomiast do środkowej kulki czarnej przyłączone są po dwie kulki białe. Kulka czarna przedstawia atom węgla, natomiast kulka biała przedstawia atom wodoru. Pomiędzy atomami węgla a atomami wodoru występuje wiązanie pojedyncze. — Model cząsteczki propanu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RNxyaWEkB4eO6

Grafika przedstawia model kulkowy cząsteczki butanu. Model złożony jest z czterech kulek czarnych połączonych ze sobą oraz dziesięciu kulek białych. Do dwóch kulek czarnych skrajnych połączone są po trzy kulki białe, natomiast do środkowych dwóch kulek czarnych przyłączone są po dwie kulki białe. Kulka czarna przedstawia atom węgla, natomiast kulka biała przedstawia atom wodoru. Pomiędzy atomami węgla a atomami wodoru występuje wiązanie pojedyncze. — Model cząsteczki butanu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RjXLNbdP2rXAe

Grafika przedstawia model kulkowy cząsteczki pentanu. Model złożony jest z pięciu kulek czarnych połączonych ze sobą oraz dwunastu kulek białych. Do dwóch kulek czarnych skrajnych połączone są po trzy kulki białe, natomiast do środkowych trzech kulek czarnych przyłączone są po dwie kulki białe. Kulka czarna przedstawia atom węgla, natomiast kulka biała przedstawia atom wodoru. Pomiędzy atomami węgla a atomami wodoru występuje wiązanie pojedyncze. — Model cząsteczki pentanu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RQNsLueO3ThEF

Grafika przedstawia model kulkowy cząsteczki heksanu. Model złożony jest z sześciu kulek czarnych połączonych ze sobą oraz czternastu kulek białych. Do dwóch kulek czarnych skrajnych połączone są po trzy kulki białe, natomiast do środkowych czterech kulek czarnych przyłączone są po dwie kulki białe. Kulka czarna przedstawia atom węgla, natomiast kulka biała przedstawia atom wodoru. Pomiędzy atomami węgla a atomami wodoru występuje wiązanie pojedyncze. — Model cząsteczki heksanu
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Polecenie 9.3

Opisz budowę modeli pięciu kolejnych alkanów, zaczynając od etanu, których cząsteczki zbudowane są z prostych (nierozgałęzionych) łańcuchów węglowych.

RT0PKzSOrC3ma

Słownik

alkany

węglowodory nasycone, związki organiczne zbudowane z atomów węgla i wodoru, zawierające między atomami węgla wyłącznie wiązania pojedyncze

gaz ziemny

paliwo kopalne pochodzenia organicznego; mieszanina węglowodorów nasyconych, w skład której wchodzi głównie metan (ponad $90 %$ ); może zawierać inne gazy takie jak między innymi etan, propan, butan, tlenek węgla( $IV$ ) i azot

izomery

związki chemiczne o tym samym wzorze sumarycznym, ale różniące się budową (ułożeniem atomów w cząsteczce)

szereg homologiczny

szereg związków organicznych uporządkowanych według wzrastającej liczby atomów węgla, np. alkanów, w którym dwa kolejne związki różnią się od siebie o grupę atomów $— {CH}_{2} —$

węglowodory nasycone

związki chemiczne węgla i wodoru, w których cząsteczkach między atomami występują wyłącznie wiązania pojedyncze (węgiel – węgiel oraz węgiel – wodór)

woda bromowa

nasycony wodny roztwór bromu o stężeniu procentowym równym około $3, 6 %$

Ćwiczenia

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

R14JPsoLs5VCJ

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RUvNkHGJfQZQ0

Ćwiczenie 2

R14miCytU8G5c

Połącz w pary nazwy alkanów z odpowiednimi wzorami sumarycznymi.

{CH}_{4}