Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia nocny widok na kopułę katedry Santa Maria del Fiore we Florencji. Ma czerwony dach. Kopuła znajduje się po prawej stronie. Z lewej strony widoczna jest oświetlona wieża kościoła, dalej dach ostro zakończonej innej wieży. U dołu znajduje się fragment panoramy miasta.
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia nocny widok na kopułę katedry Santa Maria del Fiore we Florencji. Ma czerwony dach. Kopuła znajduje się po prawej stronie. Z lewej strony widoczna jest oświetlona wieża kościoła, dalej dach ostro zakończonej innej wieży. U dołu znajduje się fragment panoramy miasta.
Włoska architektura renesansu w XV w.
Ważne daty
1400 - 1500 – wczesny renesans we Włoszech (quattrocento)
1419 - 1444 – Ospedale degli Innocenti, Filippo Brunelleschi
1420 – początek renesansu w architekturze
ok. 1420 - 1469 – kościół Św. Wawrzyńca (San Lorenzo), Filippo Brunelleschi
1444 - 1452 – Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici) Michelozzo di Bartolommeo
ok. 1470 - 1782 – kościół św. Andrzeja (San Andrea), Leone Battista Alberti
mfda52a33953e1e1c_0000000000045
1
Scenariusz lekcji
R84KSVE23RxP21
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
mfda52a33953e1e1c_0000000000048
I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych i środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:
I.1.d) sztuki nowożytnej (renesans, manieryzm, barok, rokoko, klasycyzm),
I.2. wymienia cechy sztuki poszczególnych epok, kierunków i tendencji;
I.6. samodzielnie wyszukuje informacje na temat sztuki i zjawisk artystycznych, określa źródła informacji zgodnie z zasadami prawa autorskiego i praw pokrewnych;
I.7. łączy najistotniejsze dzieła ze środowiskiem artystycznym, w którym powstały;
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi osiągnięciami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
II.1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;
II.13.a) w architekturze: planu, układu przestrzennego, opisu fasady i elewacji, wnętrza,
II.18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
II.2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
II.4. zna plany i układy przestrzenne najbardziej znanych dzieł architektury oraz dzieł charakterystycznych dla danego stylu i kręgu kulturowego;
II.9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
III.1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;
III.4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką, techniką wykonania. Uczeń:
IV.1. definiuje terminy związane z opisem formy i struktury dzieła architektonicznego, w tym określenia dotyczące typów i elementów planów budowli, elementów konstrukcyjnych i dekoracyjnych (dekoracji fasady i wnętrza) oraz układu przestrzennego;
IV.5. analizując i opisując dzieła architektoniczne, właściwie stosuje terminy i pojęcia dotyczące struktury architektury.
mfda52a33953e1e1c_0000000000055
Nauczysz się
określać cechy wczesnorenesansowej architektury;
rozpoznawać dzieła architektury;
charakteryzować wskazane budowle
rozpoznawać plany kościołów;
definiować pojęcia architektoniczne.
mfda52a33953e1e1c_0000000000064
Florencja - kolebką architektury włoskiego renesansu
Włochy, jako kraj, w którym niechętnie przyjął się gotyk, miał podatny grunt na wczesne pojawienie się trendów w architekturze, które bezpośrednio czerpały wzorce z ideałów antycznych. Architekci pogłębiali własne wyczucie piękna przez studiowanie zabytków starożytnych i poznanie ich artystycznych założeń. Przywiązywano wagę do harmonii, proporcji, zwartości bryły i wzorowanej na antycznej ornamentyce.
Wczesny renesans w architekturze wykształcił się w toskańskiej Florencji. W roku 1420, uważanym za początek renesansu w architekturze, rada miasta zleciła Filippo Brunelleschiemu dokończenie kopułyKopułakopuły na katedrze Santa Maria del Fiore. Architekt zastosował rozwiązanie z żebramiŻebrożebrami na powstałym wcześniej ośmioboku bębnaBębenbębna, ale ukrył je między zewnętrzną i wewnętrzną skorupą czaszyCzaszaczaszy. Na ośmiobocznym bębnie zamieścił czaszę, którą zwieńczył latarniąLatarnialatarnią w postaci wielobocznej wieżyczki z licznymi oknami, zadaszonej kopulastym hełmemHełmhełmem.
R1S0efpelL49Y1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia schemat i przekrój kopuły katedry Santa Maria del Fiore. Czarną grubą linią oznaczono grubość zewnętrznych ścian z wyrysowanym okrągłym oknem w bębnie. Prawa połowa ukazuje rysunek zewnętrzny. Na rysunku widać fragment ścian z boniowaniem, okrągłe okna w bębnie, otwory w czaszy, a także fragmenty dachów kościoła poniżej. Na szczycie kopuły znajduje się latarnia w postaci niewielkiej wieżyczki. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Czasza kopuły
2. Bęben kopuły
3. Latarnia
4. Hełm
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia schemat i przekrój kopuły katedry Santa Maria del Fiore. Czarną grubą linią oznaczono grubość zewnętrznych ścian z wyrysowanym okrągłym oknem w bębnie. Prawa połowa ukazuje rysunek zewnętrzny. Na rysunku widać fragment ścian z boniowaniem, okrągłe okna w bębnie, otwory w czaszy, a także fragmenty dachów kościoła poniżej. Na szczycie kopuły znajduje się latarnia w postaci niewielkiej wieżyczki. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Czasza kopuły
2. Bęben kopuły
3. Latarnia
4. Hełm
Filippo Brunelleschi, Kopuła katedry Santa Maria del Fiore, schemat, przekrój,1420-1436,Florencja, Włochy, museuminflorence.com, CC BY 3.0
ROv2culslykEg
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia fotografię z widokiem na kopułę katedry Santa Maria del Fiore we Florencji, zaprojektowaną przez Filippa Brunelleschiego. Na zdjęciu widoczna jest ujęta lekko z góry wielokątna kopuła z bębnem. Czerwony dach czaszy z otworami podzielony jest pionowymi żebrami wspartymi na cokołach. Kopułę wieńczy spiczasta latarnia zakończona kulą z krzyżem. Poniżej czaszy znajduje się bęben z okrągłymi oknami i zaakcentowanym boniowaniem na białej ścianie. U dołu widoczne są dachy budowli. W tle widok na panoramę miasta i daleki pejzaż. Górną część tła wypełnia niebieskie niebo z chmurami.
Filippo Brunelleschi, Kopuła katedry Santa Maria del Fiore, 1420-1436,Florencja, Włochy , pinimg.com, CC BY 3.0
mfda52a33953e1e1c_0000000000075
Konstrukcja i forma architektury i dekoracji renesansowej
W architekturze włoskiego renesansu początkowo dominowały głównie wzory rzymskie, greckie i bizantyjskie. Artyści czerpali bezpośrednio z nich, stosując greckie czy rzymskie porządki architektoniczne, przyczółkiPrzyczółekprzyczółki i ornamentykę, a zwłaszcza reguły kompozycji, ale dostosowywali je do własnych wymagań, wprowadzali nowe rozwiązania.
Architekci renesansowi, ze względu na potrzeby kultowe, najczęściej zakładali budowle na planie podłużnym, choć teoretycy za formę idealną uważali plany centralne. Ważną rolę pełniło zastosowanie kopuły, która spoczywała na wprowadzonym w renesansie bębnie z okrągłymi oknami i zwieńczona była latarnią, oświetlającą jej podniebienie. Przekrycie kopułą budowli wzniesionej na planie kwadratu lub prostokąta rozwiązywano za pomocą pendentywPendentywpendentyw (żagielekŻagielekżagielek).
R1HIQFAXqtFta1
Ilustracja interaktywna o kształcie zbliżonym do kwadratu przedstawia schemat kopuły. Rysunek przedstawia prosty zarys kopuły z pendentywami, wykonany jedną linią. Pod półkulą kopuły zamieszczone są trójkątne pola, przechodzące w kwadrat, który stanowi podstawę. Jeden z nich został zaznaczony na czerwono. Na nim została zamieszczona dodatkowa informacja: PENDENTYW.
Ilustracja interaktywna o kształcie zbliżonym do kwadratu przedstawia schemat kopuły. Rysunek przedstawia prosty zarys kopuły z pendentywami, wykonany jedną linią. Pod półkulą kopuły zamieszczone są trójkątne pola, przechodzące w kwadrat, który stanowi podstawę. Jeden z nich został zaznaczony na czerwono. Na nim została zamieszczona dodatkowa informacja: PENDENTYW.
Pendetyw kopuły, wikimedia.org, CC BY 3.0
Modyfikacjom uległo także najczęściej stosowane sklepienie kolebkowe, które zostało wyposażone w lunetyLunetalunety. Innowacją jest też wprowadzenie do rzymskiego sklepienia klasztornegoSklepienie klasztornesklepienia klasztornego spłaszczenia łuku – ten nowy rodzaj otrzymał nazwę sklepienia zwierciadlanegoSklepienie zwierciadlanesklepienia zwierciadlanego. We wnętrzach renesansowych powszechnie stosowane były płaskie stropyStropstropy na konstrukcji z drewnianych belek dekorowane kasetonamiKasetonkasetonami.
RXGlYxECKgsXo1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia schemat obrazujący sklepienie kolebkowe z lunetami. Na rysunku znajduje się szkic sklepienia kolebkowego z odchodzącymi od niego poprzecznymi kolebkami. Linią ciągłą zaznaczono krawędzie zewnętrzne oraz miejsca przecięcia kolebek. Powstałe na zewnątrz głównej kolebki półokrągłe okna to lunety. Na rysunku widoczne są cienkie linie pomocnicze, powstałe podczas wykreślania schematu.
Sklepienie kolebkowe z lunetami, bp3.blogspot.com, CC BY 3.0
Płaszczyzny poszczególnych kondygnacji przedzielono gzymsami kordonowymi, fasada była kształtowana przez kolumnyKolumnakolumny i pilastryPilasterpilastry, rustykęRustykarustykę i boniowanieBoniowanieboniowanie, ryzalityRyzalitryzality, portykiPortykportyki i przełamane belkowaniaBelkowaniebelkowania. Mistyczną wizję pozaziemskiego świata świętych, wyrażoną w gotyckim wnętrzu, zastępuje świątecznie wywyższona doczesność (W. Koch, Style w architekturze). Okna we wczesnym renesansie zamknięte były łukiem półkolistym i posiadały obramowanie w postaci opasek. Na ścianach w pilastrach, półkolumnach i kolumnachKolumnakolumnach pojawiły się klasyczne porządki architektoniczne: dorycki, joński, koryncki, kompozytowy.
mfda52a33953e1e1c_0000000000089
Budowle świeckie wczesnego renesansu
Pierwszym renesansowym budynkiem we Florencji jest Ospedale degli Innocenti (przytułek podrzutków, Szpital Niewiniątek), do którego fasadęFasadafasadę zaprojektował Filippo Brunelleschi ok. 1419‑1424. Budowla w przyziemiu składa się z kolumnady o kompozytowych kolumnach i półkolistych arkadachArkadaarkadach, pomiędzy którymi umieszczone zostały medaliony z terakotowymi figurkami niemowląt, które sporządził Andrea della Robia. W wyższej kondygnacji każdej arkadzie odpowiada niewielkie, prostokątne okno z trójkątnymi naczółkamiNaczółeknaczółkami.
R6sSpnzpkq2oJ1
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia fotografię Ospedale degli Innocenti (Szpitala Innocentego) zaprojektowanego przez Fillipa Brunelleschiego. Na zdjęciu widoczny jest dwukondygnacyjny budynek o jasnej fasadzie. Parter ze schodami jest wyższy i dekorowany arkadami z kolumnami, pomiędzy którymi zostały zamieszczone płaskorzeźby dzieci na niebieskich tondach. Pod arkadami widoczne jest kilka wejściowych drzwi i niewielkie okna. Kondygnacje oddziela szeroki gzyms. Druga kondygnacja to ciąg okien, odpowiadających ułożeniu arkad na parterze. Okna zwieńczone są trójkątnym naczółkiem. Pod nimi znajduje się wąski gzyms. Budowla kryta jest czerwonym dachem. Przed szpitalem znajduje się duży plac, na którym stoi fontanna. Tłem jest niebo z licznymi chmurami. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Fragment budowli z dwoma niebieskimi tondami przedstawiającymi niemowlęta, fragment żłobionego korynckiego pilastra oraz tekst: Arkady kolumnady z kolumnami kompozytowymi i terakotowymi figurkami niemowląt.
2. Okno z trójkątnym naczółkiem.
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia fotografię Ospedale degli Innocenti (Szpitala Innocentego) zaprojektowanego przez Fillipa Brunelleschiego. Na zdjęciu widoczny jest dwukondygnacyjny budynek o jasnej fasadzie. Parter ze schodami jest wyższy i dekorowany arkadami z kolumnami, pomiędzy którymi zostały zamieszczone płaskorzeźby dzieci na niebieskich tondach. Pod arkadami widoczne jest kilka wejściowych drzwi i niewielkie okna. Kondygnacje oddziela szeroki gzyms. Druga kondygnacja to ciąg okien, odpowiadających ułożeniu arkad na parterze. Okna zwieńczone są trójkątnym naczółkiem. Pod nimi znajduje się wąski gzyms. Budowla kryta jest czerwonym dachem. Przed szpitalem znajduje się duży plac, na którym stoi fontanna. Tłem jest niebo z licznymi chmurami. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Fragment budowli z dwoma niebieskimi tondami przedstawiającymi niemowlęta, fragment żłobionego korynckiego pilastra oraz tekst: Arkady kolumnady z kolumnami kompozytowymi i terakotowymi figurkami niemowląt.
2. Okno z trójkątnym naczółkiem.
Filippo Brunelleschi, Ospedale degli Innocenti, (fot. Warburg), 1419-1424, wikimedia.org, CC BY 3.0
Renesans sprzyja rozwojowi budownictwa pałacowego, zwłaszcza pałacu miejskiego. Oprócz Florencji, drugim ważnym ośrodkiem stała się Wenecja. Budowle te miały klarowną formę, poszczególnym ich częściom nadano odpowiednie funkcje. Ich trójkondygnacyjne podziały podkreślone były gzymsamiGzymsgzymsami, bryły zwieńczone gzymsami koronacyjnymi. Lico muru pokryte zostało rustyką, niewielkie okna zamknięte półkoliście lub naczółkiem.
Michelozzo di Bartolommeo zaprojektował dla Cosimo de' Medici Pałac Medyceuszy, budowlę, która skupiała w sobie cechy florenckiej tradycji średniowiecznej oraz nowe, renesansowe dążenia architektoniczne.
R16kXIJKOE63z1
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia fotografię Pałacu Medyceuszy (Palazzo Medici) zaprojektowanego przez Michelozza di Bartolommea. Na zdjęciu ukazany jest widok od strony frontalnej na trzykondygnacyjny budynek z piaskowca. Parter jest wyższy od pięter. Znajdują się w nim dwoje drzwi. Pośrodku oraz po bokach zostały zamieszczone okna dekorowane trójkątnym naczółkiem. Mniejsze okna bez dekoracji znajdują się po bokach drzwi. Druga i trzecia kondygnacja zawiera rząd podwójnych okien, przedzielonych kolumienką, tzw. biforiów, zakończonych dekoracją w postaci łuku. Drugą kondygnację wieńczy duży arkadkowy gzyms. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Trzy kondygnacje zwieńczone potężnym klasycznym gzymsem.
2. Parter ma zamknięte półkoliście otwory drzwiowe rozmieszczone symetrycznie w rustykowanej ścianie.
3. Otwory okienne na parterze zwieńczone są naczółkiem.
4. Okna wyższych kondygnacji zamknięte są łukami półkolistymi, podzielone kolumienką.
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta przedstawia fotografię Pałacu Medyceuszy (Palazzo Medici) zaprojektowanego przez Michelozza di Bartolommea. Na zdjęciu ukazany jest widok od strony frontalnej na trzykondygnacyjny budynek z piaskowca. Parter jest wyższy od pięter. Znajdują się w nim dwoje drzwi. Pośrodku oraz po bokach zostały zamieszczone okna dekorowane trójkątnym naczółkiem. Mniejsze okna bez dekoracji znajdują się po bokach drzwi. Druga i trzecia kondygnacja zawiera rząd podwójnych okien, przedzielonych kolumienką, tzw. biforiów, zakończonych dekoracją w postaci łuku. Drugą kondygnację wieńczy duży arkadkowy gzyms. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Trzy kondygnacje zwieńczone potężnym klasycznym gzymsem.
2. Parter ma zamknięte półkoliście otwory drzwiowe rozmieszczone symetrycznie w rustykowanej ścianie.
3. Otwory okienne na parterze zwieńczone są naczółkiem.
4. Okna wyższych kondygnacji zamknięte są łukami półkolistymi, podzielone kolumienką.
Michelozzo di Bartolommeo, Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici), bryła, 1444-1452, Florencja, Włochy, vangogo.co, CC BY 3.0
Ważną budowlą we Florencji jest Pałac Rucellai (Palazzo Rucellai) Leona Battisty Albertiego zbudowany w latach 1446‑1457 na zamówienie Giovanniego Rucellai. Jest to przykład konsekwentnego zastosowania klasycznych porządków w fasadzie i antykizacji całego budynku.
RvJakMjhOhusj1
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia fotografię Pałacu Rucellai (Palazzo Rucellai), zaprojektowanego przez Leona Battisty Albertiego. Zdjęcie wykonane zostało w ujęciu perspektywicznym, od prawej strony budynku. Ukazuje trzykondygnacyjną ścianę frontową z zaakcentowanymi podziałami boniowania. Na parterze znajdują się dwa wejścia, nad nimi, po całej długości budynku rozmieszczone są niewielkie kwadratowe okna. Druga i trzecia kondygnacja zawiera ten sam układ okien wykończonych dokoła boniowaniem. Każde okno przedzielone jest kolumienką i zwieńczone podwójnym łukiem i okrągłym otworem. Portalowe okna piano nobile wyróżnione zostały również herbowymi kartuszami. Okna we wszystkich kondygnacjach oddzielone są rytmicznie usytuowanymi pilastrami – na parterze doryckimi, a na pierwszym i drugim piętrze – korynckimi.
Kondygnacje dzielą gzymsy, a nad górną wystaje większy gzyms arkadkowy. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. W budowli znajdują się dwa wejścia.
2. Przęsła z wejściami są nieco szersze od pozostałych.
3. W szerszych przęsłach nad oknami pierwszego piętra znajdują się herby.
4. Gzymsy są wsparte na pilastrach korynckich.
5. Ściany cechuje bogata rustyka.
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia fotografię Pałacu Rucellai (Palazzo Rucellai), zaprojektowanego przez Leona Battisty Albertiego. Zdjęcie wykonane zostało w ujęciu perspektywicznym, od prawej strony budynku. Ukazuje trzykondygnacyjną ścianę frontową z zaakcentowanymi podziałami boniowania. Na parterze znajdują się dwa wejścia, nad nimi, po całej długości budynku rozmieszczone są niewielkie kwadratowe okna. Druga i trzecia kondygnacja zawiera ten sam układ okien wykończonych dokoła boniowaniem. Każde okno przedzielone jest kolumienką i zwieńczone podwójnym łukiem i okrągłym otworem. Portalowe okna piano nobile wyróżnione zostały również herbowymi kartuszami. Okna we wszystkich kondygnacjach oddzielone są rytmicznie usytuowanymi pilastrami – na parterze doryckimi, a na pierwszym i drugim piętrze – korynckimi.
Kondygnacje dzielą gzymsy, a nad górną wystaje większy gzyms arkadkowy. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. W budowli znajdują się dwa wejścia.
2. Przęsła z wejściami są nieco szersze od pozostałych.
3. W szerszych przęsłach nad oknami pierwszego piętra znajdują się herby.
4. Gzymsy są wsparte na pilastrach korynckich.
5. Ściany cechuje bogata rustyka.
Pałac Rucellai (Palazzo Rucellai) Leona Battisty Albertiego, fot. Miguel Hermoso Cuesta, 1446-1457, wikimedia.org, CC BY-SA 4.0
mfda52a33953e1e1c_0000000000099
Kościoły wczesnego renesansu
Kościoły renesansowe budowane były najczęściej na planie centralnym o kształcie koła, ośmioboku lub krzyża greckiego. Stosowano także tradycyjny układ krzyża łacińskiego i łączono go z systemem centralnym. Wnętrza świątyń były przestrzenne, często bez wyraźnie wydzielonego prezbiteriumPrezbiteriumprezbiterium, okna nie posiadały witraży. W świątyniach wielonawowych – oddzielonych filaramiFilarfilarami lub kolumnami w porządku korynckim lub kompozytowym – nawaNawanawa środkowa bywa obszerna, boczne węższe lub tworzące wieniec kaplic porządek koryncki, lub rzymsko‑koryncki. FasadyFasadaFasady mają zaakcentowane podziały na kondygnacje i dekoracje w postaci pilastrów lub lizenLizenalizen.
Najsławniejszymi architektami wczesnego renesansu byli: Filippo Brunelleschi i Leone Battista Alberti. We Florencji Brunelleschi zaprojektował w 1436 roku kościół Św. Ducha (Santo Spirito).
RsjIilwGQYuM31
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta zawiera plan, widok bryły oraz fotografię wnętrza kościoła San Spirito (św. Ducha) we Florencji, zaprojektowanego przez Filippa Brunelleschiego. Pierwsza ilustracja ukazuje plan kościoła oparty na krzyżu łacińskim. Druga ilustracja przedstawia bryłę od strony zachodnio-południowej. Widoczne są trzy wejścia od zachodu i układ nawowy (trzy dachy i nawy o różnej wysokości) od południa. Po prawej stronie znajduje się fragment transeptu oraz umiejscowiona na skrzyżowaniu nawy głównej z nawą poprzeczną kopuła. Od strony południowej widoczne są okna. Środkowe wejście jest większe od tych znajdujących się po bokach. Przed budynkiem znajduje się ulica, jadące samochody, rowerzyści oraz spacerujący ludzie. W tle rozciąga się niebieskie niebo. Trzecia ilustracja ukazuje wnętrze kościoła. Jest to ujęcie nawy głównej z widokiem na prezbiterium. Nawę główną od bocznych oddzielają arkadowe ściany z łukami wspartymi na korynckich kolumnach. Sufit dekorowany jest kasetonami. Na przecięciu nawy głównej z transeptem znajdują się łuki. Wewnątrz ustawione zostały dwa rzędy ławek. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Kościół założony jest na planie krzyża łacińskiego o ośmiu przęsłach, z transeptem, prezbiterium i obejściem
2. Kryty jest kopułą na skrzyżowaniu naw.
3. Posiada kolumnowy korpus nawowy, przykryty stropem.
4. Elewacje zewnętrzne kościoła nie posiadają podziałów architektonicznych. Fasada zwieńczona jest trójkątnym szczytem z wolutami i okrągłym oknem.
5. W dolnej części znajdują się trzy portale wejściowe.
6. Nawa główna oddzielona jest od naw bocznych półkolistymi arkadami na korynckich kolumnach.
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta zawiera plan, widok bryły oraz fotografię wnętrza kościoła San Spirito (św. Ducha) we Florencji, zaprojektowanego przez Filippa Brunelleschiego. Pierwsza ilustracja ukazuje plan kościoła oparty na krzyżu łacińskim. Druga ilustracja przedstawia bryłę od strony zachodnio-południowej. Widoczne są trzy wejścia od zachodu i układ nawowy (trzy dachy i nawy o różnej wysokości) od południa. Po prawej stronie znajduje się fragment transeptu oraz umiejscowiona na skrzyżowaniu nawy głównej z nawą poprzeczną kopuła. Od strony południowej widoczne są okna. Środkowe wejście jest większe od tych znajdujących się po bokach. Przed budynkiem znajduje się ulica, jadące samochody, rowerzyści oraz spacerujący ludzie. W tle rozciąga się niebieskie niebo. Trzecia ilustracja ukazuje wnętrze kościoła. Jest to ujęcie nawy głównej z widokiem na prezbiterium. Nawę główną od bocznych oddzielają arkadowe ściany z łukami wspartymi na korynckich kolumnach. Sufit dekorowany jest kasetonami. Na przecięciu nawy głównej z transeptem znajdują się łuki. Wewnątrz ustawione zostały dwa rzędy ławek. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Kościół założony jest na planie krzyża łacińskiego o ośmiu przęsłach, z transeptem, prezbiterium i obejściem
2. Kryty jest kopułą na skrzyżowaniu naw.
3. Posiada kolumnowy korpus nawowy, przykryty stropem.
4. Elewacje zewnętrzne kościoła nie posiadają podziałów architektonicznych. Fasada zwieńczona jest trójkątnym szczytem z wolutami i okrągłym oknem.
5. W dolnej części znajdują się trzy portale wejściowe.
6. Nawa główna oddzielona jest od naw bocznych półkolistymi arkadami na korynckich kolumnach.
Filippo Brunelleschi, kościół Św. Ducha (Santo Spirito), 1436-1500, Florencja, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
W Mantui Leone Battista Alberti zaprojektował kościół św. Andrzeja (San Andrea). Jego rozwiązanie architektoniczne budowli jednonawowe nawiązuje do łuku rzymskiego, który jest wielokrotnie powtarzany.
RFQ93lzm12chu1
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta zawiera plan, widok bryły oraz fotografię wnętrza kościoła św. Andrzeja (San Andrea), zaprojektowanego przez Leone Battistę Albertiego. Pierwsza ilustracja ukazuje plan kościoła oparty na krzyżu łacińskim. Grubą linią zostały wyrysowane zewnętrzne ściany budowli. Kościół jest bazyliką z transeptem. Nawę główną za prezbiterium zamyka apsyda. Drugie zdjęcie ukazuje widok na bryłę kościoła od strony zachodniej. Potrójny portal wejściowy dekoruje duży centralny łuk, otoczony przez korynckie pilastry. Po prawej i lewej stronie łuku znajdują się mniejsze otwory. Całość zwieńczona jest frontonem. Po lewej stronie znajduje się kilkukondygnacyjna wieża. Tłem jest błękitne niebo. Trzecie zdjęcie przedstawia wnętrze budowli. Ukazuje nawę główną z widokiem na ścianę zachodnią, w której znajdują się drzwi wejściowe. Nawa jest zwieńczona sklepieniem kolebkowym z kasetonami. Po bokach znajdują się dekoracyjne ściany nawy z licznymi obrazami i ornamentami oraz arkadowymi przejściami do kaplic bocznych. Na dwubarwnej podłodze ustawione są dwa rzędy ławek. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Cztery pilastry z korynckimi głowicami na cokołach dźwigają niski trójkątny przyczółek.
2. Fasada dzielona pilastrami w wielkim porządku, nie odpowiada rozkładowi naw.
3. Nawa główna ze sklepieniem kolebkowym.
4. Kościół podłużny, jednonawowy z kaplicami, transeptem i absydą.
5. Na skrzyżowaniu naw – kopuła.
Ilustracja interaktywna o kształcie poziomego prostokąta zawiera plan, widok bryły oraz fotografię wnętrza kościoła św. Andrzeja (San Andrea), zaprojektowanego przez Leone Battistę Albertiego. Pierwsza ilustracja ukazuje plan kościoła oparty na krzyżu łacińskim. Grubą linią zostały wyrysowane zewnętrzne ściany budowli. Kościół jest bazyliką z transeptem. Nawę główną za prezbiterium zamyka apsyda. Drugie zdjęcie ukazuje widok na bryłę kościoła od strony zachodniej. Potrójny portal wejściowy dekoruje duży centralny łuk, otoczony przez korynckie pilastry. Po prawej i lewej stronie łuku znajdują się mniejsze otwory. Całość zwieńczona jest frontonem. Po lewej stronie znajduje się kilkukondygnacyjna wieża. Tłem jest błękitne niebo. Trzecie zdjęcie przedstawia wnętrze budowli. Ukazuje nawę główną z widokiem na ścianę zachodnią, w której znajdują się drzwi wejściowe. Nawa jest zwieńczona sklepieniem kolebkowym z kasetonami. Po bokach znajdują się dekoracyjne ściany nawy z licznymi obrazami i ornamentami oraz arkadowymi przejściami do kaplic bocznych. Na dwubarwnej podłodze ustawione są dwa rzędy ławek. Do ilustracji dołączone zostały następujące informacje:
1. Cztery pilastry z korynckimi głowicami na cokołach dźwigają niski trójkątny przyczółek.
2. Fasada dzielona pilastrami w wielkim porządku, nie odpowiada rozkładowi naw.
3. Nawa główna ze sklepieniem kolebkowym.
4. Kościół podłużny, jednonawowy z kaplicami, transeptem i absydą.
5. Na skrzyżowaniu naw – kopuła.
Leone Battista Alberti, kościół św. Andrzeja (San Andrea), ok. 1472-1782, Mantua, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0 (il. lewa i środkowa); Leone Battista Alberti, kościół św. Andrzeja (San Andrea), ok. 1472-1782, Mantua,Włochy, pinimg.com, CC BY 3.0 (il. Prawa)
R1KVtpeWzB16p
Ćwiczenie 1
Wymień trzy budowle świeckie. Podaj nazwiska ich projektantów.
Wymień trzy budowle świeckie. Podaj nazwiska ich projektantów.
Do planu dobierz właściwą bryłę i wnętrze. Zaznacz właściwe ilustracje.
1
2
3
4
R1cvar5I2ktnH
Ćwiczenie 2
Wymień nazwy dwóch renesansowych kościołów i miasta, w których się znajdują.
Wymień nazwy dwóch renesansowych kościołów i miasta, w których się znajdują.
Rozpoznaj dzieła. Wpisz ich oryginalne nazwy.
.................
.................
.................
R1PfceeYTejTF
Ćwiczenie 3
Wyjaśnij, jak powstało sklepienie kolebkowe z lunetami.
Wyjaśnij, jak powstało sklepienie kolebkowe z lunetami.
Rozpoznaj wskazane na planie elementy architektury. Przyporządkuj nazwę do właściwego numeru.
nawa główna, transept, kopuła, apsyda
.................
.................
.................
.................
RuGzFv41Yvt7M
Ćwiczenie 4
Wymień elementy tworzące kopułę.
Wymień elementy tworzące kopułę.
Rozpoznaj detale. Wpisz właściwe nazwy w puste miejsca.
.................
.................
.................
R1BdAB6Ny5fGE
Ćwiczenie 5
Do budowli dopisz nazwiska ich architektów. Kościół św. Andrzeja (San Andrea) Tu uzupełnij Kościół Św. Wawrzyńca (San Lorenzo) Tu uzupełnij Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici) Tu uzupełnij
Do budowli dopisz nazwiska ich architektów. Kościół św. Andrzeja (San Andrea) Tu uzupełnij Kościół Św. Wawrzyńca (San Lorenzo) Tu uzupełnij Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici) Tu uzupełnij
Do budowli dopisz nazwiska ich architektów.
Kościół św. Andrzeja (San Andrea) - ..............
Kościół Św. Wawrzyńca (San Lorenzo) - ........................
Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici) - ......................
R1B4pfKC1pb8j
Ćwiczenie 6
Odpowiedz, na jakim planie został założony kościół św. Andrzeja (San Andrea), zaprojektowany przez Leone Battistę Albertiego.
Odpowiedz, na jakim planie został założony kościół św. Andrzeja (San Andrea), zaprojektowany przez Leone Battistę Albertiego.
Nazwij wskazane elementy architektury.
.................
.................
Rnh0Kbwgj9ko5
Ćwiczenie 7
Do definicji dobierz właściwe terminy. Możliwe wybory: 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNIJ to dekoracyjne opracowanie faktury ściany za pomocą obróbki lica poszczególnych ciosów na wzór naturalnego łomu kamiennego. 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNJ to okrągła lub wieloboczna wieżyczka nad dachem lub kopułą, z gęsto rozmieszczonymi oknami, zwieńczona hełmem. 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNIJ to małe sklepienie wcięte w sklepienie główne (przeważnie kolebkowe) poprzecznie do jego osi (powstaje w ten sposób sklepienie kolebkowe z lunetami); luneta obejmuje na ogół otwór okienny lub drzwiowy; element charakterystyczny dla architektury renesansowej, manierystycznej, barokowej. 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNIJ to dekorowanie lica muru polegające na ścięciu pod kątem lub profilowaniu krawędzi licowych poszczególnych ciosów kamiennych czy płyt.
Do definicji dobierz właściwe terminy. Możliwe wybory: 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNIJ to dekoracyjne opracowanie faktury ściany za pomocą obróbki lica poszczególnych ciosów na wzór naturalnego łomu kamiennego. 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNJ to okrągła lub wieloboczna wieżyczka nad dachem lub kopułą, z gęsto rozmieszczonymi oknami, zwieńczona hełmem. 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNIJ to małe sklepienie wcięte w sklepienie główne (przeważnie kolebkowe) poprzecznie do jego osi (powstaje w ten sposób sklepienie kolebkowe z lunetami); luneta obejmuje na ogół otwór okienny lub drzwiowy; element charakterystyczny dla architektury renesansowej, manierystycznej, barokowej. 1. Latarnia, 2. Rustyka, 3. Luneta, 4. Boniowanie
TU UZUPEŁNIJ to dekorowanie lica muru polegające na ścięciu pod kątem lub profilowaniu krawędzi licowych poszczególnych ciosów kamiennych czy płyt.
Do definicji dobierz właściwe terminy.
Rustyka, Luneta, Latarnia, Boniowanie
.................... to dekoracyjne opracowanie faktury ściany za pomocą obróbki lica poszczególnych ciosów na wzór naturalnego łomu kamiennego.
.................... to okrągła lub wieloboczna wieżyczka nad dachem lub kopułą, z gęsto rozmieszczonymi oknami, zwieńczona hełmem.
.................... to małe sklepienie wcięte w sklepienie główne (przeważnie kolebkowe) poprzecznie do jego osi (powstaje w ten sposób sklepienie kolebkowe z lunetami); luneta obejmuje na ogół otwór okienny lub drzwiowy; element charakterystyczny dla architektury renesansowej, manierystycznej, barokowej.
.................... to dekorowanie lica muru polegające na ścięciu pod kątem lub profilowaniu krawędzi licowych poszczególnych ciosów kamiennych czy płyt.
Polecenie 1
Przypomnij sobie cechy architektury Starożytnego Rzymu i odpowiedz, jakie jej elementy pojawiły się w budowlach wczesnorenesansowych.
Przypomnij sobie cechy architektury Starożytnego Rzymu i odpowiedz, jakie jej elementy pojawiły się w budowlach wczesnorenesansowych.
Przypomnij sobie cechy architektury Starożytnego Rzymu i odpowiedz, jakie jej elementy pojawiły się w budowlach wczesnorenesansowych.
Dokonaj analizy planu, bryły oraz dekoracji wnętrza kościoła Tempio Malatestiano w Rimini.
4,4,4
RgGG4jEsvnO7Z1
Ilustracja przedstawia plan kościoła Tempio Malatestiano. Plan to prostokąt, który na prawym boku ma narysowany łuk (środkowa część). Na planie widać zaznaczone boczne kapliczki, wejście i ołtarz.
Leon Battista Alberti, Tempio Malatestiano (plan), 1468, Rimini, Włochy, pinimg.com, CC BY 3.0
RSKFv0KNzFR1r1
Ilustracja przedstawia przednią stronę kościoła Tempio Malatestiano. Budynek usytuowany jest na szerokiej marmurowej fasadzie i bryle prostokąta. Duże arkady po bokach przypominają rzymskie akwedukty, środkową natomiast wypełniają drewniane drzwi wejściowe. Portal wejściowy ma trójkątny naczółek nad drzwiami ustawionymi w środkowym łuku. Dekoracje geometryczne wypełniają tympanon. Tę kondygnację kończy gzyms, pod którym na całej długości jest napis. Nad gzymsem są jeszcze dwie ściany w kształcie trójkątów prostokątnych, zwróconych do siebie tyłem ścianami z kątem prostym. Nie łączą się ze sobą, a między nimi jest wklęsła ściana zbudowana z małych cegiełek z oknem i krzyżem na górze. Po lewej stronie z tyłu widać wieże kościelną z kopułą w kształcie ośmiokąta. w tle niebieskie niebo.
Leon Battista Alberti, Tempio Malatestiano (bryła), 1468, Rimini, Włochy, pinimg.com, CC BY 3.0
RxovmNUFyVpIi1
Ilustracja przedstawia wnętrze kościoła Tempio Malatestiano. Na zdjęciu ujęcie od strony głównego wejścia z widokiem na ołtarz z przodu do którego wchodzimy arkadą wielkości całej przedniej ściany. Nad ołtarzem wisi złoty krzyż z figurką Jezusa, a po bokach są dwa prostokątne okna. Ściany kościoła są białe i zdobione wieloma rzeźbami. Po bokach widać kaplice boczne, po dwie z każdej strony, do których wchodzimy arkadami. Przed wejściem do nich stoją balustrady z kamienia. Od środka kościoła w stronę ołtarza ustawione są dwa rzędy ławek. Dach kościoła od wewnątrz jest ciemny, drewniany, w kształcie trójkąta. Wyraźnie widać drewniany szkielet z belek, zarówno łączących ściany kościoła (belkowanie) jak więźby dachowe.
Leon Battista Alberti, Tempio Malatestiano (wnętrze), 1468, Rimini, Włochy, pinimg.com, CC BY 3.0
RRyEFQg5GknMT
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
mfda52a33953e1e1c_0000000000200
Słownik pojęć
Arkada
Arkada
element arch. składający się z dwóch podpór (filarów, kolumn) zamkniętych górą łukiem.
Belkowanie
Belkowanie
w klasycznych porządkach architektonicznych najwyższy poziomy element spoczywający na kolumnach (półkolumnach, pilastrach).
Bęben
Bęben
tambur, część budowli na planie koła, elipsy lub wieloboku, stanowiąca podstawę kopuły o ścianach zazwyczaj z oknami; znany w architekturze od starożytności;
Boniowanie
Boniowanie
dekorowanie lica muru polegające na ścięciu pod kątem lub profilowaniu krawędzi licowych poszczególnych ciosów kamiennych czy płyt.
Czasza
Czasza
element architektoniczny w kształcie wycinka kuli lub elipsoidy służący do przykrywania budowli.
Fasada
Fasada
frontowa ściana lub elewacja budynku.
Filar
Filar
w architekturze pionowa podpora, najczęściej wolno stojąca, o funkcji podobnej jak kolumna (może mieć również bazę, głowicę, nasadnik), o przekroju wielobocznym (najczęściej czworobocznym, czasem ośmiobocznym), z kamienia, cegły, betonu itp.
Gzyms
Gzyms
architektoniczny element w formie poziomego (zwykle profilowanego) występującego przed lico muru pasa pojedynczego lub złożonego, o krawędziach przebiegających w płaszczyźnie równoległej do ściany.
Hełm
Hełm
zwieńczenie wieży, często o ozdobnym kształcie.
Kaseton
Kaseton
wgłębione pole czworoboczne lub wieloboczne, stanowiące dekorację stropów, sklepień i kopuł.
Kolumna
Kolumna
pionowa podpora architektoniczna o przekroju kolistym lub wielokątnym, pełniąca również funkcje dekoracyjną; składa się z trzech części: głowicy, trzonu i bazy, lub przynajmniej z dwóch pierwszych.
Kopuła
Kopuła
sklepienie zamknięte o osi pionowej, wznoszone nad pomieszczeniami na planie centralnym (okrągłym, kwadratowym, wielobocznym), a także wyodrębniona, zewn. część budowli, zawierająca takie sklepienie (k. zewnętrzna).
Latarnia
Latarnia
okrągła lub wieloboczna wieżyczka nad dachem lub kopułą, z gęsto rozmieszczonymi oknami, zwieńczona hełmem.
Lizena
Lizena
płaski, pionowy pas muru występujący nieco z lica ściany (bez bazy i głowicy).
Luneta
Luneta
małe sklepienie wcięte w sklepienie główne (przeważnie kolebkowe) poprzecznie do jego osi (powstaje w ten sposób sklepienie kolebkowe z lunetami); luneta obejmuje na ogół otwór okienny lub drzwiowy; element charakterystyczny dla architektury renesansowej, manierystycznej, barokowej.
Naczółek
Naczółek
niewielka, trójkątna część górnej powierzchni połaci dachu lub okna.
Nawa
Nawa
część kościoła między prezbiterium a kruchtą, przeznaczona dla wiernych. W zależności od liczby naw rozróżnia się kościoły jedno-, dwu-, trzy-, pięcio- i siedmionawowe. W założeniach wielonawowych rozróżnia się nawą główną, sytuowaną na osi budynku, zazwyczaj szerszą od naw bocznych, oddzielonych od niej najczęściej rzędem podpór, oraz nawę poprzeczną (transept), która przecina nawę główną pod kątem prostym, tworząc po jej obu stronach dwa ramiona. W najprostszym układzie nawa poprzeczna krzyżuje się z nawą główną tuż przy prezbiterium (tzw. rzut krzyża łacińskiego).
Pendentyw
Pendentyw
rodzaj wysklepka w kształcie trójkąta sferycznego umożliwiający przejście od kwadratu podbudowy kopuły do jej kolistej podstawy.
Pilaster
Pilaster
płaski filar nieznacznie występujący poza lico ściany, ustawiony przy ścianie lub częściowo w nią wtopiony, pełni rolę zarówno konstrukcyjną w postaci podpory, jaki i dekoracyjną i przy obramieniach otworów okiennych, drzwiowych i bramnych.
Portyk
Portyk
otwarty ganek kolumnowy lub filarowy związany z budowlą, niekiedy dwukondygnacyjny, zwykle poprzedzający wejście.
Prezbiterium
Prezbiterium
część kościoła przeznaczona dla duchowieństwa.
Przyczółek
Przyczółek
element architektoniczny w formie trójkątnego szczytu; stanowi zwieńczenie fasady budynku krytego 2‑spadowym dachem, stosowany również jako element dekoracyjny w obramieniach okien, portalach, ołtarzach itp.; jego pole wewnętrzne, często wypełnione dekoracją rzeźbiarską nosi nazwę tympanonu.
Rustyka
Rustyka
dekoracyjne opracowanie faktury ściany za pomocą obróbki lica poszczególnych ciosów na wzór naturalnego łomu kamiennego.
Ryzalit
Ryzalit
część budynku wysunięta z lica elewacji ku przodowi, połączona organicznie z główną bryłą budowli.
Sklepienie klasztorne
Sklepienie klasztorne
sklepienie złożone z dwu przecinających się sklepień kolebkowych.
Sklepienie zwierciadlane
Sklepienie zwierciadlane
sklepienie klasztorne o bardzo małej krzywiźnie albo sklepienie przechodzące w płaski strop powyżej krótkiego odcinka krzywizny.
Strop
Strop
pozioma przegroda budowlana, która oddziela kondygnacje budynku.
Żagielek
Żagielek
narożny wycinek sklepienia w kształcie sferycznego trójkąta; stosowany w kopułach jako przejście od jej kwadratowej podbudowy do kolistej podstawy; wywodzi się z architektury bizantyńskiej.
Żebro
Żebro
łuk podsklepienny z ciosów kamiennych lub profilowanej cegły, wzmacniający sklepienie i akcentujący dekoracyjne linie przenikania się pól sklepiennych.
Słownik opracowano na podstawie:
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, opr. zbiorowe pod red. Krystyny Kubalskiej‑Sulkiewicz, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia fotografię z widokiem na kopułę katedry Santa Maria del Fiore we Florencji, zaprojektowaną przez Filippa Brunelleschiego. Na zdjęciu widoczna jest ujęta lekko z góry wielokątna kopuła z bębnem. Czerwony dach czaszy z otworami podzielony jest pionowymi żebrami wspartymi na cokołach. Kopułę wieńczy spiczasta latarnia zakończona kulą z krzyżem. Poniżej czaszy znajduje się bęben z okrągłymi oknami i zaakcentowanym boniowaniem na białej ścianie. U dołu widoczne są dachy budowli. W tle widok na panoramę miasta i daleki pejzaż. Górną część tła wypełnia niebieskie niebo z chmurami.
Filippo Brunelleschi, Kopuła katedry Santa Maria del Fiore, 1420-1436,Florencja, Włochy , pinimg.com, CC BY 3.0
R1R042jx5mJ5M1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia fotografię Ospedale degli Innocenti (Szpitala Innocentego) zaprojektowanego przez Fillipa Brunelleschiego. Na zdjęciu widoczny jest dwukondygnacyjny budynek o jasnej fasadzie. Parter ze schodami jest wyższy i dekorowany arkadami z kolumnami, pomiędzy którymi zostały zamieszczone płaskorzeźby dzieci na niebieskich tondach. Pod arkadami widoczne jest kilka wejściowych drzwi i niewielkie okna. Kondygnacje oddziela szeroki gzyms. Druga kondygnacja to ciąg okien, odpowiadających ułożeniu arkad na parterze. Okna zwieńczone są trójkątnym naczółkiem. Pod nimi znajduje się wąski gzyms. Budowla kryta jest czerwonym dachem. Przed szpitalem znajduje się duży plac, na którym stoi fontanna. Tłem jest niebo z licznymi chmurami.
Filippo Brunelleschi, Ospedale degli Innocenti, (fot. Warburg), 1419-1424, wikimedia.org, CC BY 3.0
RQp5AyjsqJ1Oz1
Ilustracja o kształcie poziomego prostokąta przedstawia fotografię Pałacu Medyceuszy (Palazzo Medici) zaprojektowanego przez Michelozza di Bartolommea. Na zdjęciu ukazany jest widok od strony frontalnej na trzykondygnacyjny budynek z piaskowca. Parter jest wyższy od pięter. Znajdują się w nim dwoje drzwi. Pośrodku oraz po bokach zostały zamieszczone okna dekorowane trójkątnym naczółkiem. Mniejsze okna bez dekoracji znajdują się po bokach drzwi. Druga i trzecia kondygnacja zawiera rząd podwójnych okien, przedzielonych kolumienką, tzw. biforiów, zakończonych dekoracją w postaci łuku. Drugą kondygnację wieńczy duży arkadkowy gzyms.
Michelozzo di Bartolommeo, Pałac Medyceuszy (Palazzo Medici), 1444-1452, Florencja, Włochy, vangogo.co, CC BY 3.0
R1X66cJnQNlRU1
Ilustracja o kształcie pionowego prostokąta przedstawia fotografię Pałacu Rucellai (Palazzo Rucellai), zaprojektowanego przez Leona Battisty Albertiego. Zdjęcie wykonane zostało w ujęciu perspektywicznym, od prawej strony budynku. Ukazuje trzykondygnacyjną ścianę frontową z zaakcentowanymi podziałami boniowania. Na parterze znajdują się dwa wejścia, nad nimi, po całej długości budynku rozmieszczone są niewielkie kwadratowe okna. Druga i trzecia kondygnacja zawiera ten sam układ okien wykończonych dokoła boniowaniem. Każde okno przedzielone jest kolumienką i zwieńczone podwójnym łukiem i okrągłym otworem. Portalowe okna piano nobile wyróżnione zostały również herbowymi kartuszami. Okna we wszystkich kondygnacjach oddzielone są rytmicznie usytuowanymi pilastrami – na parterze doryckimi, a na pierwszym i drugim piętrze – korynckimi. Kondygnacje dzielą gzymsy, a nad górną wystaje większy gzyms arkadkowy.
ilustracja przedstawia bryłę kościoła San Spirito (św. Ducha) we Florencji od strony zachodnio-południowej. Widoczne są trzy wejścia od zachodu i układ nawowy (trzy dachy i nawy o różnej wysokości) od południa. Po prawej stronie znajduje się fragment transeptu oraz umiejscowiona na skrzyżowaniu nawy głównej z nawą poprzeczną kopuła. Od strony południowej widoczne są okna. Środkowe wejście jest większe od tych znajdujących się po bokach. Przed budynkiem znajduje się ulica, jadące samochody, rowerzyści oraz spacerujący ludzie. W tle rozciąga się niebieskie niebo.
Filippo Brunelleschi, kościół Św. Ducha (Santo Spirito) bryła, 1436-1500, Florencja, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1VyQ8ZqDyzVS1
Ilustracja przedstawia wnętrze kościoła San Spirito (św. Ducha) we Florencji. Jest to ujęcie nawy głównej z widokiem na prezbiterium. Nawę główną od bocznych oddzielają arkadowe ściany z łukami wspartymi na korynckich kolumnach. Sufit dekorowany jest kasetonami. Na przecięciu nawy głównej z transeptem znajdują się łuki. Wewnątrz ustawione zostały dwa rzędy ławek.
Filippo Brunelleschi, kościół Św. Ducha (Santo Spirito) wnętrze, 1436-1500, Florencja, Włochy, wikimedia.org, CC BY 3.0
R1M6vJZmQ5Xrr1
Ilustracja przedstawia kościół św. Andrzeja (San Andrea). Ukazuje widok na bryłę kościoła od strony zachodniej. Potrójny portal wejściowy dekoruje duży centralny łuk, otoczony przez korynckie pilastry. Po prawej i lewej stronie łuku znajdują się mniejsze otwory. Całość zwieńczona jest frontonem. Po lewej stronie znajduje się kilkukondygnacyjna wieża.
Leone Battista Alberti, kościół św. Andrzeja (San Andrea), ok. 1472-1782, Mantua, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
RoiLSgAqpFJWD1
Ilustracja przedstawia wnętrze kościoła św. Andrzeja (San Andrea). Ukazuje nawę główną z widokiem na ścianę zachodnią, w której znajdują się drzwi wejściowe. Nawa jest zwieńczona sklepieniem kolebkowym z kasetonami. Po bokach znajdują się dekoracyjne ściany nawy z licznymi obrazami i ornamentami oraz arkadowymi przejściami do kaplic bocznych. Na dwubarwnej podłodze ustawione są dwa rzędy ławek.
Leone Battista Alberti, kościół św. Andrzeja (San Andrea), ok. 1472-1782, Mantua, Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
mfda52a33953e1e1c_0000000000323
Bibliografia
A. Bochnak, Historia sztuki średniowiecznej, PWN, Warszawa 1973
W. Bogusz, Zarys historii architektury, WSiP, Warszawa 1996
E. Charytonow, Historia architektury i formy architektoniczne, PWSZ, Warszawa 1963
Ks. A, Liedtke, Historia sztuki kościelnej w zarysie, Pallotinum, Poznań 1961
N. Pevsner, Historia architektury europejskiej, WAiF, Warszawa 1976
W. Koch, Style w architekturze, Świat Książki, Warszawa 2000
