R1Oq2QVJemiPT

Badamy rozkład linii pola magnetycznego magnesów trwałych za pomocą opiłków żelaza

Czy to nie ciekawe?

Pewnie wiesz już, że magnes wytwarza wokół siebie pole magnetyczne. Tak jak poznane przez Ciebie wcześniej pole elektryczne lub grawitacyjne, tak pole magnetyczne powoduje działanie siły na pewne umieszczone w nim ciała. Te ciała, czyli „próbniki” pola magnetycznego, to poruszające się ładunki elektryczne lub magnesy.

Magnes, który ma pewną swobodę ruchu - zawieszony w środku masy na nici albo oparty w tym miejscu na cienkim pręciku - będzie w polu magnetycznym obracał się i ustawi się wzdłuż linii tego pola. Jego biegun północny będzie skierowany zgodnie ze zwrotem linii pola magnetycznego. Taki lekki, niewielkich rozmiarów magnes, nazywany jest igłą magnetyczną (Rys. a).

RJkcIlqPFlFx0
Rys. a. Igła magnetyczna.

Identycznie zachowują się żelazne opiłki – są jakby maleńkimi magnesikami. Tyle, że nie mają oznaczonych biegunów. Żelazne opiłki rozsypane wokół magnesu układają się wzdłuż linii pola w charakterystyczny wzór. Otrzymujemy dzięki nim obraz (wizualizację) pola magnetycznego wytworzonego przez magnes (zobacz Rys. b.).

RzQF5XqxQWdB5
Rys. b. Opiłki układają się zgodnie z polem magnetycznym.
R65hHbLKtnSQT
Rys. c. Przestrzenny rozkład pola.

Czasem udaje nam się otrzymać za pomocą opiłków przestrzenny obraz pola (Rys. c.). Na zamieszczonym zdjęciu widać jeszcze jedna cechę oddziaływania pola magnetycznego na opiłki. Są one nie tylko obracane, ale i przyciągane przez magnes (wciągane w obszar silniejszego pola).

Z obrazu „opiłkowego” pola można wyciągnąć wiele ciekawych wniosków, o czym przekonasz się studiując ten e‑materiał.

Twoje cele

W tym e‑materiale:

  • poznasz pojęcie linii pola magnetycznego,

  • dowiesz się, w jaki sposób praktycznie wyznacza się linie pola i jak znajduje ich zwrot,

  • zobaczysz, jak wygląda układ linii pola magnetycznego pomiędzy magnesami sztabkowymi zwróconymi do siebie biegunami przeciwnymi bądź jednoimiennymi,

  • przekonasz się, że pole magnetyczne magnesu podkowiastego jest w pewnym obszarze jednorodne,

  • oglądając sfilmowane eksperymenty zaobserwujesz to, że wewnątrz magnesu obecne jest pole magnetyczne,

  • wykorzystasz zdobytą wiedzę do rozwiązania problemów i zadań.