Zdjęcie przedstawia płótno z nawarstwioną farbą w różnych kolorach oraz po lewej stronie cztery pędzle różnej grubości.
Wprowadzenie
Współcześni artyści starają się wyrażać swoje poglądy o otaczającym ich świecie za pomocą oryginalnych form wyrazu, wykraczających często poza tradycyjne rozwiązania. Wybierali nowe, często manifestacyjne sposoby wyrażania siebie i swoich poglądów. Nie oznacza to jednak, że malarze zrezygnowali z gatunków i technik wypracowanych przez wieki. Reprezentanci kierunków współczesnych awangard artystycznych nadal wybierają tradycyjne techniki malarskie, łączą je, eksperymentują, nadając swoim dziełom odmienną, zindywidualizowaną formę wypowiedzi i szukając kontekstów w innych dziedzinach kultury.
Nauczysz się
Charakteryzować cechy wybranych technik malarskich.
Określać gatunki uprawiane przez malarzy.
Rozróżniać formy wypowiedzi artystycznej wskazywać związek malarstwa z innymi dziedzinami kultury.
Omawiać najważniejsze cechy stylu artystów malarzy.
Rozpoznawać w dziełach techniki malarskie.
Rozpoznawać autorów dzieł i określać kierunki, które reprezentują.
Stosować technikę akwareli we własnej pracy plastycznej.
Technikami malarskimi nazywamy poszczególne rodzaje malowania wraz z pracami nad przygotowaniem podłoża do naniesienia powłoki.
cyt1 Źródło: Zbigniew Wolski, Technologie robót malarskich, Warszawa 1968, s. 17.
Każda technika określana jest ze względu na zastosowany materiał, wykonywane podczas pracy czynności, a także wybraną przez autora metodę pracy. O ostatecznym kształcie dzieła mogą więc decydować:
podłoże;
materiał malarski (farby, spoiwa);
a także narzędzia użyte do wykonania.
Każda technika ma odmienny charakter, niesie inne wartości, cechuje się swoistymi właściwościami i posiada inną siłę wyrazu, decyduje o wymowie dzieła.
Artysta wybiera taką technikę, która pozwoli mu na wyrażenie swojej artystycznej wizji, realizację ostatecznego kształtu pracy. Niektóre techniki wymagają wyboru płaskiej plamy, innej struktury lub linearnego traktowania. W zależności od wyboru farby można uzyskać efekt kryjący lub laserunkowyLaseruneklaserunkowy.
Aby właściwie posługiwać się daną techniką, konieczna jest wiedza o materiałach oraz znajomość etapów pracy podczas realizacji pracy malarskiej.
Prezentacja zamieszczona poniżej przedstawia techniki malarskie, jak również techniki, które można zaliczyć do innych dziedzin, takich jak rysunek, rzemiosło artystyczne czy street art [czytaj: strit art].
R1egqzeXf4pzr
RHEWz0YHkAWHC
RfMKp9VWSc5K2
RZdrJdMnlkyyq
R1O4XHfc5dR5w
RiHOUBSMkqD7W
RXXOsuXCTI1dB
R1LBuIlEe1MWz
RZph0XxK3burK
Głośność lektora
Głośność muzyki
Polecenie 1
Wyjaśnij na czym polega trudność malarstwa freskowego.
R57uzrCqQXpu8
Polecenie 2
Odpowiedz na pytanie: co trzeba zrobić aby farba dobrze przylegała i wysychała bez pęknięć?
RmT5oqDdON3XG
Polecenie 3
R1KW4VivfVtwU
Fresk
Fresk
R13xS17H2wkyu
Akwarela
Akwarela
RrwBP74Vvtc9F
Technika_olejna
Technika olejna
RSeW3CL2FXXqo
Akryl
Akryl
R1VelAxeFnKC8
Pastel
Pastel
R1ExPKlMjBXdK
Witraz
Witraż
RRSAb8MReFOjs
Malarstwo_wspolczesnych_awangard_artystycznych
Malarstwo współczesnych awangard artystycznych
Twórczość współczesnych malarzy awangardowych cechuje różnorodność technik i form. Ich styl jest często niejednolity i trudny do sklasyfikowania w obrębie kierunku ze względu na:
różnorodność stosowanych technik;
ich łączenie i eksperymentowanie z nowymi doświadczeniami;
stosowanie najnowszych technologii.
Wykorzystując przeszłość jako sposób na zrozumienie teraźniejszości, współcześni artyści tworzą sztukę, która patrzy w przyszłość. Reprezentanci kierunków przypadających na II połowę XX i XXI wiek stosowali zróżnicowane techniki malarskie, ich twórczość charakteryzuje mnogość gatunków - od przedstawień figuralnych, aktu, malarstwa pejzażowego, scen rodzajowych, martwą naturę po abstrakcję.
Abstrakcjonizm
Abstrakcjonizm
Sztuka abstrakcyjna - znana również jako sztuka konkretna lub sztuka nieobiektywna – to styl, w którym źródłem jest świat rzeczywisty, ale jest od niego oderwany ze względu na przedstawienie za pomocą kształtów, kolorów, form i znaków. Chociaż termin ten został po raz pierwszy zastosowany w odniesieniu do sztuki amerykańskiej (pojawił się w 1946 roku u krytyka sztuki Roberta M. Coatesa [czytaj: kołtsa]), po raz pierwszy został użyty w akwareli Wassily'ego Kandinsky'ego [czytaj: wasiliego kandinskiego] (1919 rok, w czasopiśmie Der Sturm [czytaj: der szturm], która dała początek nurtowi określanemu jako niemiecki ekspresjonizm.
Stworzony u szczytu kariery Jacksona Pollocka [czytaj: dżeksona poloka] Rytm jesieni (1950) jest doskonałym przykładem techniki drippinguDrippingdrippingu [czytaj: dripingu], która przyniosła mu sławę dzięki swojej oryginalności. Aby tworzyć swoje prace, Pollock stanął na płótnie i kapał rozcieńczoną olejną farbę na płótno, pozwalając mu naturalnie ułożyć się na powierzchni dzieła lub dodatkowo rozprowadzał farbę kijem. Ta unikalna metoda malowania uważana jest za wizytówkę artysty, a energetyczny styl określono jako action painting [czytaj: ekszyn pejnting] (malarstwo akcji).
RyyVWzymh6TBh
Obraz odzwierciedla proces jego powstawania. Rozcieńczona farba była nakładana na niezagruntowaneGruntniezagruntowane, rozłożone na podłodze płótno. Pollock zaczął od namalowania prawej części płótna, nakładając cienkie czarne linie, a następnie dodawał inne kolory (głównie brązy i biel, z niewielką ilością szarego odcienia błękitu) za pomocą kapania, rozlewania, rozpryskiwania, w celu zróżnicowania linii i plam farby, aż do wypełnienia powierzchni. Następnie przeszedł do sekcji środkowej, by zakończyć w sekcji lewej, stosując ten sam proces. Przez cały czas tworzenia dzieła malował ze wszystkich stron płótna.
R6mOQRynyfH4H
W kompozycji nie ma centralnego punktu ani hierarchicznego uporządkowania elementów. Każdy fragment powierzchni obrazu jest tak samo ważny.
RlgvVAIVuOBN9
Obraz ma duże wymiary: 266,7 cm × 525,8 cm. Jest więc dziełem monumentalnym, które jako abstrakcja zaskakuje odbiorcę ze względu na dynamikę, żywiołowość, zamaszyste i ciężkie, warstwy wylewanej na płótno farby. Zwiedzający widzi cały proces powstawania dzieła, powstałego nową techniką drippingu (rozlewania i rozpryskiwania farby na płótno).
RnsMe6XuMoor4
Rytm jesieni (numer 30) jest uważany za jeden z najbardziej wpływowych obrazów wszechczasów. Technika Pollocka zainspirowała wiele osób z różnych dziedzin pop kultury. Japońska projektantka mody Chitose Abe [czytaj: czitołsej abej], marka Sacai [czytaj: sakaii], stworzyła linię odzieży, wykorzystując detale z poplamionej farbą podłogi studia Jacksona Pollocka w The Springs [czytaj: de springs].Projekty ubrań miały swoją premierę w Paryżu podczas Tygodnia Mody.
R1DiDmZDwIuDP
W 1996 roku Fundacja Pollock‑Krasner [czytaj: polok‑krasner] w Nowym Jorku wyprodukowała ART PUZZLE [czytaj: art pazl] z obrazem Rytm jesieni (numer 30).
RbGE8tOpfeEyU
Artyści zdali sobie sprawę, że metoda pracy Jacksona Pollocka – umieszczenie nierozciągniętego surowego płótna na podłodze, umożliwiające pracę ze wszystkich stron oraz użycie materiałów artystycznych i przemysłowych, a także operowanie niekonwencjonalnymi sposobami kładzenia farby – tworzenie za pomocą jej kapania, pryskania i wylewania dały nowe możliwości. Dzięki temu rodziły się nowe pomysły abstrakcji - barwienie, szczotkowanie, a dzieła stawały się różnorodne tematycznie – malarze uprawiali zarówno obrazowanie, obrazowanie z deformacją i nieobrazowanie, czyli całkowitą abstrakcję. Pełne energii malarstwo akcji Pollocka różni się zarówno pod względem estetycznym, jak i technicznym od brutalnej i groteskowej serii figuratywnych obrazów KobietyWillema de Kooninga [czytaj: łillema de kuninga]. Jego prace, mimo że przypominające malarstwo gestu, zamiast czystek abstrakcji sugerują obecność postaci. Obraz Kobieta VI zwraca uwagę techniką, rozwiązaniami formalnymi i podejściem do tematu.
RHFsh4XXDP6Hv
Obraz wyróżnia się wyrazistą fakturąFakturafakturą, w dużej mierze dzięki technice, którą wybrał de Kooning – warstwy farby olejnej zostały nałożone, a następnie zeskrobane. Artysta mógł wykonać taki zabieg dzięki technice olejnej – jej długi proces schnięcia pozwolił na dokonywanie zmian. Kooning wcierał w farby i powierzchnię dzieła węgiel drzewny, dzięki czemu otrzymał efekt złamania koloru i jego poszarzenia.
Do ekspresjonizmu abstrakcyjnego nawiązywali artyści, których twórczość określa się jako Color Field Painting [czytaj: kolor fild pejnting]. W ich dziełach dostrzec można redukcję koloru, któremu nadawano znaczenie symboliczne i psychologiczne, często nawet mistyczne. Kolor, połączony z kształtem płótna, był esencją abstrakcji.
Styl ten zdominował obrazy Marka Rothki [czytaj: marka rotki], tworzone od lat 50. XX wieku aż do śmierci w 1970 roku. Oprócz koloru ważnym środkiem wyrazu jego dzieł było światło. Większość obrazów artysty została namalowana cienką warstwą olejnej farby, którą nakładał miękkimi pędzlami. Dodatkowo pigmenty ucierał z innymi, znanymi tylko sobie środkami chemicznymi. Zestawienia kolorów tworzą w jego dziełach silne napięcie, plamy barwne budują nastrój, a kompozycje zwracają uwagę. Nie można mówić o jednolitym oddziaływaniu sztuki Rothki. Wielkoformatowe obrazy przyciągały widza spokojem, ciszą i głębią, innym razem wzbudzały niepokój i pobudzały do wewnętrznej aktywności.
Prostokątny obraz o wysokości 209,5 centymetrów i szerokości 125,3 centymetra zawiera trzy główne mniejsze prostokątne formy na jasnym, rozmytym tle.
RlxQ4o3kkJSUw
Utrzymane w ciemnej tonacji dzieło odczytane może być jako nieskończoność, niedościgniona nicość, wyrażenie ich ogromu przez kolor i jego właściwości. W pracy można też doszukać się kontekstu biograficznego. Wpływ kaplicy w Houston [czytaj: hjuston] zbudowanej w latach 1957‑1964, do której malarz wykonał serię dzieł, jest szczególny dla prac powstałych po tym okresie, a odzwierciedlających ludzką kondycję. Kaplica przywołuje mroczne oblicze Boga ze Starego Testamentu. Prace te wprowadzają klimat psychologiczny nawiązujący do przerażenia, inspirowane są okrucieństwem wojny i jej konsekwencjami.
ROLqujA5n0VVc
Sztuka abstrakcyjna wywodzi się z nienaturalnych obiektów, takich jak geometryczne wzory, kształty i formaty. Ten rodzaj opiera się na krajobrazach i przedstawia prostotę, duchowość i czystość. W technice akwareli tworzy Barbara Nicholls [czytaj: barbara nikols]. Artystka maluje, rozkładając duże formaty na podłodze, nakłada pigment, dodaje wodę i rozpoczyna proces twórczy, przechyla i manewruje papierem, używa dmuchaw, aby wytworzyć ruch. Swoje akwarele porównuje z siłami natury i pejzażem, który kształtuje na papierze. Współpracuje z producentem akwarel - firmą Winsor & Newton [czytaj: łinsor i njuton].
R1GxZlnLugpJ1
RC5kE8BhyuGja
Pop_art
Pop‑art
Pop‑art to nurt w kulturze i sztuce, który pojawił się w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych w latach 50. XX wieku, mający źródła w kulturze. Pop‑art zaliczany jest do najsłynniejszych osiągnięć artystycznych, które pojawiły się jako reakcja na kulturę masową, czerpiąc inspirację z codzienności i nadając rangę zwykłym przedmiotom. W dziełach artyści operowali humorem i ironią, stosowali nowe techniki artystyczne, serigrafię. Programowy, zakładany przez twórców pop‑artu proces utożsamiania sztuki z życiem, stworzenie połączenia między działaniem artystycznym a subkulturą i banalną codziennością, zmierzało do demityzacjiDemityzacjademityzacji sztuki i do dźwignięcia na jej piedestał wszelkich atrybutów dotychczasowego życia. Prowadziło to w konsekwencji do obalenia dotychczas stosowanych kryteriów artystycznej oceny. Spośród twórców największą popularność zyskali: Andy Warhol [czytaj: endi łorhol] i Roy Lichtenstein [czytaj: roj lichtensztajn].
Zakres stylistyczny obrazowania Warhola bliski jest twórczości Roya Lichtensteina. Inaczej jednak artyści rozumieją zadanie tworzenia jako proces udziału we współczesnej egzystencji. Krokiem w kierunku stylu artystycznego, który stał się znakiem rozpoznawczym Lichtensteina jest komiks. Kreskówką Look Mickey [czytaj: luk miki] artysta po raz pierwszy w swojej karierze reprezentował scenę i styl związany z popkulturą. Jego rekonstrukcja wcześniej istniejącej sceny wywołała niemałą burzę wśród krytyków sztuki.
RzrbUMjxHsZKs
Dziedzictwo pop‑artu obecne jest w pracach Keitha Haringa [czytaj: kifa haringa], jednego z liderów nurtu neopopu, znanego z ilustracyjnych przedstawień postaci i symboli. Od najmłodszych lat artysta czerpał inspirację z kreskówek Walta Disneya [czytaj: łolta disneja]. W połowie lat 80. zaprzyjaźnił się z Andym Warholem. Keith Haring inspirował się artystami graffiti. Narysował setki rysunków na nowojorskim metrze.
Wojciech Delikta
Wojciech DeliktaKeith Haring: Obsesja rysowania
Publiczna, ogólnodostępna, inkluzywna i skłaniająca do refleksji – taką wizję twórczości snuł Haring od początku kariery. (…) Bardziej od renomowanych galerii i muzeów cenił jednak przestrzeń miasta. Do najsłynniejszych realizacji artysty należy „Crack is Wack” – mural z 1986 r., ostrzegający przed kokainą, której nadużywanie przez nowojorczyków gwałtownie wzrosło.
cyt3 Źródło: Wojciech Delikta, Keith Haring: Obsesja rysowania, dostępny w internecie: https://www.vogue.pl/a/keith-haring-obsesja-rysowania [dostęp 7.10.2021].
R1EfE3jfDreie
Konceptualizm
Konceptualizm
Konceptualizm pojawił się jako ruch artystyczny w latach 60., a termin ten zwykle odnosi się do sztuki tworzonej od połowy lat 60. do połowy lat 70. XX wieku. Termin „sztuka konceptualna” został użyty po raz pierwszy przez Sol LeWitta w 1967 roku. Malarstwo konceptualne jako dziedzina praktyki artystycznej, próbuje skonfrontować przepaść między ideami a fizyczną rzeczywistością. Rozważa możliwość, że na każdy obraz, który wisi na ścianie, istnieje niezliczona ilość innych, które nigdy nie trafiły na płótno, oraz niezliczone alternatywne sposoby malowania tego, który zaistniał. Posuwa się nawet do stwierdzenia, że obraz może w ogóle nie mieć znaczenia; że jedyną rzeczą, która naprawdę się liczy, jest pomysł.
Gerhard Richter [czytaj: gerhard rikter] w swojej twórczości wypowiadał się także jako przedstawiciel konceptualizmu. Malował abstrakcje generowane przez przypadek i mechanicznie. W swoich pracach starał się oderwać malarstwo od jego tradycyjnych wartości: obserwacyjnej prawdy, ekspresyjnego rękodzieła, kreatywności. Jego abstrakcja „1024 kolory” jest przykładem dzieła, w którym artysta rezygnuje z jakiejkolwiek idei.
RdUqcfBNh7479
Współcześni artyści często korzystają z założeń sztuki koncepcyjnej. Prace Debry Ramsay [czytaj: debry remsej] przywodzą na myśl dwie fundamentalne idee, które dominują w naszej obecnej kulturze.
Pierwszą jest idea danych i przekonanie, że każdy aspekt naszego życia jest monitorowany, obliczany i analizowany w jakimś monumentalnym poszukiwaniu zrozumienia.
Druga to idea, że natura się zmienia i że teraz możemy tylko ją obserwować i odnaleźć w tym estetyczne piękno.
Debra Ramsay uchwyciła upływ czasu, dokumentując zmianę koloru w krajobrazie w tym samym miejscu (New Berlin, NY) [czytaj: nju berlin, nju jork] na przestrzeni roku. Artysta myśli o każdym obrazie jak o pejzażu; czysty pejzaż, sprowadzony do rzeczywistych znalezionych kolorów, przenoszący określony pejzaż w nowe miejsce, w abstrakcyjnej formie. W ramach pracy artystka wracała na określony szlak w lesie wiosną, latem, jesienią i zimą. Wykonywała 18 zdjęć co 100 kroków. Po powrocie do studia Ramsay mieszała kolory za pomocą programu, który interpretował kolor wybrany ze zdjęcia na formułę farby. Widz zobaczy każdą porę roku jako indywidualny obraz, a cały rok jako inny obraz.
R1a5zTE9SEgeg
Dziełem opartym na koncepcji jest obraz Martina Creeda [czytaj: martina krida] Work No. 1104 [Work number one thousand one hundred and four, [czytaj: łork namber łan tałzend łan handred end fołr] z 2011, należący do serii dzieł o podobnych motywach. Twórczość artysty jest ogólnie powiązana z szeroką gamą ruchów artystycznych, od konceptualizmu, minimalizmu, abstrakcji do performance'u [czytaj: performensu]. Poniższy obraz jest przykładem sztuki koncepcyjnej. Praca odzwierciedla ironiczny stosunek autora do świata, objawiający się w minimalnym użyciu środków artystycznych, a także ograniczonego wkładu pracy.
RugiUm3WOaL5z
Op_art
Op‑art
Op Art (skrót od Optical Art [czytaj: optikal art]) to ruch artystyczny, który pojawił się w latach 60. XX wieku. Jest to odrębny styl sztuki, który tworzy iluzję ruchu. Dzięki zastosowaniu precyzji i matematyki, kontrastu i abstrakcyjnych kształtów, dzieła sprawiają złudzenie trójwymiarowości. Jako oficjalny ruch op‑art trwał około trzech lat. Nie oznacza to jednak, że po 1969 roku, w trzy lata po powstaniu ruchu, artyści zrezygnowali z tworzenia prac „optycznych”.
Bridget Riley [czytaj: bridżet rajli] od dzieł achromatycznych przeszła do chromatycznych, ale nadal tworzy w stylu op‑artu. Jej zawiłe, stylowe abstrakcje geometryczne wywołują wrażenie wibracji lub ruchu. Kolor, jego intensywność i tonalność (stopnie światła i ciemności) są relacyjne i zależą od praw fizyki oraz od sposobu, w jaki oko i mózg postrzegają zjawiska wizualne. Kompozycje artystki oparte są na kontraście i różnej skali szarości, nasyceniu kolorów.
R1ZOMtlDE882u
R9K6Gg2BnoFpI
Hiperrealizm
Hiperrealizm
Początki terminu hiperrealizm sięgają 1973 roku, kiedy Isy Brachot [czytaj: izi braszu] zorganizował wystawę, na której swoje prace zaprezentowali między innymi: Chuck Close, Robert Bechtle, Ralph Goings i Don Eddy [czytaj: czak clołs, robert becztl, ralf gołings i don edi]– artyści tworzący pod wpływem fotorealistów. Jednak nie kopiowali fotograficznie – malarze hiperrealistyczni dodawali do obrazów element nieistniejący w rzeczywistości.
Wszystkie tekstury, powierzchnie, cienie i efekty świetlne malowali tak, aby były wyraziste. Dbali także o szczegółowość, dlatego używali projektorów multimedialnych, stosowali metodę siatki, która pomagała im wiernie oddać każdy detal.
Hiperrealizm
Amman, teoretyk sztuki wyznaczył 6 kryteriów superrealizmu: wzorowanie się na fotografii, kompozycja na bazie rzutu, odrzucenie indywidualności artystycznej, precyzja rysunku, tematyka dnia codziennego oraz traktowanie zdjęcia jako bazy całego dzieła.
cyt4 Źródło: Hiperrealizm, dostępny w internecie: http://www.rhij.nl/hiperrealizm.htm [dostęp 7.10.2021].
Główny artysta ruchu fotorealistycznego, Ron Kleemann [czytaj: ron kliman] jest znany ze swoich drobiazgowych obrazów samochodów wyścigowych, ciężarówek, samolotów i innych obiektów, które uważał za amerykańskie ikony. Pracując bezpośrednio ze zdjęć, Kleemann [czytaj: kliman] interesował się obrazami, które rejestrują odbicia i dynamiczne kąty widzenia.
RcBeJZ8jGZq3x
Don Eddy [czytaj: don edi] karierę rozpoczął od malowania tematów motoryzacyjnych na podstawie własnych fotografii. W latach 80. konstruował i fotografował misterne martwe natury składające się ze szkła, sztućców i zabawek ułożonych na odblaskowych szklanych półkach. Zamiast tworzyć realistyczne przedstawienie materii, Don Eddy na nowo zinterpretował obraz, przerysował kolory i połączył elementy kilku różnych fotografii. Choć wykonany w realistycznym stylu, obraz jest wytworem kreatywności i interpretacji artysty.
R1DIPj15MtnnJ
Drugie pokolenie hiperrealistów reprezentuje Robert Gniewek, malujący sceny z amerykańskiej kultury przydrożnej połowy XX wieku i współczesne pejzaże miejskie. Artysta tworzy wielkoformatowe obrazy knajpek, kin, moteli, stacji benzynowych, kawiarni i miejskich widoków znajdujących się zazwyczaj w rodzinnym Detroit. Utrwala ślady lat 40. i 50., przedstawiając je czasem jako zaniedbane i znużone, wyrażające nostalgię za minioną epoką. Łączy trzy lub cztery fotograficzne wizerunki swoich bohaterów.
RabrV9N3ZsQcS
Street_art
Street‑art
Street‑Art (ang. sztuka uliczna) [czytaj: strit art] to bardzo popularna forma sztuki współczesnej, która zapoczątkowana została pod koniec lat 60. i rozwijała się głównie 70. i 80. XX jako wieku w przestrzeni publicznej (mury, ulice, budynki publiczne) i miała na celu wzbudzenie emocji i refleksji u widzów oraz zwrócenie uwagi na ważne tematy społeczne.
Street‑art szybko rozprzestrzenił się na całym świecie i trwa do dziś, stając się częścią kultury globalnej, a prace artystów ulicznych znalazły się także w zbiorach muzeów i galerii sztuki.
Sztukę street artu cechuje bogactwo technik. Do najpopularniejszych technik należą: mural, szablon, wlepka.
W działaniach artystów pojawiają się nie tylko obrazy, ich prace zawierają też komunikaty w formie krótkich haseł lub dłuższych tekstów.
Mural
RGRKMsKAu8lpQ
Szablon
Łukasz Biskupski
Łukasz BiskupskiBANKSY: „TA REWOLUCJA TO ATRAPA”
Banksy zaczynał w drugiej połowie lat 90. od malowania tradycyjnego graffiti. Przygodę z szablonem (techniką, która stała się jego znakiem rozpoznawczym) rozpoczął gdy, jak twierdzi, przyłapany przez Straż Ochrony Kolei na malowaniu na wagonach długo ukrywał się pod jednym z nich, przyglądając się naniesionemu szablonowo numerowi pociągu. Pierwszym zakrojonym na szeroką skalę projektem szablonowym Banksy’ego był „Rat Art” - seria szczurów terrorystów, które dokonywały zmasowanego ataku na miasto.
cyt6 Źródło: Banksy, Łukasz Biskupski, BANKSY: „TA REWOLUCJA TO ATRAPA”, „Kultura Popularna” 2008, nr 3 (21)/2008, s. 85.
RXoVFHMoh1D14
RQISejVWp2yUy
R15I8IiS84VoC
Wlepka
RRpUI5c8oFkST
Pierwszymi przejawami zbuntowanej sztuki były graffiti na murach i w pociągach. Dużą rolę w kształtowaniu się tego rodzaju sztuki odegrał Jean‑Michel Basquiat [czytaj: żą miszel baskia], który w swoich dziełach łączył prymitywną sztukęSztuka prymitywnaprymitywną sztukę afrykańską ze współczesnymi napisami‑sloganami w stylu graffiti. Na początku XXI wieku popularność zyskał brytyjski artysta, występujący pod pseudonimem Banksy [czytaj: benksi]. Jego zasługą są ważne, często upolitycznione tematy, problemy współczesnego świata.
Street Art od początku
Działalność Banksy'ego sprawiła, że street art zyskał wręcz popkulturową, masową popularność o globalnym zasięgu, m.in. za sprawą jego krytycznej postawy wobec samego funkcjonowania obiegu sztuki oraz zjawisk, które zyskują przychylność krytyków, kuratorów i galerzystów, tym samym przejawiając ducha graffiti jako głosu sprzeciwu oraz umiejętności komentowania zastanej rzeczywistości i panujących w niej zasad.
Świat sztuki to żart, przystań dla uprzywilejowanych, pretensjonalnych i słabych. Sztuka współczesna jest żenująca. Jeszcze nigdy tak wielu nie zużyło tak wiele zasobów i czasu, żeby powiedzieć tak mało. Przynajmniej jest to branża, w której da się łatwo zarobić nie mając talentu. - Banksy
cyt5 Źródło: Street Art od początku, dostępny w internecie: https://desa.pl/pl/historie/street-art-od-poczatku/ [dostęp 7.10.2021].
R1aHeWwhlpDoL
R1IJqUNhbYkyl
Jedną ze znanych nowojorskich artystek street artu jest Swoon [czytaj: słun]. Jej prace można znaleźć na całym świecie i znalazły się w kolekcjach muzeów. Artystka, oprócz tradycyjnych technik street artu, prezentuje nowe formy oparte na instalacjach oraz animacji. W 2014 roku w Brooklyn Museum [czytaj: bruklyn mjuzijum] wystawiła swoją najbardziej spektakularną instalację zatytułowaną Zatopione ojczyzny. Swoon jest uznawana za pierwszą kobietę, która zdobyła uznanie na dużą skalę.
Rd3Xrp7lFiO3D
Neofiguracja
Neofiguracja
Nowa figuracja to ogólny termin odnoszący się do odrodzenia sztuki figuratywnej w Europie i Ameryce w latach 60 XX w. po okresie zdominowanym przez abstrakcję. Początki ruchu sięgają wystawy New Images of Man [czytaj: nju imedżys of man] zorganizowanej w 1959 roku w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku. Artyści chcieli wprowadzić bardziej wyrazisty styl i odtworzyć postać, skupiając się na własnych doświadczeniach i artystycznych przemyśleniach.
Nurt ten cechuje deformacja postaci, konwulsja póz i gestów, a także eksponowanie cielesności i okrucieństwa. Malarze posługują się często jaskrawymi barwami, kontrastami, a w ich palecie dominują zestawienia ciemnych brązów, błękitów, czerni.
Czołowym przedstawicielem malarstwa niefiguratywnego jest Francis Bacon [czytaj: fransis bejkon]. Czerpiąc inspirację z surrealizmu, filmu, fotografii i dawnych mistrzów, wypracował charakterystyczny styl malarstwa o brutalnie zniekształconych postaciach, wewnętrznie uwięzionych w ciałach i dręczonymi egzystencjalnymi dylematami.
R1Fh8FsKbet4i
Brytyjski artysta Lucian Freud [czytaj: lucjan frojd] jest najbardziej znany ze swoich intymnych, szczerych, często instynktownych portretów, które tworzył z lustrzanych odbić. Są one dopracowane i niepozbawione detali. Freud oddaje w nich stan emocjonalny, psychologiczną analizę twarzy. Eksponuje rysy za pomocą efektów światłocieniowych, licznych refleksów.
ROECDizJjn3h0
Akcjonizm
Akcjonizm
Akcjonizm to angielskie określenie sztuki performance, stosowane w odniesieniu do akcjonistów wiedeńskichAkcjoniści wiedeńscyakcjonistów wiedeńskich. Ich działania przybierały charakter ceremoniałów, podkreślały ludzką przemoc, jednocześnie szokując odbiorców.
Jednym z przedstawicieli nurtu jest Hermann Nitsch [czytaj: herman nicz], którego wystąpienia mają charakter uroczystości o charakterze rytualnym. Według artysty powinny one najpierw wywoływać odrazę i wstręt publiczności, a potem katharsis [czytaj: katarzis] (oczyszczenie). Nitsch w swoich pracach nawiązuje do wyrażania religijnych uczuć za pomocą intensywnych środków wyrazu, m.in. krwawych scen, nagości.
RgU1bNWRfusJg
50R1LcF5Oz0PViy
50
Nitsch często wylewał farbę (czasem mieszał ją z krwią) na podobrazie rozłożone na podłodze lub powieszone na ścianie. Tak powstało także zaprezentowane dzieło.
Artysta wykonał je na fragmencie worka rozwieszonego na ścianie. Bezpośrednio z puszki energicznie wylewał na nie czerwoną farbę.
Towarzyszące temu emocje i spektakularne, gwałtowne zachowanie wzmacniały akcję, kojarzyły się z brutalnością.
W Wielkiej Brytanii działania w duchu akcjonizmu wiedeńskiego podejmował Stuart Brisley [czytaj: stjuart brizli]. W akcji Momenty decyzji z 1975 roku wykorzystał własne ciało do stworzenia obrazu. Artysta w swoim działaniu połączył body art, performans i malarstwo, nadając akcji spektakularny wymiar.
RunbJjyF5mZ7G
R1etfQtCn6ym9
R1oWMP3QR1Gmx
R19b8flTcrDnk
R1XhDqDV87ByZ
Malarstwo_cyfrowe
Malarstwo cyfrowe
Współcześnie coraz większą popularność w malarstwie zyskuje zastosowanie mediów cyfrowych. Podstawowymi narzędziami są komputer lub tablet graficzny oraz oprogramowanie. Artysta zazwyczaj łączy techniki rysunkowe z malarskimi, korzystając z rysika oraz cyfrowych pędzli lub innych dostępnych narzędzi oferowanych przez programy. Ma także możliwość osiągania efektów charakterystycznych dla tradycyjnych technik: olejnej, akwarelowej, akrylowej, pastelu oraz wyboru gotowych tekstur. Malarstwo z wykorzystaniem mediów cyfrowych pozwala na eksperymentowanie z tymi technikami, a ciekawym rozwiązaniem jest wybór podobrazi, np. praca na podłożu imitującym płótno, deskę, ścianę, papier. Zasadniczą różnicą pomiędzy malarstwem tradycyjnym a cyfrowym jest możliwość dokonywania zmian, nakładania warstw, nanoszenia poprawek lub cofania wykonywanych czynności.
Artystą tworzącym swoje dzieła jako media cyfrowe jest Amerykanin Joseph Nechvatal [czytaj: dżozef nekwatal]. Pod koniec XX wieku zaczął wzbogacać swoje prace o robotykę. W autorskiej pracowni komputerowej wykonywał obrazy, w których wykorzystał samodzielnie opracowane narzędzia oraz wirtualne roboty. Jednym z jego prac jest Narodzinyviractual, wspomagany komputerowo‑robotem akryl na płótnie.
Rm2pPEn1yjURn
Malowanie cyfrowe jest popularne zarówno wśród hobbystów, jak i profesjonalnych artystów. Jest szczególnie rozpowszechnione w komercyjnych studiach produkcyjnych, które tworzą gry, programy telewizyjne, animacje i filmy, a także jako narzędzie w sztuce użytkowej.
RlaYvYnFmvlMi
Wspolczesna_sztuka_witrazu
Współczesna sztuka witrażu
XX wieczna sztuka witrażu szczególnego nasilenia przybrała w całej Europie po zniszczeniach w wyniku II wojny światowej i koniecznością odtworzenia tysięcy okien. Artyści odbudowywali okna według dawnych wzorców i stosując tradycyjne techniki. Jednak wykorzystywali szkło w innowacyjny sposób i łączyli je z różnymi materiałami, nadając witrażom współczesną formę. Osadzali szkło w betonie lub żywicy epoksydowej, nakładali kawałki sąsiadującego z sobą szkła. Na początku lat 60. Marc Chagall [czytaj: mark szagal] stworzył do synagogi na terenie szpitala Hadassah [czytaj: hadasa] okna, z których każde reprezentuje jedno z dwunastu plemion Izraela.
R1PNjArHlwKRL
Jednym z największych okien wykonanych przez Chagalla jest tzw. Okno pokoju znajdujące się w budynku ONZ w Nowym Jorku, poświęcony Dagowi Hammarskjøldowi [czytaj: dogowi hamakoldowi], który zginął w katastrofie lotniczej. Sceny przedstawione na witrażu pochodzą z Nowego i Starego Testamentu.
R1IgUupRVKDSm
Wpływy abstrakcji w malarstwie są widoczne w witrażach zamontowanych w obiektach świeckich. Przede wszystkim uwagę zwraca geometryzacja wzornictwa i kontrastowa kolorystyka.
RDNudpK1OM5EB
Podsumowanie
Podsumowanie
Współcześni artyści pracują w szerokiej gamie zróżnicowanych kulturowo, wieloaspektowych i zaawansowanych środków warsztatowych. Współczesne kierunki, tak różnorodne w tematyce, formie, technikach sprawiają, że artyści starają się poprzez swoją pracę odkrywać tożsamość osobistą i kulturową. Chcą także odzwierciedlić złożone problemy współczesnego świata. Dla odbiorców zrozumienie sztuki współczesnej jest często wyzwaniem, skłania do odniesień biograficznych artysty, zrozumienia kontekstów (historycznego, religijnego, filozoficznego) czy wyjaśnienia niedosłownych i symbolicznych znaczeń. Jednak poznanie kierunków, artystów technik pozwala identyfikować dzieła, kojarzyć trendy i odnajdywać inspiracje.
Cwiczenia
Ćwiczenia
1
R1X5CXDPO5LD01
Ćwiczenie 1
R1UxN6NZLk59s1
Ćwiczenie 1
1
Ćwiczenie 2
Uporządkuj czynności wykonywane podczas tworzenia witrażu.
R1eXpk9rsVyFp
1
Ćwiczenie 2
Ułóż ilustracje obrazujące etapy powstawania witrażu, we właściwej kolejności.
ROV4y4nEO3qck
1
Ćwiczenie 3
RxQB4cLg5PNr2
1
Ćwiczenie 3
Rozpoznaj autora dzieła i wskaż zdjęcie ilustrujące technikę, w której zostało wykonane.
RjyjY8CNMncH0
Rz8Y3rb5Pvv5S
R7c3F7dloUAZA
RW1vVdLQbIRLE1
Ćwiczenie 4
1
Ćwiczenie 4
Ułóż puzzle. Po ułożeniu rozpoznaj technikę i kierunek w malarstwie.
RMPyku4TtmJQ8
R1BoWn3uBtP9G
RrPFax28tIgdE21
Ćwiczenie 5
RsuLwZcEtj3XS2
Ćwiczenie 6
RiHOle9DXIutc21
Ćwiczenie 6
2
Ćwiczenie 7
Wykonaj opis abstrakcyjnej pracy plastycznej w technice akwareli zatytułowaną „Dźwięk barwy”.
Zastanów się:
jak rozumiesz tytuł;
opisz plan pracy;
R1e0KogIC2vxJ
W celu właściwego opisu użycia akwareli, ponownie zapoznaj się z filmem na temat malowania tą techniką.
Praca powinna być wykonana barwami nasyconymi, które określa się dźwięcznymi.
2
Ćwiczenie 7
Wykonaj abstrakcyjną pracę plastyczną w technice akwareli zatytułowaną „Dźwięk barwy”.
Zastanów się:
jak rozumiesz tytuł;
zaplanuj pracę – możesz wykonać wstępny, delikatny szkic ołówkiem lub cienką, rozwodnioną farbą;
pomyśl także, jakich kolorów użyjesz, aby oddać temat.
Gotową pracę zeskanuj lub sfotografuj i prześlij do nauczyciela.
RdbiMwkfGGXvb
W celu właściwego użycia akwareli, ponownie obejrzyj film na temat malowania tą techniką.
Praca powinna być wykonana barwami nasyconymi, które określa się dźwięcznymi.
Ilustracja poniżej przedstawia sześć przykładowych rozwiązań. Traktuj je jako inspirację i zaproponuj własne, oryginalne rozwiązanie.
R1LEHy1WyJgtn
Ćwiczenie 8
RsxiiRDuSY5lr
3
Ćwiczenie 8
Dokonaj analizy formalnej poniższego obrazu.
R1PS2yWhc9wPq
R1bys6YqzD2Ys
Aby określić kompozycję, zwróć uwagę na kształt pola obrazowego i układ wszystkich elementów w obrazie, relacji pomiędzy nimi; nazwij je.
Przypatrz się kolorom, nazwij barwy, które autor użył; określ gamę (szeroka, wąska), zastanów się, jaka jest dominacja barw (ciepłe czy zimne), czy są to barwy podstawowe, czy pochodne, czyste lub złamane; określ intensywność barw, sposób nałożenia kolorów.
Aby opisać światłocień, określ rodzaj światła, znajdź najjaśniejsze elementy obrazu, przedstaw, jaką rolę pełnią w odniesieniu do innych.
kompozycja: kształt pola obrazowego to pionowy prostokąt; w obrazie można wyróżnić trzy części – dwie większe przedzielone są mniejszym wąskim prostokątem ułożonym pomiędzy nimi; górne i dolne pola są większe niż środkowe;
kolorystyka: w obrazie zastosowana została wąska gama barw, dominują barwy ciepłe (odcienie czerwieni, pomarańcz), autor użył kolorów czystych, podstawowych (czerwień) , złamanych (rozbielone czerwienie, różowy, beżowe tło), pochodnych (pomarańczowy); tło w kolorze jasnego beżu jest rozmyte, górny element w kolorze purpurowo‑czerwonym nałożony jest cienką warstwą, przebija przez niego kolor podkładu; środkowe pole jest różowe, pomarańcze nałożone cienką warstwą mają różne odcienie.
światłocień: źródłem światła jest barwa - są to jasne elementy obrazu (beżowe), będące częścią dzieła, otaczają pola znajdujące się wewnątrz (światło otacza obraz o zewnętrznej strony), źródłem światła jest także wąska belka z domieszką bieli, przedzielająca ciemniejsze elementy; jasne kolory delikatnie oświetlają obraz, podkreślają inne fragmenty, jasne części dzieła podkreślają ciemniejsze.
2
Ćwiczenie 9
Podaj nazwę techniki, która przyniosła Jacksonowi Pollockowi sławę dzięki oryginalności tworzonych dzieł.
R2w8wDZjAyrq8
Technika ta swoją nazwę wzięła od „kapania”.
Dripping przyniósł Jacksonowi Pollockowi sławę dzięki swojej oryginalności.
3
Ćwiczenie 9
Poniżej znajduje się ilustracja opakowania ART PUZZLI. Uzupełnij informacje na temat twórcy, kierunku i dzieła malarskiego, które posłużyło jako inspiracja do produktu.
R1Xa4DojIz6cx
R1ODfjEA2vlw2
Slownik_pojec
Słownik pojęć
Akcjoniści wiedeńscy
Akcjoniści wiedeńscy
grupa artystów austriackich; działali w Wiedniu 1965–1969, organizując akcje i happeningi, w czasie których poddawali własne ciała szokującym zabiegom (malowanie krwią i obrzucanie wnętrznościami zwierząt, spektakle samookaleczenia); ich działalność jest uważana za jeden ze skrajnych przejawów body art.
Arkada
Arkada
element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów, kolumn) połączonych łukiem.
Demityzacja
Demityzacja
obalenie mitu, pozbawienie go autorytatywności
Dripping
Dripping
półautomatyczna technika malarska, polegająca na wylewaniu farby na płótno i przez jego pochylanie tworzeniu ściekających, nieoczekiwanych form.
Faktura
Faktura
sposób kształtowania powierzchni dzieła malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, przedmiotu rzemiosła artystycznego, zależny od charakteru tworzywa, techniki i narzędzi oraz właściwości stylu indywidualnego twórcy; w malarstwie zwł. sposób nakładania farb na podłoże (faktura gładka, szorstka, impastowa).
Fiksatywa
Fiksatywa
utrwalacz, płyn do utrwalania łatwo zacierających się rysunków, wykonywanych ołówkiem, węglem lub kredką; stosowany przez rozpylanie; fiksatywy są to przezroczyste roztwory żywic (szelak, mastyks, damara), przeważnie w alkoholu i eterze lub odtłuszczonym mleku; ostatnio zaczęto wprowadzać do wyrobu fiksatywy tworzywa sztuczne. Pastele pod wpływem fiksatywy, która tworzy dodatkowe spoiwo, zmieniają koloryt.
Fusing
Fusing
technika polegająca na zgrzewaniu warstw kompatybilnego szkła, dla osiągnięcia określonych efektów artystycznych. Szkło zgrzewane może mieć od kilku milimetrów do kilkudziesięciu centymetrów grubości.
Grunt
Grunt
w technikach malarskich warstwa sporządzana najczęściej z roztworu klejowego, kredy, gipsu, barwnika, nakładana na podłoże malarskie (płótno, drewno itp.), spełniająca częściowo rolę zabezpieczającą koloryt malowidła przed prześwitywaniem koloru podłoża. Dawniej z reguły gruntowano także papier pod większość technik rysunkowych.
Laserunek
Laserunek
lazerunek, przezroczysta warstwa wykończeniowa farby, położona na powierzchni obrazu olejnego lub temperowego, zmieniająca zabarwienie pokrytej partii; farby laserunkowe otrzymuje się bądź przez użycie laserunkowych pigmentów, bądź przez zwiększenie ilości spoiwa w stosunku do ilości pigmentu kryjącego, czy przez użycie barwnika rozpuszczonego w spoiwie. Laserowanie znane było już w starożytności; w średniowieczu stosowane początkowo do pokrywania srebra mającego naśladować złoto, a od XVI w. w partiach malowanych obrazu.
Raster
Raster
poligraficzny przyrząd optyczny lub urządzenie elektroniczne, przeznaczone do przetwarzania (rastrowania) obrazu wielotonalnego (tj. obrazu czarno‑białego o zmiennym nasileniu szarości lub obrazu wielobarwnego o zmiennym nasileniu barw) w układ oddzielnych elementów, zwanymi punktami rastrowymi.
Sztuka prymitywna
Sztuka prymitywna
określenie stosowane umownie zarówno do sztuki ludów pierwotnych i egzotycznych, jak i do sztuki ludowej, a także do sztuki artystów amatorów
Tryptyk
Tryptyk
trzyczęściowa kompozycja malarska lub rzeźbiarska.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. Kubalska – Sulkiewicz K., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Stopczyk S.K., Wszystko o sztuce. Leksykon, Warszawa 1993, s. 142.
Notatki ucznia
R11L6ZkV7zy2H
Galeria
Galeria
R1WlXzLjAsgRl
RIxJqu0fmL0tr
RR2ccY3KMh7Rf
RJvriKur47gOD
R1O6VnOGIs5Bq
RKixFIS2Cmi86
R7Yt0zlQbf9SY
RyyVWzymh6TBh
R6mOQRynyfH4H
RnsMe6XuMoor4
R1DiDmZDwIuDP
RbGE8tOpfeEyU
RxCJeujs4LLY1
REvbub26nnXNU
ROLqujA5n0VVc
R1GxZlnLugpJ1
RC5kE8BhyuGja
R1Rp8B2hukqgP
RiJmhLXbIYXqG
Rufku9edcheHY
R1a5zTE9SEgeg
R1aqAcJR1Jd0J
R1RXrVUmidamH
Rpfv5gwKc5nXX
RcBeJZ8jGZq3x
R1DIPj15MtnnJ
RabrV9N3ZsQcS
R11TiVJivsCTW
RXoVFHMoh1D14
RQISejVWp2yUy
R1866pfhP371z
Rl7eqZmYG6vvR
RlwkZMbgpzAW2
R1IJqUNhbYkyl
RuljYxnklo4gN
R1f1eDhzyHMgR
ROECDizJjn3h0
RgU1bNWRfusJg
R1LcF5Oz0PViy
RunbJjyF5mZ7G
R1etfQtCn6ym9
R1oWMP3QR1Gmx
R19b8flTcrDnk
R1XhDqDV87ByZ
Rm2pPEn1yjURn
RlaYvYnFmvlMi
Roquqy5OImOua
RGvYDmNWQAkDw
RM30cBa4zBTfP
RxTkhwUZDeZ4i
RJRlbnWfrINzr
Rc2c5pFxRngJa
RjGG6fwm0k0tF
RkNiv0ikT4DAS
RbSGIIo76KDUP
R5difYlDefF0L
R1RHss7UUQYjH
R1MBbigoPYpXm
Bibliografia
Doerner M., Materiały malarskie i ich zastosowanie, Warszawa, 2017.
Hodge S., Krótka historia sztuki współczesnej, Warszawa 2018.
Jedlińska E., Obraz jest świadectwem niewyobrażalnego.Ekspresjonizm abstrakcyjny i Zagłada (Mark Rothko, Barnett Newman, Frank Stella), Uniwersytet Łódzki, 16.01.07.
Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1980.
Lewicka J., 100 technik plastycznych, Warszawa 1969.
Little S., Sztuka. Kierunki, mistrzowie, arcydzieła, Elipsa, Poznań 2007.
Ślesiński W,. Techniki Malarskie Spoiwa Organiczne, Warszawa 1984.
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. Kubalska – Sulkiewicz K., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Stopczyk S.K., Wszystko o sztuce. Leksykon, Warszawa 1993.