RBeyIymTjxQRO
Zdjęcie przedstawia teren pagórkowaty. Pagórki porastają drzewa iglaste. Unosi się nad nimi mgła. Na pierwszym planie jest rzeka.

Przykłady zależności przyczynowo‑skutkowych, funkcjonalnych i czasowych między elementami przestrzeni geograficznej

Źródło: Pixabay License, https://pixabay.com/pl/service/terms/#license, dostępny w internecie: https://pixabay.com.

W 1816 roku na półkuli północnej odnotowano zaskakujące anomalie klimatyczne. Średnia temperatura powietrza obniżyła się o około 3–4 °C, co spowodowało, że czas ten przeszedł do historii jako „rok bez lata”. Z różnych regionów świata spływały wieści o niespotykanych zjawiskach: w czerwcu w Kanadzie wystąpiły burze śnieżne, a w Europie w sierpniu notowano silne mrozy. Obserwowano również osobliwe zjawiska meteorologiczne, jak padający śnieg w kolorze brązowym czy czerwonym. Skutkiem tych anomalii było zniszczenie plonów oraz niedobór żywności, a w wielu regionach świata nawet klęski głodu. Konsekwencje odczuwane w Europie i Ameryce Północnej zostały szczegółowo opisane. Nie wiedziano jednak, co było przyczyną tych zjawisk. Współcześnie naukowcy wiążą te następstwa z silną erupcją wulkaniczną na wyspie Sumbawa, należącej dziś do Indonezji. Wybuch znajdującego się tam wulkanu Tambora uważany jest za jedną z najpotężniejszych erupcji wulkanicznych w historii.

Dzisiaj już nie dziwimy się, że wybuch wulkanu na odległej wyspie może mieć wpływ na pogodę w Polsce, a wycinanie lasów w górach może być przyczyną wzrostu zagrożenia powodziowego na nizinach. Od kiedy mamy coraz większą wiedzę na temat funkcjonowania środowiska przyrodniczego, zauważamy, że te z pozoru odległe zjawiska i procesy są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie oddziałują.

Twoje cele
  • Wyjaśnisz, na czym polega postrzeganie środowiska geograficznego jako systemu.

  • Wskażesz przykłady relacji przyczynowo‑skutkowych między elementami przestrzeni geograficznej.

  • Podasz przykład zależności funkcjonalnych i czasowych między elementami przestrzeni geograficznej.