RI4zyZm9ser0j
Fotografia przedstawia leżący na blacie atlas geograficzny. Po prawej stronie leżą okulary w szerokich oprawach.

Dwa głosy skamandrytów w sprawie historii – Tuwim i Słonimski

Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Niezależnie od walorów artystycznych czy zakresu i skali socjologicznych obserwacji, dzieło literackie nigdy nie ucieknie przed swoim wymiarem politycznym. Wyraża się on przede wszystkim w zaangażowaniu czytelnika w autonomiczny ogląd panujących reguł świata władzy.

Polityczność w literaturze i polityczność literatury. Z prof. Przemysławem Czaplińskim rozmawiają Filip Biały i Joanna Jastrzębska.

Polityczność literatury należałoby natomiast rozumieć jako zdolność do wtrącania się we wszystkie aspekty polityki. Nie chodzi więc o zajmowanie stanowiska w jakiejś konkretnej sprawie, lecz o rozpoznawanie zasad działania polityki. Polityczność literatury wyraża się nie poprzez zaangażowanie dzieła w określoną opcję, lecz poprzez umiejętność angażowania odbiorcy w samodzielne określanie reguł sprawowania władzy. Aby takie odwrócenie mogło nastąpić, autor musi umykać istniejącym podziałom ideologicznym i równocześnie je kwestionować. Trzeba mieszać dyskursywne szyki, aby pokazać, z czego składa się dyskurs dominujący, jak doszło do tego, że osiągnął on dominującą pozycję i jak ewentualnie można wprowadzać weń refleksje zmiany – jak spowodować, by zmieściły się w nim głosy niesłyszane, uważane za nieważne, pomijane.

W Źródło: Polityczność w literaturze i polityczność literatury. Z prof. Przemysławem Czaplińskim rozmawiają Filip Biały i Joanna Jastrzębska., „Refleksje” 2013, nr 8, s. 79.

Z istnienia takiej optyki zdawali sobie sprawę również skamandryci, którzy pomimo deklarowanego kultu młodzieńczej witalności, ulicznego chuligaństwa i abnegacji, chętnie odnosili się do ówczesnej polityki oraz przeszłości naszego narodu.

Twoje cele
  • Zinterpretujesz fragmenty wierszy Juliana Tuwima Z wierszy o państwie i Antoniego Słonimskiego Czarna wiosna.

  • Scharakteryzujesz stosunek skamandrytów do historii.

  • Dostrzeżesz problemy stojące przed pisarzami tworzącymi tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.