Scenariusz lekcji - Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych (1775‑1783) – narodziny państwa

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

1. geneza rewolucji amerykańskiej 1775–1783

2. zniszczenie w Bostonie transportu herbaty (1773)

3. kongres kontynentalny w Filadelfii (1774)

4. powołanie Armii Kontynentalnej (1775)

5. sylwetka Georga Washingtona

6. Deklaracja Niepodległości – 4 lipiec 1776

7. sylwetka Thomasa Jeffersona

8. Polacy w walkach o niepodległość Stanów Zjednoczonych – Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski

9. udział Francji w wojnie amerykańskiej

10. paryski traktat pokojowy 1783

b) Umiejętności

1. rozumienie genezy konfliktu amerykańsko‑brytyjskiego

2. czytanie i analiza Deklaracji Niepodległości pod kątem realizacji poszczególnych zapisów idei oświeceniowych

3. identyfikowanie faktu uchwalenia Deklaracji Niepodległości z datą święta narodowego Stanów Zjednoczonych

4. odnajdywanie na mapie Ameryki Północnej miejsc związanych z najważniejszymi wydarzeniami wojny 1775–1783

5. łączenie nazwisk Tadeusza Kościuszki i Kazimierza Pułaskiego z wojną o niepodległość USA

2. Metoda i forma pracy

Praca przy mapie. Uczniowie wskazują rozmieszczenie poszczególnych 13 kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej. Nauczyciel przedstawia genezę osadnictwa na tym obszarze oraz stan relacji amerykańsko‑brytyjskich w latach poprzedzających wybuch wojny. Zarysowanie w formie podającej przebiegu konfliktu i warunków jego zakończenia. Uczniowie czytają Deklarację Niepodległości (fragmenty) – dokonanie wspólnej analizy ich charakteru ideowego.

3. Środki dydaktyczne

1. kopia polskiego przekładu Deklaracji Niepodległości z 4 lipca 1776 roku

2. mapa 13 kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej z okresu wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych

3. wizerunki najważniejszych postaci rewolucji amerykańskiej: Georga Washingtona i Thomasa Jeffersona

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Przedstawienie krótkiego szkicu historii kolonizacji Ameryki Północnej. Geografia 13 kolonii brytyjskich, ich potencjał ludnościowy i życie gospodarcze. Zarysowanie charakteru więzi politycznych łączących kolonie z Wielką Brytanią.

b) Faza realizacyjna

1. geneza konfliktu i przebieg działań wojennych

• podatki nakładane przez Wielką Brytanię na swoje kolonie (m.in. Sugar Act 1764) jako dążenie do ścisłego podporządkowania amerykańskich terytoriów Londynowi

• zniszczenie w Bostonie transportu herbaty należącego do Kompanii Wschodnioindyjskiej – rosnący sprzeciw kolonistów wobec polityki angielskiej

• pierwsze starcia z oddziałami brytyjskimi

• powołanie Armii Kontynentalnej i wybór Georga Washingtona na jej dowódcę

• potencjał wojskowy Brytyjczyków i Amerykanów – porównanie

• zawarcie sojuszu francusko‑amerykańskiego (1777), przystąpienie Francuzów do wojny

• Yorktown (1781) – klęska Anglików przesądzająca losy wojny

• rozpoczęcie pertraktacji pokojowych (wrzesień 1782)

2. rewolucja amerykańska – narodziny państwa

   • sprzeciw wobec polityki brytyjskiej przyczyną konsolidacji 13 kolonii

   • zwołanie I Kongresu Kontynentalnego do Filadelfii w 1774 roku – utworzenie związku koloni

   • 4 lipiec 1776 – uchwalenie Deklaracji Niepodległości, wymienienie głównych autorów, czytanie fragmentów tekstu

   • sylwetka Thomasa Jeffersona

   • podział społeczeństwa amerykańskiego na patriotów i rojalistów (wiernych Koronie Brytyjskiej)

   • uznanie przez Francję niepodległości USA (1777)

   • podpisanie w Paryżu traktatu pokojowego – uznanie przez Wielką Brytanię niepodległości Stanów Zjednoczonych

c) Faza podsumowująca

Bilans wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Straty w ludziach. Przeanalizowanie przyczyn porażki Wielkiej Brytanii (m.in. odległość od Anglii, niepopularność wojny w społeczeństwie brytyjskim, pomoc Francuzów dla Amerykanów).

5. Bibliografia

1. Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych, Andrzej Bartnicki, Krzysztof Michałek, Izabela Rusinowa, Warszawa 1992.

2. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, pod red. Andrzeja Bartnickiego i Donalda Critchlowa, T. 1, T. 2, Warszawa 1995.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Czym była Deklaracja Niepodległości i czego dotyczyła jej treść? Utrwalenie materiału. (Forma pracy – przygotowanie się do odpowiedzi ustnej na pytania)

7. Czas trwania lekcji

Jedna godzina lekcyjna.

8. Uwagi do scenariusza

Od okresu wojny amerykańsko‑brytyjskiej datuje się historia państwa, które dziś cieszy się opinią najpotężniejszego na świecie. Wydarzenia i postacie omawiane w niniejszym scenariuszu stanowią fundament dziejowy współczesnych Stanów Zjednoczonych. Ich znajomość jest nieodzownym elementem edukacji nie tylko w zakresie poznawania historii, ale także rozumienia świata współczesnego.