Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RMyzaTDHE30E6
Zdjęcie przedstawiające kawałek góry lodowej na morzu, w tle znajduje się skalisty ląd.

Procesy samorzutne i wymuszone

W odpowiednich warunkach topnienie lodowców jest procesem samorzutnym.
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Obserwując procesy zachodzące w przyrodzie, często intuicyjnie domyślamy się, czy dana reakcja zachodzi samorzutnie, czy została wymuszona. Przyglądając się drzewom, na których pączki przekształcają się w liście, rozwijają się, zielenią, by później zżółknąć i opaść, wiemy, że jest to proces samorzutny, który zachodzi w sposób nieodwracalny. Podobnie w odpowiednich warunkach mogą zachodzić procesy topnienia lodu czy dyfuzja gazów, kiedy czujemy zapach świeżego ciasta dochodzący z kuchni. Jednak aby zrobić herbatę, musimy zagotować wodę, a przygotowując jajecznicę, musimy sami usmażyć jajka. To, czy proces jest samorzutny, czy wymuszony nie jest oczywiste dla wszystkich reakcji chemicznych. Przykładowo: synteza wody jest procesem samorzutnym, ale już jej rozpad – procesem wymuszonym. Skąd wiadomo, kiedy proces zajdzie samorzutnie, a kiedy zostanie wymuszony? Jak to obliczyć?

Twoje cele
  • Wyjaśnisz różnice pomiędzy procesami samorzutnymi i wymuszonymi.

  • Wymienisz przykładowe procesy samorzutne i wymuszone.

  • Przedstawisz zależność zmiany entalpii swobodnej od zmiany entalpii, zmiany entropii oraz temperatury.

  • Ocenisz, na podstawie obliczeń, które reakcje chemiczne zachodzą samorzutnie, a które wymagają dostarczenia energii.