Właściwości mechaniczne cieczy
Właściwości mechaniczne cieczy
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
potrafi scharakteryzować ciecz,
potrafi wyjaśnić jaki jest związek budowy zewnętrznej z budową wewnętrzną cieczy,
wyjaśnia pojęcia: powierzchnia swobodna, menisk.
b) Umiejętności
Uczeń:
potrafi na podstawie obserwacji wyciągać wnioski,
posługuje się językiem fizycznym.
2. Metoda i forma pracy
Praca z całą klasą, praca w zespołach dwuosobowych, praca samodzielna.
3. Środki dydaktyczne
Karty pracy dla ucznia, woda, zlewki lub szklanki, strzykawki, ołówki, atrament (lub sok), przyrządy do robienia baniek mydlanych lub pętla z drutu z zawiązaną lekko nitką.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Rozdaje zadania do wykonania w grupach dwuosobowych (załącznik 1).
b) Faza realizacyjna
Uczniowie wykonują doświadczenia w zespołach i wypełniają swoje karty obserwacji (czas 15 minut) (załącznik 1).
Obserwacja menisku wklęsłego i wypukłego (załącznik 2). Wyjaśnienie, kiedy powstaje menisk wklęsły a kiedy wypukły. Uzupełnienie karty pracy – doświadczenie 5.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie prezentują wyniki swoich obserwacji na forum klasy. Wypełniają karty pracy (czas 10 minut).
5. Bibliografia
St. Elbanowska, J. Zamorska, W. Zamorski, Fizyka i astronomia Gimnazjum2, Juka, Warszawa 2001.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Załącznik 1.
Doświadczenie 1.
Do strzykawki nabierz wody. Zatkaj wylot palcem i spróbuj ścisnąć wodę.
Obserwacje:
………………………………………………………………………………………………………….
Doświadczenie 2.
Zaobserwuj jaki kształt ma woda w strzykawce, w szklance lub zlewce (zmieniaj ustawienie naczyń). Którą część naczynia zawsze zajmuje?
Obserwacje:
…………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………….
Doświadczenie 3.
Do wody wpuść kroplę atramentu. Zaobserwuj jak zachowuje się atrament.
Obserwacje:
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
Doświadczenie 4.
Zanurz delikatnie ołówek niezatemperowaną częścią w wodzie, a następnie również delikatnie wyjmij ołówek. Jaj zachowuje się woda? Zilustruj co zaobserwowałeś.
Doświadczenie 5.
Narysuj jak układa się ciecz w odpowiednich naczyniach.
Menisk wklęsły powstaje gdy cząsteczki cieczy znajdujące się blisko naczynia oddziaływają ze ściankami naczynia silniej niż ze sobą.
Menisk wypukły powstaje wówczas, gdy ……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
Dlaczego woda łatwiej wsiąka w gąbkę niż sztywną gładką tkaninę (np. dżins)?
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
Podsumowanie
Ciecze mają własną ………………………………….
Ciecze nie mają własnego ………………………….., przyjmują kształt …………………………………………. w którym się znajdują. Od góry ograniczone są ……………………………………………………..
Cząsteczki cieczy silnie się ………………………………………………. i ……………………………. poruszają.
Samorzutne mieszanie się cząsteczek różnych substancji (np. woda i atrament) nazywamy …………………………………………………………….
Załącznik 2.
Nauczyciel pokazuje jak układa się ciecz w cienkich naczyniach – długa, cienka rurka z wodą oraz rtęcią.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Uczniowie mogą przynieść na lekcję wszystkie potrzebne do ćwiczeń przyrządy.