R7kvneeKMKowo
Zdjęcie przedstawia wybrzeże nadmorskie. Na piaszczystej plaży stoją dwa kajaki. Na drugim planie widoczne jest morze oraz wzgórza kończące się niemal przy wodzie.

John Rawls i liberalizm proceduralny

Middle Island, Australia
Źródło: Jhod7689, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.

Tradycyjna myśl liberalna, zapoczątkowana w czasach oświecenia przez takich filozofów jak Adam Smith czy John Locke i rozwijana potem w XIX w. m.in. przez Johna Stuarta Milla czy Herberta Spencera, akcentowała przede wszystkim wartość indywidualnej ludzkiej wolności. Adam Smith widział w wolnej działalności gospodarczej jednostek klucz do rozwoju społeczeństw, dostrzegając w wolnym rynku „niewidzialną rękę”, która miała działać zarówno na rzecz osób podejmujących gospodarczą aktywność, jak i tych, którzy byli ich pracownikami, współpracownikami lub klientami. John Locke podkreślał wagę wolności słowa, przekonań, wyznania każdego z ludzi, zwracając uwagę na prawo każdego do tolerancji dla różnorodności poglądów. John Stuart Mill kładł nacisk na ochronę praw każdej jednostki i mniejszości. Wszyscy występowali w imię wolności i przeciw zniewoleniu – czy to feudalnemu, ograniczającemu dostęp do indywidualnej przedsiębiorczości, czy to religijnemu, nakazującemu przemocą nakłaniać innych do wyznawania określonej religii, czy państwowemu, pozwalającemu potężnym instytucjom rządowym ograniczać ludzkie prawa. Pod koniec XX w. amerykański filozof liberalny, John Rawls, uznał, że wolność należy także pogodzić z równością.

Twoje cele
  • Omówisz podstawowe zasady liberalizmu.

  • Scharakteryzujesz koncepcję liberalizmu J. Rawlsa.

  • Omówisz teorię sprawiedliwości J. Rawlsa.

  • Przeanalizujesz fragment tekstu Rawlsa.