Wpływ wysiłku fizycznego na zmiany częstości oddechu
Tlen pobrany w trakcie wdechu do płuc jest rozprowadzany wraz z krwią do komórek budujących tkanki. Dzięki obecności tlenu ze związków odżywczych zostaje uwolniona energia, wykorzystywana do funkcjonowania komórek. Podczas wysiłku fizycznego zwiększa się zapotrzebowanie organizmu na energię i tym samym – na tlen.
jak zbudowany jest układ oddechowy i jakie są jego funkcje;
jak przebiega wentylacja płuc;
na czym polega wymiana gazowa w płucach i tkankach.
Zaplanujesz i przeprowadzisz obserwację wpływu wysiłku fizycznego na zmiany częstości oddechu.
Wyjaśnisz wpływ wysiłku fizycznego na zmiany częstości oddechu.
1. Co się dzieje z płucami podczas wysiłku fizycznego?
Wysiłek fizyczny pobudza do wzmożonej pracy różne organy, w tym płuca i serce, co umożliwia pobranie, a następnie rozprowadzenie po organizmie większej ilości tlenu. Tlen jest wykorzystywany do uwalniania energii w tkankach, m.in. mięśniach, które pracują intensywniej w trakcie wysiłku fizycznego. Mięśnie szybko zużywają duże ilości energii, dlatego podczas pracy wymagają zwiększenia dostaw tlenu.
W procesie oddychania w komórkach powstaje dwutlenek węgla. Jest on usuwany do krwi, wraz z którą płynie do płuc, gdzie przenika do pęcherzyków płucnych. Stąd jest wydalany z organizmu podczas wydechu. W trakcie pracy mięśni zachodzi w nich intensywniejsza produkcja dwutlenku węgla, w związku z czym następuje zwiększenie jego ilości we krwi. Pobudza to organizm do zwiększenia częstości oddechów, co przyspiesza wymianę gazową w płucach.
Podczas spoczynku człowiek wykonuje średnio 12–15 oddechów na minutę, co się wiąże z wymianą w płucach ok. 12 litrów powietrza. Podczas wysiłku liczba oddechów zwiększa się, a objętość wymienionego powietrza może dochodzić do 110–140 litrów.
Pierwszy wykres przedstawia liczbę oddechów przy lekkim wysiłku fizycznym. Po pół minuty oddechów jest mniej niż dziesięć. Po półtorej minuty oddechów jest dwadzieścia, po dwóch minutach dwadzieścia pięć. Obok wykresu widać animowaną postać, która idzie spokojnym tempem, rozmawiając przez komórkę.
Drugi wykres przedstawia liczbę oddechów przy średnim wysiłku fizycznym. Po pół minuty oddechów jest mniej niż dziesięć. Po półtorej minuty oddechów jest trzydzieści, a po dwóch minutach trzydzieści pięć. Obok wykresu widać animowaną postać, która idzie szybkim tempem.
Trzeci wykres przedstawia liczbę oddechów przy dużym wysiłku fizycznym. Po pół minuty oddechów jest mniej niż dziesięć. Po półtorej minuty oddechów jest pięćdziesiąt osiem, a po dwóch minutach sześćdziesiąt. Obok wykresu widać animowaną biegnącą postać.
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PCYwqPzgW
2. Jakie są korzyści z aktywności fizycznej?
Regularna aktywność fizyczna może przyczynić się do zwiększenia siły i sprawności mięśni. Mięśnie wytrenowane zużywają do pracy mniej tlenu i wytwarzają mniej dwutlenku węgla, przez co nie jest konieczne tak częste wykonywanie wdechów podczas aktywności. Ćwiczenia fizyczne polepszają także krążenie oraz wytrzymałość serca. Ponadto regularny wysiłek fizyczny wpływa pozytywnie na ogólne samopoczucie, zmniejsza ryzyko wystąpienia udarówudarów, chorób serca, cukrzycy typu 2cukrzycy typu 2 oraz depresjidepresji.
Aktywność fizyczna zwiększa produkcję endorfin, czyli tzw. hormonów szczęścia, które wprawiają człowieka w dobry nastrój.
Słownik
choroba objawiająca się wysokim stężeniem glukozy we krwi oraz niedoborem insuliny i opornością na nią
zaburzenie psychiczne objawiające się m.in. smutkiem, przygnębieniem, u części chorych myślami samobójczymi
zespół objawów, takich jak niedowład, zaburzenia czucia i widzenia, wynikających z zaburzenia przepływu krwi przez daną część mózgu na skutek zamknięcia światła naczyń krwionośnych przez blaszki miażdżycowe lub materiał zatorowy
Zadania
Notatnik
Bibliografia
Effects of Exercising, www.elevise.co.uk/gab4h.html [dostęp: 11.07.2023].
Instytut Biologii – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Oddychanie w wysiłku, www.bio.umk.pl/panel/wp‑content/uploads/Oddychanie‑w-wysilku.pdf [dostęp: 11.07.2023].
Mayo Clinic Staff, Exercise and Stress: Get Moving to Manage Stress, 2022, www.mayoclinic.org/healthy‑lifestyle/stress‑management/in‑depth/exercise‑and‑stress/art‑20044469 [dostęp: 11.07.2023].
Respiratory Responses to Exercise, www.ptdirect.com/training‑design/anatomy‑and‑physiology/acute‑respiratory‑responses [dostęp: 11.07.2023].
What is a Normal Respiratory Rate Based on Your Age?, „Medical News Today”, www.medicalnewstoday.com/articles/324409 [dostęp: 11.07.2023].
Your lungs and exercise, „Breathe (Sheff)” 2016, nr 12(1), s. 97–100, www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4818249 [dostęp: 11.07.2023].