RCaniYMQyDpmI
Ilustracja przedstawia model komórki zwierzęcej. Elastyczna błona komórkowa oddziela wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego. Komórka wypełniona jest cytoplazmą, w której zanurzone są różne organella. Pierwszym z nich jest Centriola – organellum zbudowane z filamentów mikrotubulowych ułożonych w formę cylindra. Kolejnym jest siateczka śródplazmatyczna gładka – jest to system błon oddzielających miejsca zachodzenie reakcji biochemicznych. Kolejnym elementem komórki zwierzęcej jest siateczka śródplazmatyczna szorstka. Jest to pofałdowana struktura, na której powierzchni występują rybosomy kuliste struktury zbudowane z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: małej i dużej. Schowane za siateczkami kuliste jądro komórkowe zawiera informacje genetyczną komórki. Otoczka jądrowa oddziela zawartość jądra komórkowego od środowiska wewnętrznego komórki. Aparat Golgiego zbudowany jest z diktiosomów, stosów spłaszczonych cystern. W tym organellum zachodzą procesy związane z sortowaniem, pakowaniem i kierowaniem związków do miejsc przeznaczenia wewnątrz i na zewnątrz komórki. Lizosomy to organella cytoplazmatyczne wytwarzane przez Aparat Golgiego. Są to niewielkie pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną lipidowo‑białkową. Zawierają kwaśne hydrolazy. Kolejnym elementem budowy komórki są mitochondria, organellum o kształcie elipsoidalnym oraz nitkowatym, otoczony dwiema błonami. Zewnętrzna błona zawiera liczne poryny, dzięki którym większość związków chemicznych może łatwo przenikać do przestrzeni międzybłonowej. Błona wewnętrzna jest wysoce selektywna, tworzy liczne zgięcia nazywane grzebieniami mitochondrialnymi. W macierzy mitochondrialnej znajdują rybosomy mitochondrialne. Włókna cytoszkieletu to sieć włóknistych struktur, dzięki którym organella i substancje nie pływają swobodnie w cytozolu, ale zajmują pewne przypisane sobie miejsca. Peroksysomy to organella o owalnym kształcie, otoczone pojedynczą błoną. Rozmieszczone są nierównomiernie po całym wnętrzu komórki.

Półprzepuszczalność błon komórkowych

Przez błonę komórkową mogą przenikać swobodnie tylko małe niepolarne cząsteczki, np. tlenu, z kolei te polarne, jak cząsteczki wody – tylko w ograniczonym stopniu. Transport jonów oraz dużych cząsteczek polarnych odbywa się dzięki odpowiednim białkom błonowym.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o. o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Podstawową jednostką strukturalną i czynnościową każdego organizmu jest komórka. Choć jej wnętrze oddzielone jest od środowiska zewnętrznego fizyczną barierą, zwaną błoną komórkową, nie jest ona układem w pełni izolowanym od wpływów otoczenia. Dzięki wyjątkowym właściwościom błony komórkowej, komórka może wymieniać  materię i energię ze środowiskiem, w którym żyje, co ma kluczowe znaczenie dla jej prawidłowego funkcjonowania.

Twoje cele
  • Omówisz znaczenie biologiczne półprzepuszczalności błony komórkowej.

  • Wyjaśnisz, na czym polega selektywna przepuszczalność błony komórkowej.

  • Podasz przykłady zastosowania membran półprzepuszczalnych w medycynie i przemyśle.