Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1OrTTvVUKgoi
Ilustracja przedstawia jabłkowitego konia z uniesioną głową i podnoszącego w górę chrapy.

Budowa i znaczenie narządu zmysłu węchu u zwierząt i człowieka

Koń odsłania narząd Jacobsona, który jest dodatkowym narządem węchowym. Pozwala on rozpoznawać m.in. feromony płciowe, wpływając na instynktowne reakcje organizmu.
Źródło: Waugsberg, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Węch jest – tak jak smak – zmysłem chemicznym. Jego działanie polega na wykrywaniu i rozpoznawaniu określonych związków chemicznych lub ich mieszaniny docierających do receptorów węchowych. Wrażenie zmysłowe wywołane pobudzeniem tych receptorów określa się jako zapach. Mimo że ludzie nie wyczuwają wielu substancji, które odgrywają ważną rolę w świecie zwierząt, np. feromonów, węch u człowieka również ma bardzo duże znaczenie. W 1991 r. amerykańscy naukowcy Linda Buck i Richard Axel, prowadząc badania dotyczące molekularnego mechanizmu odbierania wrażeń węchowych, wykazali, że dzięki licznym białkom receptorowym zmysł węchu u człowieka jest niemal tak wrażliwy jak zmysł wzroku. Za odkrycie, w jaki sposób działają receptory węchu u człowieka oraz jak jego mózg rozpoznaje i zapamiętuje ok. 10 tys. różnych zapachów, badacze zostali uhonorowani w 2004 r. Nagrodą Nobla.

Twoje cele
  • Opiszesz budowę narządu węchu człowieka.

  • Wyjaśnisz znaczenie i sposób działania narządu Jacobsona.

  • Przedstawisz funkcje narządu węchu.

  • Omówisz przykłady zwierząt o bardzo dobrze rozwiniętym zmyśle powonienia.