Wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre są równiejsze – o niebezpieczeństwach totalitaryzmu

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna zasady redagowania planu dekompozycyjnego,

• podaje definicję powieści – paraboli,

• wie, jak funkcjonuje państwo totalitarne,

• wie, jakie są zasady pracy w grupie.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• czytać ze zrozumieniem tekst literacki,

• zredagować plan dekompozycyjny,

• odnaleźć analogie wydarzeń przedstawionych w tekście literackim z wydarzeniami historycznymi,

• wyszukać potrzebne informacje w encyklopedii,

• wypowiadać się na temat zagrożeń totalitaryzmu,

• współpracować w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, heureza, praca w grupie.

3. Środki dydaktyczne

Tekst literacki, referaty uczniów, encyklopedia.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Odczytanie przygotowanych przez grupy uczniów referatów na temat historii narodzin totalitaryzmu w Związku Radzieckim. Omówienie wygłoszonych referatów, podkreślenie roli, jaką odegrali w narodzinach totalitaryzmu w Związku Radzieckim: Włodzimierz Ilicz Lenin, Józef Stalin i Lew Trocki.

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie podzieleni na czteroosobowe grupy redagują plan wydarzeń przedstawionych w Folwarku zwierzęcym. Punkty planu zamieszczają w tabeli, zaś w drugiej kolumnie zapisują odpowiadające wydarzeniom literackim wydarzenia historyczne na podstawie przygotowanych wcześniej i wygłoszonych referatów. (załącznik 1)

2. Przedstawiciele grup prezentują efekty pracy swoich zespołów.

3. Na polecenie nauczyciela uczniowie wskazują, jakie postacie historyczne przypominają bohaterowie Folwarku zwierzęcego – Major, Napoleon, Snowball, pan Jones.

4. Podzieleni na grupy uczniowie wypisują w oparciu o lekturę Orwella cechy państwa rządzonego przez Napoleona, uwzględniając sytuację zwierząt, prawa, jakie im przysługiwały, obowiązki, jakie miały. Oceniają sprawiedliwość sprawowanych rządów, biorąc pod uwagę idee Majora, które zainspirowały zwierzęta do rewolucji oraz skutki stworzenia własnego państwa.

5. Uczniowie odszukują w encyklopedii hasło „totalitaryzm” i porównują sytuację zwierząt z folwarku z sytuacją ludzi żyjących w państwie totalitarnym.

6. Nauczyciel prosi o odczytanie wniosków z przeprowadzonego porównania.

c) Faza podsumowująca

Na zakończenie prowadzący objaśnia pojęcie powieści – paraboli. Uczniowie uzasadniają, że Folwark zwierzęcy to powieść – parabola. Następnie samodzielnie redagują na ten temat notatkę.

5. Bibliografia

1. Bernacka D., Od słowa do działania, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001.

2. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000.

3. Orwell G., Folwark zwierzęcy, Da Capo, Warszawa 1998.

6. Załączniki

Karta pracy ucznia

załącznik 1.

Uzupełnijcie tabelę, w lewej kolumnie wpiszcie zredagowany wcześniej plan dekompozycyjny Folwarku zwierzęcego, w prawej dopiszcie odpowiadające wydarzeniom literackim wydarzenia historyczne, na temat których przygotowywaliście referaty.

Wypiszcie z powieści Orwella cechy państwa rządzonego przez Napoleona. Uwzględnijcie sytuację zwierząt, prawa, jakie im przysługiwały, obowiązki, jakie miały. Oceńcie sprawiedliwość sprawowanych rządów. Weźcie pod uwagę idee Majora, które zainspirowały zwierzęta do rewolucji oraz skutki stworzenia własnego państwa.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Na wcześniejszych zajęciach nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy i polecić przygotować każdej grupie 7 – minutowy referat na temat historii narodzin totalitaryzmu w Związku Radzieckim.