Współrzędne geograficzne

Cele lekcji

Cel ogólny: utrwalenie umiejętności odczytywania współrzędnych geograficznych.

a) Wiadomości

Uczeń wie:

• co to jest długość geograficzna,

• co to jest szerokość geograficzna,

• co to jest południk, równoleżnik, równik i siatka geograficzna.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• odczytać współrzędne geograficzne,

• wskazać na podstawie współrzędnych geograficznych miejsca na Ziemi,

• poprawnie odczytywać dane w atlasie.

c) Postawy

Uczeń:

• uczy się pracować w zespole,

• bierze aktywny udział w lekcji.

2. Metoda i forma pracy

Pogadanka, praca w grupach.

3. Środki dydaktyczne

Atlas, kartki z opisem wycieczki, karta pracy, słownik terminów geograficznych.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Czynności organizacyjne, powitanie, sprawdzenie listy obecności.

Podanie i zapisanie na tablicy tematu lekcji, podanie celów lekcji.

Nauczyciel prosi o otwarcie atlasów na dowolnej stronie i podanie cech mapy. Uczniowie powinni wymienić skalę, legendę i siatkę kartograficzną. Na tej podstawie nauczyciel wprowadza pojęcie południk i równoleżnik. Wskazuje na odmienne cechy równika i południka 0°.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel prosi o sprawdzenie w atlasach, czy każdy południk i równoleżnik ma swoją wartość. Wyjaśnia podział na dwie półkule: południk 0° dzieli na wschód i zachód, a równik na północ i południe.

Nauczyciel wprowadza pojęcie długości i szerokość geograficznej. Jednego z uczniów prosi o odszukanie w słowniku tych terminów. Uczniowie zapisują definicje do zeszytów:

• długość geograficzna – kąt dwuścienny zawarty pomiędzy płaszczyzną południka 0° a płaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt; długość geograficzna może być albo zachodnia (W) albo wschodnia (E).

• szerokość geograficzna – kąt dwuścienny zawarty pomiędzy płaszczyzną równika a płaszczyzną równoleżnika przechodzącego przez dany punkt; szerokość geograficzna może być albo północna (N) albo południowa (S).

Nauczyciel prosi o dobranie się w pary i wprowadza do następnego ćwiczenia: uczniowie wybierają się na wycieczkę po świecie, mają podane miasta, przez które przejeżdżają (załącznik 1); zadanie polega na wpisaniu w puste miejsca współrzędnych geograficznych. Każda para otrzymuje inne miasta (można przygotować np. trzy grupy miast). Czas pracy wynosi około 7‑10 minut. Po upływie czasu nauczyciel prosi przedstawicieli grup o odczytanie odpowiedzi. Wspólnie z pozostałymi uczniami koryguje błędy. Prosi o wklejenie kartki do zeszytu.

c) Faza podsumowująca

Każdy uczeń dostaje kartkę z zadaniem (załącznik 2).

5. Bibliografia

1. Flis J., Słownik terminów geograficznych, WSiP, Warszawa 1997.

2. Wideński M., Atlas geograficzny dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowane i technikum, Wydawnictwo Ortus, Olsztyn 2005.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

załącznik 1

Zamiast miast – oznaczonych w tekście cyframi – wpisz w wolne miejsca ich współrzędne geograficzne.

Dnia 28. 05. 2006 roku wybraliśmy się na wycieczkę autokarową do (1) ............................................... Nasz autokar wyruszył z (2) ...................................................... o godzinie 9.00. Po drodze mijaliśmy

(3) ................................................... oraz (4) ........................................ Na nocleg zatrzymaliśmy się w (5) .............................................. Rano wyruszyliśmy w drogę powrotną.

1. Tokio

2. Lublin

3. Berlin

4. Paryż

5. Lizbona

załącznik 2

Odczytaj współrzędne geograficzne podanych punktów:

R1Hi7e1Pbg4Wo

R5O3tFJmtCTBL

b) Zadanie domowe

Na podstawie atlasu odczytaj współrzędne geograficzne 5 wybranych przez Ciebie stolic w Europie (nie mogą być to te same, których współrzędne określałeś podczas lekcji).

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji dla klasy I.