R137saDIepU8X
Fotografia przedstawia ławkę stojącą w parku. Na ławce zainstalowano rzeźbę wyobrażającą siedzącego dojrzałego mężczyznę ubranego w garnitur. Postać ma melonik na głowie. Mężczyzna ma pociągłą twarz, niewielką brodę hiszpankę i wąsy. Nosi okulary w drucianej oprawce. Ubrany jest w garnitur, koszulę i krawat. Prawą nogę zakłada na lewą. Prawą dłoń opiera o udo. Lewą dłoń opiera o brzeg ławki. Za plecami mężczyzny rosną drzewa z pożółkłymi liśćmi. Po lewej stronie zdjęcia ukazana jest parkowa aleja.

Lalka Bolesława Prusa – jeszcze powieść czy już epopeja?

Ławeczka Bolesława Prusa autorstwa Stanisława i Zbigniewa Strzyżyńskich, Nałęczów
Źródło: dostępny w internecie: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Znamy wiele dawnych i współczesnych dzieł epickich, które w literaturze polskiej i światowej zajmują poczesne miejsce. Nie każde jednak można nazwać epopeją. Co decyduje o tym, że w recenzjach i opracowaniach krytycznych dotyczących danego utworu literackiego zaczyna się pojawiać określenie “epopeja”? Trudno na to pytanie jednoznacznie odpowiedzieć, ale można podać kilka wyznaczników, które decydują o tym, że dany utwór zyskuje niekiedy miano epopei. To, co wyróżnia epopeję (epos), pośród innych gatunków epickich, to przede wszystkim obszerne rozmiary dzieła oraz przedstawianie bohaterów na tle ważnych dla danej społeczności (a nawet całego narodu) wydarzeń. Dla eposów starożytnych istotna była także forma wierszowana oraz poważna tonacja utworu. Czy Lalka Bolesława Prusa spełnia te kryteria?

Twoje cele
  • Omówisz cechy gatunkowe powieści oraz epopei, ich genezę i rozwój oraz poznasz kilka przykładów utworów przynależnych do tych gatunków.

  • Rozstrzygniesz, czy Lalkę można nazwać epopeją XIX wieku.

  • Poznasz przykłady współczesnych modyfikacji epopei i wskażesz ich podobieństwa do antycznych wzorów.