Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1Q0Snba4SjXx
Zdjęcie przedstawia ulicę, przy której znajduje się zrujnowany budynek. Widoczne są pozostałości ścian, pod którymi leży gruz. Po ulicy idzie samotnie kobieta. Niesie długi kij, na którego końcach przyczepiony jest kosz oraz zawinięte w materiał przedmioty.

W poszukiwaniu źródeł zła w człowieku. Czas Apokalipsy w reżyserii Francisa Forda Coppoli

Hanoi podczas wojny w Wietnamie, 1967 r.
Źródło: Flickr, licencja: CC BY 2.0.

Czas Apokalipsy jest filmem trudnym do sklasyfikowania. Jest to dramat, film wojenny, film psychologiczny, jednak można nazwać go także widowiskowym traktatem filozoficznym. Aby w pełni uczestniczyć w projekcji, trzeba posiadać dość rozległe kompetencje kulturowe. Przydaje się znajomość filozofii, szczególnie jej egzystencjalno‑psychoanalitycznych nurtów, oczytanie oraz znajomość historii Stanów Zjednoczonych i Europy, zwłaszcza ich dwudziestowiecznych dziejów.

Inspiracją dla Francisa Forda Coppoli, reżysera Czasu Apokalipsy, była powieść Josepha Conrada Jądro ciemności. Film jest opowieścią o wyprawie kapitana Benjamina L. Willarda, będącej – co zgadza się z koncepcją J. Conrada – metaforyczną podróżą do granic ludzkiej moralności. W filmie pojawiają się także odniesienia do filozoficznej poezji T.S. Eliota, antropologicznej rozprawy pt. Złota gałąź Jamesa George’a Frazera, książki Legenda o Graalu. Od starożytnego obrzędu do romansu Jessie L. Weston czy Biblii – wszystkie te dzieła znajdują się w polowej biblioteczce głównego bohatera filmu, pułkownika Waltera E. Kurtza. To tylko kilka tekstów kultury cytowanych w filmie wprost.

Poza tym w różnych wypowiedziach i zachowaniach bohaterów echem odbijają się m.in. tomizm, gnostycyzm i nietzscheanizm oraz symboliczne przedstawienia archetypów wprowadzonych do psychoanalizy przez Karla Gustawa Junga. Sama podróż bohatera jest drogą nie tylko do serca dżungli, ale także w głąb siebie. Podczas wyprawy Willard ma okazję poznać istotę zła w drugim człowieku oraz odkryć je w sobie.

Czas Apokalipsy – oglądany przez pryzmat tropów kulturowych, w tym filozofii – staje się obrazem angażującym widza oraz ujawnia pewien spójny pomysł reżysera. Całość zaś układa się w podróż w poszukiwaniu źródeł zła.

Twoje cele
  • Poznasz archetypy wyodrębnione przez C.G. Junga i odnajdziesz je w filmie Czas Apokalipsy.

  • Dowiesz się, czym jest manichejskie postrzeganie zła i połączysz je z wymową filmu F.F. Coppoli.

  • Scharakteryzujesz głównych bohaterów filmowych - KurtzaWillarda.

  • Poznasz zamysł kompozycyjny reżysera.

  • Poszerzysz swoje wiadomości na temat motywu maski i powiążesz je z koncepcją zła ukazaną w filmie.

  • Dowiesz się, czym są magia naśladowcza i montaż skojarzeniowy i w jaki sposób łączą się w filmie Czas Apokalipsy.

  • Porównasz Kurtza, bohatera Jądra ciemności, i Kurtza, bohatera Czasu Apokalipsy.

Uwaga. Przed lekcją uczniowie powinni się zapoznać z powieścią J. Conrada Jądro ciemności oraz z filmem F.F. Coppoli Czas Apokalipsy.