R1CPwNF6biB17
Ilustracja przedstawia Nerona oglądającego płonący Rzym. Na pierwszym planie bohater sceny, czyli Neron. Spogląda zza muru. Przyodziany w piękne, miękkie szaty, na głowie ma wianek ze świeżych różowych kwiatów. Pod jego nogami tłum ludzi, jakby czekał na zbawienną nowinę. W tle płonące czerwone od ognia miasto. Kłęby dymu zamazują horyzont.

Kryzys cesarstwa

Neron ogląda płonący Rzym. Carl Theodor von Piloty, ok. 1861 r.
Źródło: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Za panowania Marka Aureliusza tuż przy granicy cesarstwa powstał potężny związek plemienny germańskich Markomanów i Kwadów. Germanie zaatakowali limes, przekroczyli go i po pokonaniu wojsk strzegących granicy wdarli się do Italii, która przez blisko 300 lat, od czasów najazdu Cymbrów i Teutonów u schyłku II w. p.n.e., nie widziała zewnętrznego wroga. Aby odeprzeć najazd, Marek Aureliusz musiał zmobilizować siły całego państwa.

Wojna przeciągała się, skarb opustoszał i chcąc kontynuować walkę, cesarz musiał sprzedać część swojego majątku. Zwycięstwo nad Markomanami i Kwadami osiągnięto kosztem ogromnego wysiłku militarnego i finansowego. Nie zmieniło to ogólnie niekorzystnej sytuacji po drugiej stronie europejskiego limesu. Klęska najeźdźców nie oznaczała końca kłopotów z Germanami.

R1N46an6phA1o1
  Linia czasu przedstawia: 27 r. p.n.e. rozpoczęcie okresu cesarstwa w Rzymie (Imperium Romanum), 161- 180 r. n.e. rządy Marka Aureliusza w Rzymie, 193‑211 r. n.e. rządy Septymiusza Sewera w Rzymie, 212 r. n.e. nadanie obywatelstwa rzymskiego całej wolnej ludności przez Karakallę, 260 r. n.e. zaatakowanie cesarstwa prze Persję, 235- 284 r. n.e. okres wojen domowych w Rzymie, 284- 305 r. n.e. panowanie Dioklecjana w Rzymie, 306 r. n.e. ogłoszenie Konstantyna Wielkiego cesarzem Zachodniego Rzymu.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Przeanalizujesz, dlaczego wzrost liczebności i znaczenia armii broniącej granic imperium mógł paradoksalnie zagrozić jego istnieniu.

  • Wyjaśnisz, w jaki sposób cesarze rzymscy starali się wyprowadzić państwo z kryzysu.

  • Ustalisz, czym była tetrarchia i czy mogła stanowić rozwiązanie problemów Rzymu.