R1BrKDQLSsXDK1

Wspólna pieśń

Rysunek przedstawia cztery bocianie gniazda na tle niebieskiego nieba. Gniazda umieszczone są na wysokich słupach. W dwóch siedzą trzy bociany, a w jednym tylko dwa, w jednym z gniazd są cztery bociany, jeden bocian stoi poza gniazdem. Bociany są białe, mają czarne ogony i czerwone dzioby.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Gdyby wymieniać łączące wszystkich Polaków elementy kultury, jako jeden z ważniejszych moglibyśmy wskazać polski hymn narodowy. Śpiewamy go nie tylko w podniosłych i poważnych momentach, ale i w chwilach wielkiej radości, np. podczas sportowych sukcesów Polaków.

Polecenie 1
RyrAd5pFYK6ei
Jakie uczucia można zauważyć u ludzi uczestniczących w prezentowanych wydarzeniach?.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
RPD6E2WUzBIfL
(Uzupełnij).
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
R1dCwr02beP35
Generał Harold Alexander (z lewej) i generał Władysław Anders (drugi z lewej), Monte Cassino, 24 maja 1944 r.
Źródło: domena publiczna.
R1LBUTeJ2IFae
Uczniowie podczas śpiewania hymnu
Źródło: domena publiczna.
RdtY3f0ByEMUz
Apel harcerski hufca ZHP Warszawa Praga Północ
Źródło: Maria Pietrusiewicz, licencja: CC BY-SA 4.0.
Polecenie 2

Wysłuchaj nagrania hymnu lub przeczytaj tekst pieśni. Opowiedz jej treść tak, jak ją rozumiesz. Pomogą ci w tym objaśnienia trudnych słów.

RMwKMMHh2R9Wt
Mazurek DąbrowskiegoJózef Wybicki
Józef Wybicki Mazurek Dąbrowskiego

Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.

Ref. Marsz, marsz, DąbrowskitygrGfVI2d_000tp001Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodemtygrGfVI2d_000tp002przewodem
Złączym siętygrGfVI2d_000tp003Złączym się z narodem.

PrzejdziemtygrGfVI2d_000tp004Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
BędziemtygrGfVI2d_000tp005Będziem Polakami.
Dał nam przykład BonapartetygrGfVI2d_000tp006Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Jak CzarnieckitygrGfVI2d_000tp007Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany –
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabanytygrGfVI2d_000tp008tarabany.

Ref. Marsz, marsz, Dąbrowski…

Mazurek Dąbrowskiego Źródło: Józef Wybicki, [na podstawie:] https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/mazurek-dabrowskiego.html [dostęp 7.08.2023], domena publiczna.
tygrGfVI2d_000tp001
tygrGfVI2d_000tp002
tygrGfVI2d_000tp003
tygrGfVI2d_000tp004
tygrGfVI2d_000tp005
tygrGfVI2d_000tp006
tygrGfVI2d_000tp007
tygrGfVI2d_000tp008

O autorze

Józef Wybicki18221747

Józef Wybicki

Polski pisarz, polityk, poseł na sejm i autor słów 'MazurkatygrGfVI2d_000tp009Mazurka Dąbrowskiego'.

R4xYl2OFnBTcM1
Źródło: a. nn., domena publiczna.
Ćwiczenie 1

Czy wiesz, w jakich okolicznościach powstał nasz hymn? Przeczytaj tekst
o 'Mazurku Dąbrowskiego'.

RJTscDobhC9lp
(Uzupełnij).
Dzieje naszego hymnu
Dzieje naszego hymnu

Jak to często z pieśniami bywa, powstają w trudnych czasach: wtedy, gdy ich autorom jest źle, gdy cierpią i tęsknią. Powstają ku pokrzepieniu serc, po to, by podnieść słuchaczy (i samego autora) na duchu, tchnąć w nich nadzieję i wiarę w lepsze jutro. Nie inaczej było z 'Mazurkiem Dąbrowskiego'. Ale po kolei.

Jak dowiecie się z lekcji historii, losy naszego kraju toczyły się różnie. Był okres świetności, ale też i taki, gdy Polska przestała istnieć na mapie Europy. Stało się to w XVIII wieku, kiedy nasi dawni sąsiedzi, Rosja, Prusy i Austria, postanowili zagarnąć polskie ziemie i podzielić je między siebie. Dokonali tego w trzech rozbiorach.
Po ostatnim, w 1795 roku, do Polski nie należała już ani jedna najmniejsza wieś.

Polacy nie pogodzili się jednak z utratą państwa. Ich serca nigdy nie przestały być polskie: waleczne i pełne oddania utraconej ojczyźnie. Wielu Polaków wyjechało wtedy do Francji, Włoch i innych krajów Europy. Tam zaczęli organizować własną armię. Jej główny obóz powstał we Włoszech, w Reggio nell’Emilia [czyt. redżdżio nel emilia], a na jej czele stanął generał Jan Henryk Dąbrowski.

Pewnego dnia polski obóz w Reggio nell’Emilia odwiedził Józef Wybicki, polityk i współpracownik generała Dąbrowskiego, wielbiciel muzyki. Wzruszony niezłomną wiarą żołnierzy w odzyskanie kraju, stworzył dla nich pieśń. Rytmiczną i prostą, idealną do marszu. Melodię wypełniały słowa otuchy, że oto jeszcze Polska nie zginęła, choć zniknęła z mapy. I że wszystko jest możliwe, bo nadzieja umiera ostatnia.
Po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku.

Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego? Źródło: Jak powstał Mazurek Dąbrowskiego?, dostępny w internecie: http://www.zssp.org.pl/przeslane_pliki/materialy_7/HISTORIA%20WOS%20KL.%204-8.pdf [dostęp 7.08.2023].
Polecenie 3
Riym40xzumv4M
Ile lat nie było Polski na mapie Europy?.
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
R1PQRDHuhqs2k11
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
RTAqsRyLT4ipr
Ćwiczenie 2
zadanie interaktywne
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 3
Rifb9dRuyjBD0
Wypisz z tekstu hymnu wszystkie czasowniki, dzieląc je na te w liczbie mnogiej i w liczbie pijeynczej czasowniki w liczbie mnogiej Możliwe odpowiedzi: 1. nie zginęła, 2. będziem, 3. mówi, 4. dał, 5. żyjemy, 6. wzięła, 7. biją, 8. przejdziem, 9. złączym, 10. odbijemy, 11. słuchaj, 12. mamy zwyciężać czasowniki w liczbie pojedynczej Możliwe odpowiedzi: 1. nie zginęła, 2. będziem, 3. mówi, 4. dał, 5. żyjemy, 6. wzięła, 7. biją, 8. przejdziem, 9. złączym, 10. odbijemy, 11. słuchaj, 12. mamy zwyciężać
Źródło: Learnetic S.A., licencja: CC BY 4.0.
1
Ćwiczenie 4

Jak sądzisz, dlaczego autor zastosował tak dużo czasowników w 1. osobie liczby mnogiej (my)? Zapisz w polu poniżej swoją odpowiedź.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 5
RQOrT5SDPkNGY1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
RN1nndEWaKLOm
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 7
R1S304j2opkKH1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 8

Zastanów się nad znaczeniami słów 'ojczyzna' i 'obczyzna'. Jak je rozumiesz? Podaj w zeszycie ich własną definicję.
Porównaj swoje notatki z innymi uczniami. Czy wasze opinie są podobne, a może się różnią? Porozmawiajcie o tym w klasie.

R1TeAAI3oROel
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 9

Zbadaj nasz hymn narodowy pod kątem literackim. Odpowiedz w zeszycie na pytania.

  • Jak myślisz, dlaczego w tytule jest nazwisko Dąbrowskiego, a nie autora tekstu, Józefa Wybickiego?

  • Kto wypowiada się w utworze? Zwróć uwagę na liczbę mnogą czasowników.

  • Jakimi słowami autor wzywa Polaków do działania?

  • Nazwij uczucia Polaków wyrażone w utworze.

  • Czy ten tekst jest smutny, czy pełen energii, radosny? Uzasadnij swoje zdanie.

R1S3xLz03L5kT
(Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 10

Zwróć uwagę na budowę pieśni i przeczytaj tę część, która powtarza się po każdej zwrotce. Jak nazywamy taką część tekstu? Zapisz w zeszycie swoją propozycję definicji tego elementu utworu.

uzupełnij treść
Polecenie 4

Obejrzyjcie rysunki malarza Juliusza Kossaka do tekstu 'Mazurka Dąbrowskiego'. lub zapoznajcie się z ich opisami. Powstały one pod koniec XIX wieku.

  • Czy waszym zdaniem artysta dobrze oddał nastrój tej pieśni?

  • Czy ilustracje pokrywają się z waszymi wyobrażeniami?

  • Czy tekst pod ilustracjami odpowiada współczesnej wersji hymnu? Jakie zauważacie różnice?

Porozmawiajcie o tym.

Polecenie 5

Włącz muzykę i zaśpiewaj hymn, wykonaj go na stojąco. Hymn państwowy jest jednym z symboli narodowych, dlatego jesteśmy mu winni szacunek.

R1JmROKr70Wat
Mazurek Dąbrowskiego – linia melodyczna Mazurek Dąbrowskiego – linia melodyczna Źródło: domena publiczna.
1
Ćwiczenie 11

Jakie uczucia towarzyszyły ci w czasie śpiewania 'Mazurka Dąbrowskiego'? Opisz je w polu poniżej. Podziel się swoimi odczuciami z innymi.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 11
R1D4UDFFnfnt7
(Uzupełnij).
Polecenie 6

Naucz się słów 'Mazurka Dąbrowskiego' na pamięć.

tygrGfVI2d_000tp009