R16tjdXqxcAH1
Zdjęcie przedstawia płótno z nawarstwioną farbą w różnych kolorach oraz po lewej stronie cztery pędzle różnej grubości.

Współczesne malarstwo – gatunki, techniki, formy wypowiedzi i kierunki

Pędzle oraz farba, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Pędzle oraz farba, Fotografia, licencja: CC BY 3.0.

Wprowadzenie

Współcześni artyści starają się wyrażać swoje poglądy o otaczającym ich świecie za pomocą oryginalnych form wyrazu, wykraczających często poza tradycyjne rozwiązania. Wybierali nowe, często manifestacyjne sposoby wyrażania siebie i swoich poglądów. Nie oznacza to jednak, że malarze zrezygnowali z gatunków i technik wypracowanych przez wieki. Reprezentanci kierunków współczesnych awangard artystycznych nadal wybierają tradycyjne techniki malarskie, łączą je, eksperymentują, nadając swoim dziełom odmienną, zindywidualizowaną formę wypowiedzi i szukając kontekstów w innych dziedzinach kultury.

Nauczysz się
  • Charakteryzować cechy wybranych technik malarskich.

  • Określać gatunki uprawiane przez malarzy.

  • Rozróżniać formy wypowiedzi artystycznej wskazywać związek malarstwa z innymi dziedzinami kultury.

  • Omawiać najważniejsze cechy stylu artystów malarzy.

  • Rozpoznawać w dziełach techniki malarskie.

  • Rozpoznawać autorów dzieł i określać kierunki, które reprezentują.

  • Stosować technikę akwareli we własnej pracy plastycznej.

O_technikach_w_malarstwie

O technikach w malarstwie

Zbigniew Wolski
Zbigniew Wolski Technologie robót malarskich

Technikami malarskimi nazywamy poszczególne rodzaje malowania wraz z pracami nad przygotowaniem podłoża do naniesienia powłoki.

cyt1 Źródło: Zbigniew Wolski, Technologie robót malarskich, Warszawa 1968, s. 17.

Każda technika określana jest ze względu na zastosowany materiał, wykonywane podczas pracy czynności, a także wybraną przez autora metodę pracy. O ostatecznym kształcie dzieła mogą więc decydować:

  • podłoże;

  • materiał malarski (farby, spoiwa);

  • a także narzędzia użyte do wykonania.

Każda technika ma odmienny charakter, niesie inne wartości, cechuje się swoistymi właściwościami i posiada inną siłę wyrazu, decyduje o wymowie dzieła.

Artysta wybiera taką technikę, która pozwoli mu na wyrażenie swojej artystycznej wizji, realizację ostatecznego kształtu pracy. Niektóre techniki wymagają wyboru płaskiej plamy, innej struktury lub linearnego traktowania. W zależności od wyboru farby można uzyskać efekt kryjący lub laserunkowyLaseruneklaserunkowy.

Aby właściwie posługiwać się daną techniką, konieczna jest wiedza o materiałach oraz znajomość etapów pracy podczas realizacji pracy malarskiej.

Prezentacja zamieszczona poniżej przedstawia techniki malarskie, jak również techniki, które można zaliczyć do innych dziedzin, takich jak rysunek, rzemiosło artystyczne czy street art [czytaj: strit art].

R1egqzeXf4pzr
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RHEWz0YHkAWHC
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Fresk”.
RfMKp9VWSc5K2
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Akwarela”.
RZdrJdMnlkyyq
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Olej na płótnie”.
R1O4XHfc5dR5w
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Akryl”.
RiHOUBSMkqD7W
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Pastel”.
RXXOsuXCTI1dB
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Witraż”.
R1LBuIlEe1MWz
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Wlepka”.
RZph0XxK3burK
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Szablon”.
Głośność lektora
Głośność muzyki
Polecenie 1

Wyjaśnij na czym polega trudność malarstwa freskowego.

R57uzrCqQXpu8
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2

Odpowiedz na pytanie: co trzeba zrobić aby farba dobrze przylegała i wysychała bez pęknięć?

RmT5oqDdON3XG
(Uzupełnij)
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
R1KW4VivfVtwU
Odpowiedz na pytanie: jakich pędzli należy użyć do malowania fresków. Możliwe odpowiedzi: 1. Twardych, 2. Miękkich, 3. To bez znaczenia
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Fresk

Fresk

R13xS17H2wkyu
Fotografia przedstawia malarza w trakcie wykonywania fresku. Centralną część fotografii zajmuje ściana, na której powstaje fresk. Artysta stoi po lewej stronie, na czwartym, najwyższym stopniu przenośnych schodków. Ma sięgające ramion, kręcone i ciemne włosy, ubrany jest w zieloną koszulkę i jeansy. Na podłodze stoi metalowy wózek na kółkach z trzema półkami, na którym znajdują się pędzle, farby i inne przybory malarskie. Prawa strona fresku jest już gotowa i przedstawia trzy nagie, męskie postacie ze skrzydłami na tle błękitnego nieba i chmur. Postacie przedstawione są w ruchu, jakby w locie i są różnej wielkości. Największa z nich jako jedyna ma głowę skierowaną w dół, a nogi do góry, zaś miejsca intymne ma okryte czerwoną chustą. Postać skierowana jest skośnie w dół, ręce ma wyciągnięte nad głową. Postać średniej wielkości ma jasne włosy, miejsca intymne okryte zieloną chustą i trzyma większą postać za skrzydła, ciągnąc je ku górze. Najmniejsza postać znajduje się na najwyżej, na wysokości kolana najwyższej postaci. Prawą rękę skierowaną ma ku górze i trzyma w niej podłużny, wąski przedmiot. Prawy, górny róg fresku okryty jest podwiniętą, przezroczystą folią. Artysta pracuje nad lewą stroną fresku, na której znajduje się mokry tynk oraz zarysy kilku stłoczonych postaci, które również ukazane są w sposób dynamiczny. Dodatkowo na ilustracji znajdują się cztery punkty interaktywne: 1. Fresk (z włoskiego al fresco, buon fresco) to technika malarstwa ściennego oraz malowidło wykonane tą techniką na mokrym tynku. Spoiwem jest wapienne podłoże, które zachodzi w reakcję z farbami., 2. Ten typ malarstwa stosowany był już w starożytnej kulturze minojskiej. Szczególną popularnością cieszył się w średniowieczu, renesansie i baroku., 3. Malowidło wykonuje się partiami, nakładając farbę przy użyciu pędzli., 4. Fresk jest techniką bardzo trudną, ponieważ nie można w nim nanosić poprawek i wprowadzać zmian.
Artysta pracujący nad freskiem, italian‑frescos.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Artysta pracujący nad freskiem, Fotografia, dostępny w internecie: https://www.italian-frescos.com/ru/affreschi-quadri-e-dipinti-di-grandi-dimensioni/ [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Akwarela

Akwarela

RrwBP74Vvtc9F
Fotografia przedstawia pracę akwarelową oraz dłonie autora pracy. Centralną część zdjęcia zajmuje złożona wpół kartka z malunkiem, leżąca na górze pliku innych kartek. Kartka jest wielkości męskiej dłoni. Kciukiem lewej dłoni artysta przytrzymuje lewy dolny róg kartki, zaś w prawej dłoni trzyma ciemny pędzelek ze srebrną skuwką, który znajduje się w centralnym punkcie pracy. Kolorystyka dzieła to głównie odcienie brązu, trochę jasnej i ciemnej zieleni, bieli i błękitu. Praca jest w trakcie powstawania, przedstawia widok z okna wraz z fragmentem tynku przy oknie. Okno jest w kształcie łuku, jego górna część jest półokrągła. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Akwarela (od łacińskiego aqua „woda”) to technika malarska farbami powstałymi z połączenia pigmentu i gumy arabskiej, często z dodatkiem miodu, gliceryny lub cukru. Fotografia pod tytułem „Zestaw farb akwarelowych” przedstawia fragment palety farb akwarelowych. Zestaw jest używany i zabrudzony od farb. Znajdują się w nim dwa rzędy prostokątnych pojemniczków z farbami. W górnym rzędzie są farby w odcieniu pomarańczowym, czerwonym i bordowym, a w dolnym farby w ciemnych kolorach. Nad górnym rzędem farb znajdują się duże, nieregularne plamy z farby w kolorze zielonym i niebieskim. Pomiędzy rzędami farb jest dużo małych plam w kolorze niebieskim, różowym, fioletowym, brązowym. 2. Akwarele wykonuje się na porowatym papierze z widoczną teksturą i posiadającym właściwości odporne na zniekształcenia pod wpływem wody, a także na pergaminie, kości słoniowej (miniatury), jedwabiu. Fotografia pod tytułem „Papier do akwareli” przedstawia zbliżenie na fragment papieru do prac akwarelowych. Papier jest w kolorze białym i jest teksturowany. 3. Ze względu na trudność w nanoszeniu poprawek, technika wymaga niezwykłej precyzji., 4. Akwarelą określa się także samą farbę oraz pracę wykonaną tą techniką; do malowania akwareli używa się pędzli z miękkiego włosia., 5. Plama z nałożonej farby tworzy cienką przezroczystą warstwę – jest to więc technika laserunkowa. Ilustracja pod tytułem „Praca wykonana akwarelą” przedstawia duże, rozmyte plamy z cienko nałożonej farby na poziomo ułożonej białej kartce papieru. Kolory zlewają się ze sobą, plamy mają miękkie krawędzie. Po lewej stronie znajdują się plamy w odcieniach żółtego, przechodzące w nieregularne plamy w odcieniach świerkowej zieleni, które następnie łączą się w jaśniejsze, półprzezroczyste plamy w kolorze zielono-niebieskim. Plamy kończą się trzeba wąskimi strużkami w kolorze jasnoniebieskim.
Dongio (fot.), Praca wykonana techniką akwareli, 2007 r., Dolceaqua [czytaj: dolcziakła], Włochy, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: Dongio, Praca wykonana techniką akwareli, Fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Dolceacqua43_-_Artista_locale_mentre_dipinge_un_acquarello.jpg [dostęp 6.10.2021], domena publiczna.

Technika_olejna

Technika olejna

RSeW3CL2FXXqo
Zdjęcie pod tytułem „Przykład zastosowania farb olejnych” przedstawia narzędzia do wykonywania prac techniką olejną, leżące na drewnianej tacy. Zarówno taca, jak i narzędzia są brudne od farb, taca znajduje się na ciemnym tle. Tło jest szare, a na nim znajdują się brudne żółto-zielone i ciemne, nieregularne plamy. Na tacy, od lewej strony, znajdują się: brudna od farby miseczka z brązową cieczą, dwa średniej wielkości pędzle z drewnianą rączką i włosiem w kształcie wachlarza, sześć cieniutkich pędzelków z drewnianą rączką, płaski pędzelek z zieloną rączką i włosiem ubrudzonym jasną farbą, średni płaski pędzel z drewnianą rączką, niebieski pędzel ze złotą skuwką i największy płaski pędzel z drewnianą rączką. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Technika olejna swoją nazwę zawdzięcza użyciu do malowania farb olejnych, których spoiwem jest najczęściej olej lniany. Mimo że podłożem może być zarówno drewno (deska), metal, a nawet pergamin, najbardziej popularne jest zagruntowane płótno., 2. Technika olejna daje szerokie możliwości – można nakładać farbę warstwami, stosując podmalówkę (pierwsza, cienka warstwa farby kładziona jednolicie na całym podłożu) z olejnych lub innych farb szybkoschnących, a także stosować technikę alla prima, polegającą na bezpośrednim nakładaniu właściwej farby na podłoże. Obraz Alberta Handella pod tytułem „Wiosenna mgła” przedstawia cienkie pnie i gałęzie drzew namalowane pionowymi pociągnięciami pędzla. Drzewa znajdują się za szaro-fioletową mgłą. Pnie i gałęzie namalowane są ciemnymi kolorami, w odcieniach szarości i brązu, z domieszką niebieskiego i zieleni. W dolnej części obrazu znajdują się drobne plamy w odcieniach zielonego. 3. Zaletami techniki olejnej są: nanoszenie poprawek, uzyskiwanie głębokich, nasyconych barw oraz trwałość. Farbę olejna można łączyć z innymi materiałami, np. trocinami namoczonymi w oleju lnianym, piaskiem, opiłkami metalu, sproszkowanym szkłem, woskiem, dzięki czemu powierzchnia obrazu zyskuje ciekawą fakturę. Do zabezpieczania farb olejnych stosuje się werniksy. Farby olejne umożliwiają także stosowanie laserunków oraz pozwala na dodawanie innych materiałów, np. piasku, potłuczonego szkła, co daje ciekawe efekty fakturowe. Ilustracja pod tytułem „Faktura uzyskana metodą malowania szpachlą” , przedstawia zbliżenie na fragment podłoża, na które, za pomocą szpachli, nałożono farby. Farby są naniesione różną grubością, w niektórych miejscach jest to cienka warstwa, a w innych grubsza. Na ilustracji przeważa biały kolor, który miejscami miesza się z kolorem niebieskim i pomarańczowym. Po lewej stronie znajdują się nieregularne plamy niebieskiej farby o różnym stopniu intensywności i nierównomiernej fakturze. W dolnej części plamy są błękitne, następnie średnio niebieskie, a na górze granatowe. Po prawej stronie na górze znajdują się nieregularne plamy z pomarańczowej farby, miejscami wymieszanej z białą farbą. Farbę nakłada się pędzlem lub szpachlą, można także rozcierać ją po nałożeniu palcem. Ilustracja pod tytułem „Faktura uzyskana szpachlą w jednej tonacji barwnej” przedstawia plamy nałożonej i roztartej farby, o zróżnicowanej teksturze. Większość linii jest pozioma, pociągła. Na obrazie użyto farb w szarej tonacji. Na dole przeważa kolor jasnoszary oraz trochę bieli, a w środkowej części użyto różnych odcieni szarości. Na górze obrazu kolory są najciemniejsze, jest to ciemnoszary oraz trochę czarnego. 4. Farbę nakłada się pędzlem lub szpachlą, można także rozcierać ją po nałożeniu palcem. Ilustracja pod tytułem "Faktura uzyskana szpachlą w jednej tonacji barwnej" przedstawia farbę o ciemnej barwie rozprowadzoną na białym tle przy użyciu szpachli.
Ivan/Getty Images, Przykład zastosowania farb olejnych, liveabout.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ivan/Getty Images, „Przykład zastosowania farb olejnych”, fotografia, dostępny w internecie: https://www.liveabout.com/painting-techniques-sgraffito-2578767 [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Akryl

Akryl

R1VelAxeFnKC8
Fotografia przedstawia artystę malarza w pracowni. Jest to mężczyzna w średnim wieku, ma ciemne włosy, zakola na czole oraz krótką ciemną brodę. Ubrany jest w koszulę w kratę z długimi rękawami, w odcieniach niebieskiego, beżu i brązu oraz beżowy fartuch ubrudzony farbą. Artysta siedzi przy niskim stole. W prawej ręce trzyma cienki, czarny pędzel, którym maluje obraz w szkicowniku leżącym na stole. W lewej ręce malarz trzyma okrągłą paletę farb. Na stole znajduje się wiele pojemników z farbami, część z nich jest otwarta, a część zamknięta za pomocą białych nakrętek. Na podeście nad stołem znajduje się beżowy, walcowaty pojemnik z kilkunastoma czarnymi pędzlami ze złotą skuwką. Pędzle mają rozmaite kształty – pociągłe, płaskie, skośne, wachlarze. Z boku siedzącego artysty znajduje się trójnożna sztaluga. Za plecami artysty jest biała ściana, na której znajdują się trzy obrazy. Dodatkowo na zdjęciu znajdują się interaktywne punkty. 1. Technika akrylowa swą nazwę wzięła od akrylu, czyli rodzaju farby, której spoiwem są syntetyczne żywice. Akryle zastąpiły częściowo farby olejne – ich stosowanie daje podobne efekty, są trwałe., 2. Zaletą farb akrylowych jest czas schnięcia i bezwonność, nie wymagają tak ogromnego przygotowania podłoża. Techniką można malować na każdym podłożu: płótnie, desce, papierze, płycie wiórowej oraz bezpośrednio na odzieży., 3. Akrylami można malować kryjąco, w sposób zbliżony w efekcie do techniki olejnej lub rozcieńczać je wodą jak w akwareli, jednak efekt końcowy będzie tylko zbliżony ze względu na inne właściwości (czas schnięcia, sposób łączenia barw). Ilustracja pod tytułem „Przykład użycia farb akrylowych na płótnie” przedstawia niebieską akrylową farbę nałożoną na poziome białe tło poziomymi pociągnięciami płaskiego pędzla. Linie w większości są poziome, niektóre skośne. Na dole farba jest jaśniejsza, a na samej górze najciemniejsza. Farba zajmuje niemal całą powierzchnię tła. 4. Do malowania używa się pędzli z naturalnego lub syntetycznego włosia i różnej twardości i kształcie, szpachli, którymi można kształtować wyrazistą fakturę. Obraz Chantel Barber pod tytułem „Śnij ze mną” przedstawia niewyraźną twarz o śniadej cerze, zamkniętych oczach, okrągłym nosie i pełnych ustach. Twarz nie jest wyraźna, obraz pokryty jest plamami roztartych farb. Na twarzy postaci znajdują się plamy w kolorze złota, róży i fioletu, niżej plamy są jasnoszare z domieszką fioletu, zieleni i niebieskiego.
Malarz pracujący z farbami akrylowymi, ubuy.com.tr, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Malarz pracujący z farbami akrylowymi, Fotografia, dostępny w internecie: https://www.ubuy.com.tr/en/product/1ATFKJ5W6-hiboo-art-paintbrush-set-15-different-sizes-of-professionals-paintbrushes-wood-handles-with-oil-sealing-technique-for-watercolor-acrylic-oil-face [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Pastel

Pastel

R1ExPKlMjBXdK
Fotografia przedstawia stół, na którym znajduje się wiele przedmiotów. Na pierwszym planie widzimy skośnie ułożoną pracę namalowaną pastelami. Praca przedstawia krajobraz, na którym dominuje błękitne niebo z kłębiastymi, białymi chmurami, a także zielona roślinność. Na stole wokół rysunku rozłożone są farby pastelowe w kształcie kwadratowych kredek. Nad rysunkiem znajduje się biały pojemnik z widocznymi farbami i pędzlem. Obok jest czerwony wałek, kwadratowy przezroczysty stoik z błękitną cieczą, na którym ułożony jest wąski pędzelek, biała ścierka ubrudzona farbą oraz żółty kubek z uszkiem, z którego wystaje pomarańczowa papierowa zawieszka od herbaty. Na górze zdjęcia, począwszy od lewej strony, znajduje się fragment drewnianej tacy ze szklanymi pojemnikami, drewniana kostka, fragment drewnianej figurki, turkusowa puszka ze sprayem oraz płaska, drewniana misa, w której znajdują się jabłka, pomarańcze i orzechy włoskie. 1. Pastel (francuskie słowo, z włoskiego pastello - pasta) to zarówno technika malarska, farba w postaci pigmentów, kredy, gipsu i niewielkiej ilości spoiwa (głównie gumy tragantowej – lepkiej wydzieliny roślinnej), w kształcie pałeczek, jak i określenie dzieła wykonanego tą techniką. Ilustracja pod tytułem „Faktura uzyskana za pomocą pasteli” przedstawia ciemnoróżową farbę nałożoną z różną intensywnością na beżowe, poziome tło. Różowy kolor zajmuje prawie całą ilustrację. Na środku farba nałożona jest najgrubszą warstwą, poziomymi pociągnięciami pędzla, nie prześwituje spod niej tło, a duża ilość nałożonej farby powoduje powstanie struktury. Poniżej farba nałożona jest w inny sposób, kulistymi ruchami. Użyto też zdecydowanie mniejszej ilości farby, spod której prześwituje beżowe tło. Na samej górze farba nałożona jest również cienką warstwą, zarówno poziomymi, jak i kulistymi pociągnięciami pędzla. 2. Podobraziem może być papier lub karton o szorstkiej powierzchni, płótno. Często jako podobrazie stosuje się papier kolorowy. Obraz Andersa Palméra pod tytułem „Owca P No 01” przedstawia dwa zespoły plam namalowanych w centralnej części przybrudzonego, białego, teksturowanego tła. Pierwszy zespół plam tworzą trzy równolegle rozmieszczone plamy o nieregularnych kształtach w kolorze brązowym, szarym i czarnym. Nad brązową i szarą plamą jest plama w kolorze żółtym bądź złotym. Po prawej stronie znajduje się cienka, podwójna ukośna czarna linia. Drugi zespół plam znajduje się powyżej, ta część jest większa i tworzy kształt półokrągły. Po lewej stronie użyto koloru czarnego, pośrodku nieco złotego i brązu. W tej części znajduje się też kilka cienkich pociągnięć czarnej farby, układających się w skośne i półokrągłe kreski. W prawym dolnym rogu znajduje się podpis autora dzieła w żółtym kolorze. 3. Obrazy wykonane pastelem są jasne, a nałożone na siebie kolory przenikają się. Delikatne przejścia uzyskuje się poprzez zmniejszenie siły nacisku, rozcieranie pędzlem, szmatką lub palcem. Obraz Lesa Darlowa pod tytułem „Niknące światło” przedstawia krajobraz leśny. Obraz jest kwadratowy, dominują w nim odcienie beżu i brązu. Dolną połowę obrazu stanowi beżowa farba, nałożona w sposób jednolity. W górnej części obrazu przedstawiony jest krajobraz – po prawej stronie znajdują się cienkie, ciemne pnie i gałęzie drzew, pozbawione liści, zaś na środku i po lewej stronie - białe pagórki. W oddali przedstawiono jest niebo w odcieniach beżu oraz daleko znajdujące się pnie drzew. 4. Technika wymaga zabezpieczenia fiksatywą, która powoduje ciemnienie kolorów.
Praca wykonana pastelami, staedtler.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Praca wykonana pastelami, Fotografia, dostępny w internecie: https://www.staedtler.com/intl/en/discover/tips-for-soft-pastel-chalk-painting/ [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Witraz

Witraż

RRSAb8MReFOjs
Fotografia przedstawia sufit witrażowy. Witraż zajmuje całą powierzchnię fotografii, jest w kształcie okrągłym, składa się z dwóch części – zewnętrznej i wewnętrznej. Część zewnętrzna wykonana jest z szklanych, nieregularnych elementów w kształcie wielokątów w kolorze beżowym, połyskującym na złoto. Zespoły wielokątów oddzielone są metalowymi sztabami w kształcie linii prostych oraz półokrągłych. Gdzieniegdzie znajdują się wielokolorowe motywy florystyczne. Część wewnętrzna witrażu jest wypukła, skierowana ku dołowi, w kształcie kopuły i składa się z dwóch poziomych części. Część znajdująca się wyżej wykonana jest z kolorowych elementów w kształcie wielokątów, ułożonych w wielokolorowe kompozycje na niebieskim tle. Poszczególne części oddzielone są sztabami w półokrągłym kształcie. Dolna część kopuły to zespół białych wielokątów. Na czubku kopuły, za pomocą metalowych sztab, wyodrębniono okrągłe i półokrągłe kształty, wypełnione elementami w kolorze czerwonym oraz żółtym. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Witraż (franc. vitrage, od vitrer 'oszklić, wstawić szybę) to technika malarska, a także gotowa kompozycja z barwnych szkieł okiennych, połączonych ołowianymi ramkami i tworzących dekorację ornamentalną. Od XVI wieku na witrażach wykonywano barwne malowidła farbami emaliowymi. W okresie secesji Louis Tiffany wprowadził łączenie szkieł oprawionych miedzianą folią i lutowanie cyną. Fotografia pod tytułem „Artysta w trakcie prac nad witrażem” przedstawia pracę nad elementem witrażu. Na zdjęciu przedstawione zostały ręce artysty w gumowych, przezroczystych rękawiczkach. Osoba trzyma wygięty, trójkątny, zielony element o srebrnych krawędziach. Ręce osoby znajdują się nad stołem z drewnianym blatem, powyżej stoi biała szpulka z metalowym drucikiem. 2. Technika wywodzi się ze starożytności, rozpowszechniła się w okresie gotyku. W średniowieczu rozwinęła się sztuka malowania farbami na witrażu od strony wewnętrznej, zwana witrochromią, dzięki której malowidła wzbogacono artystycznie. Na zdjęciu pod tytułem „Prace prowadzone nad witrażem” znajduje się tafla szkła, na której wykonywane jest malowidło. Praca nie jest ukończona, znajdują się na niej kontury kwiatu róży oraz jej liści. W centralnej części znajduje się kwiat róży, kilka płatków zostało już wypełnionych farbą w odcieniu pomarańczowym, żółtym i czerwonym. Większość liści została wypełniona farbą w kolorze zielonym. 3. Współcześnie stosuje się także technikę fusingu, polegającą na obróbce szkła w wysokiej temperaturze. W witrażownictwie szkło barwione jest czarną konturówką oraz żółtą patyną malarską, mającą charakter laserunkowy. Ilustracja pod tytułem „Witraż, detal na łączenia poszczególnych kawałków szkła” przedstawia zbliżenie na fragment witrażu. Ma on układ poziomy, składa się z nieregularnych elementów o układzie pionowym, zaś każdy element oddzielony jest od innych grubą, ciemną ramką. Środkowe elementy mają różne odcienie koloru niebieskiego oraz zielonego – błękit, kobalt, turkus. Elementy skrajne mają dodatkowe motywy florystyczne w postaci cienkich listków, wykonane zostały w odcieniach brązu, fioletu i czerwieni.
Lebedevglass (fot.), Sufit witrażowy, wykonany w warsztacie witraży Lebiedew, 2008 r., Pracownia Witraży Lebiediewów, Petersburg, Rosja, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Lebedevglass, Sufit witrażowy, wykonany w warsztacie witraży Lebiedew,, Fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stained_glass_ceiling._Stained_glass_workshop_Lebedevs_2018.jpg [dostęp 6.10.2021], licencja: CC BY-SA 4.0.

Malarstwo_wspolczesnych_awangard_artystycznych

Malarstwo współczesnych awangard artystycznych

Twórczość współczesnych malarzy awangardowych cechuje różnorodność technik i form. Ich styl jest często niejednolity i trudny do sklasyfikowania w obrębie kierunku ze względu na:

  • różnorodność stosowanych technik;

  • ich łączenie i eksperymentowanie z nowymi doświadczeniami;

  • stosowanie najnowszych technologii.

Wykorzystując przeszłość jako sposób na zrozumienie teraźniejszości, współcześni artyści tworzą sztukę, która patrzy w przyszłość. Reprezentanci kierunków przypadających na II połowę XX i XXI wiek stosowali zróżnicowane techniki malarskie, ich twórczość charakteryzuje mnogość gatunków - od przedstawień figuralnych, aktu, malarstwa pejzażowego, scen rodzajowych, martwą naturę po abstrakcję.

Abstrakcjonizm

Abstrakcjonizm

Sztuka abstrakcyjna - znana również jako sztuka konkretna lub sztuka nieobiektywna – to styl, w którym źródłem jest świat rzeczywisty, ale jest od niego oderwany ze względu na przedstawienie za pomocą kształtów, kolorów, form i znaków. Chociaż termin ten został po raz pierwszy zastosowany w odniesieniu do sztuki amerykańskiej (pojawił się w 1946 roku u krytyka sztuki Roberta M. Coatesa [czytaj: kołtsa]), po raz pierwszy został użyty w akwareli Wassily'ego Kandinsky'ego [czytaj: wasiliego kandinskiego] (1919 rok, w czasopiśmie Der Sturm [czytaj: der szturm], która dała początek nurtowi określanemu jako niemiecki ekspresjonizm.

Stworzony u szczytu kariery Jacksona Pollocka [czytaj: dżeksona poloka] Rytm jesieni (1950) jest doskonałym przykładem techniki drippinguDrippingdrippingu [czytaj: dripingu], która przyniosła mu sławę dzięki swojej oryginalności. Aby tworzyć swoje prace, Pollock stanął na płótnie i kapał rozcieńczoną olejną farbę na płótno, pozwalając mu naturalnie ułożyć się na powierzchni dzieła lub dodatkowo rozprowadzał farbę kijem. Ta unikalna metoda malowania uważana jest za wizytówkę artysty, a energetyczny styl określono jako action painting [czytaj: ekszyn pejnting] (malarstwo akcji).

RyyVWzymh6TBh
Jackson Pollock [czytaj: dżekson polok], „Rytm jesieni (numer 30)”, 1950 r., olej na płótnie, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, galleryintell.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Jackson Pollock, Rytm jesieni, Olej na płótnie, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://galleryintell.com/artex/autumn-rhythm-by-jackson-pollock/ [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Obraz odzwierciedla proces jego powstawania. Rozcieńczona farba była nakładana na niezagruntowaneGruntniezagruntowane, rozłożone na podłodze płótno. Pollock zaczął od namalowania prawej części płótna, nakładając cienkie czarne linie, a następnie dodawał inne kolory (głównie brązy i biel, z niewielką ilością szarego odcienia błękitu) za pomocą kapania, rozlewania, rozpryskiwania, w celu zróżnicowania linii i plam farby, aż do wypełnienia powierzchni. Następnie przeszedł do sekcji środkowej, by zakończyć w sekcji lewej, stosując ten sam proces. Przez cały czas tworzenia dzieła malował ze wszystkich stron płótna.

R6mOQRynyfH4H
Martha Holmes/The LIFE Premium Collection/Getty Images, „Jackson Pollock [czytaj: dżekson polok] w trakcie pracy w swoim studio”, tate.org.uk, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Getty Images, The LIFE Premium Collection, Martha Holmes, Jackson Pollock w trakcie pracy w swoim studio, Fotografia, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artists/jackson-pollock-1785/jackson-pollock-separating-man-myth [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

W kompozycji nie ma centralnego punktu ani hierarchicznego uporządkowania elementów. Każdy fragment powierzchni obrazu jest tak samo ważny.

RlgvVAIVuOBN9
Jackson Pollock [czytaj: dżekson polok], „Rytm jesieni (numer 30)” detal, prawa strona, 1950 r., olej na płótnie, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, galleryintell.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Jackson Pollock, „Rytm jesieni (numer 30)” detal, prawa strona, Olej na płótnie, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://galleryintell.com/artex/autumn-rhythm-by-jackson-pollock/ [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Obraz ma duże wymiary: 266,7 cm × 525,8 cm. Jest więc dziełem monumentalnym, które jako abstrakcja zaskakuje odbiorcę ze względu na dynamikę, żywiołowość, zamaszyste i ciężkie, warstwy wylewanej na płótno farby. Zwiedzający widzi cały proces powstawania dzieła, powstałego nową techniką drippingu (rozlewania i rozpryskiwania farby na płótno).

RnsMe6XuMoor4
Chris Van Pelt (fot.), Ludzie obserwujący obraz Jacksona Pollocka„ Rytm jesieni (numer 30)” w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, 2005 r. (rok wykonania fotografii), johnesimpson.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Jackson Pollock, Chris Van Pelt, Ludzie obserwujący obraz Jacksona Pollocka„ Rytm jesieni (numer 30)”, Fotografia, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://johnesimpson.com/blog/2013/09/unseen-in-september/ [dostęp 4.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Rytm jesieni (numer 30) jest uważany za jeden z najbardziej wpływowych obrazów wszechczasów. Technika Pollocka zainspirowała wiele osób z różnych dziedzin pop kultury. Japońska projektantka mody Chitose Abe [czytaj: czitołsej abej], marka Sacai [czytaj: sakaii], stworzyła linię odzieży, wykorzystując detale z poplamionej farbą podłogi studia Jacksona PollockaThe Springs [czytaj: de springs].Projekty ubrań miały swoją premierę w Paryżu podczas Tygodnia Mody.

R1DiDmZDwIuDP
sacaiofficial, Kolekcja ubrań inspirowana pracami Jacksona Pollocka [czytaj: dżeksona poloka], sacai x Jackson Pollock studios [czytaj: sakaii x dżekson polok], monopol‑magazin.de, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: sacaiofficial, Kolekcja ubrań inspirowana pracami Jacksona Pollocka, sacai x Jackson Pollock studios, Fotografia, dostępny w internecie: https://www.monopol-magazin.de/sacai-jackson-pollock [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

W 1996 roku Fundacja Pollock‑Krasner [czytaj: polok‑krasner] w Nowym Jorku wyprodukowała ART PUZZLE [czytaj: art pazl] z obrazem Rytm jesieni (numer 30).

RbGE8tOpfeEyU
Fundacja Pollock‑Krasner [czytaj: polok‑krasner], Puzzle „Rytm jesieni (numer 30)”, 1996 r., Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, Stany Zjednoczone, worthpoint.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Fundacja Pollock-Krasner, Rytm jesieni (numer 30), Fotografia, Muzeum Sztuki Metropolitan, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://www.worthpoint.com/worthopedia/jackson-pollock-autumn-rhythm-jigsaw-1993587541 [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Artyści zdali sobie sprawę, że metoda pracy Jacksona Pollocka – umieszczenie nierozciągniętego surowego płótna na podłodze, umożliwiające pracę ze wszystkich stron oraz użycie materiałów artystycznych i przemysłowych, a także operowanie niekonwencjonalnymi sposobami kładzenia farby – tworzenie za pomocą jej kapania, pryskania i wylewania dały nowe możliwości. Dzięki temu rodziły się nowe pomysły abstrakcji - barwienie, szczotkowanie, a dzieła stawały się różnorodne tematycznie – malarze uprawiali zarówno obrazowanie, obrazowanie z deformacją i nieobrazowanie, czyli całkowitą abstrakcję. Pełne energii malarstwo akcji Pollocka różni się zarówno pod względem estetycznym, jak i technicznym od brutalnej i groteskowej serii figuratywnych obrazów Kobiety Willema de Kooninga [czytaj: łillema de kuninga]. Jego prace, mimo że przypominające malarstwo gestu, zamiast czystek abstrakcji sugerują obecność postaci. Obraz Kobieta VI zwraca uwagę techniką, rozwiązaniami formalnymi i podejściem do tematu.

RHFsh4XXDP6Hv
Ilustracja interaktywna ukazująca obraz Willema de Kooninga pod tytułem „Kobieta VI”. Na pierwszej warstwie ilustracji znajduje się oryginalna postać obrazu. Przedstawia on postać kobiecą namalowaną w duchu abstrakcyjnego ekspresjonizmu. Postać zajmuje największą i centralną część obrazu o układzie poziomym. Zarówno przedstawiona kobieta, jak i tło postaci, składają się z geometrycznych kształtów – między innymi z trójkątów, prostokątów i kół. Kształty są proste i niedokładne, postać nie ma wyodrębnionych dłoni czy stóp. Kontury figur nie są ostre i wyraźne. Ubiór kobiety jest w kolorze czerwonym, z czarnymi i białymi dodatkami. Włosy są namalowane jako żółte półkole na czaszce. Elementem dominującym na twarzy są duże, okrągłe oczy. Tło stanowią głównie elementy w kolorze zielonym i różowym. Uwagę przykuwa nieostry żółty trójkąt znajdujący się po prawej stronie obrazu, na wysokości szyi kobiety. Po prawej stronie ilustracji znajduje się panel boczny, a na nim trzy hasła. Pierwsze hasło to „Postać kobieca”. Po kliknięciu w nie, w dolnej części obrazu pojawia się żółta strzałka, wskazująca w górę, na postać. Po kliknięciu w niebieskie pole obok hasła, na ekranie wyświetla się następujący tekst: „Kobieta VI” to obraz naturalnej wielkości. W centrum obrazu stoi postać kobieca, proporcje postaci na obrazie wynoszą dwie trzecie. Postać ujęta jest nieco z dołu. Jest to obraz dwuwymiarowy, nie ma iluzji głębi. Każda część kompozycji oddaje poczucie jedności. Podkreślenie motywu, jakim jest kobieta, zostało osiągnięte przez dużą skalę. Drugie hasło to „Kształty geometryczne i osie”. Po kliknięciu w nie, na obrazie pojawiają się czarne kształty. Pionowa linia przechodząca przez środek obrazu, wyznacza oś pionową. Pozioma linia, przechodząca przez środek obrazu, wyznacza oś poziomą. Po prawej stronie, w górnej części obrazu znajduje się prostokąt, którym zwrócono uwagę na żółto - niebieskie pociągnięcia farby. Po lewej stronie, również w górnej części obrazu znajduje się prostokąt, którym zwrócono uwagę na namalowany zarys trójkąta w kolorach żółtym, czarnym i czerwonym. Po kliknięciu w niebieskie pole obok hasła, na ekranie wyświetla się następujący tekst: Tło tworzyły kształty geometryczne: trójkąt po prawej stronie głowy i prostokąt po lewej stronie tworzą wyjątkowe poczucie równowagi. Kompozycja jest niesymetryczna, ale obie strony sprawiają wrażenie równowagi dzięki temu, że kobieta znajduje się na osi pionowej, a oś pozioma przechodzi przez jej brzuch. Trzecie hasło to „Dzieło abstrakcyjnego ekspresjonizmu”. Po kliknięciu w hasło, w górnej części obrazu wyświetla się żółta elipsa, którą zwrócono uwagę na rozmazaną głowę oraz oczy kobiety. Po kliknięciu w niebieskie pole obok hasła, na ekranie wyświetla się następujący tekst: W obrazie jest wiele cech elementów abstrakcyjnego ekspresjonizmu, takich jak kompozycja, przestrzeń, linia i kolor. Łącząc proste geometryczne kształty tła i postaci której sylwetka zbudowana jest z trójkąta, kwadratu i koła i nadając postaci nieregularne kształty ramion oraz pozbawiając ją stóp i dłoni, malarz stworzył dramatyczną kompozycję. Dramatyzm potęguje rozmazana głowa i okrągłe oczy.
Willem de Kooning [czytaj: łillem de kuning], „Kobieta VI”, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Willem de Kooning, „Kobieta VI”, licencja: CC BY 3.0.

Obraz wyróżnia się wyrazistą fakturąFakturafakturą, w dużej mierze dzięki technice, którą wybrał de Kooning – warstwy farby olejnej zostały nałożone, a następnie zeskrobane. Artysta mógł wykonać taki zabieg dzięki technice olejnej – jej długi proces schnięcia pozwolił na dokonywanie zmian. Kooning wcierał w farby i powierzchnię dzieła węgiel drzewny, dzięki czemu otrzymał efekt złamania koloru i jego poszarzenia.

Do ekspresjonizmu abstrakcyjnego nawiązywali artyści, których twórczość określa się jako Color Field Painting [czytaj: kolor fild pejnting]. W ich dziełach dostrzec można redukcję koloru, któremu nadawano znaczenie symboliczne i psychologiczne, często nawet mistyczne. Kolor, połączony z kształtem płótna, był esencją abstrakcji.

Styl ten zdominował obrazy Marka Rothki [czytaj: marka rotki], tworzone od lat 50. XX wieku aż do śmierci w 1970 roku. Oprócz koloru ważnym środkiem wyrazu jego dzieł było światło. Większość obrazów artysty została namalowana cienką warstwą olejnej farby, którą nakładał miękkimi pędzlami. Dodatkowo pigmenty ucierał z innymi, znanymi tylko sobie środkami chemicznymi. Zestawienia kolorów tworzą w jego dziełach silne napięcie, plamy barwne budują nastrój, a kompozycje zwracają uwagę. Nie można mówić o jednolitym oddziaływaniu sztuki Rothki. Wielkoformatowe obrazy przyciągały widza spokojem, ciszą i głębią, innym razem wzbudzały niepokój i  pobudzały do wewnętrznej aktywności.

Prostokątny obraz o wysokości 209,5 centymetrów i szerokości 125,3 centymetra zawiera trzy główne mniejsze prostokątne formy na jasnym, rozmytym tle.

RlxQ4o3kkJSUw
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz Marka Rothko pod tytułem „Nr 37 (czerwony)”. Na pierwszej warstwie ilustracji przedstawiono obraz w oryginalnej postaci. Ukazuje on trzy różnej wielkości prostokąty, o układzie poziomym i rozmytych krawędziach, tworzących jeden duży prostokąt w układzie pionowym, znajdujący się na jasnym, rozmytym tle. Prostokąt znajdujący się na górze jest największy, namalowany został ciemnoróżową farbą w odcieni fuksji. Górna krawędź nie jest ostra i wyraźna, ale rozmyta i postrzępiona. Różowa farba nie jest jednolita, prześwituje spod niej podkład, zwłaszcza w dolnej części prostokąta, gdzie biegnie rozmyta, jasna linia. Środkowy prostokąt jest najwęższy i namalowany został w kolorze jasnoróżowym. Tu również kolor nie jest jednolity. Prostokąt znajdujący się najniżej jest średniej wielkości i namalowany został pomarańczową farbą. Trzy krawędzie są rozmyte i poszarpane. Po prawej stronie ilustracji znajduje się panel boczny z czterema hasłami. Pierwsze hasło to „Postrzępione ślady w górnej części obrazu”. Po kliknięciu w nie, w górnej części obrazu wyświetla się żółty prostokąt, który obejmuje purpurowo - czerwony kształt. Po kliknięciu w niebieskie pole obok hasła, na ekranie wyświetla się następujące tekst: Górny, purpurowo‑czerwony kształt, przez który prześwituje jasny podkład namalowany został prawdopodobnie szczotkowym pędzlem, na co wskazują postrzępione ślady w górnej części. Drugie hasło to „Oddzielenie barw w środkowej części obrazu”. Po kliknięciu w nie, wyświetla się kolejny żółty prostokąt, tym razem niżej. Po kliknięciu w niebieskie pole obok hasła, na ekranie wyświetla się następujące tekst: Pośrodku różowa pozioma belka oddziela dwie duże plamy; w połowie dzieli ją nieregularna, jasna przestrzeń, a u dołu nachodzi na plamę zamieszczona poniżej. Wąsko oddzielone bloki koloru unoszą się na kolorowym podłożu. Ich brzegi są niewyraźne i nieregularne, także gdy Rothko użył spokrewnionych tonów barw. Trzecie hasło to „Dolna część obrazu”. Po kliknięciu w nie, wyświetla się kolejny żółty prostokąt, w dolnej części. Po kliknięciu w niebieskie pole obok hasła, na ekranie wyświetla się następujące tekst: U dołu znajduje się prostokąt o pomarańczowo‑czerwonej barwie, miejscami łączący się z dolną krawędzią obrazu. Czwarte, ostatnie hasło to „Rozmyte krawędzie i prześwitujący podkład”. Po kliknięciu w nie, wyświetla się żółty, wąski prostokąt na prawej krawędzi obrazu, od góry do dołu. Po kliknięciu w niebieskie pole obok hasła, na ekranie wyświetla się następujące tekst: W obrazie nie można zlokalizować konturów plam. Krawędzie są rozmyte, jakby wtapiały się w tło. Ślady pędzla nadają powierzchni strukturę o różnym zagęszczeniu, przez którą delikatnie prześwituje jasny podkład. Dzięki temu kolory nie są płaskie, a cienka warstwa farby sprawia wrażenie laserunku.
Mark Rothko [czytaj: mark rotko], „Nr 37 (czerwony)”, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Mark Rothko, „Nr 37 (czerwony)”, licencja: CC BY 3.0.

Utrzymane w ciemnej tonacji dzieło odczytane może być jako nieskończoność, niedościgniona nicość, wyrażenie ich ogromu przez kolor i jego właściwości. W pracy można też doszukać się kontekstu biograficznego. Wpływ kaplicy w Houston [czytaj: hjuston] zbudowanej w latach 1957‑1964, do której malarz wykonał serię dzieł, jest szczególny dla prac powstałych po tym okresie, a odzwierciedlających ludzką kondycję. Kaplica przywołuje mroczne oblicze Boga ze Starego Testamentu. Prace te wprowadzają klimat psychologiczny nawiązujący do przerażenia, inspirowane są okrucieństwem wojny i jej konsekwencjami.

ROLqujA5n0VVc
Kaplica Marka Rothko [czytaj: marka rotko], Houston [czytaj: hjuston], Stany Zjednoczone, wallpaper.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Kaplica Marka Rothko, Fotografia, Kaplica Marka Rothko, Houston, dostępny w internecie: https://www.wallpaper.com/architecture/rothko-chapel-reopens-architecture-research-office-houston-usa [dostęp 6.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Sztuka abstrakcyjna wywodzi się z nienaturalnych obiektów, takich jak geometryczne wzory, kształty i formaty. Ten rodzaj opiera się na krajobrazach i przedstawia prostotę, duchowość i czystość. W technice akwareli tworzy Barbara Nicholls [czytaj: barbara nikols]. Artystka maluje, rozkładając duże formaty na podłodze, nakłada pigment, dodaje wodę i rozpoczyna proces twórczy, przechyla i manewruje papierem, używa dmuchaw, aby wytworzyć ruch. Swoje akwarele porównuje z siłami natury i pejzażem, który kształtuje na papierze. Współpracuje z producentem akwarel - firmą Winsor & Newton [czytaj: łinsor i njuton].

R1GxZlnLugpJ1
Livia Lazaruk (fot.), Barbara Nicholls [czytaj: barbara nikols] z jedną ze swoich prac, livialazar.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Livia Lazaruk, Barbara Nicholls, Barbara Nicholls z jedną ze swoich prac, Fotografia, dostępny w internecie: http://livialazar.com/blog/2019/5/9/barbara-nicholls-turnpike [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RC5kE8BhyuGja
Barbara Nicholls [czytaj: barbara nikols], „Pozostałość nr 10”, 2012 r., Kolekcja prywatna, artrabbit.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Barbara Nicholls, Pozostałość nr 10, Akwarela, Kolekcja prywatna, dostępny w internecie: https://www.artrabbit.com/events/wavelengths-abstraction-on-paper [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Pop_art

Pop‑art

Pop‑art to nurt w kulturze i sztuce, który pojawił się w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych w latach 50. XX wieku,  mający źródła w kulturze. Pop‑art zaliczany jest do najsłynniejszych osiągnięć artystycznych, które pojawiły się jako reakcja na kulturę masową, czerpiąc inspirację z codzienności i nadając rangę zwykłym przedmiotom. W dziełach artyści operowali humorem i ironią, stosowali nowe techniki artystyczne, serigrafię. Programowy, zakładany przez twórców pop‑artu proces utożsamiania sztuki z życiem, stworzenie połączenia między działaniem artystycznym a subkulturą i banalną codziennością, zmierzało do demityzacjiDemityzacjademityzacji sztuki i do dźwignięcia na jej piedestał wszelkich atrybutów dotychczasowego życia. Prowadziło to w konsekwencji do obalenia dotychczas stosowanych kryteriów artystycznej oceny. Spośród twórców największą popularność zyskali: Andy Warhol [czytaj: endi łorhol] i  Roy Lichtenstein [czytaj: roj lichtensztajn].

Zakres stylistyczny obrazowania Warhola bliski jest twórczości Roya Lichtensteina. Inaczej jednak artyści rozumieją zadanie tworzenia jako proces udziału we współczesnej egzystencji. Krokiem w kierunku stylu artystycznego, który stał się znakiem rozpoznawczym Lichtensteina jest komiks. Kreskówką Look Mickey [czytaj: luk miki] artysta po raz pierwszy w swojej karierze reprezentował scenę i styl związany z popkulturą. Jego rekonstrukcja wcześniej istniejącej sceny wywołała niemałą burzę wśród krytyków sztuki.

RzrbUMjxHsZKs
Obraz przedstawia postacie z kreskówki Walta Disneya – Kaczora Donalda, który posiada dużych rozmiarów kaczy dziób i Myszkę Mickey o dużych okrągłych uszach podczas łowienia ryb na pontonie, obaj z wędkami w dłoniach. Artysta użył tylko kilku kolorów – żółtego, niebieskiego, czerwonego i białego. Po lewej stronie znajduje się Donald, który ubrany w granatową kurtkę i czerwoną muszkę z uśmiechem pochyla się nad wodą, a nad nim tekst w chmurce: „Look Mickey, I've hooked a big one!”. Mickey stoi za Donaldem, ubrany jest w czerwoną koszulę, a na nogach ma czerwone buty. Mickey widzi, że hak wędki Donalda zaczepił o tylną część jego kurtki, więc Donald złapał na haczyk samego siebie. Mickey widzi to i zakrywa usta dłonią. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Malarz subtelnie zmienia oryginał, aby przekształcić go w bardziej ujednolicony obraz: pomija elementy tła, organizuje kolory w pasma żółtego i niebieskiego oraz upraszcza rysy postaci., 2. Stylistycznie Lichtenstein naśladuje media drukowane – jego ciężkie czarne kontury, podstawowe kolory, rastry w oczach Donalda i twarzy Mickeya były wykorzystywane do produkcji niedrogich komiksów i czasopism. Ilustracja przedstawia zbliżenie na twarz Mickeya, który zakrywa dłonią uśmiech.
Roy Lichtenstein [czytaj: roj lichtensztajn], „Look Mickey” [czytaj: luk miki], olej na płótnie, 1961 r., Galeria Narodowa, Waszyngton, Stany Zjednoczone, sartle.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Roy Lichtenstein, Look Mickey, Olej na płótnie, Galeria Narodowa, Waszyngton, dostępny w internecie: https://www.sartle.com/artwork/look-mickey-roy-lichtenstein [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Dziedzictwo pop‑artu obecne jest w pracach Keitha Haringa [czytaj: kifa haringa], jednego z liderów nurtu neopopu, znanego z ilustracyjnych przedstawień postaci i symboli. Od najmłodszych lat artysta czerpał inspirację z kreskówek Walta Disneya [czytaj: łolta disneja]. W połowie lat 80. zaprzyjaźnił się z Andym Warholem. Keith Haring inspirował się artystami graffiti. Narysował setki rysunków na nowojorskim metrze.

Wojciech Delikta
Wojciech Delikta Keith Haring: Obsesja rysowania

Publiczna, ogólnodostępna, inkluzywna i skłaniająca do refleksji – taką wizję twórczości snuł Haring od początku kariery. (…) Bardziej od renomowanych galerii i muzeów cenił jednak przestrzeń miasta. Do najsłynniejszych realizacji artysty należy „Crack is Wack” – mural z 1986 r., ostrzegający przed kokainą, której nadużywanie przez nowojorczyków gwałtownie wzrosło.

cyt3 Źródło: Wojciech Delikta, Keith Haring: Obsesja rysowania, dostępny w internecie: https://www.vogue.pl/a/keith-haring-obsesja-rysowania [dostęp 7.10.2021].
R1EfE3jfDreie
Obraz Keitha Haringa przedstawia dwie graficzne sylwetki, ukazane w ruchu, nad którymi znajduje się duże czerwone serce. Postacie namalowane są w prosty, graficzny sposób, jedynie za pomocą czarnych konturów na białym tle. Nogi mają ugięte, a ręce skierowane ku górze. Obok postaci namalowano półokrągłe, krótkie linie by przedstawić, że postacie znajdują się w ruchu. Nad nimi znajduje się duże, czerwone serce z czarnym konturem, wokół którego również namalowano krótkie, prostopadłe do krawędzi czarne krótkie kreski. Dodatkowo na ilustracji znajduje się interaktywny punkt. 1. Obraz podsumowuje styl pop-art, dynamicznymi figurami i prostą kompozycją. Serce jest jednym z najczęściej reprezentowanych symboli w pracach artysty. Haring wykorzystywał swoją pracę do popularyzacji ważnych przekazów na temat seksualności i AIDS w czasach, gdy piętno i tabu otaczające te tematy były nadal powszechne.
Keith Haring [czytaj: kif haring], Bez tytułu, akryl na plandece winylowej, 1982 r., Kolekcja rodziny Rubell, Miami, Stany Zjednoczone, star‑telegram.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Keith Haring, Bez tytułu, Akryl na plandece winylowej, Kolekcja rodziny Rubell, dostępny w internecie: https://www.star-telegram.com/entertainment/arts-culture/article231825128.html [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Konceptualizm

Konceptualizm

Konceptualizm pojawił się jako ruch artystyczny w latach 60., a termin ten zwykle odnosi się do sztuki tworzonej od połowy lat 60. do połowy lat 70. XX wieku. Termin „sztuka konceptualna” został użyty po raz pierwszy przez Sol LeWitta w 1967 roku. Malarstwo konceptualne jako dziedzina praktyki artystycznej, próbuje skonfrontować przepaść między ideami a fizyczną rzeczywistością. Rozważa możliwość, że na każdy obraz, który wisi na ścianie, istnieje niezliczona ilość innych, które nigdy nie trafiły na płótno, oraz niezliczone alternatywne sposoby malowania tego, który zaistniał. Posuwa się nawet do stwierdzenia, że obraz może w ogóle nie mieć znaczenia; że jedyną rzeczą, która naprawdę się liczy, jest pomysł.

Gerhard Richter [czytaj: gerhard rikter] w swojej twórczości wypowiadał się także jako przedstawiciel konceptualizmu. Malował abstrakcje generowane przez przypadek i mechanicznie. W swoich pracach starał się oderwać malarstwo od jego tradycyjnych wartości: obserwacyjnej prawdy, ekspresyjnego rękodzieła, kreatywności. Jego abstrakcja „1024 kolory” jest przykładem dzieła, w którym artysta rezygnuje z jakiejkolwiek idei.

RdUqcfBNh7479
Obraz przedstawia siatkę maleńkich, kolorowych kwadratów rozdzielonych białymi liniami. Niektóre kolory są jasne, inne ciemne, lecz ich układ jest losowy. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Dzieło składa się z regularnej siatki 1024 kolorowych kwadratów, rozdzielonych białymi liniami., 2. Sieć białych linii zapobiega stykaniu się kolorów, tonowaniu i mieszaniu się w oku widza., 3. Kolory są przypadkowo wybrane, porozrzucane i pomieszane, autor nie opierał się na żadnym schemacie. Wyeliminowana jest nawet możliwość występowania przypadkowych harmonii., 4. Artysta pokazuje, że dzieło może powstać bez udziału człowieka, jako przypadek. Jednocześnie taki obraz mógłby być wykonany maszynowo, bez ludzkiego udziału.
Gerhard Richter [czytaj: gerhard rikter], „1024 kolory”, olej na płótnie, 1973 r., Muzeum Sztuki, Krefeld, Niemcy, wahooart.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Gerhard Richter, 1024 kolory, Olej na płótnie, Muzeum Sztuki, Krefeld, dostępny w internecie: https://en.wahooart.com/@@/8XY4L4-Gerhard-Richter-1024-Colours [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Współcześni artyści często korzystają z założeń sztuki koncepcyjnej. Prace Debry Ramsay [czytaj: debry remsej] przywodzą na myśl dwie fundamentalne idee, które dominują w naszej obecnej kulturze.

Pierwszą jest idea danych i przekonanie, że każdy aspekt naszego życia jest monitorowany, obliczany i analizowany w jakimś monumentalnym poszukiwaniu zrozumienia.

Druga to idea, że natura się zmienia i że teraz możemy tylko ją obserwować i odnaleźć w tym estetyczne piękno.

Debra Ramsay uchwyciła upływ czasu, dokumentując zmianę koloru w krajobrazie w tym samym miejscu (New Berlin, NY) [czytaj: nju berlin, nju jork] na przestrzeni roku. Artysta myśli o każdym obrazie jak o pejzażu; czysty pejzaż, sprowadzony do rzeczywistych znalezionych kolorów, przenoszący określony pejzaż w nowe miejsce, w abstrakcyjnej formie. W ramach pracy artystka wracała na określony szlak w lesie wiosną, latem, jesienią i zimą. Wykonywała 18 zdjęć co 100 kroków. Po powrocie do studia Ramsay mieszała kolory za pomocą programu, który interpretował kolor wybrany ze zdjęcia na formułę farby. Widz zobaczy każdą porę roku jako indywidualny obraz, a cały rok jako inny obraz.

R1a5zTE9SEgeg
Debra Ramsay [czytaj: debra remsej], „Rok koloru dostosowany do długości dnia”, akryl na folii poliestrowej, 2018 r., pamono.eu, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Debra Ramsay, Rok koloru dostosowany do długości dnia, Akryl na folii poliestrowej, dostępny w internecie: https://www.pamono.eu/time-collides-2018 [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Dziełem opartym na koncepcji jest obraz Martina Creeda [czytaj: martina krida] Work No. 1104 [Work number one thousand one hundred and four, [czytaj: łork namber łan tałzend łan handred end fołr] z  2011, należący do serii dzieł o podobnych motywach. Twórczość artysty jest ogólnie powiązana z szeroką gamą ruchów artystycznych, od konceptualizmu, minimalizmu, abstrakcji do performance'u [czytaj: performensu]. Poniższy obraz jest przykładem sztuki koncepcyjnej. Praca odzwierciedla ironiczny stosunek autora do świata, objawiający się w minimalnym użyciu środków artystycznych, a także ograniczonego wkładu pracy.

RugiUm3WOaL5z
Obraz przedstawia pięć różowych prostokątów w układzie poziomym, ułożonych piętrowo na sobie. Prostokąt znajdujący się najniżej jest najgrubszy i najdłuższy, stanowi podstawę całej konstrukcji, a każdy kolejny jest krótszy i cieńszy. Prostokąty ułożone są symetrycznie, w sposób wyśrodkowany. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Dzieło składa się z sześciu grubych poziomych, prostokątnych pociągnięć głębokiej, nieprzezroczystej, różowej farby akrylowej nałożonych na nieoprawione płótno. Pasma farby wyglądają tak, jakby były ułożone jeden na drugim i zwężają się stopniowo od dołu do góry, tworząc kształt zigguratu., 2. Praca pokazuje niechęć artysty do dokonywania zbyt świadomych wyborów, w szczególności tego, jaki rozmiar pędzla wybrać. Jednoczesne używanie wszystkich pędzli to sposób na uniknięcie konieczności wybierania jednego z nich.
Martin Creed [czytaj: martin krid], „Praca nr 1104 (Work No. 1104)”, akryl na płótnie, 2011 r., Galeria Tate Modern [czytaj: tejt modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Martin Creed, Praca nr 1104 (Work No. 1104), Akryl na płótnie, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/creed-work-no-1105-ar01154 [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Op_art

Op‑art

Op Art (skrót od Optical Art [czytaj: optikal art]) to ruch artystyczny, który pojawił się w latach 60. XX wieku. Jest to odrębny styl sztuki, który tworzy iluzję ruchu. Dzięki zastosowaniu precyzji i matematyki, kontrastu i abstrakcyjnych kształtów, dzieła sprawiają złudzenie trójwymiarowości. Jako oficjalny ruch op‑art trwał około trzech lat. Nie oznacza to jednak, że po 1969 roku, w trzy lata po powstaniu ruchu, artyści zrezygnowali z tworzenia prac „optycznych”.

Bridget Riley [czytaj: bridżet rajli] od dzieł achromatycznych przeszła do chromatycznych, ale nadal tworzy w stylu op‑artu. Jej zawiłe, stylowe abstrakcje geometryczne wywołują wrażenie wibracji lub ruchu. Kolor, jego intensywność i tonalność (stopnie światła i ciemności) są relacyjne i zależą od praw fizyki oraz od sposobu, w jaki oko i mózg postrzegają zjawiska wizualne. Kompozycje artystki oparte są na kontraście i różnej skali szarości, nasyceniu kolorów.

R1ZOMtlDE882u
Obraz namalowany jest w stylu op-art. Przedstawia układ cienkich niebieskich i czerwonych linii na białym tle, w układzie poziomym. Obraz jest geometryczny, dynamiczny, nie jest jednolity. Linie wywołują wrażenie falowania i ruchu. Przeważają linie niebieskie, zaś czerwonych jest zdecydowanie mniej. Dodatkowo na ilustracji znajduje się interaktywny punkt. 1. Krzywe generują falujące pola światła i ruchu.
Bridget Riley [czytaj: bridżet rajli], „Seria 1”, akryl na płótnie, 1979 r., Muzeum Izraela, Jerozolima, Izrael, reddit.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Bridget Riley, Seria 1, Akryl na płótnie, Muzeum Izraela, Jerozolima, dostępny w internecie: https://www.reddit.com/r/museum/comments/7ct86p/bridget_riley_streak_2_1979/ [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R9K6Gg2BnoFpI
Obraz namalowany jest w stylu op-art. Przedstawia symetryczny układ krótkich kolorowych pasków, ułożonych ukośnie, stykających się ze sobą. Wszystkie paski ułożone są skośnie w tę samą stronę – lewa część jest niżej, a prawa wyżej. Dodatkowo paski pogrupowane są w równe, pionowe linie. Obraz wywołuje wrażenie wibracji i ruchu, jest dynamiczny. Kolory są nasycone, intensywne. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Nataraja to termin z mitologii hinduskiej, oznacza Władcę Tańca. Odnosi się do hinduskiego boga Śiwy, którego taniec jest źródłem wszelkiego ruchu we wszechświecie; użycie przez Riley terminu Nataraja odnosi się do rytmu, który jest głównym elementem obrazu. 2. Powierzchnia jest podzielona pionowo i ukośnie, tworząc wiele dyskretnych obszarów koloru. Złożoność relacji kolorystycznych jest ogromna. Wiele kolorów występuje w aż dwudziestu różnych odcieniach. Pozycja każdego z tych elementów została starannie oceniona pod względem zgodności, kontrastu i proporcji.
Bridget Riley [czytaj: bridżet rajli], „Nataraja”, olej na płótnie, 1993 r., Muzeum Tate [czytaj: tejt], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Bridget Riley, Nataraja, Olej na płótnie, Galeria Tate, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/riley-nataraja-t06859 [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Hiperrealizm

Hiperrealizm

Początki terminu hiperrealizm sięgają 1973 roku, kiedy Isy Brachot [czytaj: izi braszu] zorganizował wystawę, na której swoje prace zaprezentowali między innymi: Chuck Close, Robert Bechtle, Ralph GoingsDon Eddy [czytaj: czak clołs, robert becztl, ralf gołings i don edi]– artyści tworzący pod wpływem fotorealistów. Jednak nie kopiowali fotograficznie – malarze hiperrealistyczni dodawali do obrazów element nieistniejący w rzeczywistości.

Wszystkie tekstury, powierzchnie, cienie i efekty świetlne malowali tak, aby były wyraziste. Dbali także o szczegółowość, dlatego używali projektorów multimedialnych, stosowali metodę siatki, która pomagała im wiernie oddać każdy detal.

Hiperrealizm

Amman, teoretyk sztuki wyznaczył 6 kryteriów superrealizmu: wzorowanie się na fotografii, kompozycja na bazie rzutu, odrzucenie indywidualności artystycznej, precyzja rysunku, tematyka dnia codziennego oraz traktowanie zdjęcia jako bazy całego dzieła.

cyt4 Źródło: Hiperrealizm, dostępny w internecie: http://www.rhij.nl/hiperrealizm.htm [dostęp 7.10.2021].

Główny artysta ruchu fotorealistycznego, Ron Kleemann [czytaj: ron kliman] jest znany ze swoich drobiazgowych obrazów samochodów wyścigowych, ciężarówek, samolotów i innych obiektów, które uważał za amerykańskie ikony. Pracując bezpośrednio ze zdjęć, Kleemann [czytaj: kliman] interesował się obrazami, które rejestrują odbicia i dynamiczne kąty widzenia.

RcBeJZ8jGZq3x
Ron Kleemann [czytaj: ron kliman], „Motocykl 1”, olej na płótnie, 1971 r., Galeria Louisa K. Meisela [czytaj: luisa k. meisela], Nowy Jork, Stany Zjednoczone, artsy.net, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ron Kleemann, Motocykl 1, Olej na płótnie, Galeria Louisa K. Meisela, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://www.artsy.net/artwork/david-parrish-goldwing [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Don Eddy [czytaj: don edi] karierę rozpoczął od malowania tematów motoryzacyjnych na podstawie własnych fotografii. W latach 80. konstruował i fotografował misterne martwe natury składające się ze szkła, sztućców i zabawek ułożonych na odblaskowych szklanych półkach. Zamiast tworzyć realistyczne przedstawienie materii, Don Eddy na nowo zinterpretował obraz, przerysował kolory i połączył elementy kilku różnych fotografii. Choć wykonany w realistycznym stylu, obraz jest wytworem kreatywności i interpretacji artysty.

R1DIPj15MtnnJ
Don Eddy [czytaj: don edi], „Nowe buty dla H”, akryl na płótnie, 1973‑1974, Muzeum Sztuki, Cleveland [czytaj: kliwland], Stany Zjednoczone, artdoneddy.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Don Eddy, Nowe buty dla H, Akryl na płótnie, Muzeum Sztuki, Cleveland, dostępny w internecie: https://www.artdoneddy.com/19731990/d6h30txe2z1y5lelf4kc3rzmqdr0dp [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Drugie pokolenie hiperrealistów reprezentuje Robert Gniewek, malujący sceny z amerykańskiej kultury przydrożnej połowy XX wieku i współczesne pejzaże miejskie. Artysta tworzy wielkoformatowe obrazy knajpek, kin, moteli, stacji benzynowych, kawiarni i miejskich widoków znajdujących się zazwyczaj w rodzinnym Detroit. Utrwala ślady lat 40. i 50., przedstawiając je czasem jako zaniedbane i znużone, wyrażające nostalgię za minioną epoką. Łączy trzy lub cztery fotograficzne wizerunki swoich bohaterów.

RabrV9N3ZsQcS
Robert Gniewek, „Rosie’s Diner #10” [czytaj: rołzis dajner ten], olej na płótnie 2011 r., Kolekcja Roberta Manna, fineartconnoisseur.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Robert Gniewek, Rosie’s Diner #10, Olej na płótnie, Kolekcja Roberta Manna, dostępny w internecie: https://fineartconnoisseur.com/2017/09/50-years-of-hyperrealism/ [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Street_art

Street‑art

Street‑Art (ang. sztuka uliczna) [czytaj: strit art] to bardzo popularna forma sztuki współczesnej, która zapoczątkowana została pod koniec lat 60. i rozwijała się głównie 70. i 80. XX jako wieku w przestrzeni publicznej (mury, ulice, budynki publiczne) i miała na celu wzbudzenie emocji i refleksji u widzów oraz zwrócenie uwagi na ważne tematy społeczne.

Street‑art szybko rozprzestrzenił się na całym świecie i trwa do dziś, stając się częścią kultury globalnej, a prace artystów ulicznych znalazły się także w zbiorach muzeów i galerii sztuki.

Sztukę street artu cechuje bogactwo technik. Do najpopularniejszych technik należą: mural, szablon, wlepka.

W działaniach artystów pojawiają się nie tylko obrazy, ich prace zawierają też komunikaty w formie krótkich haseł lub dłuższych tekstów.

Mural

RGRKMsKAu8lpQ
Fotografia przedstawia mural Tomasza Sętkowskiego pod tytułem „Strażnik Czasu”. Zdjęcie zrobione jest z wysokości, na pierwszym planie widać dużą kamienicę. Na dachu kamienicy z muralem znajdują się kominy oraz maszt antenowy. Pod budynkiem stoi kilka białych parasoli, ustawionych wzdłuż zielonego żywopłotu. Mural jest ogromny, pokrywa całą ścianę kamienicy. Wykonany został jak kolaż, składa się z wielu różnych elementów. Z lewej strony znajduje się ogromna postać znanego częstochowskiego zegarmistrza, Stefana Rybickiego jako Strażnika Czasu, namalowana na całej wysokości budynku. Na muralu znajduje się również autoportret samego artysty, postacie, które znane są już z innych jego dzieł, unoszący się w powietrzu balon – symbol Mariana Michalika – częstochowskiego artysty czy lokomotywę. Malowidło utrzymane jest w ciemnych barwach – zielonym, niebieskim i brązowym. Dodatkowo na ilustracji znajduje się interaktywny punkt. 1. Mural to ogromne malowidło na ścianie budynku, należy do legalnej działalności street artu. Wykonuje się je przy użyciu odpowiednich farb odpornych na warunki atmosferyczne. Często tworzone są z użyciem projektora i przerysowania wcześniej przygotowanego wzoru lub na podstawie sporządzonej na wzorze siatki, pomagającej zachować proporcje.
Tomasz Sętkowski, „Strażnik Czasu”, mural, 2018 r., Częstochowa, Polska, panorama42200.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Tomasz Sętkowski, Strażnik Czasu, Mural, dostępny w internecie: http://www.panorama42200.pl/szukaj,strona,1,desc,2,stra%C5%BCnik#&gid=1&pid=3 [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Szablon

Łukasz Biskupski
Łukasz Biskupski BANKSY: „TA REWOLUCJA TO ATRAPA”

Banksy zaczynał w drugiej połowie lat 90. od malowania tradycyjnego graffiti. Przygodę z szablonem (techniką, która stała się jego znakiem rozpoznawczym) rozpoczął gdy, jak twierdzi, przyłapany przez Straż Ochrony Kolei na malowaniu na wagonach długo ukrywał się pod jednym z nich, przyglądając się naniesionemu szablonowo numerowi pociągu. Pierwszym zakrojonym na szeroką skalę projektem szablonowym Banksy’ego był „Rat Art” - seria szczurów terrorystów, które dokonywały zmasowanego ataku na miasto.

cyt6 Źródło: Banksy, Łukasz Biskupski, BANKSY: „TA REWOLUCJA TO ATRAPA”, „Kultura Popularna” 2008, nr 3 (21)/2008, s. 85.

Wlepka

RRpUI5c8oFkST
Fotografia przedstawia tylną część drogowego sygnalizatora drogowego, przymocowanego do metalowego słupa, na którym umieszczono wiele naklejek, zarówno kolorowych, jak i czarno-białych. Część naklejek jest całych i świeżych, inne są częściowo lub całkowicie zdarte, tak że na sygnalizatorze pozostał jedynie klej. Jedna z naklejek przedstawia biały krzyż na niebieskim tle, inna twarz kobiety. Dodatkowo na ilustracji znajduje się interaktywny punkt. 1. Wlepka to niewielkich rozmiarów naklejka umieszczana w miejscach publicznych, najczęściej w środkach komunikacji.
Sygnalizator świetlny oklejony wlepkami, 2014 r., Sao Paulo, Brazylia, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Sygnalizator świetlny oklejony wlepkami, Fotografia, licencja: CC BY 3.0.

Pierwszymi przejawami zbuntowanej sztuki były graffiti na murach i w pociągach. Dużą rolę w kształtowaniu się tego rodzaju sztuki odegrał Jean‑Michel Basquiat [czytaj: żą miszel baskia], który w swoich dziełach łączył prymitywną sztukęSztuka prymitywnaprymitywną sztukę afrykańską ze współczesnymi napisami‑sloganami w stylu graffiti. Na początku XXI wieku popularność zyskał brytyjski artysta, występujący pod pseudonimem Banksy [czytaj: benksi]. Jego zasługą są ważne, często upolitycznione tematy, problemy współczesnego świata.

Street Art od początku

Działalność Banksy'ego sprawiła, że street art zyskał wręcz popkulturową, masową popularność o globalnym zasięgu, m.in. za sprawą jego krytycznej postawy wobec samego funkcjonowania obiegu sztuki oraz zjawisk, które zyskują przychylność krytyków, kuratorów i galerzystów, tym samym przejawiając ducha graffiti jako głosu sprzeciwu oraz umiejętności komentowania zastanej rzeczywistości i panujących w niej zasad.

Świat sztuki to żart, przystań dla uprzywilejowanych, pretensjonalnych i słabych. Sztuka współczesna jest żenująca. Jeszcze nigdy tak wielu nie zużyło tak wiele zasobów i czasu, żeby powiedzieć tak mało. Przynajmniej jest to branża, w której da się łatwo zarobić nie mając talentu. - Banksy

cyt5 Źródło: Street Art od początku, dostępny w internecie: https://desa.pl/pl/historie/street-art-od-poczatku/ [dostęp 7.10.2021].
R1aHeWwhlpDoL
Obraz przedstawia zbiór prostych i kolorowych rysunków oraz napisów umieszczonych na czarnym tle. Obraz wypełniają proste napisy wykonane drukowanymi literami, część z nich jest przekreślona i zamazana. Na obrazie znajdują się też proste rysunki czaszek. Użyto koloru żółtego, niebieskiego, czerwonego, różowego czy zielonego. Na dwóch trzecich wysokości obrazu, mniej więcej na jednym poziomie, umieszczono cztery pionowe, grubsze, brązowe smugi. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Basquiat był królem nowojorskiej sceny graffiti. Korona w dziele wieńczy dwie czaszki. Obraz wypełniają barwne napisy i hieroglificzne znaki., 2. Jednym z powtarzających się u Basquiata motywów jest czaszka z koroną i symbolem praw autorskich. Symbolizuje jego szybką sławę, która okazała się śmiertelna - artysta zmarł z powodu przedawkowania heroiny w wieku dwudziestu siedmiu lat.
Jean‑Michel Basquiat [czytaj: żą miszel baskia], „Król Egiptu II”, olej na płótnie 1982, Muzeum Boijmans Van Beuningen [czytaj: bojmans fon bejnen], Rotterdam, Holandia, boijmans.nl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Jean-Michel Basquiat, Król Egiptu II, Olej na płótnie, Muzeum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, dostępny w internecie: https://www.boijmans.nl/en/collection/artists/2178/jean-michel-basquiat [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1IJqUNhbYkyl
Jean‑Michel Basquiat [czytaj: żą miszel baskia], Bez tytułu, akryl w spreju i olej na płótnie, 1982 r., Kolekcja Yusaku Maezawa, Chiba, Japonia, kuow.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Jean-Michel Basquiat, Bez tytułu, Akryl w spreju i olej na płótnie, Kolekcja Yusaku Maezawa, Chiba, dostępny w internecie: https://www.kuow.org/stories/expensive-mystique-basquiat-coming-seattle [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Jedną ze znanych nowojorskich artystek street artu jest Swoon [czytaj: słun]. Jej prace można znaleźć na całym świecie i znalazły się w kolekcjach muzeów. Artystka, oprócz tradycyjnych technik street artu, prezentuje nowe formy oparte na instalacjach oraz animacji. W 2014 roku w Brooklyn Museum [czytaj: bruklyn mjuzijum] wystawiła swoją najbardziej spektakularną instalację zatytułowaną Zatopione ojczyzny. Swoon jest uznawana za pierwszą kobietę, która zdobyła uznanie na dużą skalę.

Rd3Xrp7lFiO3D
Fotografia przedstawia mural Swoon, ulicznej artystki. Dzieło znajduje się na ceglanej ścianie budynku i przedstawia postać kobiety. Kobieta została ujęta w sposób dynamiczny. Jej broda jest uniesiona, a oczy skierowane ku górze. W uszach ma duże kolczyki w kształcie kół. Ręce postaci są lekko rozłożone i opuszczone wzdłuż tułowia. Ramiona kobiety są nagie. Na wysokości klatki piersiowej mural jest przerwany. Dół sylwetki kobiety wykonany został w zupełnie innym stylu niż jej góra. To rysunek długiej, pofałdowanej szaty. Linie są podłużne, faliste. Miejscami użyto koloru niebieskiego, turkusowego i różu. Na drugim planie fotografii widać dalszą część budynku, wykonanego z ciemnej cegły. Na ścianie znajdują się strzeliste otwory w kształcie okien, któ®e wypełnione są nieregularnymi biało-różowymi malowidłami. Dodatkowo na ilustracji znajduje się interaktywny punkt. 1. Prace Swoon to naturalnej wielkości ludzkie formy, które tworzy z makulatury. Malowanie i wycinanie każdej figury w pracowni zajmuje jej tygodnie, a gdy elementy są gotowe, zabiera je na ulice i przykleja do ścian budynków za pomocą pasty pszennej.
Swoon [czytaj: słun], praca uliczna artystki, mural, 2013 r., Grottaglie [czytaj: grotalie], Włochy, galerielj.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Swoon, praca uliczna artystki, Mural, dostępny w internecie: http://www.galerielj.com/le-travail-recent-de-swoon-dans-playboy-magazine/ [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Neofiguracja

Neofiguracja

Nowa figuracja to ogólny termin odnoszący się do odrodzenia sztuki figuratywnej w Europie i Ameryce w latach 60 XX w. po okresie zdominowanym przez abstrakcję. Początki ruchu sięgają wystawy New Images of Man [czytaj: nju imedżys of man] zorganizowanej w 1959 roku w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku. Artyści chcieli wprowadzić bardziej wyrazisty styl i odtworzyć postać, skupiając się na własnych doświadczeniach i artystycznych przemyśleniach.

Nurt ten cechuje deformacja postaci, konwulsja póz i gestów, a także eksponowanie cielesności i okrucieństwa. Malarze posługują się często jaskrawymi barwami, kontrastami, a w ich palecie dominują zestawienia ciemnych brązów, błękitów, czerni.

Czołowym przedstawicielem malarstwa niefiguratywnego jest Francis Bacon [czytaj: fransis bejkon]. Czerpiąc inspirację z surrealizmu, filmu, fotografii i dawnych mistrzów, wypracował charakterystyczny styl malarstwa o brutalnie zniekształconych postaciach, wewnętrznie uwięzionych w ciałach i dręczonymi egzystencjalnymi dylematami.

R1Fh8FsKbet4i
Obraz przedstawia znajdujące się obok siebie, prostokątne części tryptyku. Każdy obraz oprawiony jest w taką samą złotą ramę i przedstawia mężczyznę siedzącego na krześle, znajdującego się wewnątrz jakiegoś pomieszczenia. Mężczyzna siedzi na drewnianym krześle, które znajduje się w małej, prostej klatce. Za krzesłem stoi wezgłowie łóżka. Mężczyzna opiera stopę jednej nogi o udo drugiej nogi. Ubrany jest w białą koszulę i szare spodnie. Jego twarz jest zniekształcona. Tło obrazu stanowią dwie płaszczyzny – dolna przedstawia zielonkawą, cętkowaną podłogę, zaś górna – żółtą ścianę. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Wszystkie trzy panele, ukazują zniekształconą postać przyjaciela i rywala artysty – Luciana Freuda siedzącego na drewnianym krześle. Za każdą postacią znajduje się wezgłowie łóżka., 2. Trzy płótna tryptyku są tej samej wielkości i każde z nich jest oprawione.
Francis Bacon [czytaj: fransis bejkon], „Trzy Studia Luciana Freuda” [czytaj: lucjana frojda], tryptyk, olej na płótnie, 1969 r., Kolekcja Elaine Wynn (zakupiona na aukcji Christie's w listopadzie 2014 za 142 miliony dolarów), artpaintingartist.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Francis Bacon, Trzy Studia Luciana Freuda, Olej na płótnie, Kolekcja Elaine Wynn, dostępny w internecie: http://artpaintingartist.org/three-studies-lucian-freud-francis-bacon/ [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Brytyjski artysta Lucian Freud [czytaj: lucjan frojd] jest najbardziej znany ze swoich intymnych, szczerych, często instynktownych portretów, które tworzył z lustrzanych odbić. Są one dopracowane i niepozbawione detali. Freud oddaje w nich stan emocjonalny, psychologiczną analizę twarzy. Eksponuje rysy za pomocą efektów światłocieniowych, licznych refleksów.

ROECDizJjn3h0
Lucian Freud [czytaj: lucjan frojd], „Refleksja (autoportret)”, olej na płótnie, 1985 r., kolekcja prywatna, imma.ie, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Lucian Freud, Refleksja (autoportret), Olej na płótnie, Kolekcja prywatna, dostępny w internecie: https://imma.ie/collection/reflection-self-portrait/ [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Akcjonizm

Akcjonizm

Akcjonizm to angielskie określenie sztuki performance, stosowane w odniesieniu do akcjonistów wiedeńskichAkcjoniści wiedeńscyakcjonistów wiedeńskich. Ich działania przybierały charakter ceremoniałów, podkreślały ludzką przemoc, jednocześnie szokując odbiorców.

Jednym z przedstawicieli nurtu jest Hermann Nitsch [czytaj: herman nicz], którego wystąpienia mają charakter uroczystości o charakterze rytualnym. Według artysty powinny one najpierw wywoływać odrazę i wstręt publiczności, a potem katharsis [czytaj: katarzis] (oczyszczenie). Nitsch w swoich pracach nawiązuje do wyrażania religijnych uczuć za pomocą intensywnych środków wyrazu, m.in. krwawych scen, nagości.

RgU1bNWRfusJg
Roland Rudolph (fot.), Hermann Nitsch [czytaj: herman nicz] podczas pracy, 2009 r., Fundacja Nitscha, Wiedeń, Austria, designboom.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Roland Rudolph, Hermann Nitsch podczas pracy, fotografia, Fundacja Nitscha, Wiedeń, dostępny w internecie: https://www.designboom.com/art/avant-garde-artist-hermann-nitsch-flesh-blood-viscera-dies-84-04-19-2022/ [dostęp 9.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
50
R1LcF5Oz0PViy
Hermann Nitsch [czytaj: herman nicz], „Wylewany obraz”, 1963 r., Tate Modern [czytaj: tejt modern], Londyn, Wielka Brytania, tate.org.uk, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Hermann Nitsch, Wylewany obraz, Olej na płótnie, Galeria Tate Modern, Londyn, dostępny w internecie: https://www.tate.org.uk/art/artworks/nitsch-poured-painting-t03334 [dostęp 9.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
50

Nitsch często wylewał farbę (czasem mieszał ją z krwią) na podobrazie rozłożone na podłodze lub powieszone na ścianie. Tak powstało także zaprezentowane dzieło.

Artysta wykonał je na fragmencie worka rozwieszonego na ścianie. Bezpośrednio z puszki energicznie wylewał na nie czerwoną farbę.

Towarzyszące temu emocje i spektakularne, gwałtowne zachowanie wzmacniały akcję, kojarzyły się z brutalnością.

W Wielkiej Brytanii działania w duchu akcjonizmu wiedeńskiego podejmował Stuart Brisley [czytaj: stjuart brizli]. W akcji Momenty decyzji z 1975 roku wykorzystał własne ciało do stworzenia obrazu. Artysta w swoim działaniu połączył body art, performans i malarstwo, nadając akcji spektakularny wymiar.

Malarstwo_cyfrowe

Malarstwo cyfrowe

Współcześnie coraz większą popularność w malarstwie zyskuje zastosowanie mediów cyfrowych. Podstawowymi narzędziami są komputer lub tablet graficzny oraz oprogramowanie. Artysta zazwyczaj łączy techniki rysunkowe z malarskimi, korzystając z rysika oraz cyfrowych pędzli lub innych dostępnych narzędzi oferowanych przez programy. Ma także możliwość osiągania efektów charakterystycznych dla tradycyjnych technik: olejnej, akwarelowej, akrylowej, pastelu oraz wyboru gotowych tekstur. Malarstwo z wykorzystaniem mediów cyfrowych pozwala na eksperymentowanie z tymi technikami, a ciekawym rozwiązaniem jest wybór podobrazi, np. praca na podłożu imitującym płótno, deskę, ścianę, papier. Zasadniczą różnicą pomiędzy malarstwem tradycyjnym a cyfrowym jest możliwość dokonywania zmian, nakładania warstw, nanoszenia poprawek lub cofania wykonywanych czynności.

Artystą tworzącym swoje dzieła jako media cyfrowe jest Amerykanin Joseph Nechvatal [czytaj: dżozef nekwatal]. Pod koniec XX wieku zaczął wzbogacać swoje prace o robotykę. W autorskiej pracowni komputerowej wykonywał obrazy, w których wykorzystał samodzielnie opracowane narzędzia oraz wirtualne roboty. Jednym z jego prac jest Narodziny viractual, wspomagany komputerowo‑robotem akryl na płótnie.

Rm2pPEn1yjURn
Joseph Nechvatal [czytaj: dżozef nekwatal], „Narodziny viractual”, 2001 r., josephnechvatal.files.wordpress.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Joseph Nechvatal, Narodziny viractual, obraz cyfrowy, dostępny w internecie: https://josephnechvatal.files.wordpress.com/2019/12/the-birth-of-the-viractual-200170x70in-joseph-nechvatal.jpg [dostęp 9.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Malowanie cyfrowe jest popularne zarówno wśród hobbystów, jak i profesjonalnych artystów. Jest szczególnie rozpowszechnione w komercyjnych studiach produkcyjnych, które tworzą gry, programy telewizyjne, animacje i filmy, a także jako narzędzie w sztuce użytkowej.

RlaYvYnFmvlMi
Artystyczne przedstawienie Santa Barbara w Kalifornii, molo z górami w oddali, przykład malarstwa cyfrowego, publicdomainpictures.net, domena publiczna
Źródło: Artystyczne przedstawienie Santa Barbara w Kalifornii, molo z górami w oddali, malarstwo cyfrowe, dostępny w internecie: https://www.publicdomainpictures.net/pl/view-image.php?image=485180&picture=malarstwo-cyfrowe-ocean-wharf [dostęp 9.05.2023], domena publiczna.

Wspolczesna_sztuka_witrazu

Współczesna sztuka witrażu

XX wieczna sztuka witrażu szczególnego nasilenia przybrała w całej Europie po zniszczeniach w wyniku II wojny światowej i koniecznością odtworzenia tysięcy okien. Artyści odbudowywali okna według dawnych wzorców i stosując tradycyjne techniki. Jednak wykorzystywali szkło w innowacyjny sposób i łączyli je z różnymi materiałami, nadając witrażom współczesną formę. Osadzali szkło w betonie lub żywicy epoksydowej, nakładali kawałki sąsiadującego z sobą szkła. Na początku lat 60. Marc Chagall [czytaj: mark szagal] stworzył do synagogi na terenie szpitala Hadassah [czytaj: hadasa] okna, z których każde reprezentuje jedno z dwunastu plemion Izraela.

R1PNjArHlwKRL
Ilustracja przedstawia 12 witraży autorstwa Marca Chagalla, znajdujących się w oknach Synagogi Abbella. Każdy witraż stanowi spójną całość, zdominowaną przez określony kolor i przedstawia inną scenę biblijną. Drobniejsze kawałki szkła zostały pogrupowane w większe kwadraty i prostokąty, wypełniające okna. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. Każde okno jest zdominowane przez określony kolor i zawiera cytat z Biblii o poszczególnych błogosławieństwach Jakuba dla jego dwunastu synów i błogosławieństwa Mojżesza dla dwunastu plemion., 2. Światło witraży wpada do wnętrza Synagogi Abbella. Każda szyba przedstawia świat znany z obrazów Chagalla, jego miłość do mieszkańców Jerozolimy, głębokie poczucie więzi z historią i kulturą narodu żydowskiego. Na fotografii przedstawiono fragment wnętrza synagogi, w której znajdują się witraże. Okna z witrażami znajdują się w górnej części budynku, usytuowane są obok siebie, są wysokie i zakończone w sposób półokrągły.
Marc Chagall [czytaj: mark szagal], Witraże w Synagodze Abbella, Centrum Medycznym Uniwersytetu Hadassah [czytaj: hadasa], Jerozolima, 1962 r., Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Marc Chagall, Witraże w Synagodze Abbella, Centrum Medycznym Uniwersytetu Hadassah, Witraż, dostępny w internecie: https://www.chairish.com/product/2098679/marc-chagall-rare-vintage-1962-the-jerusalem-windows-french-offset-lithograph-prints-folio-set-of-1 [dostęp 7.10.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Jednym z największych okien wykonanych przez Chagalla jest tzw. Okno pokoju znajdujące się w budynku ONZ w Nowym Jorku, poświęcony Dagowi Hammarskjøldowi [czytaj: dogowi hamakoldowi], który zginął w katastrofie lotniczej. Sceny przedstawione na witrażu pochodzą z Nowego i Starego Testamentu.

R1IgUupRVKDSm
Ilustracja przedstawia witraż. Całość dzieła utrzymana jest w błękitnej kolorystyce i zawiera bardzo dużo elementów. W centrum znajduje się Drzewo Wiedzy, dzielące kompozycję na dwie części. Lewa strona to przedstawienie raju. W tej części znajdują się ludzie, anioły oraz zwierzęta. Prawa strona jest ciemniejsza. W tej części przedstawiono Chrystusa na krzyżu oraz towarzyszący mu tłum ludzi. Na dole dzieła znajduje się największa postać klęczącej kobiety. Dodatkowo na ilustracji znajdują się interaktywne punkty. 1. W górnej środkowej części anioł całuje dziewczynę pośród bukietu wspaniałych czerwono-fioletowych kwiatów symbolizujących miłość., 2. Po prawej stronie ciemniejsza strona okna to upadły świat, w którym ludzie muszą walczyć o pokój. Na górnej krawędzi zstępuje anioł sprowadza Dziesięcioro Przykazań do otoczonego murami miasta, a po prawej stronie znajduje się Ukrzyżowanie, z tłumem zmierzającym jego kierunku., 3. Na dole para trzyma nowonarodzone dziecko, a kobieta – największa postać na całym obrazie, okryta płaszczem – klęka z żalu. Jest to Matka Boska, która reprezentuje wszystkie cierpiące matki po stracie swoich dzieci.
Marc Chagall [czytaj: mark szagal], „Okno Pokoju” w siedzibie ONZ, 1964 r., Nowy Jork, Stany Zjednoczone, artinactiontoronto.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Marc Chagall, Okno Pokoju, Witraż, Siedziba ONZ, Nowy Jork, dostępny w internecie: https://artinactiontoronto.com/stained-glass-window-inspired-by-marc-chagall/ [dostęp 22.03.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Wpływy abstrakcji w malarstwie są widoczne w witrażach zamontowanych w obiektach świeckich. Przede wszystkim uwagę zwraca geometryzacja wzornictwa i kontrastowa kolorystyka.

RDNudpK1OM5EB
Ilustracja przedstawia witraż. Znajduje się on na sklepieniu budynku, jest wąski i długi, składa się z siatki regularnych kwadracików, ułożonych w większe, regularne zespoły. Pośrodku znajdują się dwa poprzeczne ramiona witrażu, więc całość układa się w kształt krzyża. Miejscowo umieszczono również motywy florystyczne. Artysta użył barw podstawowych – zieleni, niebieskiego, pomarańczowego i fioletu, stosując je na dużych powierzchniach. Dodatkowo na ilustracji znajduje się interaktywny punkt. 1. Bardzo długi witraż tworzy zadaszoną arkadę.
Brian Clarke [czytaj: brajan klark], Abstrakcyjny witrażowy sufit Victoria Quarter [czytaj: wiktoria kłarter], 1990 r., Leeds [czytaj: lids], Wielka Brytania, wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Brian Clarke, Abstrakcyjny witrażowy sufit Victoria Quarter, Fotografia, Witraż, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Victoria_Quarter_Leeds_modern_abstract_stained_glass_canopy_by_Brian_Clarke,1990.jpg [dostęp 7.10.2021], licencja: CC BY-SA 4.0.

Podsumowanie

Podsumowanie

Współcześni artyści pracują w szerokiej gamie zróżnicowanych kulturowo, wieloaspektowych i zaawansowanych środków warsztatowych. Współczesne kierunki, tak różnorodne w tematyce, formie, technikach sprawiają, że artyści starają się poprzez swoją pracę odkrywać tożsamość osobistą i kulturową. Chcą także odzwierciedlić złożone problemy współczesnego świata. Dla odbiorców zrozumienie sztuki współczesnej jest często wyzwaniem, skłania do odniesień biograficznych artysty, zrozumienia kontekstów (historycznego, religijnego, filozoficznego) czy wyjaśnienia niedosłownych i symbolicznych znaczeń. Jednak poznanie kierunków, artystów technik pozwala identyfikować dzieła, kojarzyć trendy i odnajdywać inspiracje.

Cwiczenia

Ćwiczenia

1
R1X5CXDPO5LD01
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie. Które z wymienionych w lekcji farb powstały z połączenia: pigmentu i gumy arabskiej. Możliwe odpowiedzi: 1. Akwarela, 2. Farby Olejne, 3. Akryl, 4. Pasel
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1UxN6NZLk59s1
Ćwiczenie 1
W ćwiczeniu znajdują się cztery umieszczone obok siebie ilustracje. Pierwsza ilustracja przedstawia niebieską akrylową farbę nałożoną na poziome białe tło poziomymi pociągnięciami płaskiego pędzla. Linie w większości są poziome, niektóre skośne. Na dole farba jest jaśniejsza, a na samej górze najciemniejsza. Farba zajmuje niemal całą powierzchnię tła. Druga ilustracja przedstawia zbliżenie na fragment witrażu. Ma on układ poziomy, składa się z nieregularnych elementów o układzie pionowym, zaś każdy element oddzielony jest od innych grubą, ciemną ramką. Środkowe elementy mają różne odcienie koloru niebieskiego oraz zielonego – błękit, kobalt, turkus. Elementy skrajne mają dodatkowe motywy florystyczne w postaci cienkich listków, wykonane zostały w odcieniach brązu, fioletu i czerwieni. Trzecia ilustracja przedstawia dwa zespoły plam namalowanych w centralnej części przybrudzonego, białego, teksturowanego tła. Pierwszy zespół plam tworzą trzy równolegle rozmieszczone plamy o nieregularnych kształtach w kolorze brązowym, szarym i czarnym. Nad brązową i szarą plamą jest plama w kolorze żółtym bądź złotym. Po prawej stronie znajduje się cienka, podwójna ukośna czarna linia. Drugi zespół plam znajduje się powyżej, ta część jest większa i tworzy kształt półokrągły. Po lewej stronie użyto koloru czarnego, pośrodku nieco złotego i brązu. W tej części znajduje się też kilka cienkich pociągnięć czarnej farby, układających się w skośne i półokrągłe kreski. W prawym dolnym rogu znajduje się podpis autora dzieła w żółtym kolorze. Czwarta ilustracja przedstawia duże, rozmyte plamy z cienko nałożonej farby na poziomo ułożonej białej kartce papieru. Kolory zlewają się ze sobą, plamy mają miękkie krawędzie. Po lewej stronie znajdują się plamy w odcieniach żółtego, przechodzące w nieregularne plamy w odcieniach świerkowej zieleni, które następnie łączą się w jaśniejsze, półprzezroczyste plamy w kolorze zielono-niebieskim. Plamy kończą się trzeba wąskimi strużkami w kolorze jasnoniebieskim.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Uporządkuj czynności wykonywane podczas tworzenia witrażu.

R1eXpk9rsVyFp
Uporządkuj czynności wykonywane podczas tworzenia witrażu. Elementy do uszeregowania: 1. Cięcie szkła, 2. Przeniesienie wzoru na szkło, 3. Projektowanie, 4. Szlifowanie, 5. Foliowanie, 6. Lutowanie
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2

Ułóż ilustracje obrazujące etapy powstawania witrażu, we właściwej kolejności.

ROV4y4nEO3qck
W ćwiczeniu znajdują się cztery umieszczone obok siebie ilustracje. Pierwsza ilustracja przedstawia kawałki szkła oprawione w srebrne, metalowe elementy. Druga ilustracja przedstawia kawałki szkła bez ramek. Na kawałkach szkła znajdują się czarne numery. Trzecia ilustracja przedstawia szkic witrażu na papierze. Czwarta ilustracja przedstawia witraż znajdujący się w oknie.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 3
RxQB4cLg5PNr2
Zapisz nazwę stylu, który zdominował obrazy Marka Rothki. Tu uzupełnij to styl, który zdominował obrazy Marka Rothki [czytaj: marka rotki], tworzone od lat 50. XX wieku aż do śmierci w 1970 roku.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 3

Rozpoznaj autora dzieła i wskaż zdjęcie ilustrujące technikę, w której zostało wykonane.

RjyjY8CNMncH0
Ilustracja do ćwiczenia nr 3, collection.cmoa.org, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ilustracja do ćwiczenia nr 3, Olej na płótnie, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Rz8Y3rb5Pvv5S
Autor obrazu (Imię i nazwisko): Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R7c3F7dloUAZA
W ćwiczeniu znajdują się cztery umieszczone obok siebie ilustracje ułożone w dwóch rzędach. Pierwsza ilustracja w górnym rzędzie przedstawia niebieską akrylową farbę nałożoną na poziome białe tło poziomymi pociągnięciami płaskiego pędzla. Linie w większości są poziome, niektóre skośne. Na dole farba jest jaśniejsza, a na samej górze najciemniejsza. Farba zajmuje niemal całą powierzchnię tła. Druga ilustracja w górnym rzędzie przedstawia dwa zespoły plam namalowanych w centralnej części przybrudzonego, białego, teksturowanego tła. Pierwszy zespół plam tworzą trzy równolegle rozmieszczone plamy o nieregularnych kształtach w kolorze brązowym, szarym i czarnym. Nad brązową i szarą plamą jest plama w kolorze żółtym bądź złotym. Po prawej stronie znajduje się cienka, podwójna ukośna czarna linia. Drugi zespół plam znajduje się powyżej, ta część jest większa i tworzy kształt półokrągły. Po lewej stronie użyto koloru czarnego, pośrodku nieco złotego i brązu. W tej części znajduje się też kilka cienkich pociągnięć czarnej farby, układających się w skośne i półokrągłe kreski. W prawym dolnym rogu znajduje się podpis autora dzieła w żółtym kolorze. Pierwsza ilustracja w dolnym rzędzie przedstawia plamy nałożonej i roztartej farby, o zróżnicowanej teksturze. Większość linii jest pozioma, pociągła. Na obrazie użyto farb w szarej tonacji. Na dole przeważa kolor jasnoszary oraz trochę bieli, a w środkowej części użyto różnych odcieni szarości. Na górze obrazu kolory są najciemniejsze, jest to ciemnoszary oraz trochę czarnego. Druga ilustracja w dolnym rzędzie przedstawia duże, rozmyte plamy z cienko nałożonej farby na poziomo ułożonej białej kartce papieru. Kolory zlewają się ze sobą, plamy mają miękkie krawędzie. Po lewej stronie znajdują się plamy w odcieniach żółtego, przechodzące w nieregularne plamy w odcieniach świerkowej zieleni, które następnie łączą się w jaśniejsze, półprzezroczyste plamy w kolorze zielono-niebieskim. Plamy kończą się trzeba wąskimi strużkami w kolorze jasnoniebieskim.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RW1vVdLQbIRLE1
Ćwiczenie 4
Uzupełnij informacje o Banksym. Nazwa techniki, w jakiej wykonana jest praca "Kobieta z wózkiem na zakupy spadającym z budynku”: Tu uzupełnij Nazwa kierunku w którym stworzona została ta praca: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 4

Ułóż puzzle. Po ułożeniu rozpoznaj technikę i kierunek w malarstwie.

RMPyku4TtmJQ8
Ułóż puzzle. Po ułożeniu rozpoznaj technikę i kierunek w malarstwie.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1BoWn3uBtP9G
Nazwa techniki, w jakiej wykonana jest praca: Tu uzupełnij Nazwa kierunku: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RrPFax28tIgdE21
Ćwiczenie 5
Dopasuj informacje dotyczące zalet i wad do odpowiednich technik.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RsuLwZcEtj3XS2
Ćwiczenie 6
Przyporządkuj nazwy kierunków do autorów i dzieł, które je reprezentują. street-art Możliwe odpowiedzi: 1. Barbara Nicholls, „Pozostałość nr 10”, 2. Bridget Riley, „Seria 1”, 3. Banksy, ściana w Nicholas Everitt Park, 4. Ron Kleemann, „Motocykl 1”, 5. Roy Lichtenstein, „Look Mickey” pop-art Możliwe odpowiedzi: 1. Barbara Nicholls, „Pozostałość nr 10”, 2. Bridget Riley, „Seria 1”, 3. Banksy, ściana w Nicholas Everitt Park, 4. Ron Kleemann, „Motocykl 1”, 5. Roy Lichtenstein, „Look Mickey” abstrakcjonizm Możliwe odpowiedzi: 1. Barbara Nicholls, „Pozostałość nr 10”, 2. Bridget Riley, „Seria 1”, 3. Banksy, ściana w Nicholas Everitt Park, 4. Ron Kleemann, „Motocykl 1”, 5. Roy Lichtenstein, „Look Mickey” hiperrealizm Możliwe odpowiedzi: 1. Barbara Nicholls, „Pozostałość nr 10”, 2. Bridget Riley, „Seria 1”, 3. Banksy, ściana w Nicholas Everitt Park, 4. Ron Kleemann, „Motocykl 1”, 5. Roy Lichtenstein, „Look Mickey” op-art Możliwe odpowiedzi: 1. Barbara Nicholls, „Pozostałość nr 10”, 2. Bridget Riley, „Seria 1”, 3. Banksy, ściana w Nicholas Everitt Park, 4. Ron Kleemann, „Motocykl 1”, 5. Roy Lichtenstein, „Look Mickey”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RiHOle9DXIutc21
Ćwiczenie 6
W ćwiczeniu znajduje się pięć umieszonych pod sobą ilustracji oraz pięć umieszczonych pod sobą nazw kierunków. Pierwsza ilustracja przedstawia zbiór plam zgrupowanych w dwa podłużne zespoły, stykające się ze sobą, znajdujące się na białym tle. Praca wykonana jest techniką akwareli, składa się z okrągłych i owalnych kolorowych plam, o różnym stopniu intensywności. Obraz jest dynamiczny, wielowymiarowy, a kolory przenikają się wzajemnie. W lewej części obrazu dominuje kolor niebieski, który najciemniejszy jest na górze. Niektóre plamy zawierają dużo pigmentu, inne są rozbielone, jakby dodano wody i przechylono kartkę. Krawędzie są miękkie i okrągłe, nie ma ostrych linii. W górnej i dolnej części lewego zespołu umieszczono kilka kolorowych, owalnych plamek z białymi obwódkami, a na górze – pomarańczowe, rozmyte smugi o ciemniejszym konturze. W prawej części obrazu przeważa kolor fioletowy, który łączy się z niebieskim i bordowym. Plamy są podłużne, owalne, przenikają się i łączą się ze sobą. Ich kontury są ciemniejsze, a w środku pigment jest trochę jaśniejszy, jakby rozbielony. W tej części również znajduje się kilka kolorowych jajeczek z białą otoczką – cztery na górze i cztery na dole. Druga ilustracja przedstawia duży, miodowo-złoty motocykl. Obraz namalowany został bardzo realistycznie, dokładnie i z dbałością o najmniejsze detale. Praca przypomina szczegółową fotografię – artysta precyzyjnie oddał reflektory, szarą, welurową tapicerkę w kropki, błyszczącą karoserię czy bieżnik na oponach. Motor jest trójkołowy, ma złotą, zadbaną karoserię, a na kierownicy znajduje się ozdobny napis „Honda”. Felgi oraz metalowe elementy są srebrne i błyszczące. Trzecia ilustracja przedstawia postacie z kreskówki Walta Disneya – Kaczora Donalda i Myszkę Mickey podczas łowienia ryb na pontonie, obaj z wędkami w dłoniach. Artysta użył tylko kilku kolorów – żółtego, niebieskiego, czerwonego i białego. Po lewej stronie znajduje się Donald, który ubrany w granatową kurtkę i czerwoną zbiór plam zgrupowanych w dwa podłużne zespoły, stykające się ze sobą, znajdujące się na białym tle. Praca wykonana jest techniką akwareli, składa się z okrągłych i owalnych kolorowych plam, o różnym stopniu intensywności. Obraz jest dynamiczny, wielowymiarowy, a kolory przenikają się wzajemnie. W lewej części obrazu dominuje kolor niebieski, który najciemniejszy jest na górze. Niektóre plamy zawierają dużo pigmentu, inne są rozbielone, jakby dodano wody i przechylono kartkę. Krawędzie są miękkie i okrągłe, nie ma ostrych linii. W górnej i dolnej części lewego zespołu umieszczono kilka kolorowych, owalnych plamek z białymi obwódkami, a na górze – pomarańczowe, rozmyte smugi o ciemniejszym konturze. W prawej części obrazu przeważa kolor fioletowy, który łączy się z niebieskim i bordowym. Plamy są podłużne, owalne, przenikają się i łączą się ze sobą. Ich kontury są ciemniejsze, a w środku pigment jest trochę jaśniejszy, jakby rozbielony. W tej części również znajduje się kilka kolorowych jajeczek z białą otoczką – cztery na górze i cztery na dole.muszkę z uśmiechem pochyla się nad wodą i mówi do stojącego Mickeya „Spójrz Mickey, złapałem dużego!”. Mickey stoi za Donaldem, ubrany jest w czerwoną koszulę, a na nogach ma czerwone buty. Mickey widzi, że hak wędki Donalda zaczepił o tylną część jego kurtki, więc Donald złapał na haczyk samego siebie. Mickey widzi to i zakrywa usta dłonią Czwarta ilustracja przedstawia układ cienkich niebieskich i czerwonych linii na białym tle, w układzie poziomym. Obraz jest geometryczny, dynamiczny, nie jest jednolity. Linie wywołują wrażenie falowania i ruchu. Przeważają linie niebieskie, zaś czerwonych jest zdecydowanie mniej. Piąta ilustracja przedstawia trzech młodych chłopców, ubranych o marynarsku, znajdujących się na łodzi. Dzieci mają na głowach szpiczaste kapelusze. Najwyższy chłopiec stoi po prawej stronie. W lewej ręce trzyma lunetę, przez którą patrzy w dal. Prawą rękę trzyma za plecami. Tuż za nim stoi niższy chłopiec, który głowę odwróconą ma za siebie i patrzy na trzeciego chłopca, który wiaderkiem wybiera wodę z łodzi. Nad chłopcami umieszczono napis „We’re all in the same boat”, czyli „Wszyscy jesteśmy na tej samej łodzi”. Przy ścianie umieszczono fragment brązowej, falistej blachy, przypominającej burtę łodzi. Nazwy kierunków to: hiperrealizm, street art., op-art., pop-art., abstrakcjonizm.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 7

Wykonaj opis abstrakcyjnej pracy plastycznej w technice akwareli zatytułowaną „Dźwięk barwy”.

Zastanów się:

  • jak rozumiesz tytuł;

  • opisz plan pracy;

R1e0KogIC2vxJ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 7

Wykonaj abstrakcyjną pracę plastyczną w technice akwareli zatytułowaną „Dźwięk barwy”.

Zastanów się:

  • jak rozumiesz tytuł;

  • zaplanuj pracę – możesz wykonać wstępny, delikatny szkic ołówkiem lub cienką, rozwodnioną farbą;

  • pomyśl także, jakich kolorów użyjesz, aby oddać temat.

Gotową pracę zeskanuj lub sfotografuj i prześlij do nauczyciela.

RdbiMwkfGGXvb
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8
RsxiiRDuSY5lr
Zaznacz, którzy z wymienionych w materiale twórców odnieśli sukces tworząc dzieła w stylu pop-art? Możliwe odpowiedzi: 1. Roy Lichtenstein, 2. Keith Haring, 3. Gerhard Richter, 4. Bridget Riley, 5. Ron Kleemann, 6. Francis Bacon
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 8

Dokonaj analizy formalnej poniższego obrazu.

R1PS2yWhc9wPq
Ilustracja do ćwiczenia nr 8, tumblr.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ilustracja do ćwiczenia nr 8, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1bys6YqzD2Ys
Podaj dwie cechy kompozycji (Uzupełnij). Podaj dwie cechy kolorystyki (Uzupełnij). Podaj sposób kształtowania światła (określ źródło i znaczenie) (Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 9

Podaj nazwę techniki, która przyniosła Jacksonowi Pollockowi sławę dzięki oryginalności tworzonych dzieł.

R2w8wDZjAyrq8
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 9

Poniżej znajduje się ilustracja opakowania ART PUZZLI. Uzupełnij informacje na temat twórcy, kierunku i dzieła malarskiego, które posłużyło jako inspiracja do produktu.

R1Xa4DojIz6cx
Ilustracja do ćwiczenia nr 10, worthpoint.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Ilustracja do ćwiczenia nr 10, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1ODfjEA2vlw2
Imię i nazwisko malarza: Tu uzupełnij Tytuł dzieła malarskiego: Tu uzupełnij Nazwa techniki pracy malarza pochodząca od „kapania”: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Slownik_pojec

Słownik pojęć

Akcjoniści wiedeńscy
Akcjoniści wiedeńscy

grupa artystów austriackich; działali w Wiedniu 1965–1969, organizując akcje i happeningi, w czasie których poddawali własne ciała szokującym zabiegom (malowanie krwią i obrzucanie wnętrznościami zwierząt, spektakle samookaleczenia); ich działalność jest uważana za jeden ze skrajnych przejawów body art.

Arkada
Arkada

element architektoniczny składający się z dwóch podpór (filarów, kolumn) połączonych łukiem.

Demityzacja
Demityzacja

obalenie mitu, pozbawienie go autorytatywności

Dripping
Dripping

półautomatyczna technika malarska, polegająca na wylewaniu farby na płótno i przez jego pochylanie tworzeniu ściekających, nieoczekiwanych form.

Faktura
Faktura

sposób kształtowania powierzchni dzieła malarskiego, graficznego, rzeźbiarskiego, przedmiotu rzemiosła artystycznego, zależny od charakteru tworzywa, techniki i narzędzi oraz właściwości stylu indywidualnego twórcy; w malarstwie zwł. sposób nakładania farb na podłoże (faktura gładka, szorstka, impastowa).

Fiksatywa
Fiksatywa

utrwalacz, płyn do utrwalania łatwo zacierających się rysunków, wykonywanych ołówkiem, węglem lub kredką; stosowany przez rozpylanie; fiksatywy są to przezroczyste roztwory żywic (szelak, mastyks, damara), przeważnie w alkoholu i eterze lub odtłuszczonym mleku; ostatnio zaczęto wprowadzać do wyrobu fiksatywy tworzywa sztuczne. Pastele pod wpływem fiksatywy, która tworzy dodatkowe spoiwo, zmieniają koloryt.

Fusing
Fusing

technika polegająca na zgrzewaniu warstw kompatybilnego szkła, dla osiągnięcia określonych efektów artystycznych. Szkło zgrzewane może mieć od kilku milimetrów do kilkudziesięciu centymetrów grubości.

Grunt
Grunt

w technikach malarskich warstwa sporządzana najczęściej z roztworu klejowego, kredy, gipsu, barwnika, nakładana na podłoże malarskie (płótno, drewno itp.), spełniająca częściowo rolę zabezpieczającą koloryt malowidła przed prześwitywaniem koloru podłoża. Dawniej z reguły gruntowano także papier pod większość technik rysunkowych.

Laserunek
Laserunek

lazerunek, przezroczysta warstwa wykończeniowa farby, położona na powierzchni obrazu olejnego lub temperowego, zmieniająca zabarwienie pokrytej partii; farby laserunkowe otrzymuje się bądź przez użycie laserunkowych pigmentów, bądź przez zwiększenie ilości spoiwa w stosunku do ilości pigmentu kryjącego, czy przez użycie barwnika rozpuszczonego w spoiwie. Laserowanie znane było już w starożytności; w średniowieczu stosowane początkowo do pokrywania srebra mającego naśladować złoto, a od XVI w. w partiach malowanych obrazu.

Raster
Raster

poligraficzny przyrząd optyczny lub urządzenie elektroniczne, przeznaczone do przetwarzania (rastrowania) obrazu wielotonalnego (tj. obrazu czarno‑białego o zmiennym nasileniu szarości lub obrazu wielobarwnego o zmiennym nasileniu barw) w układ oddzielnych elementów, zwanymi punktami rastrowymi.

Sztuka prymitywna
Sztuka prymitywna

określenie stosowane umownie zarówno do sztuki ludów pierwotnych i egzotycznych, jak i do sztuki ludowej, a także do sztuki artystów amatorów

Tryptyk
Tryptyk

trzyczęściowa kompozycja malarska lub rzeźbiarska.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

  • Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red.  Kubalska – Sulkiewicz K., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006.

  • Stopczyk S.K., Wszystko o sztuce. Leksykon, Warszawa 1993, s. 142.

Notatki ucznia

R11L6ZkV7zy2H
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Galeria

Galeria

Bibliografia

  • Doerner M., Materiały malarskie i ich zastosowanie, Warszawa, 2017.

  • Hodge S., Krótka historia sztuki współczesnej, Warszawa 2018.

  • Jedlińska E., Obraz jest świadectwem niewyobrażalnego. Ekspresjonizm abstrakcyjny i Zagłada (Mark Rothko, Barnett Newman, Frank Stella), Uniwersytet Łódzki, 16.01.07.

  • Kierunki i tendencje sztuki nowoczesnej, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1980.

  • Lewicka J., 100 technik plastycznych, Warszawa 1969.

  • Little S., Sztuka. Kierunki, mistrzowie, arcydzieła, Elipsa, Poznań 2007.

  • Ślesiński W,. Techniki Malarskie Spoiwa Organiczne, Warszawa 1984.

  • Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. Kubalska – Sulkiewicz K., Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006.

  • Stopczyk S.K., Wszystko o sztuce. Leksykon, Warszawa 1993.