Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1OzYkfgSPc1G
Na ilustracji przedstawione są dwa żółwie znajdujące się na leżącym w wodzie pniu drzewa. Ich pancerze mają kształt owalny.

Rozwój prosty i złożony zwierząt

Żółw emydura Murraya (Emydura macquarii) składa jaja w płytkich dołkach i układa je w kilka warstw. Temperatura w górnych warstwach jest o 6°C wyższa niż w dole, nie ma to jednak wpływu na długość wylęgu. Prawdopodobnie zarodki z jaj położonych niżej otrzymują sygnały w postaci drgań oraz wzrostu ilości CO2 wydalanego przez górne zarodki. W odpowiedzi przyspieszają swój metabolizm i w krótszym czasie zużywają więcej składników odżywczych. W ten sposób wszystkie wykluwające się osobniki są na tym samym etapie rozwoju.
Źródło: Peripitus, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilość substancji odżywczych, z których korzysta zarodek, ma wpływ na rozwój zwierząt w okresie młodocianym. Wyróżnia się rozwój prosty (bezpośredni) oraz rozwój złożony (pośredni).

rozwojem prostym mamy do czynienia, gdy rozwijający się zarodek otrzymuje od organizmu rodzicielskiego wystarczająco dużo pokarmu – wówczas rodzący się lub wykluwający młody organizm jest podobny do postaci dorosłej. Przykładem zwierząt przechodzących rozwój prosty jest żółw emydura Murraya. Jego młode przypominają budową dorosłe osobniki, choć mają inny kształt pancerza, który zmienia się w miarę dojrzewania: u organizmów młodocianych, zaraz po wykluciu, pancerz jest prawie idealnie kolisty, natomiast wraz z wiekiem wydłuża się i przyjmuje kształt owalny.

Jeśli jednak jaja zawierają małą ilość żółtka, niewystarczającą na potrzeby rozwijającego się zarodka, to rozwiązaniem ewolucyjnym jest występowanie larwy, która samodzielnie zdobywa pokarm. Właśnie stadium larwalne jest charakterystyczne dla rozwoju złożonego. Ten typ rozwoju jest właściwy np. dla motyli, których larwami są gąsienice.

Inna strategią w przypadku małej ilości substancji odżywczych dla zarodka jest odżywianie go kosztem organizmu rodzicielskiego. U człowieka (i większości ssaków) substancje odżywcze przekazywane są przez łożysko, co daje gatunkowi możliwość rozwoju prostego.

Twoje cele
  • Wyjaśnisz, na czym polega rozwój prosty i złożony.

  • Określisz podobieństwa między rozwojem prostym i rozwojem złożonym z przeobrażeniem niezupełnym.

  • Wykażesz różnice między rozwojem prostym a rozwojem złożonym.