Wielkie odkrycia geograficzne
Wstęp
W XV wieku imperium tureckie panowało nad lądowymi szlakami handlowymi wiodącymi na Wschód. Skutkiem tego była wysoka cena towarów na rynkach europejskich. W Europie zaczęto też odczuwać niedobór kruszców szlachetnych, przede wszystkim złota i srebra, sprowadzanych ze Wschodu. Były one niezbędne. Dlaczego? Gdyż w XV wieku gospodarkę folwarczno‑pańszczyźnianągospodarkę folwarczno‑pańszczyźnianą zaczęła wypierać gospodarka towarowo‑pieniężna. Metalami szlachetnymi również płacono kupcom arabskim pośredniczącym w handlu ze Wschodem. Głód, epidemie i zniszczenia wojenne w Portugalii także negatywnie wpłynęły na gospodarkę europejską.
Niezbędne stało się znalezienie bezpiecznej drogi na Wschód, omijającej opanowane przez Turków dotychczasowe szlaki handlowe. Właśnie dlatego na przełomie XV i XVI wieku rozpoczęły się wyprawy europejskich żeglarzy, które doprowadziły do wielkich odkryć geograficznych. Równie ważnymi powodami ruszenia w nieznane były: misja szerzenia wiary chrześcijańskiej, a także chęć przeżycia przygody.
Również nauka sprzyjała wielkim wyprawom. Rozwój kartografii i udoskonalenie konstrukcji żaglowców umożliwiły pokonywanie dalekich tras bez konieczności zawijania do portu w celu uzupełnienia zapasów żywności i wody pitnej. Nowe wynalazki nawigacyjne były równie przydatne. Skonstruowano busolę umożliwiającą utrzymywanie stałego kursu bez konieczności obserwowania gwiazd, a kwadrant i astrolabium pomagały w określaniu szerokości geograficznych. Wszystko więc przemawiało za tym, aby ruszać w świat…
opisywać przebieg największych wypraw odkrywczych, w szczególności Krzysztofa Kolumba i Ferdynanda Magellana,
oceniać korzyści i zagrożenia wypraw do Nowego ŚwiataNowego Świata.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
określa znaczenie wielkich odkryć geograficznych,
opisuje rolę polskich badaczy i podróżników w poznawaniu świata.
WIELKIE ODKRYCIA GEOGRAFICZNE - audiobook
Rozdziały audiobooka:
Nowy Świat
Odkryć i zniszczyć
Stary Świat w Nowy Świat
Notatka dla prowadzącego:
Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak wdrożyć materiały multimedialne w tok lekcji.
Dlaczego wielkie odkrycia geograficzne zmieniły historię świata? Jakie korzyści, a jakie koszty niosły ze sobą? Uzasadnij swoją wypowiedź, podając przykłady.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/P14Hkt8H9
Przyjrzyj się wyprawom geograficznym i odpowiedz, dlaczego były one skuteczne od XV wieku? Dlaczego tak wielu podróżników odkrywało w tamtych czasach nowe lądy?
Jakie negatywne konsekwencje miała kolonizacja Nowego ŚwiataNowego Świata. Jak oceniasz postępowanie Europejczyków?
Mimo wielu negatywnych skutków podbojów nowych lądów, wskaż korzyści płynące z odkryć geograficznych. Które z nich uważasz za najważniejsze?
Podsumowanie
Wielkie odkrycia geograficzne miały olbrzymi wpływ na historię świata.
Dlaczego?
Oto po raz pierwszy w historii Europejczycy dotarli do wszystkich zamieszkałych kontynentów i poznali je.
W ślad za pierwszymi wyprawami nastąpiły kolejne ekspedycje i odkrycia. Rozpoczął się okres kolonizacjikolonizacji. Zapoczątkowali go Portugalczycy i Hiszpanie, później dołączyli do nich Holendrzy, Anglicy i Francuzi. Dzięki wielkim odkryciom handel morski, dotąd prowadzony tylko w rejonie Morza Śródziemnego i Bałtyku, rozszerzył się na oceany i stał się światowym. Powstały nowe potęgi handlowe. W Nowym ŚwiecieNowym Świecie rozwinęło się rolnictwo oraz rozpoczęto na wielką skalę eksploatację bogactw naturalnych. Sytuacja ta przyczyniła się do rozwoju nauki i techniki.
Zmienił się polityczny i gospodarczy obraz świata. Rozwinęła się gospodarka towarowo‑pieniężna. Jednocześnie odkrycia geograficzne miały też skutki negatywne, takie jak częściowa zagłada ludności pierwotnie zamieszkującej zdobyte tereny, a także powstanie na wielką skalę niewolnictwa.
Wyjaśnij, dlaczego wielkie odkrycia geograficzne dokonane na przełomie XV i XVI wieku miały wielki wpływ na historię świata?
Czy korzyści wynikające z odkryć przeważają nad ich negatywnymi skutkami? Uzasadnij odpowiedź.
Zadania
Po wysłuchaniu materiału, wybierz prawidłową odpowiedź.
nową trasę żeglowną przez Atlantyk, Krzysztof Kolumb, na Grenlandii, Azję Mniejszą, na Arktyce, odkrył drogę morską do Indii, Jeziora Wiktorii, ujście Padu, na Szetlandach Południowych, Morza Kaspijskiego, Azji, odkrył drogę lądową do Peru, Amerigo Vespucci, Indii, odkrył drogę morską do Ameryki, źródła Amazonki, Jeziora Bajkał, Amerykę, Ameryki Południowej, Ferdynand Magellan, Indie
W 1492 Krzysztof Kolumb odkrył: ............................................................................ . W latach 1497-1504 Amerigo Vespucci dotarł do: ............................................................................ . Vasco da Gama podróżował w latach 1497-98 i dotarł do Przylądka Dobrej Nadziei, odkrytego przez Bartolomeu Diaza. Stąd pożeglował Oceanem Indyjskim docierając do wybrzeża Indii w pobliżu miasta Kalikat. Wskutek tej wyprawy: ............................................................................ . ............................................................................ w 1519 roku poprowadził wyprawę do Wysp Korzennych, dopłynął do wybrzeża Ameryki Południowej i Filipin. Jego podróż stała się znana jako pierwsza wyprawa dookoła świata. Dzięki niej potwierdziło się, że Ziemia jest kulista i większa niż sądzono. Benedykt Dybowski zbadał faunę i klimat: ............................................................................ . W 1897 roku Henryk Arctowski został kierownikiem naukowym pierwszej międzynarodowej wyprawy polarnej. Polska stacja polarna jego imienia powstała: ............................................................................ . Jednym z najwybitniejszych żyjących obecnie polskich podróżników i odkrywców jest Jacek Pałkiewicz. W 1996 roku odkrył: ............................................................................ .
Po zapoznaniu się z treścią audiobooka „Odkryć i zniszczyć”, uzupełnij zdania odpowiedni wyrazami lub frazami. Skorzystaj z banku słów.
plantacjach, kolonizatorów, Brazylii, kopalniach, konkwistadorzy, giełda, Antwerpii, chrześcijańską, handel trójkątny, bawełny, Portugalia, Wyspy Korzenne
Wielkie odkrycia geograficzne przyniosły równie wielkie konsekwencje. Powstały europejskie imperia kolonialne, np. Hiszpania i .................................... .
Do Nowego Świata zaczęli docierać hiszpańscy .................................... , którzy zniszczyli państwo i cywilizację Inków i Azteków.
Hiszpańscy kolonizatorzy zaczęli władać Meksykiem, Ameryką Środkową i Ameryką Południową, z wyjątkiem .................................... , która należała do Portugalii.
Nawracano miejscowych pogan na wiarę .................................... .
Podbite kraje stały się źródłem wielkich dochodów .................................... w postaci szlachetnych kruszców, drogich kamieni i plantacji.
Klimat Ameryki Południowej był sprzyjający, kolonizatorzy, więc przeszczepiali niektóre rośliny z Afryki i Azji, tworząc plantacje herbaty, kawy, trzciny cukrowej i .................................... . Miejscowa ludność stała się niewolnikami. Sprowadzano również niewolników z Afryki do pracy w .................................... i na .................................... .
Tak narodził się .................................... , który polegał na wywozie produktów europejskich do Afryki. Tam wymieniano je na niewolników, którzy wywożeni byli do kopalń i plantacji Nowego Świata. Natomiast to, co wyprodukowali, sprzedawano w Europie.
Portugalczycy podbili .................................... , na których założyli swoje faktoria handlowe. Ich główną bazą był port Goa w Indiach. Zniszczyli arabską konkurencję, zdobywając praktyczny monopol na handel ze Wschodem.
Przywożone przez Portugalczyków towary z Indii sprzedawano głównie w .................................... , mieście dzisiejszej Belgii.
W roku 1531 powstała tam pierwsza na świecie .................................... , na której zawierano umowy na dostawę towarów. Stało się to jedną z podstaw gospodarki wolnorynkowej.
Po zapoznaniu się z trzecim nagraniem audiobooka, zdecyduj, czy informacje są prawdziwe, czy fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Po raz pierwszy w historii Europejczyk - Willem Janszoon dotarła do Australii. Wyprawa Janszoona to pierwsze udokumentowane i bezsporne odkrycie tego kontynentu. | □ | □ |
| Niemcy i Włosi rozpoczęli okres kolonizacji. Dołączyli do nich Holendrzy, Anglicy i Francuzi. | □ | □ |
| Dzięki wielkim odkryciom handel morski, dotąd prowadzony tylko w rejonie Morza Śródziemnego i Bałtyku, rozszerzył się na oceany i stał się światowym. Powstały nowe potęgi handlowe. | □ | □ |
| W okresie kolonizacji w Nowym Świecie rozwinęło się rolnictwo, nauka i technika. | □ | □ |
| W Nowym Świecie nie odkryto złóż bogactw naturalnych. | □ | □ |
| Wielkie odkrycia geograficzne nie miały wpływu na układ polityczny i gospodarczy świata. | □ | □ |
| Dzięki odkryciom geograficznym rozwinęła się gospodarka towarowo-pieniężna. | □ | □ |
| Kolonizacja była dobrowolna i służyła tubylcom nowo poznanych ziem. | □ | □ |
| W ramach handlu trójkątnego między Europą, Afryką i Ameryką sprzedawani byli niewolnicy z nowo zdobytych ziem w XVI wieku. | □ | □ |
Słownik
lud indiański ze środkowego Meksyku, współtworzący duże imperium, podbite w 1521 przez Hiszpanów.
Encyklopedia PWN
rodzaj gospodarki polegającej na prowadzeniu gospodarstwa (folwarku) , którego właścicielem był szlachcic lub magnat (pan), przy wykorzystaniu służby dworskiej oraz chłopów pańszczyźnianych. W tych gospodarstwach uprawiano głównie zboża, które sprzedawano zagranicę oraz hodowano bydło i owce.
https://brainly.pl/
Chłopi byli zobowiązani do darmowej pracy na pańskim polu przez kilka dni w tygodniu.
rodzaj gospodarki, w której podmioty gospodarcze kierują się własnymi celami i starają się odnosić maksymalne korzyści nie uciekając się przy tym do pomocy ze strony państwa.
określenie przepływu towarów i ludzi (niewolników) w ramach handlu pomiędzy Europą, Afryką i Ameryką w okresie od połowy XVI wieku do połowy XIX wieku.
Wikipedia
Inka [hiszp. < keczua],
lud indiański zamieszkujący obszar dzisiejszego Peru, Boliwii i Ekwadoru, podbity przez Hiszpanów w roku 1533
[łac. colonia ‘osiedle’],
zakładanie nowych osad przez przybyszów z bliższych lub dalszych stron, związane z zagospodarowaniem na stałe ziem uprzednio nieeksploatowanych lub eksploatowanych przez ludność tubylczą;
Encyklopedia PWN
[hiszp. conquista ‘podbój’],
hiszpańskie wyprawy zbrojne prowadzone od 1493 roku, które drobnej szlachcie dostarczały ziem i poddanych.
Encyklopedia PWN
kontynenty półkuli zachodniej – Ameryka Północna i Ameryka Południowa
słownik PWN
Europa, Azja i Afryka
słownik PWN