1842‑1849 – dyrygent w Operze Królewskiej w Dreźnie
1849 – udział w powstaniu majowym i emigracja do Szwajcarii
1853‑1874 – praca nad tetralogią Pierścień Nibelunga
1861 – powrót do Niemiec
1870 – ślub z córką Ferenca Liszta, Cosimą
1876 – ukończenie budowy Teatru Operowego w Bayreuth
13 II 1883 – data śmierci Wagnera, Wenecja (Włochy)
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1Fytt0wMgVn41
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: Maja Gordon, cc0.
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
7. Romantyzm. Uczeń:
2) omawia cechy wybranych form muzycznych:
a) wielkie (sonata, symfonia, opera, dramat muzyczny, poemat symfoniczny, koncert),
3) wymienia i klasyfikuje instrumenty muzyczne charakterystyczne dla epoki romantyzmu: fortepian, pianino, gitara, harfa; instrumenty smyczkowe (skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas), instrumenty dęte: róg (waltornia), obój, flet, klarnet, saksofon; wymienia kompozytorów romantyzmu i charakteryzuje ich twórczość: Franz Schubert, Hector Berlioz, Felix Mendelssohn‑Bartholdy, Robert Schumann, Ferenc Liszt, Gioacchino Rossini, Giuseppe Verdi, Richard Wagner, Giacomo Puccini i późny romantyzm: Johann Brahms, Piotr Czajkowski, Gustav Mahler.
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
2. nazywa i porządkuje główne nurty, gatunki i style muzyczne, wskazuje formy wypowiedzi artystycznej spoza tradycyjnej klasyfikacji, uzasadniając swoją wypowiedź;
3. zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki.
4. dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając:
a) elementy muzyki,
b) podstawowe techniki kompozytorskie,
c) cechy stylów muzycznych,
d) strukturę gatunków i form muzycznych, ich zmiany i rozwój,
e) funkcje: np. religijna, społeczna, użytkowa, artystyczna i in.;
6. potrafi odnaleźć konotacje między dziełami dawnymi a obecnymi we współczesnej kulturze popularnej, np.:
g) R. Wagner, Tristan i Izolda (leitmotiv) – J. Williams, Marsz Imperialny z sagi Gwiezdne wojny.
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię;
2. przybliża twórczość i działalność przedstawicieli różnych obszarów kultury muzycznej, np. dyrygent, leader zespołu, koncertmistrz, reżyser spektaklu muzyczno‑teatralnego, kompozytor, wykonawca, wirtuoz, primadonna, primabalerina, performer, klezmer, muzykant, pieśniarz.
Nauczysz się
charakteryzować twórczość Richarda Wagnera, w powiązaniu z biografią tego kompozytora;
opisywać kolejne etapy twórczości kompozytora ze wskazaniem dzieł o szczególnym znaczeniu;
dostrzegać i analizować cechy muzyki romantycznej;
charakteryzować gatunki muzyki romantycznej;
porównywać indywidualny styl Richarda Wagnera z innymi kompozytorami tego okresu;
Richard Wagner – najwybitniejszy twórca dramatu muzycznego
Richard Wagner jest jednym z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych. Podczas pobytu w Dreźnie wziął udział w wydarzeniach rewolucyjnych, co sprawiło, iż musiał opuścić Niemcy. Osiedlił się w Zurychu, gdzie powstały jego pierwsze dzieła literackie i muzyczne, rozpoczął także prace nad tetralogiąTetralogiatetralogią. Po ogłoszeniu amnestii wrócił do Niemiec, gdzie jego twórczość poznał król Ludwig II Bawarski, który stał się jego zagorzałym wielbicielem. Jego innowacyjne dramaty muzyczne wymagały ogromnej sceny, dlatego w 1872 roku rozpoczęto budowę teatru w Bayreuth, który przeznaczony był do wystawiania wyłącznie jego dzieł.
R6aMCjR7YTmGE
Ilustracja interaktywna przedstawia Richard Wagner. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Wagner urodził się 22 maja 1813 roku w Lipsku. Jako dyrygent pracował w Magdeburgu, Królewcu, Rydze, Paryżu – gdzie środowisko go nie przyjęło. W tym czasie tworzył też swoje pierwsze (jeszcze dość tradycyjne) dzieła. W czasie pobytu w Dreźnie wziął udział w wydarzeniach rewolucyjnych, co sprawiło, iż musiał opuścić Niemcy. Osiedlił się w Zurychu (tu powstał szereg jego prac teoretycznych oraz rozpoczęła się praca nad tetralogią). Po uzyskaniu zgody na powrót do ojczyzny znalazł gorącego wielbiciela swej sztuki – króla Ludwika II Bawarskiego. Przyjaźń królewska uczyniła życie Wagnera łatwym i pełnym sukcesów. Po wieloletnich zawodach osiągnął cel swych marzeń: w 1872 roku rozpoczęto budowę teatru w Bayreuth, przeznaczonego wyłącznie do przedstawień dramatów Wagnerowskich. Wagner umarł 13 lutego 1883 roku w Wenecji. Fotografia jest ciemna, na scenie znajduje się grupa muzyków ubranych w czarne stroje. Richard Wagner to niemiecki kompozytor, dyrygent i teoretyk muzyki okresu romantyzmu. Wagner ma długie włosy i włosy pod brodą. Ubrany w białą koszulę, bordową apaszkę i ciemną marynarkę. Ma poważny i spokojny wyraz twarzy.
Ilustracja interaktywna przedstawia Richard Wagner. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Wagner urodził się 22 maja 1813 roku w Lipsku. Jako dyrygent pracował w Magdeburgu, Królewcu, Rydze, Paryżu – gdzie środowisko go nie przyjęło. W tym czasie tworzył też swoje pierwsze (jeszcze dość tradycyjne) dzieła. W czasie pobytu w Dreźnie wziął udział w wydarzeniach rewolucyjnych, co sprawiło, iż musiał opuścić Niemcy. Osiedlił się w Zurychu (tu powstał szereg jego prac teoretycznych oraz rozpoczęła się praca nad tetralogią). Po uzyskaniu zgody na powrót do ojczyzny znalazł gorącego wielbiciela swej sztuki – króla Ludwika II Bawarskiego. Przyjaźń królewska uczyniła życie Wagnera łatwym i pełnym sukcesów. Po wieloletnich zawodach osiągnął cel swych marzeń: w 1872 roku rozpoczęto budowę teatru w Bayreuth, przeznaczonego wyłącznie do przedstawień dramatów Wagnerowskich. Wagner umarł 13 lutego 1883 roku w Wenecji. Fotografia jest ciemna, na scenie znajduje się grupa muzyków ubranych w czarne stroje. Richard Wagner to niemiecki kompozytor, dyrygent i teoretyk muzyki okresu romantyzmu. Wagner ma długie włosy i włosy pod brodą. Ubrany w białą koszulę, bordową apaszkę i ciemną marynarkę. Ma poważny i spokojny wyraz twarzy.
Richard Wagner, autor: Cäsar Willich. online- skills, CC BY 3.0
Richard Wagner i jego twórczość
R1RGeM4fXdTOk
Film animowany: Wybrani kompozytorzy XIX wieku – Richard Wagner. Wagner uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiej muzyki XIX wieku oraz jednego z największych twórców i reformatorów w historii opery. Znany jest także jako innowator w dziedzinie harmonizacji, który maksymalnie wykorzystał możliwości tkwiące w systemie dur-moll i sztuce orkiestracji. Swą twórczość operową Wagner rozpoczął od mniej znanych dzieł. Są to: Boginki – nawiązujące do Webera, Zakaz miłości oraz Rienzi. Następne dzieła przyniosły kompozytorowi uznanie i popularność. Napisane jeszcze w sposób tradycyjny, z podziałem na numery, wprowadzają już nowe rozwiązania kompozytorskie w zakresie harmonii i budowy scen. Do tych oper należą: Holender tułacz, Tannhäuser oraz Lohengrin. Po napisaniu Lohengrin Wagner rozpoczął pracę nad tekstem Opery i dramatu. Postulował w nim m.in. konieczność zespolenia tekstu z muzyką oraz połączenia krótszych odcinków w sceny będące jednolitą, większą całością. Ponadto usunięta została tradycyjna uwertura, zamiast niej pojawia się krótki wstęp (Vorspiel) wprowadzający w nastrój dramatu. W operach wzrosła funkcja i znaczenie motywów przewodnich, symbolizujących osoby, przedmioty, myśli, idee. Dramat muzyczny Wagnera stał się syntezą sztuk, oprócz tekstu i muzyki ogromne znaczenie miała dla Wagnera scenografia, taniec oraz gra aktorska. Późniejsze opery Wagner pisał według zasad zawartych w swojej pracy teoretycznej. Pierwszy był cykl czterech dramatów muzycznych, czyli tetralogia o wspólnym tytule Pierścień Nibelunga. W trakcie tworzenia Pierścienia Nibelunga Wagner komponował dwa inne dzieła operowe. Były to Tristan i Izolda oraz Śpiewacy norymberscy. Ostatnim dziełem scenicznym Wagnera jest Parsifal – dramat muzyczny powracający do legend o Świętym Graalu i strzegących go rycerzach.Teatr powstał jako teatr festiwalowy, stał się miejscem spotkań nowej publiczności, miejscem pielgrzymki, teatrem przyszłości. Obiektem nie reprezentacyjnym, ale funkcjonalnym. Wszystko miało tu służyć dziełu muzyczno-dramatycznemu. Wystawienie w teatrze Pierścienia Nibelunga, czyli kilkudniowe święto muzyki było spełnieniem marzenia Wagnera. W Teatrze Operowym Wagnera orkiestra została też po raz pierwszy umieszczona w kanale, stanowiącym mistyczną przepaść między sceną a publicznością.
Film animowany: Wybrani kompozytorzy XIX wieku – Richard Wagner. Wagner uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiej muzyki XIX wieku oraz jednego z największych twórców i reformatorów w historii opery. Znany jest także jako innowator w dziedzinie harmonizacji, który maksymalnie wykorzystał możliwości tkwiące w systemie dur-moll i sztuce orkiestracji. Swą twórczość operową Wagner rozpoczął od mniej znanych dzieł. Są to: Boginki – nawiązujące do Webera, Zakaz miłości oraz Rienzi. Następne dzieła przyniosły kompozytorowi uznanie i popularność. Napisane jeszcze w sposób tradycyjny, z podziałem na numery, wprowadzają już nowe rozwiązania kompozytorskie w zakresie harmonii i budowy scen. Do tych oper należą: Holender tułacz, Tannhäuser oraz Lohengrin. Po napisaniu Lohengrin Wagner rozpoczął pracę nad tekstem Opery i dramatu. Postulował w nim m.in. konieczność zespolenia tekstu z muzyką oraz połączenia krótszych odcinków w sceny będące jednolitą, większą całością. Ponadto usunięta została tradycyjna uwertura, zamiast niej pojawia się krótki wstęp (Vorspiel) wprowadzający w nastrój dramatu. W operach wzrosła funkcja i znaczenie motywów przewodnich, symbolizujących osoby, przedmioty, myśli, idee. Dramat muzyczny Wagnera stał się syntezą sztuk, oprócz tekstu i muzyki ogromne znaczenie miała dla Wagnera scenografia, taniec oraz gra aktorska. Późniejsze opery Wagner pisał według zasad zawartych w swojej pracy teoretycznej. Pierwszy był cykl czterech dramatów muzycznych, czyli tetralogia o wspólnym tytule Pierścień Nibelunga. W trakcie tworzenia Pierścienia Nibelunga Wagner komponował dwa inne dzieła operowe. Były to Tristan i Izolda oraz Śpiewacy norymberscy. Ostatnim dziełem scenicznym Wagnera jest Parsifal – dramat muzyczny powracający do legend o Świętym Graalu i strzegących go rycerzach.Teatr powstał jako teatr festiwalowy, stał się miejscem spotkań nowej publiczności, miejscem pielgrzymki, teatrem przyszłości. Obiektem nie reprezentacyjnym, ale funkcjonalnym. Wszystko miało tu służyć dziełu muzyczno-dramatycznemu. Wystawienie w teatrze Pierścienia Nibelunga, czyli kilkudniowe święto muzyki było spełnieniem marzenia Wagnera. W Teatrze Operowym Wagnera orkiestra została też po raz pierwszy umieszczona w kanale, stanowiącym mistyczną przepaść między sceną a publicznością.
Wybrani kompozytorzy XIX wieku – Richard Wagner, online-skills, CC BY 3.0, Ryszard Wagner, „Cwał Walkirii” z opery „Walkiria”, wyk. Wiener Philharmoniker, dyr. Sir Georg Solti, online-skills, CC BY 3.0
Dzieła sceniczne Richarda Wagnera
Swą twórczość operową Wagner rozpoczął od dwóch mniejszych oper: Boginek – nawiązujące do Webera oraz Zakazu miłości – do Belliniego. Do wczesnych oper należy też Rienzi – nawiązująca do francuskiej grand oper, o tematyce historyczno‑rewolucyjnej. Następne dzieła przynoszą kompozytorowi już uznanie i popularność, były to Latający Holender, Tannhäuser, oraz Lohengrin. Napisane jeszcze w sposób tradycyjny, z podziałem na arie, recytatywy i chóry, wprowadzają nowe rozwiązania kompozytorskie – tym razem ścisłe współdziałanie tekstu i muzyki, zwiększenie aktywności orkiestry. Ich libretta (podobnie jak innych oper Wagnera) są dziełem kompozytora. Oparte są one na staroniemieckich, średniowiecznych legendach rycerskich rozwiniętych i wzbogaconych przez Wagnera.
W Lohengrin opowiadającej o legendarnym rycerzu Świętego Graala nie ma już typowego podziału arie, duety, recytatywy i chóry, akty dzielą się bowiem na dłuższe sceny muzyczne. W tym dziele po raz pierwszy Wagner odstąpił też od formy uwertury na korzyść preludium (VorspielVorspielVorspiel).
R1Ovm6JxDbLMp
Utwór muzyczny Richard Wagner, „Lohengrin”, „Marsz weselny”. Wykonawca: Hungarian National Philharmonic Orchestra and Choir, dyr. Janos Kovacs. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się podniosłym charakterem.
Utwór muzyczny Richard Wagner, „Lohengrin”, „Marsz weselny”. Wykonawca: Hungarian National Philharmonic Orchestra and Choir, dyr. Janos Kovacs. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się podniosłym charakterem.
Richard Wagner, „Lohengrin”, „Marsz weselny”, online-skills, CC BY 3.0
Richard Wagner, „Lohengrin”, „Marsz weselny”, online-skills, CC BY 3.0
Utwór muzyczny Richard Wagner, „Lohengrin”, „Marsz weselny”. Wykonawca: Hungarian National Philharmonic Orchestra and Choir, dyr. Janos Kovacs. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się podniosłym charakterem.
Reforma operowa
Po napisaniu Lohengrin, Wagner przestał komponować na okres 5 lat. W tym czasie powstała jego najważniejsza praca teoretyczna – Opera i dramat. W pracy tej kompozytor przedstawił swoje poglądy dotyczące reformy opery. Są one reakcją przeciw operze włoskiej, w której treść dramatyczna zeszła na drugi plan, ustępując miejsca muzyce. Nowy, postulowany przez siebie rodzaj opery, nazywał kompozytor dramatem muzycznym (podkreślając w ten sposób nawiązanie do dramatu starogreckiego z prymatem słowa). Lista najistotniejszych zmian Wagnera obejmowała ściślejsze zespolenie tekstu z muzyką oraz połączenie krótszych odcinków w sceny będące jednolitą, większą całością.
Dramat muzyczny Wagnera jest syntezą sztuk, oprócz tekstu i muzyki ogromne znaczenie miała dla kompozytora scenografia, taniec oraz gra aktorska. Usunięta została tradycyjna uwertura, będąca dotąd często rodzajem muzycznego streszczenia opery, zamiast niej pojawił się krótki wstęp (Vorspiel) wprowadzający w nastrój dramatu. W operach wzrosła funkcja i znaczenie motywów przewodnich (LeitmotiveLeitmotivLeitmotive), symbolizujących osoby, przedmioty, myśli, idee. Motywy te pojawiają się w partii orkiestry i wyprzedzają akcję sceniczną – w ten sposób zapowiadają lub wywołują u słuchacza pożądane skojarzenie. Rolę motywów przewodnich może spełniać akord, ugrupowanie rytmiczne, motyw czy fraza muzyczna.
Wagner zmienił także funkcje orkiestry – dotąd stanowiła ona w miarę prosty akompaniament. U Wagnera zostaje rozbudowana, poszerzona o nowe instrumenty (m.in. tuby wagnerowskie), a jej funkcją jest też wyrażanie tego wszystkiego, czego nie można wypowiedzieć samymi słowami. Według tych zasad Wagner napisał cykl 4 dramatów muzycznych, czyli tetralogię o wspólnym tytule Pierścień Nibelunga.
Treść tego cyklu oparta jest przede wszystkim na mitologii germańskiej, a główną jego ideą jest mit o niszczącej sile złota. Świat realny łączy się tu z fantastycznym, a obok ludzi występują bogowie, półbogowie, olbrzymy itp. Poszczególne dramaty wchodzące w skład tetralogii przedstawiają szereg wątków powiązanych tym wspólnym motywem literackim. Na Pierścień Nibelunga, uroczysty dramat sceniczny na trzy dni i jeden wieczór (jak pisał sam kompozytor), składają się 4 dramaty muzyczne: Złoto Renu – prolog, Walkiria – dzień pierwszy, Zygfryd – dzień drugi, Zmierzch bogów – dzień trzeci.
R1TddOAu4cHVB1
Ilustracja przedstawia Walkirię pędzącą na białym koniu. Kobieta ubrana w strój do walki oraz hełm z powiewającą na wietrze kitą. W ręku trzyma włócznię.
Walkiria, online-skills, CC BY 3.0
R5x01u6cmUYJ91
Ilustracja przedstawia: Realizacja dramatu „Walkiria” z 1908 roku. Na środku widoczna jest postać kobiety z włócznią i tarczą. Po lewej stronie siedzi mężczyzna, na którego kolanach wspiera głowę leżąca kobieta. W tle widoczne są skały.
Realizacja dramatu „Walkiria” z 1908 roku, online-skills, CC BY 3.0
Jest to najbardziej gigantyczne dzieło w historii literatury muzycznej, łączny czas trwania osiąga co najmniej dwanaście godzin. Jego pierwsze wykonanie miało miejsce w Teatrze Operowym Bayreuth w 1876 r., zgodnie z intencją kompozytora w czterech po sobie następujących dniach.
R1AYRYf5cjptJ1
Ilustracja przedstawia: Teatr Operowy w Bayreuth. Fotografia wykonana nocą ukazuje oświetlony budynek. W centralnej części widać pokaźne drzwi, nad którymi znajduje się balkon wsparty kolumnami.
Teatr Operowy w Bayreuth, online-skills, CC BY 3.0
W trakcie tworzenia Pierścienia Nibelunga Wagner komponował dwa inne dzieła operowe. Były to Tristan i Izolda oraz Śpiewacy norymberscy. Treść Tristana i Izoldy osnuta jest na średniowiecznej, legendzie opowiadającej o nieszczęśliwej miłości tytułowych bohaterów. Wagner jako pierwszy nie przedstawiał zdrady małżeńskiej, lecz tragedię miłości. Dzieło to tak bardzo różniło się od wszystkiego co do tego czasu powstało, że wywołało wiele protestów. Jest to najbardziej autobiograficzny dramat Wagnera. Jak pisał sam kompozytor: Ponieważ nigdy w życiu nie zaznałem szczęścia miłości, chcę temu najpiękniejszemu ze wszystkich marzeń wznieść jeszcze jeden pomnik, w którym od początku do końca ma się ta miłość raz przynajmniej nasycić.
R1J0yJgDsd2IT
Utwór muzyczny: Richard Wagner, „Walkiria”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się podniosłym charakterem. Czas nagrania 6 minut 21 sekund.
Utwór muzyczny: Richard Wagner, „Walkiria”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się podniosłym charakterem. Czas nagrania 6 minut 21 sekund.
Richard Wagner, „Walkiria”, wstęp do III aktu („Cwał Walkirii”), online-skills, CC BY 3.0
Richard Wagner „Tristan i Izolda” – preludium, online-skills, CC BY 3.0
Utwór muzyczny: Richard Wagner „Tristan i Izolda”. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Śpiewacy norymberscy to jedyna komedia muzyczna Wagnera. Kompozytor porzucił tu dominującą w jego twórczości tematykę związaną z mitologią germańską. Treścią opery jest bowiem działalność śpiewaków cechowych z XVI w., tzw. meistersingerów, z postacią Hansa Sachsa jako jednego z bohaterów. Ostatnim dziełem scenicznym Wagnera jest Parsifal – dramat muzyczny powracający do legend o Świętym Graalu i strzegących go rycerzach.
Richard Wagner to niewątpliwie jeden z największych twórców XIX wieku. Jego największą zasługą jest stworzenie koncepcji reformy sztuki operowej, która wywarła wielki wpływ na dalszy rozwój muzyki. Nie bez znaczenia jest też jego nowatorski język muzyczny, który uważany jest za zapowiedź atonalności. Wobec muzyki Wagnera nie można pozostać obojętnym – do dziś wywołuje silne, skrajne emocje. Jak pisał sam kompozytor: ...Wierzę, że byłem na tym świecie dysonującym akordem, który znajduje w śmierci czyste i wspaniałe rozwiązanie....
Tuba Wagnerowska
RLRtGDsbK2HIl
Ilustracja przedstawia model instrumentu dętego blaszanego. Wyglądem przypomina tubę, ale ma lejkowaty ustnik, podobny do waltorni. Jest wykonana z metalu.
Dźwięk tuby wagnerowskiej jest często opisywany jako szlachetny, pełny i rezonujący. Łączy w sobie delikatność i subtelność w cichych fragmentach z potęgą i heroizmem w pasażach forte.
Dodatkowe informacje znajdujące się wewnątrz prezentacji: Tuba wagnerowska to instrument z rodziny rogów. Do jego powstania przyczynił się Richard Wagner.
Wszystko zaczęło się mniej więcej w 1853 roku, kiedy pracował nad operą „Złoto Renu”. Do koncepcji dramatu muzycznego Wagner dołączył myśl o nowym brzmieniu orkiestry. Chciał wzmocnić i urozmaicić barwę instrumentów dętych blaszanych.
W partyturze kompozytor wprowadził kwartet, który nazwał tubami. Początkowo motyw Walhalli w tej operze grały puzony, jednak w późniejszym czasie przyporządkował go właśnie tubom wagnerowskim. Prawdopodobnie chciał uzyskać brzmienie rogu nordyckiego z epoki brązu.
Sam pomysł powstania nowego instrumentu budził wiele kontrowersji i nie spotkał praktycznie żadnego uznania w całych Niemczech. Wagnerowi bardzo zależało na zbudowaniu nowego instrumentu i używał wszystkich możliwych sposobów, aby doprowadzić do jego powstania. Inspiracją były dla niego orkiestry wojskowe, w których grano na różnych odpowiednikach waltorni. Pierwszymi instrumentami, które przypominają wyglądem tubę wagnerowską były ofiklejda i bombardon. Są to instrumenty z początku XIX wieku. Tubę wagnerowską stworzył monachijski konstruktor Georg Ottensteiner, wykształcony w Paryżu. Budował on instrumenty na podstawie teorii i projektów Saxa (twórcy saksofonu).
Tuby wagnerowskie stosowali w swych kompozycjach także: Anton Bruckner, Ryszard Strauss, Igor Strawiński, Bela Bartok czy Arnold Schoenberg. Znane są również współczesne kompozycje solowe na ten instrument. Na tubach wagnerowskich grają waltorniści, używając tradycyjnych ustników waltorniowych. Instrumenty budowane są w strojach F i B; w orkiestrze występują w dwu parach – dwie w stroju B (zwane też tubami tenorowymi) wykonują wyższe partie, a dwie w stroju F (basowe) te niższe. Przestawienie się na tubę wagnerowską nie jest trudne, choć wymaga nieco czasu i zmiany przyzwyczajeń.
Źródło: http://waltornia.pl/odmiany/1511-historia-tuby-wagnerowskiej
Ilustracja przedstawia model instrumentu dętego blaszanego. Wyglądem przypomina tubę, ale ma lejkowaty ustnik, podobny do waltorni. Jest wykonana z metalu.
Dźwięk tuby wagnerowskiej jest często opisywany jako szlachetny, pełny i rezonujący. Łączy w sobie delikatność i subtelność w cichych fragmentach z potęgą i heroizmem w pasażach forte.
Dodatkowe informacje znajdujące się wewnątrz prezentacji: Tuba wagnerowska to instrument z rodziny rogów. Do jego powstania przyczynił się Richard Wagner.
Wszystko zaczęło się mniej więcej w 1853 roku, kiedy pracował nad operą „Złoto Renu”. Do koncepcji dramatu muzycznego Wagner dołączył myśl o nowym brzmieniu orkiestry. Chciał wzmocnić i urozmaicić barwę instrumentów dętych blaszanych.
W partyturze kompozytor wprowadził kwartet, który nazwał tubami. Początkowo motyw Walhalli w tej operze grały puzony, jednak w późniejszym czasie przyporządkował go właśnie tubom wagnerowskim. Prawdopodobnie chciał uzyskać brzmienie rogu nordyckiego z epoki brązu.
Sam pomysł powstania nowego instrumentu budził wiele kontrowersji i nie spotkał praktycznie żadnego uznania w całych Niemczech. Wagnerowi bardzo zależało na zbudowaniu nowego instrumentu i używał wszystkich możliwych sposobów, aby doprowadzić do jego powstania. Inspiracją były dla niego orkiestry wojskowe, w których grano na różnych odpowiednikach waltorni. Pierwszymi instrumentami, które przypominają wyglądem tubę wagnerowską były ofiklejda i bombardon. Są to instrumenty z początku XIX wieku. Tubę wagnerowską stworzył monachijski konstruktor Georg Ottensteiner, wykształcony w Paryżu. Budował on instrumenty na podstawie teorii i projektów Saxa (twórcy saksofonu).
Tuby wagnerowskie stosowali w swych kompozycjach także: Anton Bruckner, Ryszard Strauss, Igor Strawiński, Bela Bartok czy Arnold Schoenberg. Znane są również współczesne kompozycje solowe na ten instrument. Na tubach wagnerowskich grają waltorniści, używając tradycyjnych ustników waltorniowych. Instrumenty budowane są w strojach F i B; w orkiestrze występują w dwu parach – dwie w stroju B (zwane też tubami tenorowymi) wykonują wyższe partie, a dwie w stroju F (basowe) te niższe. Przestawienie się na tubę wagnerowską nie jest trudne, choć wymaga nieco czasu i zmiany przyzwyczajeń.
Źródło: http://waltornia.pl/odmiany/1511-historia-tuby-wagnerowskiej
Źródło: online skills, cc0.
Zadania
R14MaLD5pe6s2
Ćwiczenie 1
Uzupełnij luki w tekście. Richard Wagner jest jednym z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych. Podczas pobytu w Dreźnie wziął udział w wydarzeniach rewolucyjnych, co sprawiło, iż musiał opuścić Niemcy. Osiedlił się w Tu uzupełnij, gdzie powstały jego pierwsze dzieła literackie i muzyczne, rozpoczął także prace nad teatrologią. Po ogłoszeniu amnestii wrócił do Niemiec, gdzie jego twórczość poznał król Ludwig II Tu uzupełnij, który stał się jego zagorzałym wielbicielem. Jego innowacyjne dramaty muzyczne wymagały ogromnej sceny, dlatego w Tu uzupełnij roku rozpoczęto budowę teatru w Tu uzupełnij, który przeznaczony był do wystawiania wyłącznie jego dzieł.
Uzupełnij luki w tekście. Richard Wagner jest jednym z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych. Podczas pobytu w Dreźnie wziął udział w wydarzeniach rewolucyjnych, co sprawiło, iż musiał opuścić Niemcy. Osiedlił się w Tu uzupełnij, gdzie powstały jego pierwsze dzieła literackie i muzyczne, rozpoczął także prace nad teatrologią. Po ogłoszeniu amnestii wrócił do Niemiec, gdzie jego twórczość poznał król Ludwig II Tu uzupełnij, który stał się jego zagorzałym wielbicielem. Jego innowacyjne dramaty muzyczne wymagały ogromnej sceny, dlatego w Tu uzupełnij roku rozpoczęto budowę teatru w Tu uzupełnij, który przeznaczony był do wystawiania wyłącznie jego dzieł.
Uzupełnij luki w tekście.
Richard Wagner jest jednym z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych. Podczas pobytu w Dreźnie wziął udział w wydarzeniach rewolucyjnych, co sprawiło, iż musiał opuścić Niemcy. Osiedlił się w .............., gdzie powstały jego pierwsze dzieła literackie i muzyczne, rozpoczął także prace nad teatrologią. Po ogłoszeniu amnestii wrócił do Niemiec, gdzie jego twórczość poznał król Ludwig II ................, który stał się jego zagorzałym wielbicielem.
Jego innowacyjne dramaty muzyczne wymagały ogromnej sceny, dlatego w ............ roku rozpoczęto budowę teatru w ................, który przeznaczony był do wystawiania wyłącznie jego dzieł.
RWi5QLEweuk7e
Ćwiczenie 2
Określ tytuły dzieł operowych Richarda Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Walkiria, 2. Sleipnir, 3. Ragnarok, 4. Zmierzch Bogów.
Określ tytuły dzieł operowych Richarda Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Walkiria, 2. Sleipnir, 3. Ragnarok, 4. Zmierzch Bogów.
Zaznacz tytuły dzieł operowych Richarda Wagnera.
Walkiria
Sleipnir
Ragnarok
Zmierzch Bogów
R1If1LSN6Tr4Y
Ćwiczenie 3
Określ, które z cech opisują dzieła operowe Richarda Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Intymność wypowiedzi, 2. Monumentalizm, 3. Mała obsada wykonawcza, 4. Połączenie sztuk, 5. Wykorzystanie pełni możliwości głosu.
Określ, które z cech opisują dzieła operowe Richarda Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Intymność wypowiedzi, 2. Monumentalizm, 3. Mała obsada wykonawcza, 4. Połączenie sztuk, 5. Wykorzystanie pełni możliwości głosu.
Zaznacz które z cech opisują dzieła operowe Richarda Wagnera.
Intymność wypowiedzi
Monumentalizm
Mała obsada wykonawcza
Połączenie sztuk
Wykorzystanie pełni możliwości głosu
RT9J1pfNn3Wwu
Ćwiczenie 4
Uporządkuj tytuły dzieł operowych Richarda Wagnera w kolejności powstawania. Elementy do uszeregowania: 1. Rienzi, 2. Lohengrin, 3. Śpiewacy norymberscy, 4. Holender Tułacz, 5. Złoto Renu
Uporządkuj tytuły dzieł operowych Richarda Wagnera w kolejności powstawania. Elementy do uszeregowania: 1. Rienzi, 2. Lohengrin, 3. Śpiewacy norymberscy, 4. Holender Tułacz, 5. Złoto Renu
Uporządkuj tytuły dzieł operowych Richarda Wagnera w kolejności powstawania.
Śpiewacy norymberscy
Złoto Renu
Rienzi
Holender Tułacz
Lohengrin
R1LeaWXvvnBCb
Utwór 1. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się tajemniczym, złowrogim charakterem.
Utwór 1. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się tajemniczym, złowrogim charakterem.
Utwór 3. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się tajemniczym, złowrogim charakterem.
RODaS9t6BC2zQ
Ćwiczenie 5
Czym się charakteryzuje Cwałowanie Walkirii?
Czym się charakteryzuje Cwałowanie Walkirii?
Wysłuchaj trzech fragmentów muzycznych. Który z nich to popularne Cwałowanie Walkirii?
Utwór 3
Utwór 1
Utwór 2
Inna wersja zadania
Wyjasnij pojęcie Leitmotiv.
RloI6FGPGvE8P
Ćwiczenie 6
Określ, które z dziedzin sztuki łączyły ze sobą dramaty muzyczne Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Film, 2. Taniec, 3. Literatura, 4. Muzyka, 5. Malarstwo
Określ, które z dziedzin sztuki łączyły ze sobą dramaty muzyczne Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Film, 2. Taniec, 3. Literatura, 4. Muzyka, 5. Malarstwo
Zaznacz które z dziedzin sztuki łączyły ze sobą dramaty muzyczne Wagnera.
Film
Taniec
Literatura
Muzyka
Malarstwo
RVPQ2Pv7qDiaA
Ćwiczenie 7
Okresl, które z tematów odnaleźć można w dziełach operowych Richarda Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Legenda o żeglarzu, 2. Życie codzienne, 3. Perypetie miłosne na dworze królewskim, 4. Opowieść o nieszczęśliwej miłości, 5. Opowieść o średniowiecznym muzyku
Okresl, które z tematów odnaleźć można w dziełach operowych Richarda Wagnera. Możliwe odpowiedzi: 1. Legenda o żeglarzu, 2. Życie codzienne, 3. Perypetie miłosne na dworze królewskim, 4. Opowieść o nieszczęśliwej miłości, 5. Opowieść o średniowiecznym muzyku
Zaznacz które z tematów odnaleźć można w dziełach operowych Richarda Wagnera.
Legenda o żeglarzu
Życie codzienne
Perypetie miłosne na dworze królewskim
Opowieść o nieszczęśliwej miłości
Opowieść o średniowiecznym muzyku
Słownik pojeć
Gesamtkunstwerk
Gesamtkunstwerk
połączenie różnych form artystycznych, takich jak dramat, muzyka, literatura, sztuka reżyserska.
Leitmotiv
Leitmotiv
motyw przewodni; struktura muzyczna, która w muzyce programowej lub związanej z tekstem słownym jest przyporządkowana określonej sytuacji draatycznej, symbolizuje osobę, przedmiot lub jakąś ideę.
Tetralogia
Tetralogia
cykl czterech utworów literackich lub muzycznych, połączonych zazwyczaj tytułem ogólnym, z których każdy stanowi osobną część.
Vorspiel
Vorspiel
wstęp instrumentalny do dzieła operowego.
Źródło: encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
R1SWsuYd2Xh091
Na czarno-białym obrazie widnieje portret Richarda Wagnera z lewego profilu. Ma na sobie elegancką apaszkę, białą koszulę, ciemną marynarkę i duży beret.
Richard Wagner, Wikimedia, domena publiczna
R1TddOAu4cHVB1
Ilustracja przedstawia Walkirię pędzącą na białym koniu. Kobieta ubrana w strój do walki oraz hełm z powiewającą na wietrze kitą. W ręku trzyma włócznię.
Walkiria, online-skills, CC BY 3.0
R9eGqQ6JOzO9y1
Czarno-biała fotografia przedstawia Richarda i Cosimę Wagner w eleganckich strojach. Kobieta siedzi na zdobnym fotelu, mężczyzna stoi obok. Patrzą sobie w oczy i trzymają się za dłonie.
Fritz Luckhardt (Fotograf), Richard i Cosima Wagner, wikimedia.org, CC BY 3.0
R5x01u6cmUYJ91
Ilustracja przedstawia: Realizacja dramatu „Walkiria” z 1908 roku. Na środku widoczna jest postać kobiety z włócznią i tarczą. Po lewej stronie siedzi mężczyzna, na którego kolanach wspiera głowę leżąca kobieta. W tle widoczne są skały.
Realizacja dramatu „Walkiria” z 1908 roku, online-skills, CC BY 3.0
R1AYRYf5cjptJ1
Ilustracja przedstawia: Teatr Operowy w Bayreuth. Fotografia wykonana nocą ukazuje oświetlony budynek. W centralnej części widać pokaźne drzwi, nad którymi znajduje się balkon wsparty kolumnami.
Teatr Operowy w Bayreuth, online-skills, CC BY 3.0
Biblioteka muzyczna
R1Ovm6JxDbLMp
Utwór muzyczny Richard Wagner, „Lohengrin”, „Marsz weselny”. Wykonawca: Hungarian National Philharmonic Orchestra and Choir, dyr. Janos Kovacs. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się podniosłym charakterem.
R1J0yJgDsd2IT
Utwór muzyczny: Richard Wagner, „Walkiria”. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się podniosłym charakterem. Czas nagrania 6 minut 21 sekund.
RCTmO9bmfxLOq
Utwór muzyczny: Richard Wagner „Tristan i Izolda”. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Przewiń
Głośność
Bibliografia
J. Köhler, Richard Wagner. Ostatni Tytan, przełożył Robert Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2002.
Z. Jachimecki, Wagner, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1983.
