Czy protest przeciwko zachłanności Papiestwa faktycznie prowadził do powrotu do Chrystusa?

Już w XIV i XV wieku pojawiły się głosy próbujące zerwać z ortodoksją Kościoła rzymskokatolickiego. Protestantyzm powstał w wieku XVI, w wyniku ruchów reformacyjnych zainspirowanych słynnymi tezami Marcina Lutra i ukonstytuował się jako jeden głównych z nurtów chrześcijaństwa, obok katolicyzmu i prawosławia. Poza jego głównymi odłamami, jak luteranizm i kalwinizm, powstawały nowe wspólnoty, połączone ideą odrodzenia moralnego i powrotu do samych korzeni chrześcijaństwa, czyli biblijnego objawienia. Przeciwnicy Reformacji nazywali jej zwolenników protestantami. Oni sami woleli jednak określać się mianem ewangelików, co było określeniem stworzonym przez Lutra. Reformacja była przyczyną licznych wojen religijnych, w tym wojny trzydziestoletniej. W niewielu tylko krajach reakcją na reformację było rozpowszechnienie się idei tolerancji.