Wierzenia ludowe w literaturze polskiej XIX i XX wieku - scenariusz
Scenariusz lekcji – Wierzenia ludowe w literaturze polskiej XIX i XX wieku
Uczeń powinien:
znać treść omawianych utworów oraz fragmentów utworów;
znać pojęcie ludowości w literaturze i umieć je zobrazować przykładami.
Uczeń powinien:
rozpoznawać motywy wierzeń chłopskich w różnych dziełach literackich;
umieć porównywać utwory literackie z różnych epok o tym samym motywie;
argumentować swoją wypowiedź posługując się cytatami z omawianych utworów;
dyskutować;
samodzielnie pracować z tekstem wykorzystując i modyfikując zawarte w nim informacje**.**
Metoda i forma pracy
Analiza tekstu, dyskusja.
Wspólne przypomnienie treści przeczytanych wcześniej utworów: „Dziady” cz. II Adama Mickiewicza, „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego – omawiane wcześniej szczegółowo na lekcjach poświęconych tym lekturom; wybrane fragmenty „Widnokręgu” Wiesława Myśliwskiego przeczytane w domu.
Wyszukanie wspólnego dla wszystkich omawianych utworów motywu ludowego. Sformułowanie pojęcia ludowość w literaturze. Uczniowie na podstawie podanej przez nauczyciela definicji słownikowej wykazują cechy charakterystyczne dla danego prądu na przykładach z omawianych utworów. Przypomnienie sobie znaczenia pojęć użytych w definicji ze Słownika terminów literackich dotyczących zagadnienia.
ludowość w literaturze – program głoszący konieczność nawiązania do ludowej literatury, sformułowany po raz pierwszy w okresie romantyzmu. Wyraził się w zwrocie do motywów ludowych, przede wszystkim fantastycznych, w dążeniu do ukazywania świata przez pryzmat ludowego bohatera, w przywołaniu gatunków literackich, które do tej pory funkcjonowały głównie w folklorze (np. ballady). Charakteryzuje się paralelizmami, sylabotonizmem oraz często w nawiązywaniu do symboliki właściwej literaturze ludowej, a także niejednokrotnie stylizowaniem utworu na wzór twórczości ludowej, odwołaniami do historii i kultury ludowej w utworach, nawiązaniami do literatury ludowej (anonimowa twórczość, należąca do folkloru, pierwotnie przekazywana tylko ustnie).
na podstawie:
Słownika terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1976;
Wikipedii, wolnej encyklopedii: http://pl.wikipedia.org
Klasa wspólnie określa rodzaje relacji łączące istoty pozaziemskie z ludźmi żyjącymi w omawianych utworach.
Uczniowie wynotowują na tablicy konteksty omawianych sytuacji: zachowanie ludzi, rola przypisywana istocie pozaziemskiej, reakcje na konkretne działanie lub brak rzeczonego, uzasadnienie nastawienia psychicznego na odpowiedni rodzaj kontaktu z istotami. Nastrój charakterystyczny dla prób nawiązania kontaktu („Dziady” – groza, „Wesele” – poczucie zwyczajności, „Widnokrąg” – groteska).
Omówienie zbiorowe kontekstu kulturowego takich ujęć: romantyczna dychotomia świata, modernistyczny symbolizm, współczesne rozłączenie światów.
Umiejscowienie osoby mówiącej w dziele literackim i wynikające z tego konsekwencje.
Dyskusja o stosunku do wierzeń zaprezentowanych w utworach. Jak to ma się do współczesnego świata.
Bibliografia
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II;
Stanisław Wyspiański „Wesele”;
Wiesław Myśliwski „Widnokrąg”;
„Słownik terminów literackich”, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1976;
„Wikipedia, wolna encyklopedia”: http://pl.wikipedia.org.
Wierzenia ludowe w literaturze polskiej XIX i XX wieku.
Zadanie domowe
Praca domowa: sporządź zaproszenie na wieczór z obrzędami. Pamiętaj o uwzględnieniu wszystkich elementów będących wyznacznikami tego gatunku wypowiedzi.