Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R94xgDH2lszUp
Na zdjęciu znajduje się fragment powierzchni Ziemi z pewnej odległości. Przez teren przebiega duże, długie pęknięcie, na którego brzegach są sformowane falowane wniesienia.

Powstanie płyt tektonicznych

Uskok San Andreas
Źródło: J. Wiley, dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, licencja: CC BY 3.0.

Wyjaśniająca pochodzenie kontynentów i oceanów teoria Wegenera zakłada, że do triasu istniał jeden superkontynent nazywany Pangeą. Był to to dawny kontynent, w którego skład wchodziły wszystkie współczesne bloki kontynentalne, powstały pod koniec paleozoiku wskutek zderzenia się ze sobą Gondwany, Euroameryki oraz kontynentów syberyjskiego i kazachskiego. Rozpad Pangei nastąpił w wyniku procesów ryftogenezy (ryftu) w jurze. Dowodem tych procesów są wielkie pokrywy skał wulkanicznych – trapy, zajmujące ogromne obszary na Dekanie (ok. 500 km²) i we wschodniej Afryce. Ostateczny rozpad Pangei nastąpił w kredzie. Prace Allana V. Coxa potwierdzały teorię tektoniki płyt poprzez badanie paleomagnetyzmu – słynny geolog badał resztkowy magnetyzm skał płyt oceanicznych, który był zależny od położenia biegunów magnetycznych Ziemi, gdy tworzyły się i rozwijały oceany.

R19HyrUDjc9F1
Pangea z podziałem na obecne państwa
Źródło: dostępny w internecie: eblog.pl, domena publiczna.
Twoje cele
  • Omówisz właściwości mechaniczne warstw skalnych, główne płyty tektoniczne Ziemi.

  • Opiszesz położenie i przebieg, morfologię typów płyt i granic płyt (z wykorzystaniem mapy).

  • Wyjaśnisz, dlaczego niektóre elementy tektoniki są starsze, a inne młodsze, przeanalizujesz rozkład płyt w różnych epokach geologicznych.