Właściwości kwasu aminooctowego

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń zna właściwości kwasu aminooctowego.

b) Umiejętności

Uczeń odróżnia kwas aminooctowy od innych kwasów.

2. Metoda i forma pracy

Pogadanka, praca z tekstem, pokaz, praca z całą klasą, praca indywidualna.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, tablice chemiczne, kwas aminooctowy.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Sprawdzenie listy obecności.

2. Nawiązanie do tematu lekcji – pogadanka na temat kwasów aminooctowych i aminokwasów.

b) Faza realizacyjna

1. Budowa kwasu aminooctowego.

Podanie przez uczniów na podstawie analizy tekstu zawartego w podręczniku budowy kwasu aminooctowego.

Kwas aminooctowy (glicyna, glikokol) jest przedstawicielem aminokwasów, związków zawierających dwie reaktywne grupy, grupę aminową i grupę karboksylową. Z tego powodu zatracają część charakterystycznych dla kwasów karboksylowych i amin cech.

2. Właściwości kwasu aminooctowego

Podanie przez uczniów na podstawie analizy tekstu zawartego w podręczniku i obserwacji próbki właściwości kwasu aminooctowego:

Kwas aminooctowy:

• ma wysoką temperaturę topnienia,

• dobrze rozpuszcza się w wodzie,

• słabo rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych,

• wykazuje moment dipolowy, gdyż jest kationem i anionem jednocześnie (jon obojnaczy): NHIndeks dolny 3₃Indeks górny +⁺ - R- COOIndeks górny -^-,

• po rozpuszczeniu aminokwasu w wodzie część przechodzi w kationy, a część w aniony,

• odparowywanie wody z kwaśnego roztworu aminokwasu daje krystaliczną sól amoniową: NHIndeks dolny 2₂-CHIndeks dolny 2₂-COOH + HCl = NHIndeks dolny 3₃- CHIndeks dolny 2₂-COOHIndeks górny +⁺ + ClIndeks górny -^-

• odparowywanie wody z roztworu zasadowego daje krystaliczny osad soli karboksylowej: NHIndeks dolny 2₂-CHIndeks dolny 2₂-COOH + NaOH = NHIndeks dolny 2₂- CHIndeks dolny 2₂-COOIndeks górny -^- NaIndeks górny +⁺ + HIndeks dolny 2₂O.

Określenie przez uczniów na podstawie tablic chemicznych innych związków o podobnej budowie. Dojście do wniosku, że tego typu związki są nazywane aminokwasami.

Wypisanie przez uczniów wszystkich znanych aminokwasów, które są niezbędne do budowy organizmów żywych.

3. Podanie podziału aminokwasów na dwie grupy ze względu na źródło ich występowania i dostępność dla organizmu żywego – aminokwasy endogenne i aminokwasy egzogenne. Z chemicznego punktu widzenia aminokwasy można podzielić też w inny sposób, biorąc pod uwagę ich tak zwaną zasadowość lub kwasowość. Wyróżniamy zatem aminokwasy zasadowe, obojętne lub kwasowe.

c) Faza podsumowująca

Powtórzenie wiadomości zdobytych na lekcji.

5. Bibliografia

Z. Kluz, M. M. Poźniczek, Chemia. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, Warszawa 2005.

6. Załączniki

brak

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak