Sprawa narodowa i odzyskanie niepodległości przez Polaków jest głównym tematem dzieł powstających w epoce romantycznej. Mickiewicz w Dziadach cz. III stworzył wielkiego bohatera romantycznego – Konrada, który poświęca się w imię narodowych ideałów. Zaś bohatera Juliusza Słowackiego – Kordiana – widzimy w procesie dojrzewania do poświęcenia siebie w zamachu na cara. Marzy mu się śmierć bohaterska jak ta średniowiecznego Winkelrieda. Obaj romantyczni desperaci chcą jednego – wydobycia się ojczyzny spod jarzma zaborców. Oddanie dla sprawy narodowej łączy bohaterów, ale sposób, w jaki chcą dokonać przewrotu, jest odmienny.