Zalążki uczelni nazywanych dzisiaj uniwersytetami powstawały już w czasach starożytnych, przykładem może być tu słynna Akademia Platońska. We wczesnym średniowieczu stolicami nauki były Bagdad i Konstantynopol. Dopiero w wieku XII nastąpiło ożywienie życia umysłowego na Zachodzie, co wiązało się z rozwojem miast. Pierwsze europejskie uniwersytety powstawały pod nazwą studium generale. Podlegały papieżowi, najważniejszą z dziedzin nauki była teologia, a dominującą – metodą scholastyka. Były to instytucje o charakterze korporacyjnym, międzynarodowe i wpływowe. Jedną z najstarszych uczelni w naszej części Europy był Uniwersytet Krakowski, założony w 1364 r. i przeżywający rozkwit w wieku XV. Na liście studentów znalazł się Mikołaj Kopernik, studiowali tu czołowi twórcy polscy okresu odrodzenia: Mikołaj Rej i Jan Kochanowski. Oprócz Polaków, studentami byli Rusini, Litwini, Węgrzy, Niemcy, Czesi, Szwajcarzy, Anglicy, Niderlandczycy, Francuzi, Włosi, Hiszpanie i Tatarzy.