Wielkanocne tradycje

Zapoznanie uczniów z tradycją Wielkanocy. Omówienie śpiewów wykonywanych podczas świąt Wielkanocnych. Omówienie historii pochodzenia pieśni wielkanocnych. Omówienie symboli Świąt Wielkanocnych. Ukazanie sposobów obchodzenia tych świąt. Wysłuchanie „Alleluja” z oratorium „Mesjasz” Jerzego Fryderyka Haendla. Zapoznanie uczniów z piosenką „Wielkanoc”. Wspólne wykonanie na instrumentach melodycznych i perkusyjnych poznanej piosenki oraz jej zaśpiewanie.

Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Wyjaśnić pojęcie tradycji i obrzędów.

2. Wykonać na instrumentach melodycznych utwór „Wielkanoc” oraz go zaśpiewać.

3. Omówić sposób obchodzenia Świąt Wielkanocnych.

4. Wskazać symbole Świąt Wielkanocnych.

5. Wyrazić uczucia związane z wysłuchaniem oratorium Mesjasz części „Alleluja”.

Metoda pracy

Metoda opisowa z elementami pogadanki. Percepcja muzyki.

3. 6. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 – 6.

   7. Instrument akompaniujący dla nauczyciela – fortepian lub gitara.

   8. Karta pracy ucznia.

   9. Instrumenty muzyczne: flażolety, tamburyna, marakasy, cymbałki.

4. Przebieg lekcji

3. 10. Powitanie, czynności organizacyjno – porządkowe. Sprawdzenie obecności.

   11. Sprawdzenie zadania domowego.

   12. Powtórzenie piosenki poznanej na ostatniej lekcji oraz wspólne jej zaśpiewanie.

   13. Podanie tematu lekcji.

(10 min)

Faza realizacyjna

1. Metodą pogadanki, zapoznanie uczniów z pojęciem tradycji. Wyjaśnienie pojęcia i ukazanie tradycji obchodzenia Świąt Wielkanocnych. Omówienie symboli Świąt Wielkanocnych. Przedstawienie takich zwyczajów jak: pisanki, święcenie pokarmu, śmigus dyngus, Wielki Post.

   • Notatka:

Tradycja – przekazywane z pokolenia na pokolenie treści kultury (takie jak: obyczaje, poglądy, wierzenia, sposoby myślenia i zachowania, normy postępowania), które dana zbiorowość wyróżnia jako szczególnie ważne i warte zachowania obecnie i w przyszłości.

Wielkanocne zwyczaje:

Na wschodzie Polski urządza się wyścigi w turlaniu jajek po pochyłościach oraz walki jajek, które polegają na uderzaniu jajka o jajko i sprawdzeniu, kto jest właścicielem jajka o twardszej skorupce.
Porządki w domach powinno skończyć się do wtorku. W dawnych czasach w Wielki Czwartek pieczono ogromne baby i malowano pisanki. W Wielkanoc nie można było nie tylko gotować potraw, lecz także palić ognia pod kuchnią. Wszystkie potrawy powinny być przygotowane wcześniej. W Wielki Piątek nie można było pracować na roli.
W Wielką Sobotę, po powrocie z kościoła ze święconym pokarmem należało trzykrotnie obejść dom, aby zapewnić sobie urodzaj i powodzenie.
Kiedyś gospodynie same piekły chleb na Wielkanoc. Aby zapewnić urodzaj - wychodziły do sadu, obejmowały drzewa rękami oblepionymi ciastem.
Palemka jest symbolem odradzającego się życia. Kiedy już w środę popielcową wstawiono do wazonów gałązki, oczekiwano na to, aby pokryły się liśćmi do Niedzieli Palmowej. Poświęcone palemki postawione w oknie, w czasie burzy miały zapewnić bezpieczeństwo. Oderwane z palemek bazie mieszano z ziarnem przed siewem. Połykanie bazi miało zabezpieczyć przez bólami i przeziębieniami. Poświęcone pisanki zakopywano pod progiem domostw, aby zagradzały dostęp siłom nieczystym. W dawnej Polsce na stole stawiało się anguska, baranka z ciasta i masła. Dookoła stawiano kosze ze święconym i pisankami. W bogatych domach na stół stawiano prosiaka w całości, którego otaczano zwojami kiełbas.

2. Omówienie - metodą pogadanki - śpiewów wykonywanych podczas Wielkiego Postu. Zapoznanie uczniów z pochodzeniem tradycji lanego poniedziałku. Omówienie tematyki utworów Wielkanocnych.

   • Notatka:

Początkowo Wielkanoc odbywała się w dniu żydowskiej Paschy. Podczas Soboru Nicejskiego w 325 roku patriarchowie Kościoła ustalili, że Wielkanoc będzie odbywała się w pierwszą niedzielę, po pierwszej wiosennej pełni Księżyca, ale nie wcześniej niż 25 marca i nie później niż 25 kwietnia. Jeżeli pierwsza wiosenna pełnia wypada w niedzielę, Wielkanoc jest dopiero w następną niedzielę.

W Wielki Czwartek wspominana jest Ostatnia Wieczerza, podczas której Jezus umył nogi Apostołom. Na pamiątkę tego wydarzenia, w niektórych katedrach celebrans myje nogi mężczyznom.
Wielki Piątek przeznaczony jest na cichą modlitwę, rozważania i czuwanie. Jedyną formą wspólnej modlitwy jest liturgia godzin (jutrznia, godzina czytań i nieszpory). Po południu odbywa się Nabożeństwo Męki Pańskiej. W ciszy kapłan pada na twarz przed ołtarzem, który od czwartkowego wieczoru jest odkryty jako symbol cierpiącego Jezusa. W czasie nabożeństwa czytany jest opis męki i śmierci Chrystusa z Ewangelii według św. Jana, jedynego apostoła, który pozostał pod krzyżem Jezusa aż do Jego śmierci.
Potem wierni oddają cześć krzyżowi. W czasie adoracji krzyża śpiewane są pieśni pasyjne. Następnie wierni zaczynają czuwanie przy symbolicznym grobie Chrystusa. Czuwanie to kończy się w Wielką Sobotę przed zachodem słońca, bo według biblijnego czasu po zmroku zaczyna się już nowy dzień, czyli Niedziela Zmartwychwstania.
Wielka Sobota to dzień odwiedzin grobów, modlitw i święcenia pokarmów przez kapłanów.
W poranek niedzieli wielkanocnej odbywa się uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem. Wierni trzykrotnie obchodzą kościół. Procesji towarzyszy bicie dzwonów.

3. Zapoznanie uczniów z piosenką „Wielkanoc”.

4. Wysłuchanie „Alleluja” z oratorium Mesjasz. Metodą pogadanki, przedstawienie odczuć związanych z percepcją utworu.

(25 min)

Faza podsumowująca

Wykonanie na instrumentach muzycznych piosenki „Wielkanoc” oraz wspólne jej zaśpiewanie.

(10 min)

5. Bibliografia

a. Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 – 6.

b. Janusz Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia.

6. Załączniki

Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Wielkanocne tradycje.

Zadanie domowe