RpYGtvB2juQpW1
Ilustracja przedstawia baner e-materiału, na którym wyświetla się tytuł „Wskazówka, zalecenie, instrukcja, jak to napisać?”.

Wskazówka, zalecenie, instrukcja, jak to napisać?

Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Wstęp

W życiu codziennym czytasz wiele TEKSTÓW UŻYTKOWYCHteksty użytkoweTEKSTÓW UŻYTKOWYCH np. dedykacje, ogłoszenia, zaproszenia, zawiadomienia. Zdarza się, że niektóre musisz sam napisać np. życiorys, podanie, list. Instrukcja jest takim tekstem użytkowym, który trzeba przeczytać ze zrozumieniem, gdyż prowadzi cię krok po kroku do wykonania jakiegoś działania. Musi być napisana prostym i zrozumiałym językiem, powinna być zwięzła i precyzyjna.

R11upTTovtYVW1
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.
Nauczysz się
  • cech instrukcji;

  • tworzyć krótkie, zwięzłe i jasne wypowiedzi;

  • wykonywać zadanie na podstawie instrukcji;

  • tworzyć instrukcję z wykorzystaniem stosownego słownictwa.

1

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

  1. zna zasady konstruowania instrukcji;

  2. analizuje pod kątem językowym instrukcje różnego typu;

  3. gromadzi słownictwo potrzebne do napisania instrukcji;

  4. rozwija umiejętność tworzenia tekstu użytkowego z zachowaniem właściwego stylu języka.

md63013121491dfd6_1502093859156_0

WSKAZÓWKA, ZALECENIE, INSTRUKCJA, JAK TO NAPISAĆ? – audiobook

Rozdziały:

  1. Jak poprawnie napisać instrukcję?

  2. Przykłady instrukcji

  3. Tulipan origami

1
Notatka dla prowadzącego

Przed rozpoczęciem pracy z audiobookiem, możesz skorzystać z przygotowanego scenariusza lekcji, który pokazuje, jak włączyć materiały multimedialne w tok lekcji.

R1MLXSAxyvefp1
W prostokątnym polu znajduje się strzałka skierowana w dół (symbol pobierania pliku) i napis „Pobierz załącznik”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o.Plik w formacie ZIP, rozmiar 458 KB.
Wskazówka

Usłyszysz i przeczytasz teksty dotyczące instrukcji jako formy użytkowej. Zwróć uwagę na jej język i formę. Wiadomości te przydadzą ci się do samodzielnego napisania instrukcji.

RFf3dZ9VVB8kw1
Na ekranie pokazany jest panel sterowania z aktywnymi klawiszami do odtwarzania zawartości audiobooka. W części górnej części znajdują się trzy klawisze. Pierwszy od lewej „Widok” umożliwia przełączenie między odtwarzaczem dźwiękowym audiobooka oznaczonym jako „Odtwarzacz” na liście wyboru a podglądem treści audiobooka oznaczonym jako „Tekst”. Odtwarzacz dźwiękowy oznaczony jako „Odtwarzacz” przedstawia żółty pasek, na którym podczas odtwarzania pojawia się tekst. Widok „Tekst” prezentuje pełny tekst pojawiający się w nagraniu. Widok „Dynamiczny” stanowi połączenie widoku „Odtwarzacz” i „Tekst". Klawisz środkowy „Książka” umożliwia nawigację po treści audiobooka. Klawisz trzeci od lewej „Więcej” – zawiera informacje o programie. Poniżej oddzielony linią znajduje się panel sterowania odtwarzacza nagrania. Poniżej panelu sterowania znajduje się żółty pasek, na którym w trakcie odtwarzania pokazywany jest tekst nagrania.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Wersja tekstowa z wyróżnieniem pojęć

Wskazówka, zalecenie, instrukcja, jak to napisać?

Rozdział 1 
Jak poprawnie napisać instrukcję?

W nagraniu zostaną przedstawione zasady pisania instrukcji oraz przykłady kilku instrukcji.

Słowo instrukcja pochodzi od łacińskiego słowa instructio, znaczącego tyle co uporządkować. To ulotka, broszura zawierająca zasady działania i obsługi np. jakiegoś urządzenia. Zawiera opis kolejnych etapów postępowania w drodze do osiągnięcia jakiegoś celu. Sporządza się ją po to, aby ułatwić uruchomienie czegoś lub wykonanie jakiejś czynności. Zawiera ostrzeżenia i przeciwwskazania.
Na co dzień spotykamy się z instrukcjami obsługi urządzenia, alarmowymi, przeciwpożarowymi.
Instrukcja do instrukcji:
1. Nazwij czego będzie dotyczyć instrukcja, czyli stwórz nagłówek.
2. Zastosuj przejrzysty układ graficzny, nadaj nagłówki poszczególnym etapom wykonywania instrukcji, zastosuj punkty, odstępy, możesz wstawić rysunki.
3. W punktach jasno i precyzyjnie sformułuj kolejne wykonywane przez odbiorcę czynności, możesz zastosować formę bezokolicznika np. odkręcić, wylać lub czasowniki w trybie rozkazującym np. odkręć, wylej.
4. Czynności podawaj w porządku chronologicznym.
5. Pamiętaj o przysłówkach typu: precyzyjnie, wolno, dokładnie.
6. Wyróżnij ważne elementy, np. użyj podkreśleń, kursywy lub pogrubienia.
7. W razie potrzeby dodaj uwagi lub zasady bezpieczeństwa.
8. Dbaj o poprawny język i estetykę zapisu.

Rozdział 2 
Przykłady instrukcji

W nagraniu umieszczone są proste oraz bardziej skomplikowane przykłady instrukcji, na podstawie strony internetowej Komunikacji Miejskiej w Płocku – www.kmplock.eu oraz innych ogólnodostępnych tekstów internetowych.

Instrukcja pierwsza.
Zakup biletu jednoprzejazdowego lub czasowego.
1. Wybierz na ekranie dotykowym odpowiedni rodzaj biletu. Na pierwszym ekranie dostępne są najpopularniejsze bilety. Wybór biletu odbywa się poprzez naciśniecie znaku „+” znajdującego się przy nazwie biletu. Dodanie kolejnego biletu do koszyka odbywa się poprzez naciśniecie znaku „+” przy odpowiednim bilecie. Wycofanie biletu z koszyka odbywa się poprzez naciśnięcie znaku „-” przy bilecie, który chcemy usunąć.
1.1. Pełna oferta biletów papierowych dostępna jest po kliknięciu opcji „pełna oferta biletów papierowych”.
1.2. Następnie należy wybrać strefę obowiązywania biletu. Cofnięcie się o jeden ekran odbywa się poprzez wciśnięcie przycisku z symbolem strzałki w lewo.
1.2.1. W przypadku wybrania strefy a w kolejnym kroku należy wybrać rodzaj biletu – dostępne są bilety jednoprzejazdowe, 60‑minutowe oraz 24‑godzinne. Po wyborze rodzaju biletu należy dodać interesujący nas bilet do koszyka poprzez naciśnięcie znaku „+” przy nazwie biletu.
2. Lista biletów dodanych do koszyka znajduje się z prawej strony ekranu (biletomat stacjonarny) lub na dole ekranu (biletomat mobilny). Napis „kwota do zapłaty” znajduje się przy przycisku „kupuję”. Zatwierdzenie listy biletów do kupienia odbywa się poprzez naciśniecie przycisku „kupuję”. Naciśnięcie przycisku „kupuję” powoduje brak możliwości dodawania kolejnych rodzajów biletów i przenosi kupującego do ekranu płatności.
3. Kolejnym krokiem jest wybranie sposobu płatności. Lista biletów, które zostały wybrane do kupienia, jak i kwota do zapłaty cały czas znajdują się na ekranie. W przypadku zaakceptowania do zakupu nieprawidłowych biletów, kupujący ma możliwość anulowania operacji poprzez wciśnięcie przycisku „x”. Istnieją dwa sposoby płatności – płatność gotówką i płatność kartą płatniczą.
3.1. Płacę gotówką – po wyborze tego typu płatności na ekranie pojawi się ekran płatności. Wyświetlone są na nim informacje o kwocie do zapłaty, ilości wpłaconej gotówki, pozostałej kwocie do zapłaty oraz o ewentualnej reszcie do zwrotu. Informacje te aktualizują się na bieżąco po każdej wrzuconej monecie lub wsuniętym banknocie.
3.1.1. Biletomat mobilny umożliwia płatność tylko i wyłącznie bilonem. Obsługiwane nominały wyświetlone są na ekranie w postaci grafik.
3.1.2. Płatność odbywa się poprzez wrzucanie kolejno po sobie monet do szczeliny wrzutowej (biletomat mobilny i stacjonarny) lub wsuwanie kolejno po sobie banknotów do szczeliny na banknoty (tylko biletomat stacjonarny).
3.1.3. Po wpłaceniu odpowiedniej kwoty nastąpi wydruk biletów oraz ewentualne wydanie reszty. Bilety wraz z resztą (bilonem) należy wyjąć z dolnej szalki. W biletomatach stacjonarnych w przypadku wydawania reszty w banknotach zostaną one wysunięte z dolnej kieszeni wydawania.

Instrukcja druga.
Instrukcja montażu routerarouterroutera Wi‑Fi.
1. Podłącz modem zewnętrzny ODU‑200 do routera Wi‑Fi IDU‑200 za pomocą kabla koncentrycznegokoncentrycznykoncentrycznego zakończonego złączem typu F. Upewnij się, czy kabel jest prawidłowo podłączony do gniazda IDU w modemie zewnętrznym.
2. Podłącz modem zewnętrzny ODU‑200 do konwertera LNB za pomocą kabla koncentrycznego zakończonego złączem typu F. Upewnij się, czy kabel jest prawidłowo podłączony do gniazda LNB w modemie zewnętrznym.
3. Zabezpiecz wkręcone złącza gumowymi osłonami złącz antenowych, dołączonymi do zestawu, tak jak pokazano na rysunku poniżej. Osłony powinny być nałożone na kabel koncentryczny przed zamocowaniem złącz typu F.
Instrukcja trzecia.
Fragment instrukcji przeciwpożarowej.
W razie zaistnienia pożaru należy:
1. Natychmiast zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz otworzyć wyjścia ewakuacyjne.
2. Zawiadomić o zdarzeniu Państwową Straż Pożarną (numer telefonu 998) podając według kolejności:
— co się pali,
— dokładny adres miejsca pożaru,
— rodzaj obiektu, wysokość na której występuje pożar,
— występujące zagrożenie ludzi (czy są poszkodowani),
— nazwisko oraz numer telefonu, z którego dokonuje się zgłoszenia.
Uwaga! Po skończeniu zgłoszenia i odłożeniu słuchawki, należy pozostać przez chwilę przy telefonie, ponieważ dyżurny Straży Pożarnej sprawdza, czy z danego numeru telefonu dokonano zgłoszenia.
3. Powiadomić o zaistniałym pożarze w zależności od możliwości: kierownictwo obiektu oraz pozostały personel.
4. Przystąpić do akcji ewakuacyjnej osób zagrożonych, zachowując przy tym opanowanie i spokój oraz równocześnie prowadzić akcję gaśniczą (jeżeli pozwala na to wielkość pożaru) dostępnymi środkami będącymi na wyposażeniu budynku tj. gaśnic i hydrantów.
5. Ewakuację należy prowadzić poziomymi ciągami komunikacji ogólnej budynku; potem również ciągami pionowymi, czyli klatkami schodowymi, wyznaczonymi jako ewakuacyjne.

Rozdział 3 
Tulipan origamiorigamiorigami

Nagranie zawiera instrukcję składania papieru. Tekst jest opracowaniem blogerki Zakochana w sztuce.
Podążaj za wskazówkami:
1. Z kolorowej kartki wycinamy kwadrat. Składamy go na pół po przekątnej (tak żeby powstał trójkąt), rozkładamy, znów składamy po przekątnej, ale w drugą stronę, rozkładamy. Składamy na pół wzdłuż jednego boku, rozkładamy, składamy wzdłuż drugiego boku, rozkładamy. Powinna powstać siatka zagięć.
2. Składamy w trójkąt wzdłuż linii od rogu do środka kwadratu. Środkowe linie składamy do środka. Powinny powstać dwa trójkąty łączące się w wierzchołku.
3. Każdy z trójkątów składamy tak, żeby jego dolne rogi połączyły się z wierzchołkiem trójkąta. Otrzymujemy kształt rombu złożonego z dwóch zaginających się trójkątów. Przekładamy boki (trójkąty) tak, by z obu stron mieć romb z całej kartki, bez zagięć.
4. Kolejno zginamy cztery boki do środka. Wkładamy powstałe płatki do siebie. Wdmuchujemy powietrze przez dziurkę, która powstała na jednym z wierzchołków.
5. Wywijamy płatki. Wycinamy z zielonego papieru pasek i przyklejamy go do wykałaczki. Wycinamy listek i przyklejamy. Wkładamy wykałaczkę do kwiatka. Tulipan gotowy.

Polecenie 1

Komu ma służyć instrukcja i w jakich sytuacjach jest pomocna?

Polecenie 2

Która z instrukcji jest najbardziej skomplikowana i dlaczego?

Polecenie 3

Skorzystaj z instrukcji i wykonaj tulipana. Udało się?

md63013121491dfd6_1502093867461_0

Podsumowanie

Pisząc INSTRUKCJĘ, pamiętaj o :
- używaniu prostych, precyzyjnych sformułowań;
- wymienianiu czynności w porządku chronologicznym;
- stosowaniu odpowiedniego słownictwa (bezokoliczniki lub czasowniki w trybie rozkazującym, przysłówki);
- poprawności językowej i graficznych wyróżnikach.

Pisanie dobrych instrukcji z pewnością przyda Ci się w dalszym życiu, także zawodowym.

PRACA DOMOWA

Praca domowa
Polecenie 4.1

Napisz instrukcję obsługi książki. Twoja instrukcja może być zabawna, ale musi być jasna i precyzyjna.

md63013121491dfd6_1503905579466_0

Ćwiczenia

Wskazówka

W przypadku braku możliwości rozwiązania zadania z klawiatury lub trudności z odczytem przez czytnik ekranu skorzystaj z innej wersji zadania.

classicmobile
Ćwiczenie 1
RczbC8bBlb5uD1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 1. zatytułowane „Porządkowanie informacji”. Poniżej znajduje się polecenie „W poniższej instrukcji zamieniono kolejność czynności. Podaj poprawną kolejność i uzupełnij brakujące wyrazy (użyj trybu rozkazującego, bezokoliczników oraz przysłówków)”. Pod poleceniem znajduje się osiem zdań z lukami. Na dole ćwiczenia znajdują się rozsypane brakujące wyrazy do uzupełnienia. Poniżej po prawej stronie znajduje się przycisk „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
R1Oe9YcpBPkJJ1
Ćwiczenie 2
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania pierwszego. Ćwiczenie ma tytuł: „Porządkowanie informacji”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „W poniższej instrukcji zamieniono kolejność czynności. Podaj poprawną kolejność i uzupełnij brakujące wyrazy (użyj trybu rozkazującego, bezokoliczników oraz przysłówków)”. Poniżej znajduje się osiem zdań. Nad każdym zdaniem znajduje się rozwijana lista. Na liście należy zaznaczyć cyfrę oznaczającą kolejność danego zdania w instrukcji. Oprócz tego pięć z podanych zdań zawiera luki, które trzeba uzupełnić odpowiednimi wyrazami. W miejscu tych luk znajdują się rozwijane listy, na których trzeba znaczyć odpowiednie słowo. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 3
R19sYi49ZwQyH1
Na ekranie wyświetla się w ramce Ćwiczenie 2. zatytułowane „Rozpoznawanie typu instrukcji”. Poniżej znajduje się polecenie: „Na podstawie podanych fragmentów określ, czego dotyczą instrukcje. Podaj słowa, które naprowadziły Cię na odpowiedź, którą wybrałeś”. Poniżej znajdują się treści dwóch instrukcji. Pod każdą z nich widnieją puste pola-luki do wypełnienia. Poniżej po prawej stronie znajduje się przycisk „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
REX31sVxNOEVc1
Ćwiczenie 4
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania drugiego. Ćwiczenie ma tytuł: „Rozpoznawanie typu instrukcji”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Na podstawie podanych fragmentów określ, czego dotyczą instrukcje. Podaj słowa, które naprowadziły Cię na odpowiedź, którą wybrałeś”. Poniżej znajdują się dwie instrukcje. Instrukcja pierwsza składa się z sześciu punktów. Pod instrukcją pierwszą zamieszczonych jest pięć rozwijanych list. Instrukcja druga składa się z pięciu punktów. Pod drugą instrukcją również znajduje się pięć rozwijanych list. Na pierwszej rozwijanej liście należy zaznaczyć, jakiego urządzenia dotyczy zaprezentowana instrukcja. Na kolejnych rozwijanych listach należy zaznaczyć słowa, które stanowią wskazówki umożliwiające rozpoznanie urządzenia, którego dotyczy instrukcja. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
classicmobile
Ćwiczenie 5
R1RTCSwFVpff11
Na ekranie wyświetla się w ramce Zadanie 3. zatytułowane „Uzupełnienie”. Poniżej znajduje się polecenie o treści „Wstaw w luki brakujące słowa, które uzupełnią instrukcję. Pamiętaj, że Twoja instrukcja ma precyzyjnie poprowadzić odbiorcę do celu”. Pod spodem mieści się siedem zdań zawierających luki, które należy uzupełnić. Pod zdaniami zamieszczone są brakujące słowa do wyboru. Poniżej po prawej stronie znajduje się przycisk „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
static
Inna wersja zadania
Rp4iLjOngUIVp1
Ćwiczenie 6
Na ekranie wyświetla się inna wersja zadania trzeciego. Ćwiczenie ma tytuł: „Uzupełnianie”. Polecenie ćwiczenia brzmi: „Wstaw w luki brakujące słowa, które uzupełnią instrukcję. Pamiętaj, że Twoja instrukcja ma precyzyjnie poprowadzić odbiorcę do celu”. Poniżej znajduje się instrukcja tostera składająca się z siedmiu zdań. Instrukcja zawiera siedem luk, a w miejscu każdej z nich znajduje się rozwijana lista. Na listach należy zaznaczyć słowo, które powinno uzupełniać dany fragment instrukcji. W prawym dolnym rogu znajdują się klawisze „Zapisz odpowiedź” i „Sprawdź” umożliwiający sprawdzenie poprawności rozwiązania odpowiedzi.
Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
md63013121491dfd6_1502358147126_0

Słowniczek

koncentryczny
koncentryczny

(łac. con – razem, centrum – środek) skierowany ku środkowi

origami
origami

(jap. ori- składać, gami – papier) wywodząca się z Chin, ale z racji, że rozwinęła się w Japonii uważana za japońską sztukę składania kunsztownych papierowych figurek bez pomocy nożyczek i kleju; też: taka figurka

teksty użytkowe
teksty użytkowe

to teksty, którymi posługujemy się w codziennych, typowych sytuacjach, np. notatki, ulotki, instrukcje, schematy

router
router

(ang. route – trasa, droga) aktywne urządzenie w sieci komputerowej, decydujące, jaką drogą mają być przesyłane dane

md63013121491dfd6_1522759004116_0

Powrót do e‑podręcznika

E‑podręcznik „Kultura odmienia”

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/131144/v/latest/t/student-canon

2.3.2.2. Piszemy instrukcję

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/131144/v/latest/t/student-canon/m/j0000007VBB1v50